Search results

1

Jacek Leociak, Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie, Czarne, Wołowiec 2018, s. 200

100%

Żurek S. J.

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

|

2018

|

issue 9

233-238

2

Fatum i tożsamość

100%

Chmielewska K.

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

|

2021

|

issue 12

234-239

3

Słowa po Zagładzie

63%

Prot-Klinger K.

|

2018

|

vol. 72

|

issue 1-2(320-321)

129-134

PL

Artykuł zajmuje się zmianą znaczenia słów, która dokonała się na skutek Zagłady. W czasie wojny słowa „zwykłe”, „niewinne” zostały użyte do opisu kolejnych etapów mordowania ludzi. Trudno znaleźć właściwe słowa dla opisu doświadczenia Holokaustu, ale też powstają nowe słowa związane z Zagładą. Trudności w użyciu słów oraz powstawanie nowych określeń odzwierciedla problemy związane z procesem przekazywanej transgeneracyjnie żałoby. Autorka stawia hipotezę, że „trzecie pokolenie” wnuki ofiar, sprawców i świadków mają gotowość na odbycie żałoby mogącej przywrócić właściwe znaczenie słowom. Nie oznacza to domknięcia żałoby. Wobec Zagłady jest potrzeba stałego procesu żałoby, określnego przez Derridę jako „demi-deuil” (pół-żałoba). Jest to pozostawanie w pozycji „pomiędzy” – oscylowania pomiędzy inkorporacją, a introjekcją. Takie oscylowanie może także dotyczyć słów, które mogą zmieniać swoje znaczenie, raz być rzeczą, a raz symbolem.

EN

The article deals with the changed meaning of words – a consequence of the Holocaust. During the war “ordinary” and “innocent” words were used to describe successive stages of murdering people. It is difficult to find suitable words for describing the experiences of the Holocaust but new words connected with Shoah continue to appear. Problems with using words and the emergence of new terms reflect those connected with the transmission of mourning between generations. The author proposes a hypothesis claiming that members of the “third generation” – the grandchildren of the victims, perpetrators and witnesses – are ready to go through mourning, which could restore the correct meanings of words. This does not signify putting an end to the period of mourning. In the case of the Holocaust there exists a constant need for mourning, described by Derrida as demi-deuil, i.e. remaining in a position “between” – an oscillation between incorporation and introjection. Such a oscillation can also pertain to words, which can alter their meaning – they can be a thing or a symbol.

4

Dzień ostatni

63%

Sznajderman M.

|

2018

|

vol. 72

|

issue 1-2(320-321)

153-158

PL

Nie potrafię tego wszystkiego opowiedzieć, nie potrafię niczego wyjaśnić, wytłumaczyć. Nie potrafię nawet zbliżyć się do doświadczenia, jakie było udziałem dzieci z sanatorium Medema i ich opiekunek – niezależnie od tego, która z nich towarzyszyła im w ostatniej drodze. Joseph Conrad napisał kiedyś:„Przestałem już wyczekiwać tych ostatecznych słów, których dźwięk, gdyby go można dobyć, wstrząsnąłby niebem i ziemią”. Krzysztof Środa w znakomitym eseju poświęconym Archiwum Ringelbluma, napisał: „[…] wystarcza kilka godzin lektury, by zrozumieć, że ta gustowna, jak ci się zdawało, figura – nie wiem, czy podołam tematowi – jest kompromitująca. Bo przecież co by się stało, gdyby Emanuel Ringelblum zaczął się zastanawiać, czy podoła tematowi? Gdyby zastanawiali się nad tym ci wszyscy ludzie, którzy mu pomagali? Gdyby zastanawiała się nad tym Rachela Auerbach? To jasne, co by się stało. Uznaliby, że nie podołają. I nie byłoby żadnego Archiwum”. Ryzykuję więc, przestaję szukać słów „ostatecznych” Conrada, słów, „które krzyczą” Adiny Blady-Szwajger i staram się, by zdania były proste oraz wolne od „patosu przymiotników i napuszystości epitetów”, jak pisał Bruno Schulz. Najlepiej, żeby w ogóle przymiotników i epitetów nie było. Bardzo ważne też, by bezwzględnie unikać przysłówków. Żeby nie mówić: „szli biernie”, „szli dobrowolnie”, szli „jak owce na rzeź”. Kiedy kończył się świat, nie było innych słów niż słowa, które dobrze znamy. Tylko one mogą nam pomóc przywołać tych, którzy przez życie przeszli tak szybko i cicho, że niemal przeoczyła ich historia: dzieci z sanatorium Medema i ich opiekunki – ciemnowłosą Tolę, jasnowłosą Hendusię, Rozalię, zwaną w młodości Rejzele.

