Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Puławy
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Henryk Cholaj, Tradycje akademickie Puław, Puławy 1999, Wydawnictwo Puławskiej Szkoły Wyższej, s. 67

100%
Kosman M.
Biuletyn Historii Wychowania
|
2000
|
issue 11/12
66-67
PL
Henryk Cholaj, Tradycje akademickie Puław, Puławy 1999, Wydawnictwo Puławskiej Szkoły Wyższej, s. 67
2
Publication available in full text mode
Content available

Problematyka konserwatorska świątyni Sybilli w Puławach

80%
Matławski W.
Ochrona Zabytków
|
1983
|
issue 1-2
63-69
EN
It is generally thought that the archetype of Sibyl’s temple at Puławy (a copy of Sibylline’s temple at Tivoli) was chosen by Princess Izabella Czartoryska, who commissioned Oh. P. Aigner to do design works. When designing the tempie, Aigner put its front opposite the palace. In order to give it the look of monumentalism and to put it into a fine perspective, the temple was situated on the edge of the upper terrace of the park. Building works were commenced in 17-98 and completed in 1801. The building is a two-storey structure, covered with a flattened copula. The lower floor is built in brick, originally plastered outside, with a brick weft painted on th e plaster. In the middle of this tier there stands a marble obelisk to honour Prince J. Poniatowski. On the pillars and in the recesses of the courtyard there could be seen symbolic trophy shields. Designs of the shields (9 altogether), drawn on the pillars, were uncovered during conservation works. The upper tier surrounded by 19 columns rests on the beaming with the framing decorated with bucranium and garlands o f flowers. The by -w a y is decorated with caissons filled with two kinds of rosettes. The interior of the upper tier executed on the plane of the circle, covered with a copula decorated with caissons with empty spaces and resting on the framing ornamented with gryphons and candelabra, was covered in th e skylight evenly with sligh tly convex glass. The conceptual idea of the first Polish historical and national museum is contained in the inscription put over the door: ’’The Past — for the Future”. A progressive destruction of Sibyl’s temple began already in the second half of the 19th century. In 1869 the inscription ’’The Past — for the Future” was removed upon the order of the invader. In 1887 a further deterioration in the condition of the structure was noted and in 1914, according to ’’Ilustrowany Tygodnik” (Illustrated Weekly) the building was in a lamentable condition. In 1920 a glass panel covering the skylight fell down, which brought about damping of the building, worsened by an irregular water system adjacent to the temple’s site. The first repair works on the temple were done in 1950—1951 and then in 1958. In 1968 a Lublin’s branch office of the Enterprise for the Conservation of Art commenced repair and conservation works. The works, which lasted nearly 12 years, covered: — the preparation of scientific and historical documentation — the preparation of an inventory list for conservation purposes — the full protection of the building against damping — the conservation of the outside walls — the conservation of plasters and the interiors — the repair of the floors — the arrangement of the area surrounding the temple.
3
Publication available in full text mode
Content available

Kartki z podróży do Puław Bolesława Prusa jako sprawdzian ludzkiej (nie)uważności

71%
Pocheć E.
Colloquia Litteraria
|
2022
|
vol. 33
|
issue 2
111-125
EN
The paper is dedicated to the issue of humans (un)attention category in the contexof journey situation in one of the reportage work by Bolesław Prus. In the receptionof reportage the theory of presence is inextricably associated with category of attention. Author of the article shows possibility of analyze Bolesław Prus work inthe context of Janina Brach-Czaina philosophy and modern trends in the field ofnon-anthropocentric humanities.
4

Cztery nieznane listy Aleksandra Linowskiego do Adama Kazimierza Czartoryskiego (1804–1805)

