Search results

1

Sources for the Textual Commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament Translation. Study of Acts 2:14–36

100%

Nicko-Stępień P.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

vol. 61

PL

The purpose of the article is to indicate sources for the textual commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament translation. This issue will be shown by the example of Acts 2:14–36. In his translation work, the Jesuit used the 1582 Rheims New Testament in English and a Latin commentary by Robert Bellarmine entitled Disputationes Christianae Fidei. The problem of sources for the Wujek’s New Testament translation was until now almost completely unresearched or researched erroneously. However, the collation of Wujek’s commentary with the commentaries from Bellamine’s work and the Rheims New Testament led to surprising results: Jakub Wujek, one of the most distinguished sixteenth-century biblical translators, most probably knew English and his textual commentary on the 1593 New Testament is a compilation of texts of the two above-mentioned works. This means that as a commentator Wujek was largely reproductive and dependent on sources and he did not use the works of the Church Fathers directly, but quoted passages from the already existing compendia.

2

Odkazy na českou minulost ve výkladu svatého Roberta Bellarmina o překladech Písma do lidových jazyků

84%

Matějec T.

Listy filologické (Folia philologica)

|

2016

|

vol. 139

|

issue 3-4

383-394

EN

In the fifteenth and sixteenth chapters of the second book of his De Controversiis, the Italian Jesuit and Cardinal Robert Bellarmine (1542 to 1621) presents his opinion on three questions concerning vernacular translations of Scripture. The main question which determines the structure of both chapters is whether vernacular translations of Scripture should be used in liturgy. Bellarmine’s answer is negative: the three traditional languages, Hebrew, Greek and Latin, should be reserved for liturgy. In relation to this, he indicates the solution of two more questions: whether the sacred text may be translated into vernacular languages and whether vernacular translations of Scripture can be used for private reading. He answers the first question positively but in the answer to the second question he emphasizes that Scripture should be read only by those who are mature enough in this respect. Within the positive-historical argumentation, some examples from Czech history also appear: the use of the Slavonic liturgy in the Great Moravia and the Pope’s approval of this liturgy, the prohibition of Slavonic liturgy in Bohemia, authorized by Pope Gregory VII in 1080, and the role of vernacular translation of Scripture in the Hussite movement in the first half of the 15th century. Bellarmine is also acquainted with the opinion that St. Jerome translated Scripture into Slavonic language. He expresses his doubts about this conjecture and he points out that neither Jerome himself nor any other ancient writer mentions this translation. Bellarmine’s sources of knowledge about the events of the Czech and Slavic history are especially Examen Concilii Tridentini by the German Lutheran theologian Martin Chemnitz and Historia Bohemica by the Italian humanist Enea Silvio Piccolomini.

3

Źródła dla komentarza tekstowego Nowego Testamentu w tłumaczeniu Jakuba Wujka z roku 1593. Studium Dz 2, 14–36

67%

Nicko-Stępień P.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

vol. 61

PL

Celem artykułu jest wskazanie źródeł dla komentarza tekstowego Nowego Testamentu w tłumaczeniu Jakuba Wujka z 1593 r. Zagadnienie zostanie przedstawione na przykładzie Dz 2, 14–36. Jezuita w pracy translatorskiej posłużył się angielskim Nowym Testamentem z Rheims z 1582 r. i łacińskim komentarzem Roberta Bellarmina pt. Disputationes Christianae Fidei. Kwestia źródeł dla Nowego Testamentu w tłumaczeniu Wujka była do tej pory niemal zupełnie niezbadana albo rozpoznana błędnie. Tymczasem zestawienie komentarza Wujkowego z komentarzami z dzieła Bellarmina i Nowym Testamentem z Rheims doprowadziło do zaskakujących rezultatów: Jakub Wujek, jeden z najwybitniejszych tłumaczy biblijnych XVI w., najprawdopodobniej znał język angielski, a jego komentarz tekstowy do Nowego Testamentu z 1593 r. stanowi kompilację tekstów dwóch wyżej wymienionych dzieł. To oznacza, że jako komentator Wujek był w ogromnym stopniu odtwórczy i zależny od źródeł, i nie korzystał bezpośrednio z dzieł Ojców Kościoła, ale cytował ich fragmenty z gotowych już kompendiów. The purpose of the study is to indicate the sources for a textual commentary to the New Testament in Jakub Wujek’s translation of 1593. The problem is presented on the example of the Acts 2:14–36. The Jesuit in his translatory work used the English Rheims New Testament of 1582, and Robert Bellarmine’s Latin commentary entitled Disputationes Christianae Fidei. The question of sources for the New Testament in Jakub Wujek’s translation has been almost completely unexplored or explored incorrectly. A comparative analysis of Wujek’s commentary with that of Bellarmine’s and of the Rheims New Testament has led to surprising conclusions: that Jakub Wujek, one of the most outstanding Bible translators in the sixteenth century, probably knew English, and his textual commentary to the New Testament of 1593 is a compilation of the two abovementioned texts. This means that as a Bible commentator Wujek was imitative and dependent on secondary sources, as he did not use texts by Church Fathers, but relied on quotations from their writings he found in other compendia.

4

Starodruki jezuickie w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie

36%

Ścibor E.

Bibliotekarz Lubelski

|

2023

|

issue 66

7-24

EN

This article is devoted to Jesuit old prints stored in the special collection of the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin. Old prints consist of Polish prints (from 1573–1773) and foreign prints (from 1574–1773) embossed in European letterpresses and Jesuit printing houses functioning on the territory of the First Polish Republic. The selected examples of Jesuit publishing production shed light on the notable contribution of the Society of Jesus to the development of Western civilisation in the modern era.

RU

Статья посвящена иезуитским старопечатным книгам, хранящимся в фондах Люблинской воеводской публичной библиотеки им. Иеронима Лопацинского. В общий обзор старопечатных книг включены «полоники» (1573–1773 гг.) и зарубежные издания (1574–1773 гг.), оттиснутые в европейских типографиях, а также иезуитских типографиях, функционирующих на территории Речи Посполитой. Избранные примеры издательской продукции иезуитов проливают свет на то, какое значительное влияние Общество Иисуса имело на развитие западной цивилизации в Новое время.

PL

Artykuł poświęcony jest starodrukom jezuickim przechowywanym w zbiorach specjalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. Ogólny przegląd starodruków obejmuje polonika (z lat 1573–1773) i druki obce (z lat 1574–1773) wytłoczone w typografiach europejskich i drukarniach jezuickich funkcjonujących na terytorium I Rzeczypospolitej. Wybrane przykłady jezuickiej produkcji wydawniczej rzucają światło na znamienny udział Towarzystwa Jezusowego w rozwoju cywilizacji zachodniej w epoce nowożytnej.

Refine search results

2 Odrodzenie i Reformacja w Polsce

1 Bibliotekarz Lubelski

1 Listy filologické (Folia philologica)

1 Matějec T.

1 Nicko-Stępień P.

1 Nicko-Stępień P.

1 Ścibor E.

1 2023

2 2017

1 2016

Sources for the Textual Commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament Translation. Study of Acts 2:14–36

Odkazy na českou minulost ve výkladu svatého Roberta Bellarmina o překladech Písma do lidových jazyků

Źródła dla komentarza tekstowego Nowego Testamentu w tłumaczeniu Jakuba Wujka z roku 1593. Studium Dz 2, 14–36

Starodruki jezuickie w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie