Search results

1

Przeworsk culture cemetery at Rankovce (Eastern Slovakia). Preliminary report

100%

Rákoš J.

Acta Archaeologica Carpathica

|

2019

|

vol. LIV

215-226

EN

There is only a handful of burial sites dated to the Roman Period on the territory of the Eastern Slovakia. Only hitherto excavated cemetery dating to this period is located in Zemplín. In the year 2014 new Przeworsk culture cemetery was identified in Rankovce. During four seasons of the archaeological research forty-six burials were excavated at the site. Cemetery can be dated to the phases B2b - C1a of Roman Period and assigned to the Eastern zone of the Przeworsk culture based on the inventory of the burials.

2

Roman republican coins found at Zagórzyce, Kazimierza Wielka district, Świętokrzyskie Province

100%

Jarosław B., Bulas J., Grygiel M., Pikulski J.

Recherches Archéologiques Nouvelle Serie

|

2016

|

vol. 8

143-172

EN

The study is focused on finds from the complex of settlements at Zagórzyce, Kazimierza Wielka district (sites nos. 1–3), inhabited by the communities of Przeworsk culture in the Late Pre-Roman Iron Age and in the Roman Period. During the long lasting archaeological investigations 5 Roman Republican denarii were found. The artefacts were spread over a wide area and in various stratigraphical contexts, precluding the possibility of regarding them as a part of dispersed hoard. The coins were minted in the names of C. Servilius, L. Appuleius Saturninus, C. Allius Bala, C. Vibius Pansa, in the second half of the 2nd century BC and in the early 1st century BC. The latest issue is represented by a denarius of L. Hostilius Saserna from the year 48 BC. Bad state of preservation of discussed coins indicates their long period of usage. Only two of the denarii, found during excavations on site 1, can be linked with a precise stratigraphical context pointing to their connection with the intensive settlement of Przeworsk culture that existed at Zagórzyce in the course of the B2 phase and in the early C1 phase of the Roman Period. The other coins, loosely found on the surface, should be most probably associated with this particular settlement phase. This would mean that the coins of the Roman Republic could have been deposited in the ground between the end of the 1st century AD and the end of the 2nd century AD, i.e. fairly long after the dates of their issue. The relatively large number of precisely dated finds of Roman Republican coins ranks the settlement complex at Zagórzyce among the most significant in this respect, archaeologically explored, settlement sites in Poland.