71%
Bożena Mazurkowa B.
Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej
|
2017
|
vol. 23: List jako szczególny gatunek literacki
183-189
EN
The edition includes a significant „discovery” of four unknown letters written by Aleksander Linowski to Adam Kazimierz Czartoryski found amidst the correspondence of Ludwik Kropiński to Adam Jerzy Czartoryski in the Princes Czartoryski Library in Cracow. The edition contains a short preface. Born in 1759 in Cracow, Aleksander Linowski was an important and a wellknown figure of public life especially at the time of the Great Sejm, and later during the Duchy of Warsaw and Congress Poland. He was interested in law, politics, and especially literature. He published several occasional works and a couple of his works were published posthumously in the press. He was elected a deputy to the Grodno Sejm of 1784 from the Cracow’s district where he was a landowner, and later, as a king’s chamberlain, to the Four-Year Sejm. During the proceeding of the latter his function was to be a king’s “transmission” to the patriots. It was him who read out an act of insurrection on the Cracow market square on 24th of March in 1794. He socialized with Czartoryski family and he was a frequent guest in Sieniawa, where prince Adam Kazimierz spend some of his time and later decided to settle there. These close relations are documented in four newly found letters sent from Cracow to Sieniawa: three of them by the end of 1803, and the fourth one at the beginning of 1804.
5

Rokoko. Izolacja i azyl. O poezji cyteryjskiej „kręgu Marii Wirtemberskiej”

71%
Jędrzejewski T.
Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej
|
2021
|
vol. 27: IZOLACJA I KOMUNIKACJA – ROZWAŻANIA NAD FORMAMI KOMUNIKACJI LITERACKIEJ I KULTUROWEJ
40-56
EN
The article relates to the part of the work by poets of the Puławy circle, which can be defined as Cytherean poetry: poetry devoted to love and friendship, presenting subtle transitional stages of amorous and friendly emotions, and kept within the Rococo style of dreaming about love. The author of the article is interested in this poetry’s evocation of a sense of isolation. In many works by the Puławy circle, one can observe a creation of space separated from the rest of the world, and a recurrent realisation of the love island topos. An island is a separate space, in which a different type of human relationship can be established, and in which some social norms cease to hold (the French word l’isle contains the same root as the word l’isolation). Puławy’s Cythera becomes a sanctuary of emotions, as if in the masterpiece L’embarquement pour Cythère by Watteau. Literary texts by the Puławy circle reflect the nature of the Czartoryscy residence as having a ‘tone, ways, customs, feelings, imaginings… separate and specific only to itself… It was Polish Paphos, or Cythera’ (K. Koźmian). Themes of isolation and sanctuary, characteristic of Cytherean poetry, cumulate in works collected in the anthology Z kręgu Marii Wirtemberskiej [From the Circle of Maria Wirtemberska].
6
Publication available in full text mode
Content available

„Podług mojej metryki jest już ze mnie dobrze stare chłopisko”. Odnaleziona metryka chrztu Wincentego Lessla

71%
Fatalski T.
Muzyka
|
2023
|
vol. 68
|
issue 2
119-126
EN
Wincenty Lessel was a pianist and composer born in Bohemia, conductor of the Czartoryski Princes’ court orchestra in Puławy. Based on the scanty information found in his biography and correspondence, Hanna Rudnicka-Kruszewska hypothesised that he was born around 1740–50 in Jílové u Prahy. Archival research has revealed the musician’s baptismal certificate. He was born in Riegersdorf (now Modrá, a district of the town Jílové u Děčína) as the son of Hans Christoph Lössel (an outworker, not a burgrave, as Lessel himself claimed) and his wife Rosina. Baptised on 17th June 1756 in the parish church in Jílové u Děčína (Germ. Eulau), Wincenty had seven siblings: Hans Joseph, Christoph, Anton, Hans Franz, Franz (Anton), Ignatz, and Maria Theresia, born in 1738–53. Their parents probably died in 1759–60. Most likely after the Seven Years’ War, the Lössels moved from Jílové to Dresden, joining their family in that city, which included Georg Albert Lössel, the would-be founder of the famous Lessel coffee house in Warsaw’s Saxon Palace. Along with his successors, Wincenty Lessel applied for an indygenat (granting nobility to foreign nobles) for his family in 1819.
PL
Wincenty Lessel, pianista, kompozytor i dyrygent nadwornej kapeli książąt Czartoryskich w Puławach, urodził się w Czechach. Na podstawie skąpych informacji zawartych w życiorysie i korespondencji Wincentego Lessla Hanna Rudnicka-Kruszewska przedstawiła hipotezę, że przyszedł on na świat około 1740–1750 roku w mieście Jílové u Prahy. W wyniku kwerendy archiwalnej udało się odnaleźć metrykę chrztu muzyka, który przyszedł na świat w miejscowości Riegersdorf (dziś Modrá, dzielnica miasta Jílové u Děčína) jako syn Hansa Christopha Lössla, chałupnika – nie burgrabiego, jak podawał sam Lessel, i jego żony Rosiny. Został ochrzczony 17 czerwca 1756 roku w kościele parafialnym w Jílové u Děčína (Eulau). Wincenty miał siedmioro rodzeństwa. Byli to Hans Joseph, Christoph, Anton, Hans Franz, Franz (Anton), Ignatz, Maria Theresia, urodzeni w latach 1738–1753. Ich rodzice zmarli prawdopodobnie w latach 1759–1760. Najpewniej podczas wojny siedmioletniej lub niedługo po niej Lesslowie przenieśli się z Jílovégo do Drezna i dołączyli do zamieszkującej tam rodziny, w tym do Georga Alberta Lössla, późniejszego założyciela słynnej cukierni Lesslów w warszawskim Pałacu Saskim. Wraz z jego potomkami Wincenty Lessel w 1819 roku wystąpił o nadanie ich rodzinie indygenatu szlacheckiego.
7
Publication available in full text mode
Content available

