Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Authors help
Years help

Results found: 76

first rewind previous Page / 4 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Szwecja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 4 next fast forward last
PL
Szwedzka Straż Wybrzeża (Kustbevakningen) jest wyspecjalizowaną morską agendą państwową. Odgrywa ona istotną rolę w systemie bezpieczeństwa narodowego Szwecji, będąc organizacją wiodącą w obszarze bezpieczeństwa morskiego. Obecnie, wobec postępującego komplikowania się relacji międzynarodowych, uzyskiwania nowego, niekiedy bardzo poważnego, znaczenia przez podmioty niepaństwowe (od radykalnych obrońców praw zwierząt po ugrupowania terrorystyczne) oraz możliwości instrumentalnego posługiwania się tego rodzaju „bytami” przez państwa, należy dokonać redefi - nicji środków, którymi można zwalczać rozmaitego rodzaju wyzwania niemilitarne. Nie zawsze rozwiązaniem optymalnym jest użycie w tym celu sił zbrojnych. Istotną rolę w przypadku Bałtyku odgrywa też wzrost skali i poziomu zagrożeń wynikających z wielkości przecinających ten akwen strumieni transportowych, w skład których wchodzą również statki transportujące ładunki niebezpieczne oraz przewożące znaczną liczbę pasażerów. Jest to kolejne wyzwanie, z którym zmierzyć muszą się państwa nadbrzeżne. W artykule omówiono organizację, wyposażenie i zadania Straży Wybrzeża Szwecji, będącej przykładem nowoczesnej służby państwowej, która — choć nieuzbrojona — realizuje bardzo szerokie spectrum zadań związanych z bezpieczeństwem oraz eliminacją zagrożeń na morzu.
EN
Sweden is a country where getting older can be a positive experience. In this respect, it is one of the world leaders. The article presents two elderly men - protagonists of Swedish films which recently gained great popularity. Getting older is seen in the films as getting used to a new life: getting used to one's changing body and mind (Wallander) and learning to function anew in a different social situation (Karlsson and Wallander). The heroes represent different visions of a man's old age. Although they no longer have the power and no longer play the tough masculine social roles, they are far from being losers. On the contrary - they both make fresh discoveries of what happiness in life can be.
PL
Celem artykułu jest naświetlenie trudności z integracją społeczną, podjęciem zatrudnienia, z jakimi brykają się osoby ubiegające się o azyl w Szwecji. Autorka przedstawi problem, posiłkując się danymi z regionu Kronoberg, gdzie w ciągu ostatnich 15 lat – z racji przyjęcia znacznej liczby azylantów – dwukrotnie wzrósł stosunek osób urodzonych poza granicami Szwecji do obywateli szwedzkich (z 9% do ponad 18%). Przybliżono proces azylowy z jego uwarunkowaniami prawnymi oraz ukazano działania na rzecz osób ubiegających się o azyl podczas oczekiwania na decyzję Urzędu do spraw Cudzoziemców. Podjęto formalne kwestie związane z zakwaterowaniem, wsparciem finansowym, dostępem do edukacji, opieki zdrowotnej oraz rynkiem pracy. Kolejne zagadnienie to koszty związane z osobami ubiegającymi się o azyl w Szwecji oraz wyzwania stojące przed szwedzką polityką migracyjną poprzez stworzenie jak najlepszych warunków azylantom do stania się aktywnymi uczestnikami rynku pracy.
EN
One of the minor constituents of the Catholic Church which for a considerable amount of time remained at the border, in the Diaspora, and was isolated from the Holy See, due to the overtaking of this particular Christian community by the religious-political currents of the Reformation, is the Catholic community in Scandinavia. Since two centuries ago awareness is reviving successively and a need for a return to unity is growing, still, it is a laborious and, it would seem, a long-term process. After the reformation movement’s complete take-over of the Church structure in Scandinavia, a Church remaining in unity with the Pope practically ceased to exist. However, before long, there appeared several signs of activities in favour of restoring the union with the Holy See. For the pre- sent, there are Catholic Church structures in all Scandinavia, where the constituting countries: Den- mark, Norway, Sweden, Finland and Island have their own diocese, bishops, priests and nuns who carry on evangelical and charity activities, their own religious movements that developed out of the currents and the environment of the teachings of the Second Vatican Council and their own believ- ers who consciously practice the principles of the Christian faith. The specifics of Scandinavia in relation to the Catholic population is that its structure is composed of many different nationalities, nations, cultures, rites and customs despite the small number of people. Consequently, there arises a problem of finding a wise way towards unity, so that a new, overall quality respecting the different diversities will emerge. Doomed to this creative process, among the existential dilemmas deriving from cultural diversity, the community of the Catholic Church in Sweden remains in a continuing process of finding its identity. The following article tries to describe this population in the context of its most characteristic feature – cultural diversity.