EN

I am incapable of telling all this and explaining anything. I am even unable to come close to the experiences of the children from the Medema sanatorium and their carers, regardless which one of the women accompanied them on the last way. Joseph Conrad once wrote: “I have given up expecting those last words, whose ring, if they could only be pronounced, would shake both heaven and earth”. In an excellent essay about the Ringelblum Archive Krzysztof Środa declared: “A few hours of reading suffice to understand that this man of, it seemed, excellent taste – I am not sure I can handle the topic – is compromising. After all, what would have happened if Emanuel Ringelblum started to wonder whether he could manage to rise to the topic? If all those people who helped him started to think about this? If Rachela Auerbach contemplated this? It is obvious what would have happened. They would have acknowledged that they could not manage. And no Archive would have come into being”. I take the risk, therefore, of ceasing to look for Conrad’s “last” words and Adina Blady-Szwajger’s words that shout, and attempt to build sentences simple and free from the “pathos of adjectives and the pomposity of epithets”, as Bruno Schulz wrote. It would be best of all if adjectives and epithets simply did not exist. It is also extremely important to completely avoid adverbs. And not to say: “They went passively”, “they went of their own free will” or “like sheep to the slaughter”. When the world was coming to an end there were no other words than the ones we know so well. Only they can help us to evoke those who passed through life so rapidly and quietly that history almost failed to notice them: those children from the Medema sanatorium and their carers – dark haired Tola, fair haired Hendusia, and Rozalia, who in her youth was known as Rejzele.

5

Homo Holocaustus,1 or Autobiographical Female Experience of the Holocaust

51%

Żórawska-Janik N.

Tematy i Konteksty

|

2020

|

issue 1

275-292

EN

The aim of this paper is to present the motif of the Shoah in female autobiographcial prose after the year 2000. The paper shows that, in recent years,more and more female authors in the second and third post-Holocaust generations have been recording their traumatic experience, and that the reason for it lies in the social stigmatization of Jewish people. It is stressed here that the issues of the Holocaust are part and parcel of a cultural taboo and – similarly to female written prose – they are frequently ignored or evaluated negatively. The Holocaust issues are tackled by contemporary young writers of Jewish descent who – contrary to the previous generation authors – have not experienced the mass murder of Jews; nevertheless, they feel its effects today. This paper proves that the research into trauma studies is not really conducted in Poland, and paying attention to a female viewpoint is very rare. The examples referred to in the paper of the autobiographical novels by Ewa Kuryluk, Agata Tuszyńska, Roma Ligocka and Magdalena Tulli demonstrate that this kind of writing is becoming more and more important within the literature focused on the Shoah. Compared to the autobiographical fiction by Marek Bieńczyk, Jan Tomasz Gross and Michał Głowiński, female Holocaust stories are distinguished by their authenticity, emotionality, intimacy and honesty of narration. The stories are devoid of any pathos, and they highlight the figure of a mother. Moreover, their confessions are based on the physical feeling of the legacy which has remained in their hearts and minds after the trauma that their loved ones had to experience. An attempt to describe prose post-Holocaust prose is made in comparison to Jewish literature in Poland, drawing the reader’s attention to the characteristic features of these issues compared to the autobiographical works by men.

6

A Bystander or a (Passive) Witness? A Few Remarks on the Consequences of the Choice of Terminology in Research into the Shoah or the Holocaust

51%

Karwowska B.