Mgr Nadzieja Rojecka (1898-1986), botanik i fitopatolog

57%
Gąsiorowski S.
Almanach Karaimski
|
2021
|
vol. 10
45-60
EN
The article presents the history of the life and scientific work of Karaim Nadzieja Rojecka (1898-1986), who obtained her master's degree in botany after university studies in Vilnius and Toruń, and then worked as an assistant at the University of Vilnius and Toruń and at the Plant Protection Station in Vilnius and Toruń, and finally the Institute of Plant Protection in Puławy. She was one of the eminent specialists in her research field in Poland.
PL
W artykule przedstawiono dzieje życia i pracy naukowej Karaimki Nadziei Rojeckiej (1898-1986), która uzyskała magisterium z botaniki po studiach uniwersyteckich w Wilnie i Toruniu, a następnie pracowała w charakterze asystentki w Uniwersytecie Wileńskim i Toruńskim oraz w Stacji Ochrony Roślin w Wilnie i Toruniu, w końcu Instytucie Ochrony Roślin w Puławach. Należała w Polsce do wybitnych specjalistek w swojej dziedzinie badawczej.
8
Publication available in full text mode
Content available

Izabela z Flemmingów Czartoryska i eksploracja „ruin” kościoła św. Michała na Wawelu w świetle źródeł pisanych

