Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 31

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  State-Church relations    
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1
Content available remote

Kierunki i dynamika rozwoju nauki i dydaktyki prawa wyznaniowego w Polsce

100%
Tunia A.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
133-154
PL
W niniejszym artykule autorka przedstawiła kondycję prawa wyznaniowego jako dyscypliny naukowej i dydaktycznej. Omówione w nim zostały główne kierunki badań podejmowane w ostatnich latach przez poszczególnych przedstawicieli doktryny oraz zakres i charakter zajęć dydaktycznych z prawa wyznaniowego prowadzonych na polskich uniwersytetach i innych uczelniach wyższych. Ponadto scharakteryzowała podręczniki prawa wyznaniowego obecne na rynku polskim oraz zobrazowała dokonujące się obecnie zjawisko konsolidacji środowiska prawa wykładowców prawa wyznaniowego w Polsce.
EN
The article presents the condition of ecclesiastical law as a scientific and academic discipline. It describes the main areas of research undertaken by individual representatives of the doctrine during the last years, as well as the scope and character of ecclesiastical law classes taught at Polish universities and colleges. Moreover, the author characterizes the textbooks on ecclesiastical law available on the Polish market and depicts the currently observable phenomenon of the consolidation of ecclesiastical law lecturers in Poland.
2
Content available remote

Relacje pomiędzy państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi w kantonie Vaud

84%
Krajczyński J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
91-119
PL
Autor prezentowanego opracowania podejmuje kwestię relacji pomiędzy Kantonem Vaud (Waadt) a Kościołami i związkami wyznaniowymi. Analizując przepisy Konstytucji federalnej Konfederacji Szwajcarskiej z 18 kwietnia 1999 r. i ustawy zasadniczej Kantonu Vaud z 14 kwietnia 2003 r. oraz inne akty prawa regulujące sprawy natury religijnej, ustala on zasady określające sytuację prawną poszczególnych Kościołów i związków wyznaniowych, wykonujących swe funkcje na terenie Kantonu Vaud. Przeprowadzona analiza obowiązujących przepisów prawa wyznaniowego w zakresie wspomnianych relacji pozwala wysunąć następujące konkluzje natury ogólnej: • System prawa w zakresie regulacji relacji Państwo-Kościoły i związki wyznaniowe, przyjęty w Konstytucji Kantonu Vaud z 14 kwietnia 2003 r. nie ma charakteru nowatorskiego; znaczna część kantonów współtworzących Konfederację Szwajcarską przyjmuje dzisiaj właśnie taki sposób określenia sytuacji prawnej poszczególnych społeczności religijnych. • Zasady prawne przyświecające przyjęciu wspomnianego systemu z jednej strony pozwalają uszanować zasadę pozytywnej laickości Państwa, z drugiej zaś przyznają oficjalnie uznanym wspólnotom religijnym stosowną swobodę w zakresie określenia ich ustroju i realizacji działalności religijnej. • Aktualna regulacja sytuacji prawnej Kościołów i związków wyznaniowych, przyjęta w prawodawstwie Kantonu Vaud, jest wyrazem zapoczątkowanej w II połowie XIX w. oraz systematycznie pielęgnowanej tradycji tolerancji kulturowej i religijnej. Naczelnymi zasadami przyjętego systemu prawnego w zakresie regulacji kwestii religijnych są: wolność sumienia i wyznania, uznanie istotnej roli społeczności religijnych w zakresie kształtowania relacji społecznych i upowszechniania podstawowych wartości ludzkich, pokojowe współistnienie przedstawicieli różnych wspólnot religijnych.
EN
The author of the study reviews the problem of relations among Canton Vaud (Waadt), the Church and other religious associations. By examining the provisions of the Federal Constitution of the Swiss Confederation of 18 April 1999 and the Constitution of Canton Vaud of 14 April 2003 as well as other legal acts regulating religious matters, the author isolates the principles that govern the legal statuses of individual churches and denominations functioning in the Canton of Vaud. The analysis of the law on denominations with regard to these relations leads the author to the following generic conclusions: • The legal system pertaining to the relations among the state, Church and other denominations adopted in Canton Vaud in 14 April 2003 cannot be perceived as novel; the majority of cantons composing the Swiss Confederation adhere to this method of defining the legal situation of individual religious communities. • On the one hand, the legal principles governing the aforesaid system respect the positive secularity of the state; on the other, the officially recognized religious groups are free in proposing their own internal organization scheme and method of religious activity. • The current regulation of the legal situation of churches and religious associations adopted in the legislation of Canton Vaud is the continuation of a well-preserved, mid-19th century tradition of cultural and religious toleration. The prime principles of the binding legal system associated with religious matters are: freedom of conscience and religion, the recognition of a crucial role of religious communities in the shaping of social relations and promotion of fundamental values, harmonious coexistence of the followers of different religious groups.
3
Content available remote

Konstytucyjna zasada współdziałania państwa i Kościoła w kontekście interpretacji zasad poszanowania godności osoby ludzkiej i dobra wspólnego

84%
Steczkowski P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
155-170
PL
Artykuł przedstawia koncepcję występującej w Konstytucji RP zasady współpracy pomiędzy państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi w kontekście problemów interpretacyjnych dwóch pojęć istotnie związanych z tą zasadą, a mianowicie pojęciem „dobra człowieka” oraz „dobra wspólnego”. Rozważania zostały ograniczone do relacji pomiędzy państwem a Kościołem katolickim. W pierwszej części tekstu zostały przedstawione trzy różne interpretacje rozumienia zasady współpracy pomiędzy Państwem a Kościołem, jakie istnieją w aktualnej doktrynie prawa wyznaniowego. Natomiast druga część prezentuje fundamentalne różnice w interpretacji istotnych dla zasady współpracy pojęć „godności osoby ludzkiej” oraz „dobra wspólnego”, które istnieją pomiędzy katolicka nauką społeczną a doktryną prawną. We wnioskach wskazano na niemożliwość identycznej interpretacji zakresu przedmiotowego zasady współdziałania Państwa i Kościoła katolickiego przez obydwie strony. Efektem tego jest konieczność wzajemnego uznania warunków brzegowych tej interpretacji, oraz istnienia forum dialogu, który pozostaje jedynym sposobem uzgadniania zakresu współpracy pomiędzy Państwem a Kościołem.
EN
The article presents the concept of the constitutional principle of cooperation between the state and churches and religious denominations in the context of the interpretation of two notions closely related to this principle: “the individual good” and “the common good.” The discussion is limited to the relationship between the state and the Catholic Church. The first part of the article describes three different interpretations of the principle of Church-State cooperation, which exist in the current doctrine of ecclesiastical law. The second part presents some fundamental differences between the Catholic social doctrine and the legal doctrine in the interpretation of the relevant notions of human dignity and the common good. By way of conclusion, it is indicated that the identical interpretation of the objective scope of the principle of Church-State cooperation by both parties is rather unattainable. As a result, one ought to recognize the necessity to mutually acknowledge the boundaries of this interpretation and to create a climate of dialogue, which remains the only way of agreeing on the scope of cooperation between the state and the Church.
4
Content available remote