PL

Najliczniejszą kategorią importów rzymskich jakie dotarły na teren środkowoeuropejskiego Barbaricum są monety. Przeważająca część z nich to emisje cesarskie z okresu pryncypatu. Mniejszą choć bynajmniej nie marginalną grupę stanowią egzemplarze wybite w czasach Republiki Rzymskiej. Od dłuższego czasu dyskutowana jest chronologia napływu i czas użytkowania pieniądza republikańskiego na obszarach zamieszkałych przez północnych barbarzyńców. Zasadnicze znaczenie dla podejmowanej dyskusji mają coraz liczniejsze ostatnimi czasy znaleziska monet republikańskich z terenu Barbaricum posiadające ścisły kontekst archeologiczny, pozwalający je odnieść do lokalnych systemów periodyzacji młodszego okresu przedrzymskiego i okresu rzymskiego. Interesujący przykład takich znalezisk pochodzi z badanego archeologicznie przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego kompleksu osadniczego kultury przeworskiej w miejscowości Zagórzyce, pow. kazimierski. Kompleks ten, położony w sąsiedztwie znanej osady z okresu rzymskiego i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów w Jakuszowicach, składa się z pozostałości osad odkrytych na trzech niewielkich stanowiskach, rozlokowanych na odrębnych formach terenowych, znajdujących się w środkowym biegu Zagórzanki – małego cieku wodnego będącego lewobrzeżnym dopływem Nidzicy (ryc. 1). Jedno z tych stanowisk (nr 1), rozpoznano w znaczącej części wykopaliskowo. Struktura zasiedlenia pozostałych dwóch stanowisk została ustalona podczas prac sondażowych i wielokrotnie powtarzanej prospekcji powierzchniowej (ryc. 2). Wyniki dotychczasowych badań wskazują na dużą niestabilność osadnictwa „przeworskiego” w Zagórzycach, nie tworzącego ciągłej sekwencji osadniczej, lecz składającego się z odrębnych, różnoczasowych horyzontów osadniczych, wyznaczonych krótkimi pobytami ludności kultury przeworskiej. Przyczyny tej niestabilności obserwowanej w stosunkowo krótkim odcinku czasu pozostają w dużym stopniu zagadkowe. Zaistniałe przemiany nie miały raczej charakteru zjawisk gwałtownych, którym towarzyszą zwykle warstwy zniszczeń i pożarów na osadach, czego nie odnotowano na kompleksie zagórzyckim. Do częstych przekształceń osadnictwa mogły natomiast przyczynić się ulegające dynamicznym zmianom warunki gospodarowania wynikające z działania określonych czynników klimatyczno-glebowych. Jednym z nich była najpewniej niewielka wydajność lekkich gleb rolnych wykształconych na glinach i piaskach dominujących w otoczeniu Zagórzyc, zmuszająca zamieszkujące tu społeczności pradziejowe, do częstej zmiany miejsca pobytu. W obrębie kompleksu zagórzyckiego najwyraźniej wyodrębnia się horyzont intensywnego osadnictwa istniejącego w fazie B2 i na początku fazy C1 okresu rzymskiego na sąsiadujących ze sobą stanowiskach 1 i 2. Z tym horyzontem, oddzielonym od pozostałych faz osadniczych długimi okresami, w których obszar obu stanowisk pozostawał prawdopodobnie nie zasiedlony, związane są odkryte w ich obrębie importy i naśladownictwa wyrobów pochodzenia rzymskiego, reprezentujące w przewadze formy z I i II w. AD. Znacząca liczba importów, jak i wysoka ranga niektórych z zabytków pochodzenia rzymskiego zdeponowanych w stosunkowo krótkim czasie trwania osadnictwa, wskazują na rozległość kontaktów dalekosiężnych zamieszkującej tu społeczności barbarzyńskiej, a także świadczyć mogą o jej nieprzeciętnym statusie ekonomicznym. Wśród importów znajduje się kilkanaście monet rzymskich znalezionych w dużym rozrzucie i w różnych kontekstach stratygraficznych, wykluczających możliwość traktowania numizmatów jako elementów rozproszonego skarbu (ryc. 3). Aż pięć z tych monet to denary republikańskie (kat. 1–5; ryc. 4). Są to emisje C. Serviliusa, L. Appuleiusa Saturninusa, C. Alliusa Bala, C.Vibiusa Pansy wybite w drugiej połowie II w. BC oraz na początku I w. BC. Najmłodszą emisją jest denar L. Hostiliusa Saserny z 48 roku BC (tabela 1). Stan zachowania monet z Zagórzyc jest zróżnicowany, generalnie jednak widoczne