EN
With tensions in the Baltic region rising significantly, the debate on Finland and Sweden’s potential NATO membership has also been intensifying as a result first and foremost of the Ukrainian crisis and its international repercussions, although such a Nordic enlargement has in fact been debated since the end of the cold war. The article looks at the potential NATO enlargement through the prism of recent developments, examining the issue from the perspective of the two Nordic countries involved as well as that of the current NATO members. Also reviewed is the potentially hostile response of Russia as the key stakeholder in the process along with strategic military consequences, in particular in the Baltic and Arctic regions, which might be crucial from the Alliance’s perspective. The fundamental question today is whether by enhancing cooperation with NATO Helsinki and Stockholm have already reached the “point of no return” or they still remain flexible in their national security choices
PL
W artykule pokazano, jakie informacje z Polski przekazywała szwedzka prasa końca XVIII wieku oraz jaki był jej stosunek do Polski i jej spraw. Począwszy od lat 60 XVIII stulecia na łamach szwedzkiej prasy często pojawiały się doniesienia z Rzeczypospolitej. Obok krótkich wiadomości informujących o bieżących wydarzeniach w naszym kraju, gazety i czasopisma zamieszczały obszerne artykuły poświęcone swemu południowemu sąsiadowi. Donosiły o przebiegu konfederacji barskiej i relacjonowały działania konfederatów. Zamieszczały charakterystykę Stanisława Augusta i oceniały jego postawę. Szeroko opisywały ustrój polityczny, omawiały i oceniały próby jego reformy, szczególnie reformy Sejmu Czteroletniego, dużo miejsca poświęcały konstytucji 3 maja. Dużo uwagi przywiązywały do panujących w Polsce, a tak odmiennych od szwedzkich, stosunków społecznych, a zwłaszcza ogromnej przewagi szlachty nad pozostałymi stanami i ciężkiej sytuacji chłopów. Pisały o polskiej gospodarce i nierozwiązanych kwestiach religijnych. Sporą uwagę przyciągały relacje Polski z obcymi państwami, zwłaszcza z Rosją i Prusami, ale też ze Szwecją. Szwedzka prasa szeroko informowała o ingerencji Moskwy w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej, relacjonowała przebieg wojny polsko-rosyjskiej w 1792 r. oraz powstania kościuszkowskiego, informowała o próbach podpisania traktatu obronnego polsko-szwedzkiego w 1788 r. Oburzenie towarzyszyło komentarzom poświęconym rozbiorom, ale z entuzjazmem komentowano uchwalenie Konstytucji 3 maja.
EN
A growing interest in public health and development planning is well visible in Sweden, and therefore, also reflected in both regional and municipal plans. There are, however, only few concrete examples of such integration up to now in Sweden and other countries. The aim of this article is to describe how public health issues are addressed in planning in the Stockholm region. What kind of methods has been used and what experiences have been gained from integration of health related issues in the planning of the region.
XX
W Szwecji istnieje duże zainteresowanie zdrowiem publicznym i powszechną praktyką jest włączanie tej tematyki do planowania rozwoju. Kwestie zdrowia publicznego obecne są więc w planach regionalnych i lokalnych. Problemem jest jednak zintegrowane podejście, w którym sprawy zdrowotne wpisywane są w różne polityki, wynikające z przyjętych strategii rozwoju. Celem tego artykułu jest przedstawienie, w jaki sposób kwestie związane ze zdrowiem publicznym traktowane są w podejściach i procedurach planistycznych w regionie Sztokholmu. Jakie metody stosowane były do tej pory i jakie są doświadczenia regionu z integrowaniem problemów zdrowia z innymi zagadnieniami tematycznymi, które są przedmiotem planowania.
PL
Pozycja przewodniczącego parlamentu w Szwecji wykazuje się pewna specyfiką na tle analogicznych instytucji w pozostałych państwach. Pozycja talmana jest wyjątkowo silna, przede wszystkim ze względu na sposób jego wyboru, jak i szeroki zakres kompetencji zarówno wewnątrzparlamentarnych, jak i wykraczających poza władzę ustawodawczą. W hierarchii organów państwowych przewodniczący Riksdagu jest obecnie najważniejszym stanowiskiem państwowym, na które może zostać wybrany szwedzki obywatel a jego pozycja ustrojowa przewyższa pozycję premiera. W przypadku szwedzkiego talmana uwagę zwraca przede wszystkim fakt, iż pełni on funkcje, które w typowym systemie parlamentarno – gabinetowym powierzane są głowie państwa (kompetencje związane z powoływaniem i odwoływaniem rządu), jak również innym wewnętrznym organom parlamentarnym (np. ustalanie porządku obrad, dokonywanie interpretacji postanowień regulaminu parlamentarnego).
