Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  September 1939
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Wrzesień 1939 roku i elity Drugiej Rzeczypospolitej na kartach wspomnień "Nasza podróż" Eweliny Zaleskiej

100%
Czechowska K., Kania K.
Przegląd Zachodni
|
2018
|
issue 3(368)
291-309
EN
Ewelina Zaleska, an author of a presented diary, was a wife of August Zaleski, Polish diplomat, minister of foreign affairs (1926-1932, 1939-1941) and Polish president in exile (1947-1972). She wrote her memories “Our Journey” in September 1939, when the German-Polish and then World War II broke out. She first describes her journey from Psarskie in Greater Poland to Warsaw, where she reunites with her husband. After a few days they both decide to leave the country. In that respect they are similar to the Polish ruling elites, although with one major difference: Zaleski was not in public office at the moment, so he cannot be judged in the same way. Memories written by his wife shed a new light on this controversial decision of Polish officials, moreover, they are quite informative in their depiction of social life in the first month of the war as well as reactions of public opinion to somemajor events.
2
Publication available in full text mode
Content available

Czy byliśmy w wojnie z Sowietami?!

75%
Wysocki W. J.
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
|
2017
|
vol. XXIV
247-255
EN
At the time of the agreement with the German Third Reich on Soviet aggression on Poland on September 17, 1939, the Ambassador of the Republic of Poland in Moscow was given a diplomatic note declaring that in the face of the "break-up of the Polish state" the USSR "is defending the Belarusian and Ukrainian population" in eastern Poland. This deceptive version was "bought" by the Allies of Poland in the West who pretended that Moscow was not a co-hostile against allied Poland. They explained that they didn’t want to deepen but to overthrow the German-Soviet alliance. The highest authorities of the Republic of Poland were charged that they were not consistent and did not declare a state of war between Poland and the USSR from September 17, 1939. This was a game of slander and the author documented the will of the parties to bring such charges. In the period of the Polish People's Republic, the myth of the so-justified Soviet intervention in 1939 was promulgated. Also, today, this issue for many politicians, historians and journalists remains not entirely clear. This text is an analysis of the formation of the basis of this myth, showing its political ground for various propaganda and proclamation of Western states, and ambiguous attitudes of Polish politicians, especially focused on the very naive and politically dependent General Sikorski, the chief of war and prime minister, with greater responsibility - than the ruling party of the Second Polish Republic - for establishing false opinions about Polish-Soviet relations in September 1939.
3
Content available remote

Wspomnienia z września 1939 roku towarzysza pancernego 33 Wydzielonego Dyonu Pancernego Wilno

63%
Soiński W.
Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
|
2014
|
issue 2(3)
101-113
4
Publication available in full text mode
Content available

Działania bojowe pułku Korpusu Ochrony Pogranicza „Czortków” 17 września 1939 roku

63%
Rukkas A.
Pamięć i Sprawiedliwość
|
2019
|
issue 34
151-179
PL
W przededniu II wojny światowej brygada „Podole” Korpusu Ochrony Pogranicza patrolowała granicę z ZSSR na odcinku ok. 203,5 km i granicę z Rumunią na odcinku 112,9 km. W ramach mobilizacji wojsk polskich w sierpniu 1939 r. siły brygady zostały zmniejszone, w konsekwencji czego została ona przekształcona w pułk „Czortków”, złożony z trzech batalionów granicznych. W dniu 17 września bataliony zostały zaatakowane przez znacznie liczebniejsze oddziały radzieckie. Mimo zdecydowanej przewagi pod względem liczebności polska służba graniczna stawiła zbrojny opor. Znalazłszy się w rozpaczliwej sytuacji, wszystkie pozycje pułku ochrony pogranicza otworzyły ogień przeciw atakującym, którzy ponieśli szereg ofiar. W obliczu przewagi wroga polscy żołnierze zostali jednak zmuszeni do odwrotu. Część pozycji stawiała zażarty opor przez kilka godzin, unieruchamiając dzięki temu znaczne siły nieprzyjaciela. Polskie oddziały ochrony pogranicza zdołały utrzymać swoje pozycje przez dłuższy czas wyłącznie na tych obszarach, gdzie regularne wojska radzieckie nie przekroczyły granicy. Po pierwszym dniu zaciekłej walki z wojskami sowieckimi pułk „Czortków” przestał w zasadzie istnieć jako zorganizowany oddział wojskowy, ponieważ przeważająca większość jego członków została zabita lub wzięta do niewoli. Jedynie dwie kompanie oddzielone od głównych sił na obszarze międzyrzecza Zbrucza i Dniestru zdołały wycofać się do Rumunii.
EN
On the eve of the Second World War, the “Podole” Brigade of the Border Protection Corps guarded approximately 203.5 km of the Polish border with the USSR and 112.9 km of the Polish border with Romania. During the mobilisation of the Polish Army in August 1939, the brigade’s strength was reduced and as a result it was reorganised into the “Czortkow” Regiment, which consisted of three border battalions. On 17 September, the battalions were attacked by Soviet troops of much larger numbers. Despite the enormous numerical superiority, the Polish border guards continued an armed resistance. Having found themselves in a desperate situation, all the regiment’s border guard posts opened fire on invaders, resulting in causalties. However, under the pressure of the enemy’s superiority, the Polish soldiers were forced to retreat. Some posts resisted fiercely for several hours, thus immobilising considerable enemy forces. Only in those areas where regular Soviet troops did not cross the border, the Polish guards remained in their positions for a longer period of time. Thus, after the first day of tense battles with the Soviet troops, the “Czortkow” Regiment actually ceased to exist as an organised military unit, since the overwhelming majority of the personnel was destroyed or captured. Only two companies, cut off from the main forces in the interfluve of the Zbruch and Dniester rivers, were able to retreat to Romania.
5
Publication available in full text mode
Content available

