Search results

1

Powrót Sefardyjczyków. O Żydach we współczesnej Hiszpanii

100%

Wyszyńska J.

Pogranicze. Studia Społeczne

|

2017

|

vol. 29

PL

W artykule została podjęta próba przedstawienia historii hiszpańskich Żydów, a następnie losów Żydów sefardyjskich oraz ich statusu we współczesnej Hiszpanii, a także ukazania ich miejsca w dzisiejszym społeczeństwie hiszpańskim z nawiązaniem do czasów II wojny światowej, która miała znaczący wpływ na tę grupę mniejszościową. Opisana została kwestia wpływu, jaki miała kultura żydowska na hiszpański krąg kulturowy oraz zobrazowane zostało jak ten wpływ malał wraz z upływem czasu. Artykuł traktuje również o problemie antysemityzmu, który w dużej mierze wpłynął na malejącą rolę Żydów w Hiszpanii.

EN

In the article the author presents the history of Spanish Jews and their status in contemporary Spain. The article focuses on their position in the modern Spanish society with reference to the World War II; a period which was of substantial influence for this minority group. The article shows the impact that Jews had on Spanish culture and how it has been decreasing over the years. There is also an analysis of the anti-Semitism issue which has had a substantial influence on the decreasing role of Jews in contemporary Spain.

2

Oikologiczny wymiar poezji Margalit Matitiahu

100%

August-Zarębska A., Zarębski T.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2015

|

vol. 58/115 z. 1

75-98

EN

The paper presents an interpretation of the poetry by Margalit Matitiahu, an Israeli poet, from the perspective of oikology – the science of the home – as it was elaborated by Polish thinkers: Sławek, Kunce i Kadłubek. Oikological approach here is motivated by the following themes in Matitiahu. First, her choice of ladino, the traditional Sephardic language, as a mean of her literary expression – which can be treated as a manifestation of the search for the proper place of her affiliation. Second, Matitiahu’s reflection on the home in the context of her biography and family history. Third, her understanding of the home as her communal and cultural heredity, where she finds the deepest roots of her present identity.

PL

Celem artykułu jest interpretacja twórczości izraelskiej poetki Margalit Matitiahu z perspektywy oikologii – czyli nauki o domu – której podstawy opisane zostały przez T. Sławka, A. Kunce i Z. Kadłubka. Na przyjęcie tej perspektywy badawczej pozwalają następujące wątki obecne u Matitiahu. Po pierwsze, wybór ladino, dawnego języka sefardyjskiego, jako języka ekspresji poetyckiej – co jest wyrazem poszukiwania miejsca swojej przynależności, najbardziej własnego miejsca na ziemi. Po drugie, refleksja poetycka Matitiahu o domu pojmowanym biograficznie i rodzinnie. Po trzecie, jej ujęcie domu jako dziedzictwa wspólnotowego i kulturowego, w którym jest zakorzeniona i z którym się identyfikuje.

3

Sephardim, Ashkenazim and Non-Jewish Peoples: Encounters Across Europe

100%

Twardowska A., Taczyńska K.

Colloquia Humanistica

|

2020

|

issue 9

6-12

PL

Dziewiąty numer Colloquia Humanistica jest w całości poświęcony żydowsko-nieżydowskim kontaktom. Artykuły, prezentacje materiałów, dyskusje i recenzje ilustrują tę uwikłaną historię koegzystencji. Numer jest zróżnicowany, a tytułowe spotkania mają odzwierciedlenie na kilku poziomach: wspomnianych kontaktów żydowsko-nieżydowskich, aszkenazyjsko-sefardyjskich, obszarów badawczych i na poziomie metodologicznym.

EN

The 9th issue of Colloquia Humanistica focuses in its entirety on Jewish/non-Jewish contacts. The papers, presentations of materials, discussions and reviews all share the theme of the entangled history of cohabitation. Still, deconstructed on multiple layers of geography, ethnicity, research domain and methodology, the title’s “encounters” make for varied reading.

4

Procesy akulturacji galicyjskich Żydów w Bośni – analiza teczek urzędniczych

80%

Maleszka M.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

|

2015

|

vol. 22

|

issue 2

91-100

EN

The Archives of Bosnia-Herzegovina, marked with tragedy of fire, had stored large archive collections of files of Austro-Hungarian officials. Among them there had been a numerous group of files of Galician officials, including those of Jewish descent (20%). The collection of 19 files that has survived the fire does not entitle us to unequivocally state any thesis on processes of acculturation of Galician Jews in Bosnia. Nevertheless, we can observe that many Ashkenazi newcomers from Galicia described themselves as Poles, even though initially they had not identified with Polish national idea. Possibly the reason for this is the fact that the Polish community in Bosnia was culturally closer to Galician Jews than local Sephardic population or Ashkenazi immigrants from other countries.

5

Relations among Jews and Gentiles in Kosovo and Metohija between the Two World Wars: From Autocentrism to Assimilation

71%

Damjanović M. M.