na nich ślady wytarcia wskazują na ich najpewniej długie użytkowanie. Dwa z wymienionych denarów republikańskich, odkryte podczas badań wykopaliskowych prowadzonych na stanowisku 1, można powiązać z wypełniskami przyziemi dwóch budynków, które dostarczyły też bogatych materiałów kultury przeworskiej datowanych na przełom wczesnego i młodszego okresu rzymskiego (ryc. 5–14). Pozostałe monety, znalezione luźno na powierzchni stanowisk 1 i 2, możemy łączyć jedynie pośrednio z osadnictwem z tego okresu, biorąc pod uwagę jego znaczącą intensywność oraz obecność w jego kontekście również innych importów rzymskich. Zakładając bardzo prawdopodobny związek wszystkich odkrytych w Zagórzycach denarów Republiki Rzymskiej z horyzontem intensywnego osadnictwa ludności kultury przeworskiej na stanowiskach 1–2 możemy przypuszczać, że trafiły one do ziemi najwcześniej dopiero na początku fazy B2 okresu rzymskiego, tj. pod koniec I w. AD, a więc na długo po datach ich emisji. Najpóźniejszą, możliwą datę depozycji numizmatów wyznacza zanik osadnictwa przeworskiego na wspomnianych stanowiskach, który w świetle wyjątkowo mocnych przesłanek umieścić należy na początku fazy C1 okresu rzymskiego, w okresie nie wykraczającym poza drugą połowę II w. AD (ryc. 15). Omówione szczegółowo denary mogły dostać się w ręce barbarzyńców na długo przed ich dotarciem do osady w Zagórzycach. Można nawet założyć, że napłynęły one w obrębie różnych, odległych czasowo od siebie fal, co sugeruje niejednorodna struktura chronologiczna emisji zagórzyckich. W ramach początkowej fali napływu pieniądza republikańskiego, zaczynającej się na ziemiach polskich według propozycji A. Dymowskiego jeszcze w I w. BC, do Barbaricum mogły trafić cztery wybite najwcześniej denary z Zagórzyc (kat. 1–4), a w dalszej kolejności przejęty został wyraźnie młodszy denar L. Hostiliusa Saserny (kat. 5). Oczywiście nakreślony powyżej scenariusz jest wysoce hipotetyczny i struktura chronologiczna złożona z zaledwie kilku monet może być całkowicie przypadkowa. Monety mogły trafić poza granice świata antycznego równie dobrze w jednym momencie lub w nieznacznych odstępach czasowych tuż przed zdeponowaniem ich w Zagórzycach, co potwierdzałoby jedynie przypuszczenia o powszechnym długim obrocie denarami republikańskimi cenionymi z uwagi na wysoką jakość kruszcu użytego do ich wyrobu. Niewykluczone, że monety zagórzyckie, podobnie jak kilka innych denarów republikańskich zdeponowanych na osadach kultury przeworskiej w ciągu II w. AD (tabela 2), przeniknęły do Barbaricum po reformie monetarnej przeprowadzonej przez Trajana, wycofującej z obiegu na terenie cesarstwa pieniądz wybity przed 63 r. AD. Nie sposób szczegółowo odtworzyć drogi jaką przebyły monety zanim trafiły do Zagórzyc. A. Dymowski w swojej analizie napływu monet republikańskich na ziemie polskie, wysunął hipotezę o dackim, czy też naddunajskim kierunku ich napływu, na co wskazuje jego zdaniem podobieństwo w strukturze pieniądza republikańskiego odkrytego w Polsce i Rumunii, a także obecność dackich naśladownictw denarów w materiale polskim. Dodatkowo na taki, tzn. dacki, kierunek napływu importów na ziemie położone na północ od Karpat, zdają się wskazywać „pomostowe” znaleziska monet republikańskich z obszaru zachodniej Ukrainy, penetrowanego przez ludność kultury przeworskiej. Istnienia takiej drogi napływu nie możemy wykluczyć również w przypadku monet z Zagórzyc, albowiem wśród odkrytych tu bogatych materiałów z przełomu wczesnego i młodszego okresu rzymskiego, z którymi związane są numizmaty, znajduje się pokaźna komponenta ceramiki wykonanej w tzw. stylu puchowsko-dackim, wskazująca na utrzymywanie przez miejscową ludność kultury przeworskiej głębszych więzi ze społecznościami zamieszkującymi strefę karpacką i tereny Zakarpacia. Zresztą zbliżony obraz kontaktów dalekosiężnych rysuje się w oparciu o analizę znalezisk pochodzących z szeregu innych, podobnie datowanych osad w szeroko pojętym regionie podkrakowskim.

