Search results

1

Do bibliografii druków Stanisława Grochowskiego. Anonim wydawniczy „Łez smutnych po ześciu [...] Jana Zamoyskiego” i jego impresor

100%

Oszczęda A.

Pamiętnik Literacki

|

2018

|

vol. 109

|

issue 4

223-234

PL

Przedmiotem artykułu są wydawnicze dzieje jednego z utworów Stanisława Grochowskiego, który w początkach XVII wieku doczekał się aż czterech edycji. Mowa o pochwalnym poemacie napisanym po śmierci Jana Zamoyskiego i najprawdopodobniej czytanym w Zamościu podczas uroczystości pogrzebowych hetmana. Jedno z wydań wiersza pozbawione było karty tytułowej, nieznany był więc warsztat drukarski, w którym je przygotowano, i rok wydania broszury. Autorka szkicu przebadała dostępne dziś egzemplarze druczku i zestawiła je ze sobą, by ustalić kolejność wydań, wskazać pierwodruk, a także, istotne dla przyszłych prac edytorskich, ostatnie odbicie powstałe za życia autora. Przy pomocy narzędzi tekstologii i analizy typograficznej uzupełniła też brakujące dane anonimowego wydania, identyfikując je jako produkt krakowskiego warsztatu Bazylego Skalskiego z lat 1610–1611.

EN

The subject of the article is the publishing history of a piece by Stanisław Grochowski which at the beginning of the 17th c. amounted to as many as four editions. The verse in question is a commendatory piece written after the death of Jan Zamoyski and most probably read in Zamość during the field marshal’s funeral. One of the poem’s edition was devoid of its title page, thus neither its publishing house nor the date of its issuing is known. The author of the sketch researched the presently available specimens, juxtaposed them in order to establish their order, indicate its first impression as well as the last copy produced during its author’s lifetime, which may be of interest for the future editorial research. Employing the tools of textology and typographic analysis, the paper complements the missing data of the anonymous edition, identifying it as a product of Cracow’s workshop of Bazyli Skalski from the years 1610–1611.

2

Jeszcze jeden przyczynek do recepcji twórczości Sannazara w literaturze staropolskiej

100%

Mazurkiewicz R.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 2

203-212

PL

Autor artykułu bada źródła i okoliczności powstania zbioru utworów pasyjnych Stanisława Grochowskiego „Cudowne wiersze z indyjskiego języka przełożone [...]” (1611), a zwłaszcza zamieszczonego w nim utworu pt.” Druga żałoba Panny Naświętszej”. Wiersz ten jest, jak się okazuje, parafrazowanym przekładem fragmentu „De partu Virginis” Jacopa Sannazara, który ukazuje w prorockiej wizji króla Dawida przyszłą mękę Chrystusa i cierpienie jego matki. „Planctus Mariae” Sannazara zachował się jako osobna kompozycja w kilku różnych kodeksach rękopiśmiennych i był również cytowany jako samodzielny utwór w dawnych kazaniach i medytacjach o Męce Pańskiej. Analiza wiersza Grochowskiego dowodzi, że polski poeta korzystał z takiego właśnie przekazu, o czym świadczy zarówno analiza porównawcza, jak również dodana do tytułu wiersza informacja o jego ofiarowaniu papieżowi Hadrianowi VI.

EN

The author of the article examines the sources and the circumstances of producing a collection of Passion pieces by Stanisław Grochowski entitled “Cudowne wiersze z indyjskiego języka przełożone [...]” (“Wonderful Verses from the Indian Language”, 1611), and especially “Druga żałoba Panny Naświętszej” (“Holy Mary’s Second Mourning”) contained in it. The poem turns out to be a paraphrased translation of a fragment “De partu Virginis” by Jacopo Sannazaro presenting in King David’s prophetic vision the future torment of Christ and the suffering of his mother. Sannazaro’s “Planctus Mariae” survived as a separate composition in a few handwritten codices and was also quoted as an independent piece in old preachments and meditations about the Passion. An analysis of Grochowski’s poem proves that the Polish poet used this kind of account—the view is also supported by a comparative analysis as well as by the information added to the title of the poem about offering it to Pope Adrian VI.