50%
Spodaryk A.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2023
|
vol. 120
431-472
EN
The article presents the issue of the quasi-excavations at the Collegiate Church of St Michael the Archangel at Wawel that Izabela née Flemming Czartoryska was said to have carried out, acquiring for her collection several valuable works of art and monuments of the past – an unidentifiable and apparently lost tombstone, unpreserved stained glass windows and three altar paintings: an unknown Venetian work (according to I. Czartoryska), Christ and the Adulteress by Titian or Veronese, and two panel paintings of the Annunciation of the Blessed Virgin Mary by Master Jerzy, as well as the Dormition of Mary believed mostly to be the work of a follower of Michael Lancz von Kitzingen. The narrative written down by Czartoryska about the acquisition of the aforementioned two works has so far been considered well documented. A comparison of the various accounts recorded by the Duchess shows that the accounts contradict one another in some places. Some of the information contained therein, hitherto treated as reliable, is not reflected in church sources – descriptors of the collegiate furnishings from the 18th century. The dating (1802, erroneously reproduced in the literature as 1803) exploration of the ruins that was provided by her is also questionable. It seems that Czartoryska’s claims are the result of an error or deliberate manipulation aimed at making history more appealing. Juxtaposition of the contents of the manuscript catalogues of the Gothic House with documents in the Archives of the Kraków Cathedral Chapter and with announcements about the auction of collegiate equipment in 1803 leads to the conclusion that the exploration of the collegiate ruins described by Czartoryska could not have taken place in the winter of 1802. It cannot be ruled out that the exploration of the collegiate ruins described by Czartoryska did not take place at all, and that the objects from St Michael’s Church were acquired, for example, during an auction of the temple’s furnishings in 1803.
PL
Artykuł na podstawie źródeł pisanych, głównie przechowywanych w Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej oraz w Bibliotece Książąt Czartoryskich w Krakowie, omawia kwestię quasi-wykopalisk w kolegiacie św. Michała Archanioła na Wawelu, które miała przeprowadzić Izabela z Flemmingów Czartoryska, pozyskując do swoich zbiorów kilka cennych dzieł sztuki i pamiątek przeszłości – niedającą się zidentyfikować i najwyraźniej zaginioną płytę nagrobną, niezachowane witraże oraz trzy obrazy ołtarzowe: bliżej nieznane weneckie dzieło (według I. Czartoryskiej) Tycjana lub Veronese’a Chrystus i jawnogrzesznica oraz dwa tablicowe obrazy Zwiastowanie Najświętszej Marii Pannie autorstwa mistrza Jerzego, a także Zaśnięcie Matki Boskiej uważany przeważnie za dzieło naśladowcy Michała Lancza z Kitzingen. Dalsze losy włoskiego malowidła nie są znane, poza tym, że w pierwszej dekadzie XIX wieku zdobiło ściany pałacu w Puławach. Dwa pozostałe obrazy znalazły się natomiast w Domu Gotyckim w Puławach, następnie dzieliły losy rodowych zbiorów i do dziś są częścią kolekcji Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Spisana przez Czartoryską narracja o pozyskaniu wspomnianych dwóch dzieł uchodziła dotąd za dobrze udokumentowaną. Porównanie różnych relacji odnotowanych przez księżną ukazuje, że przekazy są miejscami ze sobą sprzeczne. Niektóre zawarte w nich informacje, traktowane dotąd jako pewne, nie znajdują odzwierciedlenia w źródłach kościelnych – deskrypcjach wyposażenia kolegiaty z XVIII wieku. Przede wszystkim opis rozmieszczenia obrazów w ołtarzach spisany przez księżną w relacji z „wykopalisk” nie odpowiada wcześniejszym, nieodległym chronologicznie kościelnym inwentarzom. Ponadto rejestry kościelne w ogóle nie wspominają o weneckim obrazie, mającym według Czartoryskiej znajdować się w ołtarzu głównym. Podane przez nią datowanie (1802, w literaturze błędnie powielane jako 1803) eksploracji ruin również budzi wątpliwości w związku ze znanymi faktami dotyczącymi historii kolegiaty. Wydaje się, że narracje Czartoryskiej są efektem błędu lub celowej manipulacji mającej na celu uczynienie historii bardziej atrakcyjną. Zestawienie treści rękopiśmiennych katalogów Domu Gotyckiego z dokumentami znajdującymi się w Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej oraz z anonsami o licytacji wyposażenia kolegiaty w 1803 roku prowadzi do wniosku, że opisana przez Czartoryską eksploracja ruin kolegiaty nie mogła odbyć się zimą 1802 roku. Jeśli de facto miała miejsce, to nastąpiła zimą na przełomie 1803 i 1804 roku. Nie można wykluczyć, że opisana przez Czartoryską eksploracja ruin kolegiaty w ogóle nie odbyła się, a obiekty z kościoła św. Michała zostały nabyte np. podczas aukcji wyposażenia świątyni w 1803 roku. Z drugiej strony, stan zachowania obrazów zdaje się świadczyć o tym, że zimowa eksploracja ruin rzeczywiście miała miejsce. Obrazy z pewnością znajdowały się w rękach Czartoryskich już w 1807 roku. Niniejsza praca wprowadza do dyskursu naukowego niewykorzystane do tej pory źródła pisane oraz stanowi studium nad dwoma muzealiami. Jest także przyczynkiem do dalszych krytycznych badań nad kolekcjonerstwem Czartoryskich oraz do studiów nad wyposażeniem nieistniejącego kościoła św. Michała na Wawelu i jego dalszymi losami.  
9