3

Textile production and consumption in Roman provinces and in free Germania – a 21st century perspective

100%

Kaczmarek Z.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2017

|

issue 16

567-584

EN

The paper aims to present the state of research on Roman Period archaeological textiles and new, 21st century perspectives for further analyses. The textiles proves to be important from the viewpoint of provincial economy, trade and cultural exchange. That is why, a special emphasis is put on the textile types, which are called Roman imports.

4

The settlements of the Przeworsk culture in Hungary

86%

Soós E.

Acta Archaeologica Carpathica

|

2019

|

vol. LIV

227-258

EN

In the last decade, the Hungarian research of settlements belonging to the Przeworsk culture, generally identified with the Germanic Vandals, yielded important new results. The aim of this paper is to summarize these latest results based on which it also discusses the extension of the settlement territory, the problems of relative chronology, the evolution of material culture as well as the relations of the above-mentioned Germanic ethnic group in the Roman Imperial Age.

5

Žiarové pohrebisko z doby rímskej v Závode

86%

Bazovský I., Hladíková K., Čambal R., Rajtár J., Halama J., Šefčáková A.

Zborník Slovenského národného múzea Archeológia

|

2022

|

issue 116

179-271

EN

In 2017, in Závod (district of Malacky) during forestry works a destroyed Germanic burial ground dated to the Roman period was found. On the basis of topographical data and composition of finds, it is possible, to identify this burial ground with that mentioned by E. Beninger. The numerous imports from Roman provinces, from areas north of the Carpathian Mountain and Elbe area region, show intensive multiregional contacts held by the local community. There is an ongoing discussion whether this is a proof of extensive trade, cultural influence or ethnic transfers. The burial ground dates back to a period comprised between the last third of the 1 st century and the 4th century.

6

A Roman gilt finger ring from Přelouč and other Roman‑Period settlement finds

86%

Jílek J., Pukanczová A., Pešta M., Urban P.

Studia Hercynia

|

2022

|

vol. 26

|

issue 1

174-195

EN

A collection of Roman Period metal objects was acquired with the help of a metal detector survey in the vicinity of Přelouč. The artefacts were handed over to the City Museum in Přelouč. Of special impor tance among this collection is a Roman gilt finger ring made from a copper alloy, dated back to the 2nd–3rd centuries AD, and a pyriform balsamarium of the type Bienert 102/103. The collection is dominated by brooches, which can be dated from the end of the 1st century until the 4th century. Most of them belong to the Late or Final Roman Iron Age. This might indicate that the settlement reached its peak within this time period.

7

Zapinka Almgren 18b z miejscowości Przezmark, pow. sztumski – ponowne spojrzenie

72%

Chrupek S. D.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2022

|

vol. 320

|

issue 1

151-160

EN

In 2017 members of the association “Galea” in the surroundings of Przezmark, Sztumski poviat, discovered a number of archaeological monuments. Among them, a fragmentary clasp made of a copper alloy stands out (Fig. 1). It represents the rare European type Almgren 18b in the typology of T. Völling dated to the turn of the era. For this reason, these brooches in Poland are the earliest Roman imports, incoming along the so-called amber trail. The few grave complexes equipped with such clasps from the Chełmno land also fit into the extensive problem of transformation of the so-called Wielbark type taking place within the settlement of the Oksywie culture. Fibula Almgren 18b from Przezmark is also the earliest and furthest north-east of the lower Vistula find (Fig. 2).

PL

W 2017 r. członkowie stowarzyszenia „Galea” w okolicy Przezmarka, pow. sztumski, odkryli szereg zabytków archeologicznych. Wśród nich wyróżnia się zachowana fragmentarycznie zapinka wykonana ze stopu miedzi (Ryc. 1). Reprezentuje ona rzadki w skali europejskiej typ Almgren 18b w typologii T. Völlinga (przyp. 6) datowany na przełom er (przyp. 9-11). Z tego powodu, zapinki te na ziemiach polskich stanowią najwcześniejsze importy rzymskie (przyp. 12) napływające tzw. szlakiem bursztynowym (przyp. 14). Nieliczne zespoły grobowe wyposażone w takie zapinki z ziemi chełmińskiej wpisują się także w rozbudowaną problematykę przemian tzw. typu wielbarskiego zachodzących w obrębie osadnictwa kultury oksywskiej (przyp. 16, 17, 18, 19). Fibula A.18b z Przezmarka stanowi także najwcześniejsze i najdalej wysunięte na północny-wschód od dolnej Wisły znalezisko (Ryc. 2; przyp. 26).