3

Stanisława Grochowskiego Modlitwa Kazimierza ś[więtego], królewica polskiego, łacińskim rytmem przez tegoż świętego napisana i takimże na polskie przetłumaczona – dzieje i charakterystyka utworu, edycja krytyczna

87%

Wichowa M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum

|

2020

|

vol. 2

|

issue 31

87-111

EN

Father Stanisław Grochowski was an outstanding translator of religious poetry. He translated all the church hymns from Latin (Krakow, 1598). Then, in 1606, he published a translation of a fragment of the work Mariale by Bernard of Morlas (12th century); the hymn Omni die dic Mariae, in the 16th century in Poland considered to be the work of St. Kazimierz. It was a bilingual edition: a Latin text critically compiled by Grochowski on the basis of handwritten sources available to him, and a Polish poetic translation of the same author along with notes by the eminent composer Diomedes Caton. The edition was conceived as a popular songbook intended for use by the faithful of the Catholic Church, engaged in the struggle for souls with reformation denominations. It was a proof of the priest's commitment to the fight against the Counter-Reformation and an important step in the popularization of medieval prayer in the Renaissance religious culture.

PL

Ksiądz Stanisław Grochowski był wybitnym tłumaczem liryki religijnej. Dokonał przekładu z łaciny wszystkich hymnów kościelnych (Kraków 1598). Następnie w roku 1606 opublikował tłumaczenie fragmentu utworu Mariale Bernarda z Morlas (XII w.) czyli hymnu Omni die dic Mariae, w XVI wieku w Polsce uznawanego za dzieło św. Kazimierza. Było to wydanie bilingwiczne: tekst łaciński opracowany krytycznie przez Grochowskiego na podstawie dostępnych mu rękopiśmiennych przekazów i polski przekład poetycki tegoż autora wraz z nutami wybitnego kompozytora Diomedesa Catona. Edycja była pomyślana jako popularny śpiewnik przeznaczony do użytku wiernych Kościoła katolickiego, zaangażowanego w walce o rząd dusz z wyznaniami reformacyjnymi. Stanowiła dowód zaangażowania kapłana w walkę z kontrreformacją i ważny krok na drodze popularyzacji średniowiecznej modlitwy w renesansowej kulturze religijnej.

4

Hymn „Omni die dic Mariae” w kontekście zabiegów z początków XVII wieku o kanonizację Kazimierza Jagiellończyka

62%

Przybyszewska-Jarmińska B., Jarmiński L.

Muzyka

|

2022

|

vol. 67

|

issue 3

3-32

EN

In an account of his 1597 stay in Kraków, Giovanni Paolo Mucante reports that Hieronim Powodowski had discovered, sometime earlier, a piece of parchment containing record of a text then unknown in the Polish-Lithuanian Commonwealth, Omni die dic Mariae, and addressed the royal Kapellmeister (Krzysztof Klabon) with a request to set it to music. He then had the work printed. The four-part musical setting, complete with a Polish translation by Stanisław Grochowski and Przecław Mojecki, was published without naming the music composer, in 1598 in Cracow. The ‘Staniątki Cantionals’ include anonymous records of this piece, probably made before it was printed. In 1601, King Sigismund III Vasa and the Vilnius Catholic church hierarchs undertook efforts to have Prince Casimir Jagiellon entered in the Roman calendar, which would be tantamount to the so-called equipollent canonisation. This led to a brief issued by Pope Clement VIII (1602), which, however, only permitted the cult of St Casimir in Poland, Lithuania, and the dependent countries. On this basis, celebrations in honour of St Casimir were organised in Vilnius (1604) and described by canon Grzegorz Święcicki in his Theatrum S. Casimiri, published in the same year. It contains, among others, the text of ‘Omni die dic Mariae’, referred to in the Theatrum as a prayer composed by St Casimir himself, with the information that it was found next to his grave. From that time onwards, numerous editions of the Latin text and its translations began to appear, along with new musical settings variously described as St Casimir’s hymn or prayer, frequently – as a hymn composed by St Casimir. These publications, similarly as printed lives of the saint and his images, served to revive the cult, which had waned to some extent in the sixteenth century. The cult was important for the aim of having Prince Casimir eventually named as a saint of the universal Church, which, as demonstrated by the documents quoted in this paper, continued to be the subject of King Sigismund III’s and the Vilnius bishops’ efforts, eventually crowned with success in 1621.