Wpływ transformacji ustrojowej państwa polskiego na politykę wobec mniejszości wyznaniowych, narodowych i etnicznych (1989-2005)

84%
Waszkiewicz E.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
151-177
PL
Artykuł jest próbą przedstawienia, jak wraz z transformacją ustrojową Polski w 1989 r. zmieniał się stosunek władz państwowych do mniejszości wyznaniowych i narodowych. Omówione zostały zarówno nowe rozwiązania prawne jak i instytucjonalne, gwarantujące mniejszościom wolność wyznania oraz ochronę swej szeroko rozumianej tożsamości kulturowej. Szczególny akcent położony został na omówienie nowej polityki państwa wobec mniejszości - państwa, które całkowicie zarzuciło próby asymilacji mniejszości narodowych i etnicznych, a przejęło rolę realizatora postulatów mniejszości i gwaranta praw mniejszościowych. Analiza biuletynów będących zapisem posiedzeń Sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz protokołów Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, pozwoliła autorce artykułu na dokonanie kilku konkluzji: w analizowanym okresie polskie władze państwowe podtrzymywały i rozwijały tożsamość kulturową mniejszości narodowych i etnicznych, zagwarantowały używanie języka regionalnego, wspierały finansowo kościoły, związki wyznaniowe, stowarzyszenia kulturalne mniejszości, zapewniały równouprawnienie wobec polskiej większości, uznały mniejszości narodowe i etniczne za pełnoprawny podmiot, wpisany na trwałe w strukturę państwa. Nowa polityka państwa wobec mniejszości narodowych i etnicznych dała impuls członkom tych społeczności do szerokiego prezentowania własnych odrębności kulturowych, odrębnej tożsamości, religii, czy obyczajów. Mniejszości narodowe uznane prawnie i wspierane przez państwo stały się elementem bogactwa kulturowego kraju.
EN
The article attempts to follow through a variable approach of Polish state authorities to religious and national minorities during the political transformation in Poland in 1989. New legal and institutional instruments are discussed that were intended to guarantee the minorities freedom of religion and protection of a broadly understood cultural identity. Much space is devoted to the state’s new policy toward minorities, i.e. the strategy of abandonment of assimilation endeavours in national and ethnic groups in favour of realizing their proposals and guaranteeing minority rights. The examination of bulletins recording the sittings of the Parliamentary Commission for National and Ethnic Minorities and the minutes of the Joint Commission of Government and National and Ethnic Minorities allowed the author to arrive at a number of conclusions: in the period in question, Polish authorities sustained and fostered the cultural identity of national and ethnic minorities; they consented to the use of regional languages, they provided financial support to churches, religious associations and minority cultural groups; they ensured equal rights with the Polish majority; they recognized national and ethnic minorities as a rightful subject permanently ingrained in the state’s structure. The new state’s policy toward national and ethnic minorities stimulated the members of these groups to fully display their cultural independence, identity, religion and customs. Legitimate and supported minorities became a component of the cultural wealth of the country.
5
Content available remote

Prace parlamentarne Sejmu Ustawodawczego 1919-1922 nad rewindykacją dóbr kościelnych skonfiskowanych przez carat

84%
Balicki A.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
279-292
PL
Po powstaniu styczniowym społeczeństwo polskie, a zwłaszcza Kościół Polski i duchowni zostali poddani strasznym represjom przez władze carskiej Rosji. Księża masowo skazywani byli na śmierć lub wywożeni na Syberię. Kościół Polski – ostoja polskości, został zaatakowany w szczególny sposób. W 1865 roku rząd dokonał konfiskaty dóbr kościelnych i przestał wypłacać duchownym pensje rządowe. Ponadto w 1867 r. wszyscy biskupi zostali podporządkowani Kolegium Duchownemu w Petersburgu. Ograniczenie praw Kościoła katolickiego oznaczało zupełne uzależnienie tej instytucji od władz carskich. Sejm ustawodawczy obradujący w latach 1919–1922 podjął próbę rewindykacji dóbr kościelnych, skonfiskowanych przez carat. Rozwiązując tę kwestię, Sejm pracował m. in. nad zwrotem dóbr klasztoru w Dubnie Braciom Misjonarzom Bosym, także domagał się zwrotu kościoła w Głębokiem parafii rzymskokatolickiej. Podjęto również próbę przyznania ojcom Karmelitom Bosym w Lublinie prawa własności do ich klasztoru, skonfiskowanego przez rząd carski. Rozstrzygnięcie tych problemów w przytoczonych wyżej sprawach nie było łatwe. W sprawie wspomnianych nieruchomości krzyżowały się interesy Kościoła prawosławnego, Kościoła rzymskokatolickiego, jak również państwa, gdyż władze nie rezygnowały z chęci przejęcia tych dóbr na rzecz skarbu państwa. Posłom sejmu ustawodawczego nie udało się przyjąć ustawy, która kompleksowo rozwiązałaby problem rewindykacji dóbr kościelnych skonfiskowanych przez carat w okresie zaborów.
EN
After the January Uprising, Polish society, especially the Polish Church and the clergy, fell victim to repression by the government of tsarist Russia. Clergymen in large numbers were sentenced to death or deported to Siberia. The Polish Church – the mainstay of Polish identity, was attacked in the heaviest way. In 1865 the government confiscated Church estates and stopped paying government salaries to clergymen. Moreover, in 1867 all the bishops were subordinated to the Board of Clergy in Petersburg. The limitation of the Catholic Church’s rights meant total dependence of this institution on the tsarist government. The Legislative Sejm debating between 1919 and 1922 made an attempt to vindicate the Church estates confiscated by tsarism. While tackling this issue, the Sejm worked on the return of the monastery estate in Dubno to Barefoot Missionary Brethren. It also tried to regain the church in Głębokie for a Roman Catholic parish. In addition, there were attempts to grant Barefoot Carmelites in Lublin ownership of their monastery which had been confiscated by the tsarist government. Settling the above-mentioned matters was not an easy task. The aforementioned estates triggered a clash of interests between the Orthodox Church, the Roman Catholic Church and the state, since the government did not give up its plans to incorporate the estates in question into the State Treasury. Nevertheless, the MPs of the Legislative Sejm did not manage to pass a bill which would completely solve the problem of the vindication of the Church estates confiscated by the tsarist government during the partitions.
6
Content available remote

Wpłaty 1% podatku dochodowego od osób fizycznych jako źródło finansowania działalności instytucji kościelnych