Dlaczego preromantyzm? Literatura przełomu XVIII i XIX stulecia w terminologii historyka literatury

43%
Pluta P.
Roczniki Humanistyczne
|
2019
|
vol. 67
|
issue 1: Literatura polska
39-52
PL
Artykuł jest próbą spojrzenia na znaczenie terminu „preromantyzm” przez pryzmat funkcjonowania tego pojęcia w tekstach literaturoznawczych. Przedmiotem analizy są rozprawy zamieszczone w przygotowanych przez Alinę Aleksandrowicz i Ewę Grzędę dwóch książkach naukowych, które dzieli data wydania (1991 i 2007), charakter publikacji (tom zbiorowy i autorska antologia utworów literackich), łączy natomiast użycie w formule tytułowej terminu „preromantyzm”. Rekonstruowane w toku rozważań sensy terminu „preromantyzm” odsyłają do zjawisk estetyczno-literackich, które mają w nauce o literaturze swoje nazwy: „sentymentalizm”, „gotycyzm”, „osjanizm” czy „rokoko”. Materiałem uzupełniającym bądź porównawczym dla formułowanych wniosków są spostrzeżenia innych badaczy literatury (T. Kostkiewiczowa, A. Kowalczykowa, J. Krzyżanowski, Z. Libera, J. Lyszczyna, J. Maciejewski), którzy problem preromantyzmu rozpatrywali wcześniej.
EN
The article is an attempt to look at the meaning of the term “pre-Romanticism” through the prism of its functioning in literary texts. The subject of analysis are texts published in two book by Alina Aleksandrowicz and Ewa Grzęda. The two books are different in terms of the date (1991 and 2007) and the nature of the publication (collective volume and author’s anthology of literary works), but also linked to each other through the use of the term pre-Romanticism in their titles. The reconstructed senses of the term pre-Romanticism refer to aesthetic and literary phenomena which have their specific names in literary studies: Sentimentalism, Gothicism, Ossianism or Rococo. The observations of other literary researchers (T. Kostkiewiczowa, A. Kowalczykowa, J. Krzyżanowski, Z. Libera, J. Lyszczyna, J. Maciejewski), who previously considered the problem of pre-Romanticism, constitute a complementary or comparative material for the formulated conclusions.
10
Publication available in full text mode
Content available

Kilka uwag na temat datowania, autorstwa i historii obrazu Zaśnięcie Matki Boskiej w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie

43%
Spodaryk A.
Biuletyn Historii Sztuki
|
2023
|
vol. 85
|
issue 3
47-82
EN
The painting Dormition of the Virgin Mary, acquired from the collegiate church of St. Michael on the Wawel Hill and currently in the Princes Czartoryski Museum in Cracow (inv. no. MNK XII-341), was many times discussed in specialist literature, but the accepted scholarly views on its dating and authorship replicated the findings of 1956. This article constitutes an attempt at a reconsideration of these issues on the basis of written sources, which by now have been more thoroughly studied, the results of conservation research, as well as infrared photographs. The author argues the painting in question was executed ca. 1522 and should be attributed to Michael Lancz von Kitzingen. In addition, the author discusses some issues in the history of the paining and the course of its conservation over the years.
PL
Obraz Zaśnięcie Matki Boskiej, pochodzący z kolegiaty św. Michała na Wawelu, obecnie w Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie (nr inw. MNK XII-341), był wielokrotnie omawiany w literaturze przedmiotu, ale przyjęte w nauce poglądy na temat jego datowania i autorstwa powielają ustalenia z 1956 r. W artykule podjęto próbę ponownego rozpatrzenia tych kwestii na podstawie lepiej obecnie rozpoznanych źródeł pisanych, wyników badań konserwatorskich oraz fotografii w podczerwieni. Autor dowodzi, że omawiany obraz powstał ok. roku 1522 i jest dziełem Michała Lancza z Kitzingen. Ponadto w tekście omówiono dzieje obrazu i historię jego konserwacji.
11
Publication available in full text mode
Content available

KRONIKA

41%
Ochrona Zabytków
|
1948
|
issue 2
88-89
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.