8

Prowincjonalnorzymska emaliowana zapinka tarczowata z miejscowości Wierzonka, pow. poznański

72%

Kawecka A.

Wiadomości Archeologiczne

|

2018

|

vol. LXIX

|

issue 69

187-190

EN

In 2018, a bronze brooch dating to the Roman Period was handed over to the County Monuments Preservation Department of the Poznań County Office. The artefact was discovered accidentally in a forest area within the grounds of the village of Wierzonka, in the commune of Swarzędz, Poznań County (Fig. 1). The brooch comes from as of yet unknown, unidentified archaeological site. The characteristic feature of the brooch (Fig. 2:a–c) is a circular disc with two smaller, round, bowl-shaped protrusions at its perimeter; a third such protrusion could have originally been located on the upper part of the disc. A raised circular knob (tutulus) cast together with the fibula body is located at the center of the disc. The flat tip of the knob is decorated with two round, enameled fields – a yellow field on the inside, and a blue and navy one on the outside. Both protrusions could have also been originally enameled. What constitutes a special element of the Wie¬rzonka brooch is an openwork triangle with circular, bowl-shaped protrusions at each corner, probably also initially enameled. The brooch has a hinged construction, typical of provincial Roman fibulae. Preserved length of the brooch is 3.9 cm, full height approx. 1.6 cm, disc diameter 2.0 cm. The brooch corresponds to type I 52 after K. Exner (1941) or 7.13 after E. Riha (1994) and also to types IV/2/1/1 and IV/2/1/3 in the classification of enameled fibulae from Panonia (A. Vaday 2003). Close analogies to the brooch from Wierzonka can be found in the Rhine and Danube provinces of the Roman Empire (Fig. 3). They are dated to the 2nd and 3rd century AD, which does not allow for an unequivocal identification of the Wierzonka brooch with either the Przeworsk or Wielbark Cultures, more so since this fibula is a unique specimen in the territory of Poland.

9

Casus Casuriusa. W kwestii napływu środkowogalijskich naczyń na obszar Barbaricum w okresie wojen markomańskich