84%
Walencik D.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
311-327
PL
W artykule poruszono zagadnienia dotyczące warunków i trybu uzyskiwania przez kościelne osoby prawne i jednostki organizacyjne statusu organizacji pożytku publicznego oraz przesłanek dokonywania na ich rzecz wpłat 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Zdaniem autora obecnie obowiązujące przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (zwłaszcza art. 3 ust. 3, art. 21 i 27) są korzystne dla kościelnych osób prawnych i jednostek organizacyjnych. Ponadto wpłaty 1% podatku dochodowego od osób fizycznych stanowią dodatkowe źródło finansowania instytucji kościelnych, które oprócz działalności kultowej, prowadzą również działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych. Wreszcie odwołując się do funkcjonowania ustawy w praktyce, autor konstatuje, że instytucje kościelne są odpowiednio (niejednokrotnie nawet lepiej od innych podmiotów) przygotowane do prowadzenia działalności pożytku publicznego oraz bez większych trudności pozyskują wpłaty 1% podatku, ponieważ transparentnie nimi administrują.
EN
The author discusses the prerequisites and procedures of obtaining the status of a public benefit organisation by ecclesiastical legal persons and organisational units; he further lists the conditions of their receipt of the donations of 1% off the natural persons’ income tax. In the author’s opinion, the effective regulations of the 24 April 2003 Public Benefit and Volunteer Work Act (especially Article 3(3), Article 21 and 27) promote ecclesiastical legal persons and organizational units. Furthermore, the donations of 1% off the natural persons’ income tax provide additional funding for Church’s institutions which, on top of cultural initiatives, undertake beneficial activities in the province of public objectives. Finally, having referred to the act’s application in practice, the author concludes that ecclesiastical institutions display particular fitness (often greater than other that of other entities) to implement publically beneficial programmes and more readily obtain the 1% off-tax donations due to their credibility when it comes to a transparent and efficient management of finances.
7
Content available remote

Stosunki wyznaniowe na pograniczu polsko–ukraińskim na przykładzie działalności powiatu tomaszowskiego

84%
Bielecki M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
219-240
PL
Tematem niniejszego opracowania są stosunki wyznaniowe na pograniczu polsko-ukraińskim, na przykładzie działalności powiatu tomaszowskiego. Stosunki wyznaniowe pojmowane są tu jako korelacje zachodzące pomiędzy podmiotami wyznaniowymi, podmiotami wyznaniowymi a innymi podmiotami, jak również stosunki, w których nie uczestniczą podmioty wyznaniowe, ale opierają się one na normach prawa wyznaniowego. Artykuł podchodzi do zagadnienia w sposób wieloaspektowy, nie ogranicza się jedynie do charakterystyki działań podejmowanych w ramach działalności powiatu tomaszowskiego, ale przedstawia również uwarunkowania historyczne współpracy polsko-ukraińskiej. Charakterystykę umów podpisywanych przez powiat tomaszowski oraz gminy, które go tworzą, poprzedza omówienie rozwiązań zawartych na szczeblu centralnym i wojewódzkim. Ostatnia część opracowania poświęcona jest omówieniu praktycznych form współpracy w oparciu o charakterystykę Transgranicznych Polsko-Ukraińskich Dni Dobrosąsiedztwa, które co roku odbywają się w miejscowości Korczmin, w powiecie tomaszowskim. Spotkania te mają na celu rozwijanie wzajemnych kontaktów osób mieszkających po obu stronach granicy. Podczas odbywających się uroczystości tworzy się prowizoryczne przejście graniczne, które co roku przekracza kilka tysięcy osób. Symbol miejscowości Korczmin, która w wyniki zawirowań historycznych została podzielona na dwie części, teraz staje się symbolem wzajemnego pojednania.
EN
The author discusses the religious relations at the Polish-Ukrainian borderland with particular attention to Tomaszów Lubelski Poviat. By religious relations the author understands the correlations between denominational entities, between denominational entities and other entities as well as the relations involving denominational entities but governed by denominational law. The author’s approach to the issue is multi-faceted and goes beyond plain characteristics of initiatives undertaken by the authorities of Tomaszów Lubelski Poviat. The study does not omit to touch upon the historical context of Polish-Ukrainian cooperation. The author also outlines the underlying ideas of the agreements concluded between Tomaszów Lubelski Poviat and its gimnas and discusses the relevant solutions adopted at the national and regional level. The concluding part of the paper focuses on the practical forms of collaboration such as the Cross-border Polish-Ukrainian Good Neighbourhood Days held annually in Korczmin, Tomaszów Lubelski Poviat. During this event, the inhabitants of either side of the border converge to maintain mutual relationships. In order to help this, a provisional border crossing is established to enable thousands of visitors to attend. The symbol of the village of Korczmin, which was halved by reason of historical turbulence, is now seen as a symbol of reconciliation.
8
Content available remote

Regulacja majątkowa w odniesieniu do mienia żydowskiego w północnej części województwa lubuskiego

