Search results

1

Curiosity and coincidentia oppositorum: on the legacy of Aleksander Sapieha as an author of Journey around the Slavic countries in the years 1802 and 1803

100%

Połczyńska M.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2018

|

issue 15

PL

Aleksander Antoni Sapieha has gone down in the history of Polish science, he is one of the episodic figures in the political history of our country in the Napoleonic era; and in the history of Polish literature he appears as the author of the Enlightenment travelogue. The reading of Journey around the Slav countries in the years 1802 and 1803 and the semantically defined narrator-hero-real author on the basis of hermeneutic interpretation is an attempt to supplement the ways in which both, the travel book and its creator, are discussed in Polish scientific and popular science literature about those aspects that can be derived from the text itself. Among them, attention is paid to the specificity of a research attitude stretched, so to speak, between its two complementary pars, rational and idealistic, combined in a particular pragmatism of knowledge, in which the pursuit of cognition accompanies the pursuit of common good. The result of the hermeneutic experience of reading Sapiehaʼs travelogue is an attempt to capture his scientific and social heritage which takes into consideration the plane of this internally doubled, yet coherent research attitude, which in a broader sense seems to be surprisingly fresh and inspiring.

2

„Największy z duchów Słowiańszczyzny”. Jeszcze o recepcji twórczości Henryka Sienkiewicza w Czechach w latach 1880–1938 (w perspektywie kulturowej)

87%

Gloger M.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 3

39-58

PL

Artykuł przedstawia recepcję twórczości i działalności społeczno-politycznej Henryka Sienkiewicza widzianą oczami Czechów w latach 1880–1938. W tym czasie był to obok Lwa Tołstoja najbardziej poczytny tam i poważany pisarz europejski. Dotychczasowe ujęcia zagadnienia pomijały aspekt polityczno-kulturowy, przez co nie zauważano specyfiki i pozaliterackiego sposobu obecności Sienkiewicza w kulturze czeskiej. Recepcja nie przyniosła bowiem znaczących rezultatów w wymiarze artystycznym czy krytycznoliterackim. Natomiast w wymiarze społecznym i narodowym Sienkiewicz odegrał wielką rolę budzicielską, przyczyniając się do kształtowania oraz wzmacniania czeskiej nowoczesnej tożsamości narodowej. Czeski nacjonalizm miał bowiem podłoże filologiczne i literacko-naukowe, a dopiero potem polityczne. Stąd znaczenie słowiańskich inspiracji literackich i kulturowych, zwłaszcza rosyjskich i polskich, w kształtowaniu czeskiej tożsamości. Zaznacza się ten proces choćby w licznych tłumaczeniach, jak też w artykułach związanych z twórczością i aktywnością polskiego pisarza, pojawiających się na łamach najważniejszego dziennika czeskiego tamtych lat „Národní listy” (wydawanego w latach 1861–1941) oraz dziesiątków innych czeskich tytułów prasowych, zarówno lokalnych, jak ogólnokrajowych, podążających za wzorem „Národnich listów”. Twórczość autora „Krzyżaków” traktowano jako wielkie moralne wsparcie w walce z germanizacją i, często tendencyjnie, bez zwracania uwagi na polsko-rosyjski konflikt (rozbiór Polski, rusyfikacja), próbowano łączyć z ideami słowianofilskimi oraz koncepcjami wzajemności słowiańskiej o zabarwieniu utopijnym, które w czeskiej polityce nawet do 1948 roku spełniały kluczową rolę. Sienkiewicza określano jako Słowianina i traktowano częściej jako przedstawiciela całej Słowiańszczyzny niż jako pisarza z kraju uciemiężonego przez Rosję.

EN

The article presents the reception of Henryk Sienkiewicz’s output and that of his social-political activity in Bohemia in the years 1880–1938. At that time, Sienkiewicz along with Leo Tolstoy was most widely-read and respected European writer. Approaches to the problem to this day have neglected its political-cultural aspect, due to which the specificity and non-literary mode of functioning Sienkiewicz’s presence in Czech culture remained unnoticed. The aforementioned reception has thus failed to give tangible results in their artistic and literary-critical dimension, while in social and national dimension Sienkiewicz played a considerably prompting role, adding to the shaping and strengthening of modern Czech national identity. The Czech nationalism had, primarily, philological and literary-scientific basis, and was followed by political one. Hence the significance of Slavonic literary and cultural, especially Russian and Polish, inspirations in the shaping of Czech identity. The process is visible in translations as well as in articles connected with the Polish author’s output and activity published in the most important Czech daily of that time “Národní listy” (“The National Newspaper”) (issued 1861–1941), and in dozens of other Czech press titles, both local and national, following the path of “The National Newspaper.” Sienkiewicz’s creativity was regarded as a great moral support in the fight with Germanisation and, often in a biased way, paying no attention to Polish-Russian conflict (partition of Poland, Russification) was linked with Slavophilic ideals and concepts of Slavic reciprocity with utopian overtone which in the Czech policy played the key role even until the year 1948. Sienkiewicz was labelled as a Slav and more often treated as a representative of the entire Slavdom than as a writer from a country oppressed by Russia.

