Search results

1

Mozolne początki zmagań o ochronę zabytków w Galicji. Rozważania na marginesie najnowszej książki Tadeusza Łopatkiewicza

100%

Laskowski A.

Studia Pigoniana

|

2022

|

vol. 5

|

issue 5

229-248

EN

The article reflects on the process of birth and slow maturation of the monument protection system in Galicia (one of the crown countries of the Habsburg monarchy), taking place in the 1860s and 1870s. One of the key figures of the time was Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki, a conservator active in Eastern Galicia – an area covering 49 political districts of the time, including the town of Krosno and its surroundings. The starting point for the discussion is the latest book (published in 2022) by Tadeusz Łopatkiewicz dedicated to Potocki figure of this conservator and his activities in Krosno and the surrounding area. The book takes a closer look at the figure of the conservator himself and the vicissitudes of his life (the last chapter), shows the background against which he grew up, received his education and began to cooperate in discovering and interpreting traces of the past (chapter one), presents the foundations of the emerging system of historic monument protection in the Habsburg monarchy, including Galicia (chapter two) and, most importantly, based on the archival sources, presents and explains in detail Potocki’s achievements in the official care of historic monuments in Eastern Galicia, with particular emphasis on the monuments of Krosno and the surrounding area. The work is supplemented by a source appendix, bibliography, indexes, and an abstract in English. This publication by Tadeusz Łopatkiewicz, the fruit of his many years of research and archive and library searches, is an important contribution to a new synthesis of the history of the conservation and the protection of historical monuments in the Polish lands in the 19th century. A particularly valuable element, found by the book’s author and used from the perspective of the town and its surroundings under study, is Potocki’s Conservator’s Diary, written down between 1866 and 1878, on the pages of which all the glories and shadows of the conservator’s work of the time are visible, brilliantly brought out and commented on by Tadeusz Łopatkiewicz. It is imperative that this source have to be published and interpreted in its entirety in the near future, preferably through the collaboration of a group of researchers more closely involved in the person of Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki in recent times, including Tadeusz Łopatkiewicz.

PL

Artykuł zawiera rozważania na temat procesu rodzenia się i powolnego dojrzewania systemu ochrony zabytków w Galicji, jednym z krajów koronnych monarchii habsburskiej, zachodzącego w latach 60. i 70. XIX wieku. Jedną z kluczowym postaci tego czasu był Ludwik Mieczysław Lubicz Potocki, konserwator zabytków działający na terenie Galicji Wschodniej, obejmujący swoim działaniem 49 ówczesnych powiatów politycznych, w tym m.in. miasto Krosno i jego okolice. Punktem wyjścia do rozważań jest najnowsza (wydana w 2022 roku) książka autorstwa Tadeusza Łopatkiewicza poświęcona postaci tego konserwatora i jego działalności na terenie Krosna i okolic. Wspomniana książka przybliża postać samego konserwatora i koleje jego życia (ostatni rozdział), pokazuje tło, na jakim przyszło mu wzrastać, zdobywać wykształcenie i podejmować współpracę w zakresie odkrywania i interpretacji śladów przeszłości (rozdział pierwszy), prezentuje zręby rodzącego się systemu ochrony zabytków w monarchii habsburskiej, w tym w Galicji (rozdział drugi) oraz – co najważniejsze – w oparciu o odnalezione źródła przedstawia i precyzyjnie objaśnia dorobek Potockiego w zakresie urzędowej opieki nad zabytkami Galicji Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem zabytków Krosna i okolic. Pracę uzupełniają: aneks źródłowy, bibliografia, indeksy i streszczenie w języku angielskim. Publikacja autorstwa Tadeusza Łopatkiewicza, owoc jego wieloletnich badań oraz poszukiwań archiwalnych i bibliotecznych, stanowi istotny przyczynek do nowej syntezy dziejów konserwatorstwa polskiego i ochrony zabytków na ziemiach Polski w XIX wieku. Elementem szczególnie cennym, odnalezionym przez autora książki i wykorzystanym pod kątem badanego miasta i jego okolic, jest Dziennik konserwatorski Potockiego, spisywany w latach 1866–1878, na kartach którego uwidaczniają się wszystkie blaski i cienie pracy ówczesnego konserwatora, znakomicie wydobyte i skomentowane przez Tadeusza Łopatkiewicza. Jest rzeczą konieczną, aby w najbliższym czasie źródło to zostało opublikowane i zinterpretowane w całości, najlepiej dzięki współpracy grona badaczy bliżej zajmujących się w ostatnim czasie osobą Ludwika Mieczysława Lubicz Potockiego, w tym Tadeusza Łopatkiewicza.

2

O dwóch pobytach Stanisława Wyspiańskiego na Łemkowszczyźnie

100%

Łopatkiewicz T.