84%
Leszczyński P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
121-149
PL
Zagadnienie restytucji mienia żydowskiego w Europie Środkowo–Wschodniej, ma w związku z tragedią Holokaustu kluczowe znaczenie dla zadośćuczynienia krzywd okresu II wojny światowej. Kwestie te stanowią przedmiot bądź ogólnych unormowań restytucyjnych, bądź partykularnych, jak to ma miejsce w tematyce powyższego artykułu, odnoszącego się do regulacji prawnych w Polsce. Autor syntetycznie przedstawia unormowania stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w okresie międzywojennym oraz postanowienia ustawy z 20 lutego 1997 r. o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich – w aspekcie jej regulacji majątkowych obejmujących nieruchomości. Należy zauważyć, iż zakres podmiotowy tej ustawy obejmuje wyłącznie żydowskie osoby prawne w postaci gmin religijnych, tworzących reprezentację w ramach Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Nie obejmuje roszczeń innych osób prawnych żydowskich działających w II Rzeczypospolitej, ani też osób fizycznych – Żydów będących w dniu 1 września 1939 r. obywatelami państwa polskiego i ich prawnych następców. To kwestia, która ma być unormowana w ustawie reprywatyzacyjnej. Autor opisuje schemat normatywny tzw. Postępowania regulacyjnego, dotyczącego realizacji roszczeń majątkowych dzisiejszych gmin żydowskich i Związku Gmin, drogą specyficznego, polubownego postępowania, w którym rozstrzygnięcia podejmowane są przez zespoły orzekające w ramach Komisji Regulacyjnej do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich, działające w oparciu o równą ilość przedstawicieli strony państwowej i religijnej. W artykule podana jest statystyka rozstrzygnięć Komisji. Zakres terytorialny opisywanego tematu dotyczy północnej części dzisiejszego Województwa Lubuskiego, wchodzącej w skład Województwa Gorzowskiego do 31 grudnia 1998 r. Tereny te stanowiły formalnie do Układu Poczdamskiego z 2 sierpnia 1945 r. część Niemiec. Ten fakt rzutuje na pewne odmienności natury materialnej postępowania regulacyjnego na tym obszarze – w porównaniu do reszty terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Autor ilustruje te procesy, śledząc losy wniosków gmin żydowskich i Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich – o przeniesienie własności nieruchomości na terenie czterech gmin opisywanego obszaru: Skwierzyny, Międzyrzecza, Gorzowa Wlkp. oraz Słubic. Praktyka postępowania regulacyjnego wskazuje, iż najwięcej wniosków dotyczy obiektów synagogalnych, posynagogalnych oraz cmentarzy żydowskich (kirkutów). Pilną kwestią są nakłady finansowe na ich renowację. Odnosi się to do wszystkich miejsc żydowskich kultury materialnej i duchowej.
EN
The issue of restitution of Jewish property in East-Central Europe is – due to the Holocaust – of great significance for the reparation for the injustice of the Second World War. This matter has been either the subject of general or particular restitution regulations, as pointed out in the title of this paper treating of the Polish legal backdrop. The author provides a synthesis of the state's attitude to Jewish religious communities in the interwar period and discusses the provisions of the Act on the Relation of the State to Jewish Religious Communities on the subject of property regulations pertaining to fixed property. It should be noted that the act mentions only Jewish legal persons, that is, religious communities represented by the Association of Jewish Religious Communities. Hence, the act omits to include the claims of other Jewish legal persons residing in the 2nd Republic of Poland or Jewish natural persons having the status of Polish citizens on 1st September 1939, including their legal successors. This question shall be normalised in the reprivatisation bill. The author outlines the normative scheme of the so-called “regulatory procedure” concerning the satisfaction of property claims of today’s Jewish communities and of the association through amicable settlement in which the decisions are made by adjudication panels of the Regulatory Committee for the Jewish Religious Communities made up of an equal number of religious and state representatives. The article provides relevant statistics committee's decisions. The actual geographical location of the problem in question is the north part of today’s Lubuskie Voivodeship, formerly Gorzowskie Voivodeship (up to 31st December 1998). Before the Potsdam Agreement of 2nd August 1945, this area had been part of Germany. This reveals certain differences in the substantive character of the regulatory procedure implemented in the region, as opposed to other parts of the Republic of Poland. The author illustrates such processes by tracking the applications of Jewish communities and the Association of Jewish Religious Communities for the transfer of ownership of fixed property in four gminas in the area in question: Skwierzyna, Międzyrzec, Gorzów Wielkopolski and Słubice. The practice of the regulatory procedure proves synagogue and ex-synagogue buildings as well as Jewish cemeteries to be the most frequently listed items in the submitted applications. To secure funds for their renovation is an urgent need. As a matter of fact, it refers to all locations exhibiting Jewish spiritual and material culture.
9
Content available remote

Działalność Komisji Wspólnej w latach 1989-2008 jako wyraz dialogu między państwem a Kościołem w świetle wybranych zagadnień

67%
Majda J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
171-191
PL
W Polsce, po przełomie politycznym 1989 r., nastąpiła normalizacja stosunków w odniesieniu do poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych. Na mocy art. 4 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w RP ustawowe umocowanie otrzymała Komisja Wspólna przedstawicieli Rządu RP i Konferencji Episkopatu Polski, której zadaniem jest rozpatrywanie problemów związanych z rozwojem stosunków między Państwem i Kościołem oraz spraw interpretacji niniejszej ustawy i jej wykonywania. W okresie od 1989 do 2008 r., Komisja Wspólna spotykała się 32 razy, a wśród zagadnień, które pojawiały się najczęściej, należy wymienić sprawy dotyczące nauki religii w szkole i majątku kościelnego. Poza tym punktem stałym obrad były też sprawy bieżące. Zaznaczyć trzeba, że mimo nowej rzeczywistości, która nastąpiła po 1989 roku, atmosfera panująca wewnątrz Komisji Wspólnej ulegała zmianom w zależności od zmian na arenie politycznej. Niemniej jednak, dzięki wspomnianej ustawie o stosunku Państwa do Kościoła, Komisja Wspólna otrzymała ustawową legitymację swego istnienia i działania, a dzięki temu mogła być płaszczyzną dialogu między Rządem a Episkopatem, bez względu na to, kto sprawował w kraju władzę. Zasadnicza wartość spotkań przedstawicieli Rządu i Episkopatu w ramach Komisji Wspólnej przejawiała się w tym, że powoływano dwustronne zespoły robocze zajmujące się przygotowywaniem rozwiązań, które w swej finalnej wersji mogły odpowiadać oczekiwaniom układających się stron.
EN
Poland, after the political transformation in 1989, saw the normalization of the relations with respect to individual churches and religious denominations. An indication of that state of affairs was the adoption of a clear legal basis for the Joint Commission of the representatives of the Government of the Republic of Poland and the Conference of the Polish Episcopate, in accordance with art. 4 of the act of 17 May, 1989, on the relationship between the State and the Catholic Church in the Republic of Poland. The main objective of the Joint Commission is to examine the problems related both to the development of Church-State relations and to the interpretation and execution of the afore-mentioned act. From 1989 to 2008 the Joint Commission gathered 32 times, and among the most frequently discussed issues one can enumerate those concerning Church estates and religious education at school. Also some current matters typically appeared on the agenda. One ought to emphasize that despite the new reality after 1989, the atmosphere within the Joint Commission differed depending on the changes in the political arena. Nevertheless, owing to the above-mentioned act on the relationship between Church and State, the Joint Commission gained the statutory basis of its existence and activity, and constituted a plane of dialogue between the Government and the Episcopate, irrespective of the ruling party. The main value of the meetings of the representatives of the Government and the Episcopate lay in appointing bilateral teams who worked on preparing solutions which could finally prove acceptable to both negotiating parties.
10
Content available remote

Sądownictwo anglikańskie na przykładzie sądów Kościoła Anglii

67%
Rynkowski M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
119-131
PL
Celem niniejszego artykułu jest krótka prezentacja sądownictwa Kościoła Anglii. Uwagę czytelnika kontynentalnego zwracają silne związki z państwem: ponieważ królowa jest głową Kościoła, sądy mają status sądów królewskich. Podstawę prawną funkcjonowania sądów oraz procedury zostały sformułowane w aktach nazywanych „measures”, które są kościelnymi aktami prawnymi mającymi taką samą rangę prawną, jak ustawy parlamentu. Niniejszy artykuł analizuje źródła prawa, strukturę sądów, ich specyfikę oraz pozycję sędziego (zwanego kanclerzem), wspomniane są pewne kwestie proceduralne, np. prawo do apelacji. Specjalną uwagę zwrócono na wzajemne relacje między sądami kościelnymi a pozostałymi sądami państwowymi, tytułem przykładu cytowane są także orzeczenia w celu podkreślenia znaczenia precedensu w systemie common law. Na końcu artykułu zamieszczono uwagi dotyczące pozycji sądów kościelnych w Walii i Szkocji.
EN
The aim of this paper is to briefly present the judicial system of the Church of England. The state elements of this system are striking to continental readers: as the Queen is the head of the Church, the courts have the status of royal courts; the legal base and rules of procedure are laid down in measures, which are ecclesiastical legal acts having the same legal force as acts of the Parliament. This paper analyzes the legal basis, the structure of the courts, their particular features, and the position of a chancellor; also some procedural issues, e.g. the right of appeal, are mentioned. Special attention is paid to the mutual relationship between the ecclesiastical courts and (classical) state courts. Some examples of judgements are quoted to underline the power of precedence, typical for the common law system. Some remarks concerning the position of ecclesiastical courts in Wales and Scotland conclude this paper.
11
Content available remote