Roczniki Humanistyczne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 1: Literatura polska - Selected Papers in English

141-148

EN

The Polish version of the article was published in Roczniki Humanistyczne vol. 64, issue 1 (2016). The article is an attempt at an analysis of the usefulness of the concept of “bystander” that is becoming increasingly popular in social sciences, and in modern studies of the Shoah and the Holocaust. The author points to objective terminological dependencies, but she also takes into consideration the differences in the historical and cultural experience that require different perceptions of the role of witnesses in English language discourse and in the East European, and especially Polish, perspective.

7

Utwory o matkach i córkach. Kobiece narracje postmemorialne

51%

Karolak S.

Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2015

|

issue 4(35)

171-188

EN

From a large group of Polish postmemory literary texts, the author distinguishes a group that is considered to be significant and separate: Rodzinna historia lęku by Agata Tuszyńska, Utwór o Matce i Ojczyźnie by Bożena Keff, Włoskie szpilki by Magdalena Tulli oraz Frascati by Ewa Kuryluk. All these works were written by women. There are stories about complicated, often difficult and painful relations between mothers and daughters. It is important that these mothers are Polish Jewesses and Holocaust survivors. Their daughters represent the “second generation”. Fathers are absent in the lives of their daughters for many reasons (divorce, death, journey). This absence enables dialogue between the mother and her adult child, which helps shape the identity of the daughter and create the story about the Holocaust experience – the most important caesura and trauma in the mother’s life.

8

J. Kowalska-Leder, P. Dobrosielski, I. Kurz, M. Szpakowska (red.), Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017, ss. 574

51%

Żurek S. J.

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

|

2017

|

issue 8

249-258

9

Wobec ocalałych i ich opowieści. Elementy warsztatu reporterskiego Hanny Krall

51%

Tatar A.

Pamiętnik Literacki

|

2016

|

vol. 107

|

issue 3

93-117

PL

W artykule prowadzone są rozważania dotyczące powiązania dwóch fundamentalnych właściwości pisarstwa Hanny Krall – reporterki, która opowiada o Zagładzie Żydów; powiązanie to ma bowiem zasadnicze znaczenie dla prób scharakteryzowania warsztatu i zrozumienia koncepcji tej twórczości. Zarówno bowiem reportaż (szeroko rozumiany: jako gatunek literacki, metoda twórcza, a nawet realizacja postawy etycznej), jak i tematyka Zagłady stawiają przed Krall określone wymagania i ograniczenia. Nie tylko sprostanie im, ale przede wszystkim przekroczenie na rzecz wielkiej literatury przesądza o specyfice jej twórczości. Przyglądając się tym zagadnieniom, autorka artykułu podejmuje analizę i interpretację tekstu „Powieść dla Hollywoodu” z tomu „Hipnoza”. Zawarta w nim refleksja nad własnym warsztatem pozwala uznać ów reportaż za swego rodzaju programowy manifest, sformułowany przez Krall w początkowej fazie jej pisarstwa na temat losów Żydów.

EN

The article takes into consideration referring to the connections of two fundamental features of creativity of Hanna Krall, a reporter, who narrates about the Shoah, as the connection proves vital to attempts at characterising her field of activity and at understanding literary output. Both a report (broadly understood as a literary genre, writing method and even realisation of ethical stance) and the theme of extermination impose on her certain requirements and limitations. Not only being a match for them, but first and foremost transgressing them for great literature determines the specificity of her creativity. Looking at the problems, the author of the article strives to analyse and interpret the text “Powieść dla Hollywoodu (A Tale for Hollywood)” from the collection “Hipnoza (Hypnosis).” Included in it reflection over her own field of activity allows to regard the report as a peculiar kind of programmatic manifesto formulated in the initial phase of her writing about the fortune of the Jewish people.

10

„Jeszcze”. Jeszcze jeden przypis do wiersza Wisławy Szymborskiej

51%

Kuczyńska-Koschany K.