58%

Tyszler L.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

|

2016

|

issue 31

EN

The study is devoted to Casarius, representing the Central Gaulish potters from the late period of Antonine reign, whose terra sigillata vessels were recorded to the north of the middle Danube. The period of his activity coincides with the Marcomannic Wars. The case of Casurius is used for considering the question of time and circumstances of penetration of his pottery in the Barbaricum territory in the conditions of the ongoing conflict between barbarians and Romans. Casarius’s activity is placed in the years 160–180 (Rogers 1999) or 160–195 (Stanfield, Simpson 1958) and falls on the reign of Marcus Aurelius, or even Clodius Albinus. Activity after year 180 can be discussed. Among researchers there is lack of full compliance with regard to the location of the workshop; Lezoux and Lubié are mentioned. It is to be supposed that Casarius worked mainly in Lezoux, from where did the majority of the known vessels come. At the same time the branch of his workshop in Lubié was confirmed (Bet Delage‘s researches). Casarius was producing the considerable set of relief (bowls typeDrag. 37) and plain pottery (type Drag. 33, Drag. 18/31, and other). Casarius’s goods were distributed in areas of the Danubian provinces, especially often recorded on limes (among others Aquincum, Albertfalva, Brigetio, Carnuntum, Vindobona, Regensburg-Kumpfmül), finding recipients among the civilian population living in civitates and vicii and among the Roman crews stationed in castra and castella. Especially important are the discoveries of Casurius’s pottery in castellum in Mušov in Moravia (171–180 or rather 172–180 years) forming part of the soldier dishware. Based on the collected materials, the trading and use of Casarius’s vessels can be proven in the Danubian area, for years 175, 180, before years 170/178, 175 and after 171/172. As the start date can be accepted the period about 160/170 (163/170), as the final date – about 180 (and longer).There are few and far known finds from areas of the south – west of Slovakia (1 specimen) and Moravia (2 specimens). In this situation the number 5–6 (?) of Casurius’s relief bowls type Drag. 37 in the Przeworsk Culture surprises. These vessels were distributed on the course of the Moravian – Kuyavian section of the Amber Route (Piwonice, Zapowiednia, Jacewo, Lachmirowice) and the southern section of the upper course of the Vistula (Opatów, Zagórzyce?). Particularly interesting is the burial of a woman (No. 12) from Lachmirowice, containing a bowl type E. 77, a small chest elements, belt elements and bronze fibula type A. 129, dating back to the phase B2/C1 (vel B2/C1–C1a) (Zielonka 1993; Godłowski 1994; Tyszler 1999; 2012). Fibulae A.129, constituting a leading form of the phase B2/C1 of the Przeworsk Culture, are found among others in Roman camps layers in Mušov and Iža (Godłowski 1981; 1994; Hüssen, Rajtar 1994; Tejral 1999; 2006). Aforementioned bowl of type E.77 along with several other specimens from this cemetery creates a large collection, having no analogy in the Przeworsk Culture (bronze vessels, see below). Casurus’s bowl from Lezoux, a chronologically sensitive piece of equipment, entitles us to circumscribe the absolute chronology of the burial (No. 12). Having regard to the production (160–180 years), especially the trade and use in the Danubian provinces (proved to 175 year, and before 170/178, 175) and in the occupied Moravia (Mušov, in years 171 or 172–180), the burial in question can be placed in the time interval from about 170 to about 180/190, or 180/200. Taking into account the period of use/ storage of vessel before submitting it to the grave is very important. The presence of Casurius’s vessels on the Amber Route (Moravia, Great Poland, Kuyavia) shows the activity in the thoroughfare during the reign of late Antonine dynasty, i.e. in the period of the Marcomannic Wars. At the same time Casarius’s vessels are also the evidence of direct or indirect links of the population using the graveyard in Šitbořice (about 20 km from the center of Suebi in Mušov, then in the period 171 or 172–180 Roman castellum) with the population using the graveyard in Lachmirowice in Kuyavia. Both cemeteries provide the full content of information on these relationships and chronology of contacts, covering the period of the Marcomannic Wars and time after their completion. Inventories of men (warriors) and women graves (phases B2/C1–C1a) from the graveyards in question are the evidence of high social and material status of mercantile elites (?) achieved by lucrative business contacts. The accumulation of imports (of bronze, ceramic) of southern provenance is characteristic especially for Lachmirowice. Cemeteries striking feature is the presence of a large number of bronze vessels from which especially types E. 27–28, E.40, E. 44–49, E. 77 and E. 160–161 belong to the characteristic range of equipment of the Germanic elite graves in the Central European Barbaricum areas form the middle Danube to Scandinavia (Tejral 1970; 2004; 2006). Their distribution began in the late phase of Antonine reign and the culmination moment occurred after the end of the wars. Casurius’s bowls uniqueness is associated with the period of their production, trade and use (about 160/170–180; wherein the period of use after 180 year should also be taken into account), attributable to the period of the Marcomannic Wars (166/167–180). The presence of Casarius’s terra sigilata bowls recorded on Moravian – Kuyavia section of the Amber Route shows the trade activity on this thoroughfare during aforementioned wars.At the same time, we can assume that the inflow of Casurius’s vessels took place in the late phase of the wars in question (about 171/172–180). It should be stressed that the region Kuyavia, remaining in the far northern hinterland of the direct Roman enemies, i.e. Marcomanni and Quadi, was not yet free from the changeable fate of the ongoing wars and the impact of Roman politics.