3

Święci Cyryl i Metody w kulturze muzycznej XIX i pierwszej poowy XX wieku w kontekście oddziaywania idei słowiańskiej

73%

ANDRZEJEWSKI M.

Edukacja Muzyczna

|

2013

|

issue 8

59-79

EN

In the 19th century, the great cult that surrounds the saints Ciril and Methodius in Slavic countries went beyond religious worship. Under the influence of Slavophile ideology, the accents of the cult were transferred from the sphere of religion to the national sphere. Saints Cyril and Methodius, as the first apostles in the Slav lands, became symbols of unification and brotherhood of Slav nations. The article discussed historical and social background of the phenomenon and its connection with musical culture, particularly with the works of composers. The text contains a review of works devoted to saints Cyril and Methodius, written by such composers as Pavel Kížkovský, Piotr Czajkowski, Božidar Širola, Leoš Janáek.

4

Generał broni Lucjan Żeligowski (1865-1947) : Przyczynek do biografii

58%

Wojtaszak A.

Polish Biographical Studies

|

2019

|

issue 7

67-93

EN

General Lucjan Żeligowski came from a Polish noble family, the coat of arms “Bończa”. His ancestors fought against the Swedes in the sixteenth century and his father participated in the January Uprising in 1863. He is one of the most controversial figures in the corps of generals of the Second Polish Republic. He fought in the Russian-Japanese War (1904–1905). During the Great War, after the consent of the Russian authorities to create Polish military formations, he was a co-organizer of the Polish Riflemen Brigade, he fought in the ranks of the Polish Rifle Division and the Polish First Corps. In the final period of the war he co-organized the 4th Polish Rifle Division, with which he reached Poland via Odessa and Bessarabia. He fought with the armies of the Western Ukrainian People’s Republic and in the Polish-Soviet War – the Northern Front (10 DP) and in the fighting at Radzymin (during the Battle of Warsaw). After the war, the 1. Lithuanian-Belorussian Infantry Division took Vilnius and led to the creation the Republic of Central Lithuania. „Żeligowski’s Mutiny” resulted in joining this area to Poland. In the Polish Army he was the commander of the Army Inspectorate No. 2 in Warsaw and the Minister of Military Affairs. After Piłsudski’s coup d’état (the May coup), he stood at the head of the Liquidation Commission set up to clarify the circumstances and course of May events in 1926. He was also an Inspector of the Army in the General Inspectorate of the Armed Forces. On August 31, 1927, he retired. In 1928 he became the president of the Chapter of the Order of Polonia Restituta and a member of the State Tribunal. In 1935 he was elected a member of the Parlament (Sejm) of the 4th term from the list of the Non-Partisan Block of Cooperation with the Government – he chaired the Parlament Military Commission, and then the Parlament (Sejm) of the 5th term from the non-party list. During World War II, he was a member of the National Council of the Republic of Poland, chairman of its Military Committee and Chancellor of the Order of Virtuti Militari. A supporter of Slavophile in the postwar period, he was in favor of cooperation with the USSR. He died in London in 1947. He rests at the Military Cemetery in Powązki in Warsaw.

PL

Generał Lucjan Żeligowski pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej, herbu „Bończa”. Jego przodkowie walczyli ze Szwedami w XVI wieku, a jego ojciec brał udział w powstaniu styczniowym w 1863 roku. Jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci w korpusie generałów II RP. Walczył w wojnie rosyjsko-japońskiej (1904-1905). Podczas Wielkiej Wojny, po zgodzie władz rosyjskich na tworzenie polskich formacji wojskowych, był współorganizatorem Brygady Strzelców Polskich, walczył w szeregach Polskiej Dywizji Strzelców i w Pierwszym Korpusie Polskim W ostatnim okresie wojny współorganizował 4. Dywizję Strzelców Polskich, z którą dotarł do Polski przez Odessę i Besarabię. Walczył z wojskami Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej i w wojnie polsko-radzieckiej - na Froncie Północnym (10 DP) oraz w walkach pod Radzyminem (podczas bitwy warszawskiej). Po wojnie na czele 1. Dywizji Piechoty Litewsko-Białoruskiej zajął Wilno i doprowadził do powstania Republiki Litwy Środkowej. „Bunt Żeligowskiego” zaowocował przyłączeniem tego obszaru do Polski. W Wojsku Polskim był dowódcą Inspektoratu Wojskowego nr 2 w Warszawie i Ministrem Spraw Wojskowych. Po zamachu stanu Piłsudskiego (zamachu majowym) stanął na czele Komisji Likwidacyjnej powołanej w celu wyjaśnienia okoliczności i przebiegu wydarzeń majowych w 1926 r. Był także inspektorem armii w Generalnym Inspektoracie Zbrojnym Siły. 31 sierpnia 1927 r. przeszedł na emeryturę. W 1928 r. został przewodniczącym Kapituły Orderu Odrodzenia Polski i członkiem Trybunału Stanu. W 1935 r. został wybrany posłem na Sejmu IV kadencji z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem - przewodniczył Komisji Wojskowej Parlamentu, a następnie był posłem na Sejm V kadencji z listy bezpartyjnej. Podczas II wojny światowej był członkiem Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej, przewodniczącym Komitetu Wojskowego i kanclerzem Orderu Virtuti Militari. Zwolennik słowianofilstwa. W okresie powojennym opowiadał się za współpracą z ZSRR. Zmarł w Londynie w 1947 r. Spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