Pamiętnik Literacki

|

2019

|

vol. 110

|

issue 4

161-171

PL

W artykule podjęto kwestię reinterpretacji wiersza Wisławy Szymborskiej „Jeszcze” w odniesieniu do jego dotychczasowych odczytań. Wiersz został także skonfrontowany z innym utworem polskiej noblistki, zatytułowanym „Transport Żydów 1943”. Wzięto pod uwagę warianty obydwu tekstów. Nowa propozycja interpretacyjna wiąże się ściśle z filologiczną analizą tekstu; pojawiają się także odwołania do dzisiejszego stanu wiedzy na temat Zagłady Żydów. Poetyka artykułu jest celowo ascetyczna i przy-tekstowa, gdyż autorka podąża tropem znakomitych poprzedników, dodając jedynie kolejny przypis do arcydzielnego wiersza Szymborskiej. Analizie poddano tytuł wiersza, kontekst gatunkowy, przemianę autorskiego idiomu poetki, intertekstualny potencjał utworu. W niektórych miejscach zasugerowano transakcentację interpretacyjną – przesunięcie akcentów jako konsekwencję, wynikającą ze stanu badań nad wierszem.

EN

The article assumes a reinterpretation of Wisława Szymborska’s poem “Jeszcze” (“Still”) in reference it its previous readings. The poem is here also confronted with other piece by the Polish Nobel Prize winner entitled “Transport Żydów 1943” (“Transport of Jews 1943”). Variants of both texts are taken into consideration in the paper. The new interpretive proposal is closely linked with a philological analysis of text, and also includes references to the present-day state of art in the Shoah. The poetics of the article is intentionally ascetic and by-textual since the author follows the paths of superb predecessors, adding merely another note to Szymborska’s poetic masterpiece. The analysis also includes the poem’s title, its literary genetic context, the transformation of the poetess’ own idiom, and the piece’s intellectual potential. In a few places the paper suggests interpretive transaccentuation, i.e. shift of stresses as a consequence resulting from the state of art in the poem.

11

Kwestie „najwyższej wagi” w twórczości Magdaleny Tulli

45%

Dzika-Jurek K.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2019

|

vol. 13

|

issue 1

241-259

EN

The author examines metaphors related to weight in the oeuvre of Magdalena Tulli, indicating the notion that elucidates and orders what has hitherto defied interpretation in her novels. It is pointed out by the essay’s author, and corroborated by numerous quotations from Tulli, that the Warsaw-based writer often described as a post-modernist weaving multi-thread narrative, in fact creates literature devoted to a single topic – the Shoah. An interesting way of indicating this fact is a painting by Hans Memling, Last Judgement, mysteriously appearing in Magdalena Tulli’s novel entitled Włoskie szpilki [Italian High-Heels].

12

Rezension: Jana Hrdličková, Zweiter Weltkrieg und Shoah in der deutschsprachigen hermetischen Lyrik nach 1945. Berlin: Frank & Timme GmbH. Verlag für wissenschaftliche Literatur, 2021, 346 S.

45%

Eder J.

Transfer. Reception studies

|

2021

|

vol. 6

247-250

13

Place of Ethics in the Historical Research on the Holocaust

45%

Muchowski J.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2006

|

vol. 36

14

Kwestie „najwyższej wagi” w twórczości Magdaleny Tulli

45%

Dzika-Jurek K.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2019

|

vol. 13

|

issue 1

241-259

EN

The author examines metaphors related to weight in the oeuvre of Magdalena Tulli, indicating the notion that elucidates and orders what has hitherto defied interpretation in her novels. It is pointed out by the essay’s author, and corroborated by numerous quotations from Tulli, that the Warsaw-based writer often described as a post-modernist weaving multi-thread narrative, in fact creates literature devoted to a single topic – the Shoah. An interesting way of indicating this fact is a painting by Hans Memling, Last Judgement, mysteriously appearing in Magdalena Tulli’s novel entitled Włoskie szpilki [Italian High-Heels].

