Search results

1

Dlaczego zła modlitwa nie jest możliwa?

100%

Hołda M.

Roczniki Filozoficzne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 1

27-36

PL

W artykule O wątpliwej moralności pewnych rozpowszechnionych form modlitwy Saul Smilansky rekonstruuje założenia moralnie niedopuszczalnej modlitwy. Założenia te dotyczą sposobu, w jaki Bóg wysłuchuje próśb modlących się ludzi, moralnego poziomu bóstwa i tych, którzy się modlą, a także natury relacji między modlitwą a wysłuchaniem jej przez Boga. W niniejszym artykule, podaję powody, dla których uważam, iż dokonana przez niego rekonstrukcja nie jest poprawna. Argumentuję, że niedopuszczalna moralnie modlitwa, o jakiej pisze Smilansky, w ogóle nie jest możliwa. Wskazanych przez niego założeń nie da się odnaleźć wśród założeń faktycznie modlących się ludzi. Nawet gdyby dało się je odnaleźć, niemożliwe jest ich łączne występowanie. Każdy, kto się modli, robi tym samym coś dobrego. Krytyka Smilansky’ego skierowana jest przeciwko czemuś, co faktycznie nie istnieje i nie może istnieć, dlatego nie dostarcza powodów, dla których należałoby uznać za niedopuszczalną jakąkolwiek modlitwę.

EN

In the article “A Problem about the Morality of Some Common Forms of Prayer,” Saul Smilansky reconstructs the basics of morally unacceptable prayer. These assumptions relate to the way in which God hears the petitions of praying people, the moral level of deity and those who pray, as well as the the nature of the relationship between prayer and God’s awareness (acceptance) of it. In this article, I present the reasons why I believe that the reconstruction made by Smilansky is not correct. I argue that morally inadmissible prayer is not at all possible. Assumptions indicated by him cannot be found among the assumptions of actually praying people. Even if we could find some of these assumptions, it is not possible that they all can occur together. So everyone who prays, does a good thing. Smilansky’s criticism is directed against something that does not exist and cannot exist and therefore does not provide reasons why any prayer should be considered as unacceptable.

2

O wątpliwej moralności pewnych rozpowszechnionych form modlitwy

100%

Smilansky S., Iwanicki M.

Roczniki Filozoficzne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 1

7-16

PL

W chwilach szczególnego zagrożenia ludzie zwykle błagają Boga o pomoc dla siebie lub swoich bliskich, modląc się na przykład, żeby lawina zmieniła kierunek lub żeby znalazł się dawca organów dla czyjegoś umierającego dziecka. Taka modlitwa wydaje się naturalna, a dla wierzących nawet rozumna i akceptowalna. Niestosowne wydaje się potępianie takiej typowej modlitwy jako czegoś złego. Ale kiedy dokładnie zbadać, co się rzeczywiście dzieje w takich sytuacjach, to okazuję się, że często tego rodzaju modlitwa jest moralnie dyskusyjna. Autor twierdzi, że taka modlitwa powinna być postrzegana jako forma działania (a nie, powiedzmy, nadziei), a tym samym powinna spełniać wysokie standardy moralne, które odnoszą się do działań; ponadto autor twierdzi, że założenie dobroczynności Bóstwa nie wystarcza, aby taką modlitwę legitymizować.

EN

At a time of acute danger, people commonly petition God for help for themselves or their loved ones; such as praying that an avalanche heading in one’s direction be diverted, or that an organ donor be found for one’s dying child. Such prayer seems natural and, indeed, for believers, reasonable and acceptable. It seems perverse to condemn such typical prayer, as wrong. But once we closely examine what is actually happening in such situations, we shall see that frequently prayer of this sort is morally problematic. The author argues that such prayer ought to be seen as a form of action (rather than, say, mere hope), thereby needing to meet the higher moral standards ones which apply to actions; and that the assumption of the benevolence of the deity does not suffice to make such prayer legitimate.

3

O różnicy między magią a modlitwą – krytyka stanowiska Saula Smilansky’ego

100%

Gomułka J., Sajdek Z.

Roczniki Filozoficzne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 1

17-26

PL

Zawarta w niniejszym artykule dyskusja z tekstem Saula Smilansky’ego O wątpliwej moralności pewnych form modlitwy składa się z dwóch części. W pierwszej bronimy tezy, że fikcyjne przykłady prezentowane przez autora albo nie stanowią powszechnie akceptowalnych form modlitwy, albo dają się interpretować tak, że nie stanowią etycznego problemu. Życzenie komuś śmierci jest bowiem zawsze nieetyczne, ale w każdej wyobrażalnej sytuacji zagrożenia życia możliwa jest modlitwa o rozwiązanie, które nie pomnaża śmierci. W drugiej części bronimy tezy, że prezentowany w przykładach Smilansky’ego stosunek ludzi do Boga w ogóle nie jest religijny, a w konsekwencji działania w nich opisane nie zasługują na miano „modlitwy”. Kiedy bowiem w naszym nastawieniu do Boga liczy się tylko to, że jest On zdolny zmienić bieg zdarzeń na naszą korzyść, a to, że jest On dobry umyka naszej uwadze, wówczas nie mamy na myśli Boga tradycji religijnej. W tym punkcie przywołujemy myślicieli należących do nurtu tzw. Wittgensteinowskiego fideizmu, których krytyka modlitwy błagalnej idzie być może zbyt daleko, skłania jednak do refleksji nad granicami właściwego stosunku do Boga.

EN

Our discussion of Saul Smilansky’s paper “A Problem about the Morality of Some Com¬mon Forms of Prayer” consists of two parts. In the first part, we argue for the thesis that the fic¬titious examples given by the author of the paper either are not commonly acceptable forms of prayer (being unethical), or are interpretable in a way which removes the ethical problem altogether. It is always unethical to wish someone’s death, but in each imaginable situation of deadly danger there is a sense of a prayer for a solution which does not multiply death. In the second part, we defend the thesis that the attitude towards God depicted in Smilansky’s examples is not religious at all, and the acts desrcibed in them do not deserve to be called “prayers.” When all what really matters to us about God is that He is able to change the course of events in our favor, and His goodness escapes our attention, then by “God” we do not mean the God of religious tradition. At this point we recall the thinkers belonging to the so-called Wittgen¬steinian fideism, whose critique of petitionary prayer goes maybe too far, but also invites us to rethink the limits of the right attitude towards God.

Refine search results

3 Roczniki Filozoficzne

1 Gomułka J.

1 Hołda M.

1 Iwanicki M.

1 Sajdek Z.

1 Smilansky S.

3 2016

Dlaczego zła modlitwa nie jest możliwa?

O wątpliwej moralności pewnych rozpowszechnionych form modlitwy

O różnicy między magią a modlitwą – krytyka stanowiska Saula Smilansky’ego