PL

W relacji z pobytu w Krakowie w 1597 r. Giovanni Paolo Mucante poinformował, że Hieronim Powodowski jakiś czas wcześniej odnalazł pergamin z zapisem nieznanego wówczas w Rzeczpospolitej tekstu Omni die dic Mariae i poprosił kapelmistrza królewskiego (Krzysztofa Klabona) o napisanie do niego muzyki, a następnie dał utwór do druku. Czterogłosowe opracowanie muzyczne tekstu, opatrzone polskim tłumaczeniem Stanisława Grochowskiego i Przecława Mojeckiego, bez wskazania autora muzyki, zostało wydane w Krakowie w 1598 r. Kancjonały staniąteckie zawierają anonimowe zapisy tego utworu, które powstały zapewne przed ukazaniem się druku. W 1601 r. król Zygmunt III wraz z wileńskimi hierarchami Kościoła katolickiego podjęli starania o wprowadzenie przez papieża Klemensa VIII Kazimierza Jagiellończyka do kalendarza rzymskiego, co stanowiłoby jego tzw. kanonizację równoznaczną. Efektem tych działań było brewe Klemensa VIII z 1602 r., które zawierało jedynie zgodę na kult św. Kazimierza w Polsce, na Litwie i w krajach podległych. Na tej podstawie urządzono jednak w 1604 r. w Wilnie uroczystości ku czci św. Kazimierza. Zostały one opisane przez kanonika Grzegorza Święcickiego w wydanym w tym samym roku Theatrum S. Casimiri. W publikacji tej Święcicki zawarł m.in. także tekst Omni die dic Mariae, nazywając go modlitwą ułożoną przez św. Kazimierza i informując, że została ona odnaleziona przy jego grobie. Od tego czasu zaczęły się ukazywać liczne edycje tekstu łacińskiego i jego tłumaczeń oraz nowe opracowania muzyczne określane jako hymn lub modlitwa św. Kazimierza, a często też jako hymn ułożony przez św. Kazimierza. Te publikacje, podobnie jak wydawane żywoty św. Kazimierza czy jego wizerunki, miały służyć rozbudzeniu przygasłego w XVI w. kultu, istotnego dla osiągnięcia celu, jakim było ostateczne uznanie Kazimierza Jagiellończyka za świętego w Kościele powszechnym, o co, jak pokazują przytaczane w artykule dokumenty, Zygmunt III i biskupi wileńscy nadal się starali i co osiągnęli w 1621 r.

Refine search results

2 Pamiętnik Literacki

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum

1 Muzyka

1 Jarmiński L.

1 Mazurkiewicz R.

1 Oszczęda A.

1 Przybyszewska-Jarmińska B.

1 Wichowa M.

1 2022

2 2020

1 2018

Do bibliografii druków Stanisława Grochowskiego. Anonim wydawniczy „Łez smutnych po ześciu [...] Jana Zamoyskiego” i jego impresor

Jeszcze jeden przyczynek do recepcji twórczości Sannazara w literaturze staropolskiej

Stanisława Grochowskiego Modlitwa Kazimierza ś[więtego], królewica polskiego, łacińskim rytmem przez tegoż świętego napisana i takimże na polskie przetłumaczona – dzieje i charakterystyka utworu, edycja krytyczna

Hymn „Omni die dic Mariae” w kontekście zabiegów z początków XVII wieku o kanonizację Kazimierza Jagiellończyka