Studia Pigoniana

|

2023

|

vol. 6

|

issue 6

49-86

EN

About Stanislaw Wyspiański’s Two Stays in the Lemkivshchyna Region Stanisław Wyspiański’s works are traditionally associated with Young Poland, belonging axiologically to the world of Western culture and Latin Christianity. Nevertheless, from his early youth the Artist took a keen interest in the Borderlands of the Republic of Poland, as well as the artistic culture of Eastern Christianity. Wyspiański’s familiarity with these issues was brought by a solo trip to Lviv and the surrounding areas, which he took in August 1887. Two years later, unexpectedly and rather accidentally, the Artist, together with Józef Mehoffer, found himself in the Lemko village of Królowa Ruska (today, Królowa Górna), where, during a two-day stay, he made a drawing and descriptive inventory of the seventeenth-century artistic furnishings of the interior of the local church, in addition to holding a consultation with the Lemkos and a Greek Catholic priest on the design of a new iconostasis for the temple. The second of Wyspiański’s stays in the Lemkivshchyna region took place in the summer of 1901, when the Artist and his family lived for five weeks in the Lemko town of Deszno, near Rymanow-Zdrój, in a house for patients that does not exist today. The field research conducted by the author of this article has made it possible not only to verify previous speculations on the question of where the Wyspiański family lived in 1901, but also to gather convincing factual material on the basis of which it is possible today to infer such matters with certainty.

PL

O dwóch pobytach Stanisława Wyspiańskiego na Łemkowszczyźnie Twórczość Stanisława Wyspiańskiego tradycyjnie wiązana jest z Młodą Polską, przynależąc aksjologicznie do świata kultury zachodniej oraz chrześcijaństwa łacińskiego. Mimo to Artysta od wczesnej młodości żywo interesował się Kresami Rzeczypospolitej, a także kulturą artystyczną chrześcijaństwa wschodniego. Znajomość tej problematyki przyniosła Wyspiańskiemu indywidualna wycieczka do Lwowa i okolic, którą odbył w sierpniu 1887 roku. W dwa lata później, nieoczekiwanie i raczej przypadkowo, Artysta, wraz z Józefem Mehofferem, znalazł się w łemkowskiej wsi Królowa Ruska (dzisiaj Królowa Górna), gdzie w ciągu dwudniowego pobytu rysunkowo i opisowo zinwentaryzował siedemnastowieczne wyposażenie artystyczne wnętrza miejscowej cerkwi, ponadto odbył naradę z Łemkami oraz księdzem greckokatolickim na temat projektu nowego ikonostasu do świątyni. Drugi z pobytów Wyspiańskiego na Łemkowszczyźnie miał miejsce w lecie 1901 roku, kiedy to Artysta wraz z rodziną mieszkał przez pięć tygodni w łemkowskim Desznie, opodal Rymanowa-Zdroju, w nieistniejącym dziś domu dla kuracjuszy. Badania terenowe, które przeprowadził autor artykułu, pozwoliły nie tylko zweryfikować dotychczasowe domysły w kwestii miejsca, gdzie Wyspiańscy zamieszkiwali w 1901 roku, ale też zebrać przekonujący materiał faktograficzny, na podstawie którego można dziś o tych kwestiach wnioskować w sposób pewny.

3

Waloryzacja środowiska geograficznego nadleśnictwa Rymanów pod kątem atrakcyjności turystycznej

94%

Skóra P., Wilczyńska-Michalik W., Szpiech M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

|

2010

|

vol. 1 Dynamika zmian środowiska geograficznego pod wpływem antropopresji

40-48

EN

A sudden increase in various tourism forms in Poland in the second half of the twentieth century brought development of natural environment evaluation methods for tourist purposes. Natural and cultural environment values and slight anthropogenic transformations of the Forestry Rymanów created tourists’ interest in this region. The paper presents the scope and ways of evaluating individual components of the natural environment in connection with historical and political changes. Evaluating criteria have been adapted to 9 individual categories (Kucina, 2004), and have been evaluated on a zero-five point scale. The final effect of this work was to calculate the index of tourist attractiveness (Wa) or correct tourism management. The value of the Wa index for the Forestry Rymanów is high –0,8076. This reflects very good ecosystem services to the well-being and health of the incoming people.

Refine search results

2 Studia Pigoniana

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

1 Laskowski A.

1 Skóra P.

1 Szpiech M.

1 Wilczyńska-Michalik W.

1 Łopatkiewicz T.

2 2023

1 2010

Mozolne początki zmagań o ochronę zabytków w Galicji. Rozważania na marginesie najnowszej książki Tadeusza Łopatkiewicza

O dwóch pobytach Stanisława Wyspiańskiego na Łemkowszczyźnie

Waloryzacja środowiska geograficznego nadleśnictwa Rymanów pod kątem atrakcyjności turystycznej