Proces likwidacji kościelnych placówek opiekuńczo-wychowawczych w Polsce w latach 1946-1965

67%
Środa P.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
293-320
PL
W opracowaniu podjęto problem likwidacji w okresie Polski Ludowej placówek oświatowo-wychowawczych prowadzonych przez jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego. Przedstawiony został przebieg procesu likwidacji oraz ocena prawna decyzji ówczesnych władz oświatowych i lokalowych dotyczących zamykania zakładów oraz przejmowania majątku ruchomego i nieruchomego. Ocena ta dotyczy tak kwestii o charakterze materialnoprawnym jak i proceduralnym.
EN
The present study tackles the problem of the dissolution of educational care institutions managed by the organizational units of the Catholic Church at the time of the People’s Republic of Poland. The article presents the process of dissolution and the legal assessment of the decisions taken by the then educational and housing authorities with a view to closing down the institutions and taking over the movable and immovable property. The assessment concerns both substantive and procedural matters.
12
Content available remote

Instytucjonalizacja dialogu pomiędzy Unią Europejską a podmiotami wyznaniowymi w kontekście doświadczeń narodowych państw członkowskich

67%
Łopatowska-Rynkowska J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2006
|
vol. 9
51-74
PL
Unia Europejska zamierza promować szersze zaangażowanie obywateli w proces rządzenia. W tym celu utrzymuje i rozwija dialog ze zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim, którego istotną część stanowią kościoły, związki wyznaniowe i organizacje niewyznaniowe. Obecnie dialog nie ma podstawy prawnej i zależy jedynie od dobrej woli zainteresowanych stron, zarówno jeśli chodzi o inicjatywę jego podjęcia, jak i prawne formy, w jakich jest prowadzony. Nie jest on jednak tylko wyrazem dobrej woli, ale w równym stopniu wyrazem potrzeby wspólnego kształtowania polityki oraz prawodawstwa. Umiejscowienie przepisu będącego podstawą dialogu w tekście Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy (art. I-47 i I-52), otwiera nowe pole do rozwoju współpracy, stwarza też możliwość przeniesienia doświadczeń narodowych, już wypracowanych w drodze historycznych uwarunkowań, i konfrontacji ich z rzeczywistością, którą być może przyniesie ratyfikacja Traktatu. Celem poniższego opracowania jest przybliżenie pewnych aspektów związanych ze złożonością i skomplikowaniem procesów składających się na proces dialogu. Ponieważ jednak materia będąca jego przedmiotem jest żywa i nieustannie ewoluuje, nie ma ono aspiracji do zamkniętego i wyczerpującego ujęcia, a jest jedynie głosem w dyskusji.
13
Content available remote

Kryteria wydatkowania środków Funduszu Kościelnego

67%
Piszcz-Czapla M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
341-352
PL
Fundusz Kościelny został powołany na mocy art. 8 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego, jako forma rekompensaty dla kościołów za przejęte przez Państwo nieruchomości ziemskie. Fundusz ten, stosownie do zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych wyrażonej w art. 25 ust. 1 Konstytucji RP, działa na rzecz kościołów i innych związków wyznaniowych, posiadających uregulowany status prawny w RP. Fundusz Kościelny stanowi wyodrębnioną pozycję w części 43 budżetu państwa, której dysponentem jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Środki Funduszu Kościelnego przeznacza się na następujące cele: 1) finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych na zasadach i w wymiarze przewidzianych w przepisach ubezpieczeniowych; 2) wspomaganie kościelnej działalności charytatywnej, działalności oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej a także inicjatyw związanych ze zwalczaniem patologii społecznych oraz współdziałania w tym zakresie organów administracji rządowej z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi; 3) remonty i konserwację obiektów sakralnych o wartości zabytkowej; dotacje przyznaje się wyłącznie na remonty i konserwację zabytkowych obiektów o charakterze sakralnym. Decyzję o przyznaniu dotacji ze środków budżetowych Funduszu Kościelnego podejmuje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji na wniosek kościelnych osób prawnych. Dotacje na realizację zadań są przekazywane na podstawie umowy zawieranej pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji a kościelną osobą prawną.
EN
The Church Fund was established pursuant to Article 8 of the 20 March 1950 Act on the Seizure by the State of the Property in Mortmain, on the Guarantee of Arable Farms to Pastors and on the Establishment of the Church Fund as a form of compensation to churches for the property expropriated from them by the state. The fund, in accordance with the principle of equal rights for churches and other religious associations as worded in Article 25(1) of the Constitution, provides for churches and other religious associations of established legal status in Poland. The Church Fund is a separate budgetary heading in Part 43 of the state budget administered by the Minister of Internal Affairs and Administration. The Church Fund resources are expended on the following aims: 1) social security and healthcare contributions of the clergy as provided for in relevant insurance regulations; 2) supporting charitable as well as educational activity of the Church and also her initiatives in the area of counteracting social pathologies; the liaison with public administration, churches and other religious associations in this respect; 3) renovation and conservation of sacred buildings of historical value; the subsidies are granted exclusively to the renovation and conservation of sacred facilities of historical value. It is the Minister of Internal Affairs and Administration who allocates the budgetary means from the Church Fund. The subsidies are paid under a contract concluded between the minister and an ecclesiastical legal person.
14
Content available remote

Stanowisko Episkopatu Polski wobec neutralności światopoglądowej państwa w toku prac nad Konstytucją z 2 kwietnia 1997 r.