Broń maszynowa, towarzysząca i przeciwpancerna batalionów piechoty Wojska Polskiego w 1939 r.

51%
Paluch M.
Pamięć i Sprawiedliwość
|
2021
|
issue 2
441-457
PL
Artykuł zawiera najnowsze wyniki badań i analizy dotyczące jakościowego i ilościowego potencjału karabinów maszynowych, artylerii towarzyszącej i broni przeciwpancernej, którymi dysponowały bataliony piechoty Wojska Polskiego w momencie wybuchu II wojny światowej. Autor porównuje również możliwości bojowe sprzętu piechoty polskiej i niemieckiej we wrześniu 1939 r.
6
Publication available in full text mode
Content available

13 pułk piechoty w bitwie o Grudusk 3 września 1939 roku

51%
Świdwa M.
Studia Mazowieckie
|
2022
|
vol. 17
|
issue 2
101-112
EN
The article concerns the activities of the 13th Infantry Regiment, part of the 8th Infantry Regiment in the “Modlin” Army under the command of General Emil Krukowicz-Przedrzymirski. After being mobilized in the last days of August 1939, the regiment set off towards the northern border. Together with the 21st and 32nd Infantry Regiment, it constituted a reserve unit for the 20th Infantry Regiment, which included positions on the fortifi ed line of Mława. The fi rst battle of the regiment, which took place on September 3, 1939, led to a breakthrough of the front line by German troops, dispersal, and rejection of the 8th Infantry Regiment, including the 13th Infantry Regiment, toward Modlin. The Battle of Grudusk bears traces of a defeat for the 13th Infantry Regiment, however, it did not completely destroy this unit, which, regrouped in Modlin, continued to take action until the death of their commander. The main objective of the article is an attempt to answer the question of what led to the disastrous result of the actions of the 13th Infantry Regiment near Grudusk on the night of September 3–4, 1939.
PL
Artykuł dotyczy działań 13 pułku piechoty, wchodzącego w skład 8 DP w Armii „Modlin” pod dowództwem gen. Emila Krukowicz-Przedrzymirskiego. Pułk po zmoblizowaniu w ostatnich dniach sierpnia 1939 r. wyruszył w kierunku granicy północnej. Wraz z 21 i 32 pp stanowił jednostkę odwodową dla 20 DP obejmującej stanowiska na ufortyfi kowanej linii Mławy. Pierwsza bitwa pułku, do której doszło 3 września 1939 r., doprowadziła do przełamania linii frontu przez oddziały niemieckie, rozproszenia i odrzucenia 8 DP, w tym13 pp, w kierunku Modlina. Bitwa pod Gruduskiem nosi ślady porażki dla 13 pp, jednakże nie doprowadziła do całkowitego rozbicia tej jednostki, która przegrupowana w Modlinie prawadziła działania aż do śmierci swojego dowódcy. Głównym założeniem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o to, co doprowadziło do katastrofalnego rezultatu działań 13 pp pod Gruduskiem w nocy z 3 na 4 września 1939 r.
7
Publication available in full text mode
Content available