5

Odwrotna strona postępu. Kryzys Zachodu jako kategoria filozoficzna w filozofii rosyjskiej

51%

Rarot H.

Kultura i Wartości

|

2014

|

issue 10

DE

Der Begriff „Krise des Westens“ ist ein wichtiger Bestandteil des geisteswissenschaftli- chen und sozialökonomischen Diskurses Westeuropas seit über hundert Jahren. Das Nachdenken über die „Dämmerung“ beziehungsweise den „Untergang“ des Westens ließ die Krisenlehre entstehen, die philosophische Reflexion über die Krise unserer Kul- tur. Der Artikel stellt das im westlichen Diskurs weniger bekannte russische Denken über die „Krise des Westens“ dar, die die Analyse dieser bedeutenden Frage ergänzt.

EN

The notion of “the crisis of the West” has for a century been an important element of humanist and socio-economic discourse of Westen Europe. Reflection over the “twi- light” or the “fall” of the West gave rise to “crisisology”, or a philosophical reflection over the crisis of our culture. The article outlines Russian thought on the “crisis of the West”, less known in Western discourse, which complements the analysis of this important issue.

PL

Pojęcie „kryzys Zachodu” jest ważnym elementem humanistycznego i społeczno - ekonomicznego dyskursu Zachodniej Europy już od stu lat. Namysł nad „zmierzchem” czy „upadkiem” Zachodu stał się powodem wyłonienia się kryzysologii, czyli filozoficznej refleksji nad kryzysem naszej kultury. Artykuł prezentuje w sposób syntetyczny mniej znane w dyskursie zachodnim rosyjskie myślenie o „kryzysie Zachodu”, które dopełnia analizę tego ważnego zagadnienia.

6

Metody finansowania kościoła katolickiego w Rosji w XIX wieku. Przyczynek archiwalny

51%

Radwan M., Wodzianowska I.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2015

|

vol. 103

209-226

EN

The religious policy of the Russian State was inspired by two ideological trends, which were rooted in the tradition of Peter I and Catherine II - Caesaropapism and Slavophilism. Russian rulers sought to subjugate the religious denominations, and also to build a Pan-Slavic empire with the Russian language. With regard to the Catholic Church, those demands proved to be extremely valid as 60% of the lands of the Polish Republic became part of Russia after the partitions. The tsarist authorities tried to separate Catholics from the Holy See and impose gradually the Russian language and culture on them. Secular authorities wanted to gain control over church institutions - dioceses, seminaries, parishes, monasteries. To achieve that aim, the authorities established the Roman-Catholic College (1801), and subordinated it directly to the Ministry of the Interior. Both organizations exercised full control over ecclesiastical institutions. Lay prosecutors in both of those offices played a decisive role. At the command of the tsarist regime all the monastic, diocesan and parish properties were gradually taken over, in return certain salaries (1832.1843) were granted to them. On the other hand, at the initiative of Metropolitan Bishop Siestrzeńcewicz S. (1820) so-called assistance fund was created, the aim of which was to finance the special expenses - poor parishes, seminars, Theological Academy, sick and retired priests, deported bishops. Having the assistance fund at their disposal, both the Ministry of the Interior and the College misappropriated funds, often financing even anti-Church actions or well-known enemies of Polish society (K.E. Sievers). A. Kerensky’s government prepared a draft reform in this field. However, it was not implemented as it was torpedoed by the revolution of 1917.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Edukacja Muzyczna

1 Kultura i Wartości

1 Pamiętnik Literacki

1 Polish Biographical Studies

1 Poznańskie Studia Slawistyczne

1 ANDRZEJEWSKI M.

1 Gloger M.

1 Połczyńska M.

1 Radwan M.

1 Rarot H.

1 Wodzianowska I.

1 Wojtaszak A.

1 2020

1 2019

1 2018

1 2015