67%
Twardy D.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
293-310
PL
Prawo Kościoła do wypowiadania się w sprawach publicznych jest pochodną uprawnienia tej treści przysługującego poszczególnym obywatelom doń przynależącym. Głosu najwyższych władz Kościoła w Polsce nie mogło zabraknąć w toku debaty nad kształtem nowej ustawy zasadniczej. Pojawiająca się w jej trakcie idea neutralności czy też bezstronności światopoglądowej państwa była wielokrotnie przedmiotem oceny Episkopatu Polski. Swoje stanowisko w tym względzie biskupi polscy przedstawiali w publikowanych dokumentach jak i za pośrednictwem przedstawiciela Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Analiza wyrażanych na tych dwóch płaszczyznach enuncjacji pozwala przyjąć, iż preferencje Episkopatu przeszły ewolucję od wyrażanego implicite poparcia do stanowczej negacji zasady neutralności światopoglądowej państwa. Ostatecznie jednak Episkopat nie sprzeciwił się zasadzie bezstronności w kształcie nadanej jej przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP.
EN
The Church’s right to voice her opinion on public matters stems from a similar right held by the citizens comprising the body of the faithful. Consequently, the highest Church authorities felt compelled to take part in the debate in the shape the new constitution. The idea of neutrality and state’s impartiality in the matters of outlook that was surfacing meanwhile was frequently appraised by the Polish Episcopate. The bishops expressed their opposition in various documents as well as via the representative of the Secretariat of the Polish Episcopate Conference in the Constitutional Commission of the National Assembly. The analysis of the episcopate’s contribution in these two areas reveals a transition from the implicite expressed endorsement to firm objection to the neutrality principle. However, in the end, the bishops did not oppose the principle as worded in Article 25(2) of the Polish Constitution.
15
Content available remote

Formy prawnej instytucjonalizacji rozdziału państwa i kościoła

67%
Szymanek J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
47-85
PL
Rozdział instytucji państwowych i eklezyjnych jest dzisiaj standardem dość powszechnie przyjmowanym w państwach demokratycznych. Jednak stosowane rozwiązania instytucjonalne nie poddają się standaryzacji. Idea separationis ecclesiae et status na poziomie przepisów konstytucyjnych bywa wyrażona na kilka różnych sposobów. Może być ustanowiona wprost (explicite), jak i w sposób dorozumiany (implicite). Forma bezpośredniego wyartykułowania zasady rozdziału może przy tym przybrać postać pozytywną bądź negatywną. Ta pierwsza może z kolei albo proklamować najbardziej radykalną wersję rozdziału, czyli tout court państwo świeckie (laickie) albo poprzestać na konstatacji, iż państwo i kościół są po prostu rozdzielone (oddzielone). Natomiast w razie negatywnej deklaracji rozdziału państwa i kościoła można albo zakazać istnienia kościoła państwowego, albo religii oficjalnej. Z kolei wypowiedzi konstytucyjne jurydyzujace rozdział implicite sprowadzają się najczęściej do zagwarantowania rozwiązań, które jednoznacznie kojarzymy z systemem rozdziału. Katalog takich cech jest przy tym albo mniej, albo bardziej rozbudowany. W każdym przypadku musi być też przewidziana indywidualna wolność sumienia i wyznania. Nie należy wszak zapominać, że system rozdziału, bez względu na formę jego instytucjonalizacji jest zawsze konsekwencją i detalizacją indywidualnej wolności religijnej.
EN
The separation of Church and State institutions constitutes at present quite a commonly accepted pattern in democratic countries. However, the institutional solutions adopted are not subject to straightforward standardization. The idea of separationis ecclesiae et status on the level of constitutional provisions tends to be expressed in a number of ways. It may be articulated directly (explicite), or indirectly (implicite). The direct articulation of the principle of separation can additionally assume a negative or positive form. The former can in turn either proclaim the most radical version of the separation, which amounts to proclaiming a secular (lay) state, or it can just declare that the state and the Church are separated (separate). The latter, negative form of the declaration of Church-State separation can either ban the existence of a national church, or of an official religion. Finally, constitutional statements which introduce the separation in an indirect way are most often limited to guaranteeing some basic solutions which are associated with the system of separation. The catalogue of such features is either more or less extensive. In every case individual freedom of conscience and religion has to be taken into account. One cannot forget, after all, that the system of separation, irrespective of its form of institutionalization, is always a consequence and elaboration of individual religious freedom.
16
Content available remote

Projekt ustawy o majątku i finansowaniu kościołów i innych związków wyznaniowych w Republice Czeskiej z 2008 r. w świetle obowiązujących umów konkordatowych z państwami postkomunistycznymi

67%
Nemec D.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2010
|
vol. 13
45-67
PL
Artykuł omawia propozycje ustawowe dotyczące uregulowania kwestii majątkowych i finansowania kościołów i związków wyznaniowych przygotowane przez rząd Republiki Czeskiej w 2008 roku, w szczególności w zestawieniu z umowami konkordatowymi obowiązującymi między Stolicą Apostolską i krajami postkomunistycznymi. Artykuł zwięźle omawia istniejące w tym zakresie regulacje począwszy od roku 1918 (od powstania Czechosłowacji) i dokładnie opisuje historię tworzenia i debatę na temat propozycji ustaw dotyczących majątku kościołów i związków wyznaniowych. Artykuł skupia się także na analizie proponowanych rozwiązań i dokonuje ich porównania z istniejącymi umowami konkordatowymi z państwami postkomunistycznymi w określonych obszarach: rodzaje rozwiązań prawnych (prawo państwowe, konkordaty, umowy z innymi kościołami), rozwiązania w zakresie majątku (połączenie ograniczonego zwrotu dóbr z określoną rekompensatą finansową), finansowanie pośrednie i bezpośrednie kościołów, korzyści podatkowe. Pomimo, że zaproponowane rozwiązania prawne zostały odrzucone przez specjalną komisję (utworzoną przez Izbę Deputowanych parlamentu Republiki Czeskiej w czerwcu 2008 roku) w trakcie jej ostatniego posiedzenia w marcu 2009 roku, można stwierdzić, że z jednej strony proponowane prawo znajduje odzwierciedlenie w demokratycznych standardach europejskich; z drugiej strony, wypracowano pewne podstawowe aksjomaty dla potencjalnych rozwiązań ustawowych w zakresie majątku i finansowania kościołów oparte na uzgodnieniach wszystkich 17 kościołów i związków wyznaniowych w Republice Czeskiej.
EN
The article presents the proposals of the law on property settlement with churches and religious societies and on their financing prepared by the Government of the Czech Republic in 2008, especially in comparison with actual concordat agreements between the Holy See and post-communist countries. It shows shortly the existing legislation on this matter since 1918 (since the origin of Czechoslovakia), and it describes accurately the history of the formation and debating of the proposal of the law on property settlement. The main matter is the analysis of the proposed law and its comparison with actual concordat treaties with the post-communist countries in singular areas: types of juridical solution (State law, concordat agreement, treaties with other churches), property settlement (combination of a limited reinstatement of goods and of a defined financial compensation), direct and indirect financing of churches, fiscal benefits. Although the proposed law has been refused by a special commission (created by the Chamber of Deputies of the Parliament of the Czech Republic in June 2008) during its final session in March 2009, we can state, that on the one hand the proposed law corresponds with the usual democratic European standards, on the other hand there has been founded fundamental axioms for any legal solution of the crucial problem of church property and financing, namely on the basis of common consent of all of 17 respective churches and religious societies in the Czech Republic.
17
Content available remote