Walka z dnia 5 września 1939 r. o most łączący Miłkowice z Popowem w świetle źródeł polskich i niemieckich

51%
Wójcik T., Boraś J.
Biuletyn Uniejowski
|
2021
|
vol. 10
97-148
EN
This article aims to present and evaluate Polish-German fights in the vicinity of a bridge (not existing today) between Miłkowice and Popów, which took place on 5 September 1939. The first part highlights the general situation in the broadly understood place of the battle during the first days of the war, while the second part describes the course of the battle itself, largely as related by its participants, both Polish and German. The authors only add some information that the direct participants did not have, and supplement the relations by describing the fights in the air and the situation of Polish sub-units on the western bank of the river Warta. The last part provides the authors’ conclusions. The article is a result of research conducted by the authors concerning the September 1939 fights in the present districts of Turek and Poddębice. It refers to a text about defending a ford in Uniejów on 6–7 September 1939, published in “Biuletyn Uniejowski”. The authors made use of some previously unknown documents, which allowed them to formulate conclusions different from those presented earlier in literature.
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie oraz ocena walk polsko-niemieckich w rejonie nieistniejącego dziś mostu na Warcie pomiędzy Miłkowicami a Popowem, stoczonych w dniu 5 września 1939 r. Artykuł ten składa się z kilku części: pierwsza to ogólne nakreślenie sytuacji w szeroko rozumianym otoczeniu placu boju w czasie pierwszych dni wojny, w szczególności walk obronnych oddziałów Armii „Łódź”, atakowanych przez 8. Armię Wehrmachtu, część druga natomiast to opis przebiegu samej bitwy, opowiedziany w dużej mierze słowami ich uczestników, tak z polskiej, jak i z niemieckiej strony. W części tej ingerencja autorów ogranicza się jedynie do uzupełnienia wiadomości, których bezpośredni uczestnicy bitwy nie posiadali. W analizowanych walkach wzięły udział: ze strony polskiej 6 Pułk Strzelców Konnych z Kresowej Brygady Kawalerii Armii „Łódź”, ze strony niemieckiej Oddział Wydzielony „Gruppe Adelhoch” z 30 Dywizji Piechoty 8. Armii. Opis walk został przez autorów poszerzony o kwestie wykraczające poza bezpośrednie starcie, a mianowicie o bój powietrzny oraz losy polskich pododdziałów na zachodnim brzegu Warty. Autorskie wnioski przedstawiono w podsumowaniu. Artykuł ten stanowi efekt wspólnych badań autorów nad walkami na terenie współczesnych powiatów tureckiego i poddębickiego we wrześniu 1939 r. i nawiązuje do opublikowanego w poprzednim numerze „Biuletynu Uniejowskiego” tekstu, dotyczącego walk o utrzymanie przeprawy mostowej w Uniejowie w dniach 6‒7 września 1939 r. Oprócz wykorzystywanych już w historiografii źródeł autorzy sięgnęli także do dokumentów, dotąd nieznanych, które choć zachowane szczątkowo, pozwalają na sformułowanie wniosków innych niż uprzednio przyjęte w piśmiennictwie.
8
Publication available in full text mode
Content available

Walczyć czy odstąpić? Postawy i dylematy oficerów Obszarów Warownych „Grodno” i „Wilno” we wrześniu 1939 roku

45%
Jędrzejewska A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
|
2019
|
issue 103
119-132
EN
In August 1939 all main Polish military units from Grodno and Wilno garrisons were mobilized to fight against German army and were send to the west frontline. This way, both cities were left without regular army’s units, remained defenceless against Soviet aggression. It was impossible to stand up the fight in this situation. The only way for the reserve units, which have stayed, was evacuation from Poland to Lithuania. Many officers of Fortified Areas Grodno and Wilno had to make a difficult decision: to stay and fight or to leave Poland and go to Lithuania. This dilemma, one among many others, had influence on their attitudes and decisions during this tragic time.
PL
W sierpniu 1939 r. wszystkie jednostki Wojska Polskiego stacjonujące w Grodnie i w Wilnie zostały zmobilizowane do walki z Niemcami i odesłane na granicę zachodnią. W ten sposób oba miasta zostały pozbawione regularnych oddziałów wojska i stały się bezbronne w obliczu najazdu sowieckiego. W tej sytuacji walka i obrona obu miast skazana była na niepowodzenie, a ewakuacja na Litwę była jedynym możliwym wyjściem dla pozostałych w Grodnie i Wilnie jednostek wojska. Wielu oficerów Obszarów Warownych „Grodno” i Wilno” musiało dokonać trudnego wyboru, co niejednokrotnie wpłynęło na ich postawę w tym trudnym czasie.
9
Publication available in full text mode
Content available