PL

-

10

Prowincjonalnorzymska zapinka Almgren 236c z Bajd w pow. iławskim – jeden z najstarszych śladów penetracji Pojezierza Iławskiego przez ludność kultury wielbarskiej

58%

Cieśliński A.

Wiadomości Archeologiczne

|

2020

|

vol. LXXI

|

issue 71

359-368

EN

In the collection of the Museum of Warmia and Masuria in Olsztyn, there is a Roman provincial brooch made of copper alloy (Fig. 1). It was found in the northern suburbs of Zalewo in the County of Iława, NE Poland. Administratively, the area belongs to the village of Bajdy, located about three kilometres to the north-west. The artefact represents a group of brooches with two knobs on the bow (German Doppelknopffibeln), type 236 in keeping with Oscar Almgren, variant c according to a detailed study by Jochen Garbsch. Such specimens are characterised primarily by a frame-like foot and the construction of the spring mechanism in which the chord is held in place by a relatively narrow hook. Brooches with a double knob on the bow, the so-called winged brooches (Almgren 238) and characteristic openwork belt fittings are considered to be some of the main metal elements of Norico-Pannonian female dress. Almgren 236c-variant fibulae are indeed largely concentrated in the area of Noricum and Pannonia, although they are also known from Raetia and, in smaller numbers, from the northern parts of Italy and Dalmatia. Their local manufacture is confirmed by, for example, the casting moulds and partly finished pieces found at a Noric settlement in Magdalensberg, Carinthia. Fibulae of variant Almgren 236c are also very numerous in Barbaricum and indicate contacts, mainly of a commercial nature, with Roman provinces. According to recently published compilations, specimens representing this variant were present at more than 50 sites in several distinct concentrations: in the Czech Republic, south-western Slovakia and adjacent parts of Lower Austria and Poland (Fig. 2). North of the Carpathians and the Sudetes, Almgren 236c brooches are more clearly concentrated in the territory occupied by the Przeworsk Culture in central Poland, western Lesser Poland and right-bank Mazovia. The last large area of concentration is on the Lower Vistula River, at a few sites of the Wielbark Culture. The chronology of Almgren 236c brooches in the territory of the Roman Empire covers the entire 1st century CE. Such fibulae are found in contexts from the late period of Augustus’s reign to the rule of Trajan, although most of the assemblages do not date beyond the Claudian period, i.e. the middle of the first century. Even though Almgren 236c brooches are often part of grave-goods in the area of Barbaricum, the number of precisely dated assemblages is, unfortunately, small. In the Czech Republic, these forms are considered to define stage B1b after Eduard Droberjar, corresponding in absolute chronology to 20/30–40/50 CE, or, more broadly, late phase B1 of the classical (Czech) eye brooch horizon up to 50/70 CE. In the areas north of the Carpathians and the Sudetes, Almgren 236c fibulae should also be dated to the mature stage of phase B1. According to the studies carried out so far, the northern part of the Iława Lakeland in phase B1 was part of a vast deserted area separating the territories occupied by the populations of the Wielbark Culture on the Lower Vistula and the Nogat, of the Przeworsk Culture in Northern Mazovia, of the Bogaczewo Culture in Masuria and of the Dollkeim-Kovrovo Culture in Sambia (Fig. 3). The site where the Bajdy fibula was discovered is closest to the Wielbark Culture settlement, south of the ancient bay of the Vistula Lagoon, whose remnant is the present-day Drużno Lake; it lies about 20 km by air from the Święty Gaj cemetery and the remains of a dyke in Bągart. The Almgren 236c brooch from Bajdy, together with a recently discovered and yet unpublished Almgren 18b fibula from nearby Przezmark, as well unpublished Almgren 53 fibula from Jawty Wielkie, is the oldest trace of penetration of the northern part of the Iława Lakeland by the people of the Wielbark Culture. These episodes should be dated to the phase B1, i.e. several decades before regular settlement activity of the Wielbark Culture in phase B2b, which led to the occupation of extensive areas of the Iława Lakeland, the Warmian Plain and the western edge of the Olsztyn Lakeland, reaching roughly up to the longitudinal line of the Pasłęka River.