Colloquia Humanistica

|

2020

|

issue 9

121-138

PL

Okres między dwiema wojnami światowymi w Kosowie i Metochii (1918-1941) to ważna epoka ochrony prawnej, rozwoju gospodarczego, samostanowienia narodowo-politycznego, emancypacji edukacyjno-kulturowej i ogólnego rozwoju tamtejszej społeczności żydowskiej. Wierna tradycji lokalna społeczność sefardyjska, wzbogacona o wpływy bardziej postępowych przybyszów aszkenazyjskich i otoczona w większości przez ludność islamską i chrześcijańską, w sferze prywatnej i publicznej aspirowała do wejścia na szerszą, ogólną ścieżkę współczesnych ruchów społecznych. Zachęcona przykładami z najbliższego otoczenia – ze strony narodów jugosławiańskich i bardziej rozwiniętych społeczności żydowskich w kraju, poprzez codzienne różnorodne obcowanie z sąsiadami i poprzez kontakty instytucjonalne, lokalna społeczność żydowska uległa metamorfozie. Zmiany wewnętrzne były częściowo uwarunkowane intensyfikacją stosunków ze światem nieżydowskim, z reguły podążały za tymi stosunkami i były ich nieuniknionym skutkiem. Równolegle z rozwojem coraz bardziej zróżnicowanych i częstszych kontaktów budujących, utrzymujących i poprawiających relacje międzyetniczne, na płaszczyźnie społecznej pojawiały się elementy nietolerancji międzyetnicznej, wynikającej z kontekstu politycznego, religijnego i ekonomicznego. Antysemityzm, oprócz kilku innych czynników (zamknięcie wewnętrzne, mentalność mieszkańców, tradycja ludowa, różnice wyznaniowe), dodatkowo obciążał i wstrzymywał jeszcze ściślejszą współpracę. Mimo tych sprzeczności integracja ze społeczeństwem jugosłowiańskim, zwłaszcza wśród młodego pokolenia, była pełna, ale tylko w wyjątkowych przypadkach kończyła się asymilacją, wyłącznie wśród nowo przybyłych Żydów, pochodzących z innych, bardziej otwartych i kosmopolitycznych środowisk. W artykule zostaną przedstawione i omówione liczne przykłady prywatnej i społecznej współpracy Żydów z Kosowa i Metochii z innymi narodami w podanych ramach chronologicznych, które miały przede wszystkim szersze znaczenie dla rozwoju regionalnego i postępu cywilizacyjnego.

EN

The period between the two world wars in Kosovo and Metohija (1918-1941) was a peak period of legal protection, economic development, national and political self-positioning, educational and cultural emancipation, and general progress of the local Jewish community. The local Sephardic community, dedicated to tradition, enriched by the presence of the most progressive Ashkenazi newcomers, and surrounded by the Islamic and Christian majority populations in the private and public arena, strived to access the broader, more general framework of modern societal trends. Encouraged by examples from the immediate surroundings, by the national Yugoslav framework and the more developed Jewish municipalities within the state, through daily and varied interaction with neighbors and institutional contact, a metamorphosis of the local Jewish community was enabled. Internal changes were partially conditioned by intensifying relations with the non-Jewish communities. They mostly accompanied these relations and were their inevitable outcome. Parallel to the development of increasingly diverse and more frequent contacts which were pursued in order to self-develop, to maintain and improve interethnic relations, at the social level there erupted elements of interethnic intolerance based on political, religious or economic grounds. Antisemitism strained and, alongside other factors (internal tightness, popular mentality, national tradition, religious differences), additionally complicated and halted closer cooperation. Besides these disagreements, integration into Yugoslav society was complete, especially among the young generation, but only in extraordinary conditions did it end in assimilation, which was exclusively enabled by the newly arrived Jews coming from other, more open and more cosmopolitan environments. This paper will show and elaborate on numerous examples of private and social collaboration between Kosovo-Metohijan Jews and other nations in the given chronological framework that were, above all, of wider importance for regional development and establishing civilizational heritage.

Refine search results

2 Colloquia Humanistica

1 Balcanica Posnaniensia Acta et studia

1 Pogranicze. Studia Społeczne

1 Zagadnienia Rodzajów Literackich

1 August-Zarębska A.

1 Damjanović M. M.

1 Maleszka M.

1 Taczyńska K.

1 Twardowska A.

1 Wyszyńska J.

1 Zarębski T.

2 2020

1 2017

2 2015

Powrót Sefardyjczyków. O Żydach we współczesnej Hiszpanii

Oikologiczny wymiar poezji Margalit Matitiahu

Sephardim, Ashkenazim and Non-Jewish Peoples: Encounters Across Europe

Procesy akulturacji galicyjskich Żydów w Bośni – analiza teczek urzędniczych

Relations among Jews and Gentiles in Kosovo and Metohija between the Two World Wars: From Autocentrism to Assimilation