Wpływ państwa na obsadę stanowisk kościelnych w latach 1950-1972 na przykładzie działań administracji wyznaniowej w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego

67%
Mazurkiewicz D.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2008
|
vol. 11
255-278
PL
Priorytetem władzy komunistycznej w Polsce było wyeliminowanie Kościoła z życia publicznego i uformowanie nowego „socjalistycznego człowieka”. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu były próby administracyjnego ograniczania podstawowego prawa rządców diecezji do swobodnego mianowania na stanowiska kościelne. Administracja wyznaniowa Polski Ludowej starała się w ten sposób doprowadzić do obsadzenia stanowisk kościelnych, zwłaszcza w kuriach, seminariach i na parafiach, księżmi uległymi władzy państwowej mając nadzieję na stworzenie kościoła narodowego, niezależnego od decyzji Stolicy Apostolskiej. Jako pierwszy do realizacji tego celu posłużył dekret z dnia 9 lutego 1953 r. Wprowadzał on nadzór władz państwowym nad tworzeniem, przekształcaniem, znoszeniem i obejmowaniem duchownych stanowisk kościelnych oraz umożliwiał usuwanie niewygodnych duchownych z zajmowanych urzędów. Kolejny dekret został wydany 31 grudnia 1956 r. Nie znosił on nadzoru państwa nad tworzeniem i obsadzaniem stanowisk kościelnych, ale liberalizował istniejące dotąd przepisy. Stał się jednak na długie lata narzędziem do ograniczenia polityki personalnej Kościoła. Stosowanie obydwu dekretów zostało przedstawione w artykule na przykładzie działań administracji wyznaniowej w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego, ponieważ był on uważany przez władze państwowe za najbardziej wrogi pod względem przestrzegania ich postanowień. Duża zasługa w tym biskupa Wilhelma Pluty, który obsadzał parafie według swojej woli i bronił księży prześladowanych przez totalitarny system oraz tworzył tzw. wikariaty eksponowane, w których zamieszkiwał wikariusz formalnie zależny od administratora parafii, a praktycznie prowadzący samodzielny ośrodek duszpasterski. Zdecydowanej postawie duchowieństwa i świeckich należy przypisać również fakt, że Wydziałowi do Spraw Wyznań w Zielonej Górze nie udał się eksperyment z utworzeniem niezależnej od struktur kościelnych parafii w Gądkowie Wielkim, wobec czego – na podstawie analizy zachowanych dokumentów archiwalnych - należy wyciągnąć wniosek, że zielonogórska administracja wyznaniowa mimo znacznego nakładu sił i środków nie uzyskała znacznego wpływu na obsadzanie stanowisk kościelnych.
EN
The priority of the communist authorities in Poland was to eliminate the Church from public life and to form a new “socialist person”. One of the ways of achieving that aim were the attempts to curb the basic right of diocesan authorities to freely choose candidates for ecclesiastical posts. In that way, the ecclesiastical administration of the People's Republic of Poland intended to staff ecclesiastical posts, especially in curias, seminaries and parishes, with priests submissive to the state authorities, hoping to create a national church that would be autonomous from the decisions of the Holy See. The first step designed to help achieve this goal was the decree of 9 February, 1953. It introduced the supervision of the state authorities over creating, transforming, abolishing and taking ecclesiastical posts and made it possible to remove inconvenient priests from their positions. The next decree was issued on 31 December, 1956. It did not abolish the state’s supervision over creating and staffing ecclesiastical posts, but liberalized the existing regulations. However, it was an instrument for restricting the personal politics of the Church for many years. The application of both decrees is presented in the article on the example of the activity of the ecclesiastical administration in Zielona Góra towards the Gorzów Church, since that Church was considered by the state authorities as the most hostile as far as the observation of their decisions was concerned. The credit goes to bishop Wilhelm Pluta, who staffed the parishes in his own way and defended priests who were persecuted by the totalitarian system as well as created so-called exposed curacies, inhabited by a curate who was formally dependent on the parish administrator, but in practice was in sole charge of his pastoral centre. It is owing to the uncompromising attitude of the clergy and laity that the Office for the Matters Concerning Religions did not succeed in their trial to create a parish independent from the Church structures in Gądków Wielki. On that basis, after analyzing the extant archival documents, one is led to the conclusion that the ecclesiastical administration in Zielona Góra, in spite of remarkable efforts and means, did not gain any significant influence on the staffing of ecclesiastical posts.
18
Content available remote

Ewolucja prawa wolności religijnej w Australii

67%
Zieliński T. J.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
35-56
PL
W toku swojej ponad 200-letniej historii skolonizowany przez Brytyjczyków kontynent australijski był miejscem realizacji różnych modeli relacji między władzą publiczną a religią, a więc i różnych sposobów określania w prawie granic wolności religijnej. Początkowy model ścisłego zespolenia państwa i Kościoła Anglikańskiego ustąpił systemowi prawnego uprzywilejowania wybranych Kościołów chrześcijańskich, który jednocześnie zapewniał daleko idącą tolerancję dla pozostałych wspólnot religijnych. Rozwiązanie to następnie zastąpione zostało przez model – niekonsekwentnego wprawdzie – rozdziału struktur władzy publicznej od struktur religijnych. Po powstaniu federacji australijskiej ukształtowało się prawodawstwo pozwalające na pragmatyczne popieranie przez protestanckie pod względem ideowym państwo gotowych do współpracy z nim wspólnot religijnych. W postawie akomodacji państwa do religii widoczne było jednak preferencyjne traktowanie światopoglądu religijnego kosztem światopoglądów areligijnych, preferencyjne traktowanie wspólnot chrześcijańskich kosztem niechrześcijańskich oraz sprzyjanie wspólnotom religijnym o dłuższej historii. W warunkach pogłębiającego się na początku nowego millenium pluralizmu ideowego społeczeństwa australijskiego, przed tamtejszym prawem stanowym i federalnym stoi wszakże zadanie przekształcenia dotychczasowego modelu, by sprostać oczekiwaniom żywionym przez członków wielokulturowego, wielowyznaniowego i wieloetnicznego społeczeństwa, które coraz wyraźniej będzie artykułować potrzebę nowoczesnych gwarancji prawnych dla swobód światopoglądowych na wzór systemów ochrony przyjętych w krajach Unii Europejskiej lub USA.
EN
Throughout over two hundred years of its history, the Britain-colonized Australian continent has seen various models of relations between the secular and religious authority and, consequently, various legal solutions to the issue of the boundaries of religious freedom. The original model of relative unity of the state and the Anglican Church was superseded by a system of legal privileges granted to selected Christian churches, however, with far-reaching toleration of the remaining religious communities. This solution was further replaced by a model of – though not complete – separation between the public authorities and religious structures. After the establishment of the Australian Federation, the newly-made legislation allowed the ideologically Protestant state to sanction cooperative religious groups. Nevertheless, the state’s attitude to religion displayed a preferential treatment of religious rather than non-religious outlook, of Christian rather than non-Christian communities and favouring religious groups of long standing. With the currently deepening ideological pluralism of the Australian society, the country’s state and federal law is facing a challenge of transforming the existing model in order to meet the expectations of the multicultural, multiconfessional and multiethnic society. This society will even stronger voice the requirement of modern legal guarantees for the liberty of worldviews, following the patterns adopted in the USA and European Union.
19
Content available remote

Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w latach 1950-1989

67%
Zawiślak M.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
241-266
PL
Artykuł dotyczy wydatkowania środków finansowych Funduszu Kościelnego w latach 1950-1989. Okoliczności uchwalenia ustawy z 20 marca1950 roku o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego przesądziły o jego podporządkowaniu polityce wyznaniowej. Dochody z zagarniętego majątku Kościoła katolickiego i innych związków wyznaniowych miały stanowić źródło finansowania potrzeb duchowieństwa. Coroczny budżet tego funduszu opierał się na dotacjach uchwalanych przez Radę Ministrów. Dochodowość z zagarniętego majątku była trudna do oszacowania z powodu braku miarodajnych danych w posiadaniu państwa. W praktyce przepisy ustawy były wykorzystywane do finansowania potrzeb zgodnych z wytycznymi władz partyjnych. Największe kwoty przeznaczane były na finansowe wspieranie ruchu „księży patriotów”. Ponadto ze środków Funduszu Kościelnego wbrew zapewnieniom ustawy nie finansowano działalności charytatywno-opiekuńczej. Fundusz Kościelny w okresie PRL pozbawiony został samodzielności finansowej i decyzyjnej na korzyść Urzędu do Spraw Wyznań. Konsekwencją takiego stanu rzeczy był brak kontroli wydatkowania środków. Działalność finansowa Funduszu Kościelnego wykraczała poza jego ustawowe zobowiązania.
EN
The article treats of the expenditure of the financial resources of the Church Fund over the years 1950-1989. The circumstances of the enactment of the 20 March 1950 Act on the Seizure by the State of the Property in Mortmain, on the Guarantee of Arable Farms to Pastors and on the Establishment of the Church Fund had immediate bearing on its subordination to the denominational policy. The proceeds of the appropriated Catholic Church’s and other denominations’ property were intended to be adequate to the needs of the clergy. The annual budget of the fund was based on subsidies passed by the Cabinet. The profitability of the seized property was hardy assessable due to the insufficient data at the state’s disposal. Practically speaking, the act determined the financing of the Church’s needs, yet in line with the guidelines of the Communist authorities. The most sizeable amounts were expended for the sponsorship of the so-called “patriot priests’ movement”. Moreover, as opposed to the regulations provided for in the act, the Church Fund failed to finance charity and welfare initiatives. In Communist Poland, the Church Fund was deprived of its financial autonomy and independent decision-making in favour of the Office for Denominations. In consequence, no effective control of the expenditure of the fund resources was implemented. The activity of the Church Fund exceeded its actual statutory obligations.
20
Content available remote

Prawnowyznaniowe aspekty katolickiego duszpasterstwa leśników i myśliwych w Polsce

67%
Zarzycki Z.
Studia z Prawa Wyznaniowego
|
2009
|
vol. 12
70-89
PL
Duszpasterstwo katolickie i niekatolickie wśród leśników i myśliwych w Polsce ma długą tradycję historyczną i sięga czasów średniowiecza. Dotychczas opiekę duszpasterską nad myśliwymi i leśnikami sprawował w zasadzie proboszcz katolicki i jego wikariusze albo duchowieństwo zakonne. Rozwój wyspecjalizowanej opieki duszpasterskiej zaznaczył się dopiero w końcu XX w. Poważnym impulsem w tej dziedzinie były postanowienia Soboru Watykańskiego II z 1965 r. i zmiana ustroju polityczno-prawnego w Polsce w 1989 r. Współczesne duszpasterstwo wśród leśników i myśliwych na gruncie prawa kościelnego i polskiego nie tworzy jeszcze osobnych jednostek organizacyjnych, tak jak np. Ordynariat Polowy Wojska Polskiego, czy dekanatów w Policji i Służbie Celnej. Niemniej Konferencja Episkopatu Polski zezwoliła każdemu biskupowi diecezjalnemu na tworzenie w każdej diecezji specjalnych stałych środowiskowych duszpasterzy (kapelanów) do opieki nad myśliwymi i leśnikami. Pomimo, że rola posługi kapłańskiej wśród myśliwych i leśników jest już od dawna wysoko oceniana przez władze kościelne i wiernych, to jednak proces jej tworzenia przyśpieszył dopiero na początku XXI w. Na razie posługa kapelańska w tych środowiskach wykonywana jest na zasadzie wolontariatu. Być może, że w przyszłości (postulaty de lege ferenda), że Konferencja Episkopatu Polski i właściwe władze polskie zawrą odpowiednie porozumienia w tej dziedzinie. Pozwoliłoby to na zmianę przepisów prawa polskiego w tym kierunku, że opieka duszpasterska w tych środowiskach mogłaby być zinstytucjonalizowana i współfinansowana przez państwo. Rozwiązania te byłyby pożądane społecznie i zgodne z konstytucyjną zasadą współdziałania każdego w swoim zakresie [Państwa i Kościoła] dla dobra człowieka i dobra wspólnego (art. 25 ust. 3 konstytucji RP z 1997 r.).
EN
Catholic and non-Catholic chaplaincy of foresters and hunters in Poland has a long tradition and dates back to medieval times. The chaplaincy of foresters and hunters used to be the domain of Catholic pastors, their curates or monastic priests. The evolution of specialized pastoral assistance occurred at the turn of the 20th century and was incentivized by the provisions of the Second Vatican Council of 1965 and the political and economic transformation in Poland in 1989. Contemporary chaplaincy of foresters and hunters does not develop separate organizational units under ecclesiastical law or Polish law, such as the Military Ordinariate of Polish Army, or deaneries in the police of customs service. However, the Polish Episcopate Conference permitted every diocesan bishop to establish special, permanent chaplains to watch over hunters and foresters. Notwithstanding the fact that the role of pastoral service among hunters and foresters has been highly appreciated by Church authorities and the faithful, its development gained momentum no earlier than at the beginning of this century. Currently, such service is performed voluntarily. It the foreseeable future, (de lege ferenda postulates) the Polish Episcopate Conference and competent Polish authorities might enter relevant agreements to adjust this matter. This would allow the modification of Polish law towards the institutionalization and public co-financing of chaplaincy in such communities. Such solutions would be socially desired and complying with the constitutional principle of cooperation [of the State and churches] for the individual and common good (Article 25(3) of the 1997 Constitution of the Republic of Poland).
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.