Skrwawione miasto. Uniejów i jego rejon w czasie wojny obronnej 1939 roku

45%
Wójcik T.
Biuletyn Uniejowski
|
2018
|
vol. 7
47-63
PL
W czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku Uniejów i jego okolice były miejscem zaciętych walk pomiędzy oddziałami polskiej armii „Poznań” i niemieckiej 8 armii. Taktyczne znaczenie Uniejowa związane było ze znajdującą się tutaj przeprawą mostową, której utrzymanie miało kluczowe znaczenie dla wojsk polskich, maszerujących znad granicy w kierunku Warszawy. Pierwsza faza walk miała miejsce w dniach 6–7 września, gdy polski 60 pp z 25 DP uniemożliwił oddziałom 30 DP z 8 armii zdobycie i zniszczenie mostu w Uniejowie, a tym samym zapewnił bezpieczeństwo przeprawy oddziałom macierzystej armii. Uniejów był miejscem starcia wrogich sobie sił także nocą i rankiem 10 września. Oddziały kawalerii, podporządkowane armii „Poznań” i osłaniające rozpoczynającą się polską ofensywę (bitwa nad Bzurą), pod Uniejowem powstrzymały idące z odsieczą pod Łęczycę dalsze oddziały Wehrmachtu. Ułani 6 puł pokonali znajdujący się w Uniejowie oddział rozpoznawczy niemieckiej 221 DP. Intensywne walki w rejonie Uniejowa przyniosły znaczne straty wśród ludności cywilnej, zarówno mieszkańców miasta i okolicznych wsi, jak i uciekinierów w zachodnich części Polski. Niemieccy żołnierze dokonali kilku zbrodni wojennych. Autor zidentyfikował oddziały Wehrmachtu, odpowiedzialne za dokonane zbrodnie.
EN
During the defensive war in September 1939 Uniejów and its region were the site of fierce combat between the troops of Polish army „Poznań” and German 8th army. The tactical importance of Uniejów was connected with a bridge crossing through the river, which was of key significance for Polish armed forces marching from the state border towards Warsaw. The first phase of fights took place on 7–8 September, when Polish troops prevented the 8th army from capturing and destroying the bridge, thus ensuring a safe crossing for Polish army. Fighting continued on 10th September. The cavalry troops belonging to army „Poznań”, covering the Polish offensive which was just being launched (the Bzura River battle), managed to stop Wermacht forces hastening with relief towards Łęczyca. Intensive fights brought heavy casualties among the population, both residents of Uniejów and the nearby villages, and refugees from the western part of Poland. German soldiers committed a number of war crimes. The author has identified Wermacht troops responsible for these crimes.
10
Publication available in full text mode
Content available

Walki oddziału wydzielonego ppłk. Mariana Frydrycha z jednostkami 30 dywizji piechoty wehrmachtu o utrzymanie przeprawy mostowej w Uniejowie w dn. 6–7 września 1939 roku