11

Nowe materiały z okresu wpływów rzymskich z Osówki, pow. lubelski

58%

Kuzioła A.

Wiadomości Archeologiczne

|

2020

|

vol. LXXI

|

issue 71

384-388

EN

Until now, Osówka (Fig. 1) has been known from the scant mention by Stefan Nosek who described an accidentally discovered grave of the Przeworsk Culture. In 1994, attempts were made to localise the site, but they proved unsuccessful. The breakthrough came in 2008 thanks to three bronze brooches that were handed over to Ass. Prof. Piotr Łuczkiewicz from the Institute of Archaeology at Maria Curie-Skłodowska University. In the same year, a local site inspection was carried out to further verify the find. During exploration of the site, several fragments of pottery were found, including possibly shards of Przeworsk Culture vessels. The brooches from Osówka were typologically identified as a late form of the Almgren 41 type, an Almgren 96 type, and a provincial Roman knee brooch of the Almgren 247 type. Almgren 41 brooches are widespread in Wielbark Culture areas and much less common in Przeworsk Culture areas. Such brooches are traditionally dated to the late stage of phase B2 and above all to phases B2/C1 or B2/C1–C1a. Based on size, the Osówka copy (Fig. 2:a) was determined as type X1 according to the classification proposed by Jan Schuster. This is an interregional form mostly found in female burials. Almgren 96 brooches (Fig. 2:b) are typical of the Wielbark Culture, however, in much smaller numbers they also appear in the Przeworsk Culture area. The type is the guiding form of the B2/C1 phase. The third brooch (Fig. 2:c), having a semi-circular head plate ornamented with a so-called wolf teeth pattern should be assigned to type 13D after Werner Jobst or to variant 3.12.1 according to the classification by Emilie Riha. These types of brooches are characteristic of the Danube and Rhine provinces of the Roman Empire where were in use mostly in the 2nd and 3rd century CE. Osówka brooches confirm that that the site was a Roman Period cemetery. The grave published by Stefan Nosek proves that in phase B2 it was used by a local Przeworsk community. Three brooches found in 2008 are evidence that the cemetery remained in use in phase B2/C1. However, it is very difficult to determine its cultural affiliation in this phase. In eastern Poland (i.e. right-bank Mazovia, Podlachia, and the Lublin Region) at the turn of the early and late Roman Period, the current Przeworsk settlement was gradually replaced by the Wielbark settlement.

Refine search results

Przeworsk culture cemetery at Rankovce (Eastern Slovakia). Preliminary report

Roman republican coins found at Zagórzyce, Kazimierza Wielka district, Świętokrzyskie Province

Textile production and consumption in Roman provinces and in free Germania – a 21st century perspective

The settlements of the Przeworsk culture in Hungary

Žiarové pohrebisko z doby rímskej v Závode

A Roman gilt finger ring from Přelouč and other Roman‑Period settlement finds

Zapinka Almgren 18b z miejscowości Przezmark, pow. sztumski – ponowne spojrzenie

Prowincjonalnorzymska emaliowana zapinka tarczowata z miejscowości Wierzonka, pow. poznański

Casus Casuriusa. W kwestii napływu środkowogalijskich naczyń na obszar Barbaricum w okresie wojen markomańskich

Prowincjonalnorzymska zapinka Almgren 236c z Bajd w pow. iławskim – jeden z najstarszych śladów penetracji Pojezierza Iławskiego przez ludność kultury wielbarskiej

Nowe materiały z okresu wpływów rzymskich z Osówki, pow. lubelski

Prowincjonalnorzymska zapinka Almgren 236c z Bajd w pow. iławskim – jeden z najstarszych śladów penetracji Pojezierza Iławskiego przez ludność kultury wielbarskiej