15

War and Peace: The Theme of Conflict in Modern Hebrew Literature of the Last Seventy Years

45%

Grözinger E.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2020

|

issue 10 (13)

337-352

PL

Współczesna literatura izraelska, począwszy od założenia państwa Izrael w 1948 roku, powstawała i powstaje w cieniu Zagłady. Jest również zdominowana przez tematykę konfliktu politycznego z arabskimi sąsiadami. W tym artykule zostaną zaprezentowane wybrane najważniejsze dzieła różnych gatunków prozy i poezji przedstawiające zawikłania tej skomplikowanej problematyki.

EN

Modern Israeli Literature, starting with the foundation of the State of Israel in 1948 and overshadowed by the Shoah, until today is dominated by the theme of the political conflict with the Arab neighbours. In this article, some key works of different genres in prose and poetry depicting this state of affairs will be introduced.

16

Jewish philosophy and political theory to the shoah, some aspects

45%

Greloff J.

Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities

|

2016

|

issue 6

55–63

EN

For many researchers, the new categorical imperative by philosopher Theodor Adorno about thinking and acting in the way so that Auschwitz is never repeated, has become the new starting point for rethinking the rules of practicing the humanities. In the article, I present the postwar history of Jewish thought that has been manifested in the discourse about the Shoah.

PL

Dla wielu badaczy nowy imperatyw kategoryczny filozofa Theodora Adorno o myśleniu i działaniu w taki sposób, by Auschwitz się nigdy nie powtórzyło, stało się nowym punktem wyjścia do przemyślenia zasad uprawiania humanistyki W artykule przedstawiam powojenną historię myśli żydowskiej, która objawia się w dyskursie o Shoah

17

Wokół sporów o pamięć w Auschwitz: sprawa klasztoru i krzyża na żwirowisku

45%

Miodowski K.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2016

|

vol. 6

|

issue 6

115-122

EN

The author of the article evokes two disputes between Poles and Jews which concern the Nazi concentration camp Auschwitz-Birkenau. The first concerned location of Carmelite Monastery in the building of so-called “the old theatre” which is on the sites of the former camp. The second dispute was linked with crosses which were placed on the gravel pit near the camp. Both issues became subjects of open conflict which focused attention of public opinion in Poland and abroad. The disputes recalled by the author show two kinds of memory – Polish and Jewish, and they exposed stereotypes and mutual prejudice. The involvement of the most important figures from both sides in the dispute shows that the whole matter was very important. The author reminds what happened on the basis of publications and articles.

PL

Autor artykułu przywołuje dwa spory między Polakami i Żydami, które dotyczą nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Pierwsza dotyczyła lokalizacji Klasztoru Karmelitów w budynku tzw. „starego teatru”, który znajduje się na terenie byłego obozu. Drugi spór związany był z krzyżami, które postawiono na żwirowni w pobliżu obozu. Obie kwestie stały się przedmiotem otwartego konfliktu, który zwrócił uwagę opinii publicznej w Polsce i zagranicą. Przywołane przez autora spory ukazują dwa rodzaje pamięci – polską i żydowską, obnażając stereotypy i wzajemne uprzedzenia. Zaangażowanie najważniejszych postaci z obu stron sporu pokazuje, że cała sprawa była bardzo ważna. Autor przypomina, co się wydarzyło, opierając się na publikacjach i artykułach na ten temat.

18

Zwój Estery a Szoa. Biblijne, sensacyjne i atrakcyjne oblicze postpamięci

45%

Plichta P.

Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2015

|

issue 4(35)

53-70

EN

The article contains an analysis of the construction of the narrative of the Shoah, using motifs from the Book of Esther. Non‑fiction book: Code of Esther, 2013 (Le Code d’Esther, 2012), written by French journalists: Bernard Benyamin and Yohan Perez is a record of investigative journalism. During the investigation various interpretations of the “enigmatic” words of Julius Streicher – a Nazi war criminal in the context of the biblical text are recalled. The title of the book and its cover’s design predicts sensation while the attractiveness of the communication is achieved by using of multimedia elements (online videos illustrating the described events, accessible through QR codes placed in the book), and an invitation to interact through thematic websites, social networking sites like Facebook and Twitter. The authors, belonging to the “second generation”, derive knowledge and experiences through mediation, which is the reason of the treatment of the book in terms of post‑memory.