38%
Wójcik T., Boraś J.
Biuletyn Uniejowski
|
2020
|
vol. 9
23-57
PL
W czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku Uniejów i jego okolice były miejscem zaciętych walk pomiędzy oddziałami polskiej armii „Poznań” i niemieckiej 8 armii. Taktyczne znaczenie Uniejowa związane było ze znajdującą się tutaj przeprawą przez rzekę Wartę, której utrzymanie miało kluczowe znaczenie dla wojsk polskich, maszerujących znad granicy w kierunku Warszawy. Wrogie sobie oddziały stoczyły w tym rejonie walkę o utrzymanie przeprawy mostowej (Polacy), bądź jej zdobycie (Niemcy). Bitwa miała miejsce w dniach 6–7 września, gdy polski Oddział Wydzielony ppłk. Mariana Frydrycha, dowódcy 60 Pułku Piechoty Wielkopolskiej z 25 Dywizji Piechoty, uniemożliwił oddziałom 30 Dywizji Piechoty z 8 armii Wehrmachtu zdobycie i zniszczenie mostu w Uniejowie, a tym samym zapewnił bezpieczeństwo przeprawy oddziałom macierzystej armii. Bitwa miała dwie fazy, pierwszą była zasadzka 2 batalionu 60 pp pod Balinem w dn. 6 września wieczorem. Drugą był kontratak sił niemieckich, rozpoczęty następnego dnia rano. Bitwa pod Uniejowem była wstępem do walk tych samych oddziałów pod Łęczycą (I faza bitwy nad Bzurą). Autorzy po raz pierwszy w polskiej historiografii wykorzystują dokumenty dywizyjne z archiwów niemieckich, identyfikując wojska Wehrmachtu, biorące udział w tych walkach, do szczebla pododdziałów oraz prezentując obraz walk z perspektywy wojsk agresora. Udało się także jednoznacznie wyjaśnić nierozstrzygniętą dotąd w piśmiennictwie kwestię rozbicia przez Niemców 1 batalionu 29 Pułku Strzelców Kaniowskich pod Uniejowem 7 września wieczorem.
EN
During the defensive war in September 1939, Uniejów and its region were the site of fierce fighting between the troops of the Polish Army “Poznań” and German 8th Army. The tactical significance of Uniejów was due to the bridge across the river Warta, which was of key importance for Polish troops marching from the state border to Warsaw. The fights took place on 6–7 September. The Detachment of Marian Frydrych, commanding officer of 60th Regiment of Wielkopolska Infantry of 25th Infantry Division prevented German troops of 30th Infantry Division from seizing and destroying the bridge, which meant safe crossing for Polish soldiers. The authors are the first in Polish historiography to make use of documents from German military archives and to present the fights from the German army perspective. It also was possible to clear up the question of defeating 1st Battalion of 29th Kaniov Rifle Regiment near Uniejów in the evening of 7 September
11
Publication available in full text mode
Content available

Myśliwcy zapomniani Działania polskich pilotów myśliwskich na zapleczu frontu we wrześniu 1939 roku

32%
Śliżewski G.
Przegląd Historyczno-Wojskowy
|
2018
|
vol. XIX (LXX)
|
issue 3-4 (265-266)
114-142
EN
The article contains a description of the September 1939 actions of Polish fighter force situated at the rear of the front. The tasks were carried out above all by pilots who were aviation instructors and partly by their mentees, as well as by pilots of units created spontaneously by other units located at the rear and having fighter planes at their disposal. The material focuses mainly at determining the list of pilots who carried out combat flights even though they did not belong to frontline units. The potential of their activity and the chances of fighting German air force have also been assessed. The article is a contribution to further studies on the activity of the air force in September 1939.
RU
Cтатья описывает действия польской истребительной авиации в сентябре 1939 г., находившейся в тылу. Задания выполняли прежде всего летчики-инструкторы авиации и частично их подопечные, а также пилоты групп, спонтанно создававшихся из находящихся в тылу отрядов, имеющих в своем распоряжении истребители. Материал статьи сконцентрирован прежде всего на определении списка пилотов, которые управляли боевыми полетами, несмотря на то, что их не было в составе военных подразделений. Также были оценены возможности их действий и шансы победить немецкую авиацию. Данная статья является частью исследования событий авиации в сентябре 1939 г., которое будет продолжаться и далее.
PL
Artykuł zawiera opis działań polskiego lotnictwa myśliwskiego we wrześniu 1939 r., które znajdowało się na zapleczu frontu. Zadania wykonywali przede wszystkim lotnicy będący instruktorami lotniczego szkolnictwa oraz częściowo ich podopieczni, a także piloci jednostek tworzonych spontanicznie przez znajdujące się na tyłach, i mające do dyspozycji samoloty myśliwskie, oddziały. Materiał skupia się głównie na ustaleniu listy pilotów, którzy wykonywali loty bojowe, mimo że nie znaleźli się w jednostkach liniowych. Ocenione zostały także możliwości ich działania i szanse zwalczania niemieckiego lotnictwa. Artykuł niniejszy jest wkładem do dalszych badań nad działalnością lotnictwa we wrześniu 1939 r.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.