19

The Polish Catholic Church and the Public Memory of the Shoah: Between Mnemonic Backlash and Settling Accounts with the Past

45%

Nowicka-Franczak M.

Acta Poloniae Historica

|

2023

|

vol. 128

67-98

EN

The paper discusses the Polish Catholic Church’s ambiguous contribution to the public debate on settling accounts with the Polish-Jewish wartime past. The Church is an actor of right-wing historical politics, which casts Poles in the role of the primary victims of the war but is reluctant to speak out on the Shoah. The growing scholarly interest in the dark chapters in the history of Catholic-Jewish relations, which brings to light the Church’s institutional and symbolic responsibility for its attitude towards the persecuted Jewish community, has not translated directly into greater visibility of the issue in the mainstream media. However, the Church’s ceremonial indifference towards the memory of the Shoah is not resistant to changes in the historiography of the Shoah. The Church’s stance in the debate on the memory of the Shoah insufficiently recognises its position about the Jewish tragedy. On the other hand, it includes the actions undertaken by Father Wojciech Lemański and Bishop Rafał Markowski to commemorate the Jewish victims. The recognition of this cleavage aligns with sociological analyses of axiological divisions in Polish society.

20

On Guilt and Ghosts

45%

Abeliovich R.

Pamiętnik Teatralny

|

2020

|

issue 4(276)

161-170

EN

This paper reviews Grzegorz Niziołek thought-provoking book The Polish Theatre of the Holocaust (London: Methuen Drama Press, 2019), and the key questions and issues it addresses. Focusing on Polish perspectives, theatrical representations and performative reactions to the extermination of the Jews during WWII, the book analyzes six decades of theatrical creation. Within this scheme, the victims and perpetrators are casted in the role of actors, while the Polish people are allotted the role of passive spectators, witnesses to the atrocity. This review sheds light on the ethical and aesthetical implications of Niziołek’s study, by attending to the material aspects of the catastrophe, and its theatrical representations. It seeks to recuperate and integrate the Jewish perspective into the theatrical analysis.

Refine search results

Jacek Leociak, Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie, Czarne, Wołowiec 2018, s. 200

Fatum i tożsamość

Słowa po Zagładzie

Dzień ostatni

Homo Holocaustus,1 or Autobiographical Female Experience of the Holocaust

A Bystander or a (Passive) Witness? A Few Remarks on the Consequences of the Choice of Terminology in Research into the Shoah or the Holocaust

Utwory o matkach i córkach. Kobiece narracje postmemorialne

J. Kowalska-Leder, P. Dobrosielski, I. Kurz, M. Szpakowska (red.), Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017, ss. 574

Wobec ocalałych i ich opowieści. Elementy warsztatu reporterskiego Hanny Krall

„Jeszcze”. Jeszcze jeden przypis do wiersza Wisławy Szymborskiej

Kwestie „najwyższej wagi” w twórczości Magdaleny Tulli

Rezension: Jana Hrdličková, Zweiter Weltkrieg und Shoah in der deutschsprachigen hermetischen Lyrik nach 1945. Berlin: Frank & Timme GmbH. Verlag für wissenschaftliche Literatur, 2021, 346 S.

Place of Ethics in the Historical Research on the Holocaust

Kwestie „najwyższej wagi” w twórczości Magdaleny Tulli

War and Peace: The Theme of Conflict in Modern Hebrew Literature of the Last Seventy Years

Jewish philosophy and political theory to the shoah, some aspects

Wokół sporów o pamięć w Auschwitz: sprawa klasztoru i krzyża na żwirowisku

Zwój Estery a Szoa. Biblijne, sensacyjne i atrakcyjne oblicze postpamięci

The Polish Catholic Church and the Public Memory of the Shoah: Between Mnemonic Backlash and Settling Accounts with the Past

On Guilt and Ghosts