EN
The position of the talman – the Speaker of the Swedish parliament is quite specific in comparison to his/her counterparts in other states, which have adapted parliamentary system. This is primarily because of a wide range of competencies assigned to talman. Apart from traditional functions of a Speaker concerning the organisation, operation, work and representation of the parliament, Swedish talman holds responsibilities which are traditionally performed by the head of state – a president or a monarch, like nominating the prime minister and the ministers. In the hierarchy of state bodies the Speaker of the Riksdag is now the highest position for which a Swedish citizen can be elected. This high position has been established by constitutional reforms from the 60s and 70s of the last century which introduced unicameral system and resulted in adopting the new constitution.
PL
"Kraje nordyckie, a więc i Szwecja, od lat znajdują się w czołówce rankingów dotyczących czytelnictwa prasy, wolności słowa i autonomii dziennikarskiej1. Szwecja jest przykładem kraju, w którym obywatele czytają dużo papierowej i elektronicznej prasy tradycyjnej (istniejącej od XIX wieku) (Mediebarometer 2019). Według ostatniego opublikowanego Eurobarometru dotyczącego korzystania z mediów Finlandia i Szwecja okazywały się krajami, w których czytano najwięcej prasy drukowanej w Unii Europejskiej (Standard Eurobarometer 88… 2018). Niemniej również w Skandynawii czytelnictwo prasy spada między innymi na rzecz szukania informacji w internecie."
PL
Główny naukowy akcent artykułu odnosi się do idei oświecenia w obszarze południowego Bałtyku w XVIII stuleciu. Królestwo Szwecji poprzez swój polityczny, gospodarczy i intelektualny wpływ konsekwentnie narzucało na Pomorzu Szwedzkim w okresie rodzenia się dążeń wolnościowych (niezależnościowych) swoją interpretację granic. Musimy być jednak świadomi istnienia wówczas na północnym obszarze Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego dwóch zróżnicowanych koncepcji wolności (niezależności) – jedna z nich była zakorzeniona w tradycji niemieckiej, druga zaś w szwedzkiej mentalności. W projekcie badawczym przedstawionym w artykule postawiono pytanie o różne treści tych dwóch niemal tożsamych pojęć zarówno na obszarze południowego Bałtyku, jak i na Pomorzu Szwedzkim. W ten sposób uwidoczniły się bezpośrednie i pośrednie wartości tego pojęcia i rola, jaką Pomorze Szwedzkie odgrywało na styku mentalności szwedzkiej ze środkowoeuropejską w okresie oświecenia.
EN
he article presents the problem of the confirmation of treatises between Commonwealth and elector Frederic William of Brandenburg concluded in 1657 during the negotiations in Oliva monastery in 1660 concerning that peace of the war which was waged in northern Europe from 1655. The Brandenburg tried to include these both sides treatises in conclusions of the peace of Oliva to reach guarantees of general peace what could bring to elector the recognition of his release from the Fief in Duchy of Prussia and confirmation of his political independence in this territory. The Swedes didn’t want to agree with this conception because they levelled charges for all the treatises concluded during the war that have been made, in their mind, against them. The confirmation of Prussian case was dealt at the background of other important for Brandenburg questions as for example the delivering the city of Elbing admitted already to the Elector by Commonwealth in treaty of Bromberg in 1657, which the Swedish did not want realize for the same reason as connected with hostile them treatises. At the end after a longer and hard negotiations in Peace of Oliva however was not concluded the special confirmation of release the elector from Fief in Duchy of Prussia and acknowledgment of his independence there but in Peace of Oliva was made a general confirmation all the treatises and agreements concluded during just the finished war what signified also the treatises between the Commonwealth and the Elector of Brandenburg from 1657.
PL
W opracowaniu wskazuje się, Szwecja od czasu II wojny światowej jest państwem przychylnym napływowi imigrantów. Wypracowano w niej politykę imigracyjną, która ujawnia otwartość na zmiany w rzeczywistości poszerzania się ruchów migracyjnych ludności świata. Ważną przyczyną napływu migrantów do Szwecji było sytuowanie się jej w środowisku międzynarodowym jako „państwa dobrobytu”. W życiu imigracyjnym Szwecji wyraźnie zaznaczyli swą obecność Polacy. W latach 60. i 70. XX w. ujawniła się tam imigracja Polek zwana matrymonialną. Oblicze imigracji w Szwecji zmienia się współcześnie pod wpływem procesów globalizacyjnych generowanych przez postęp naukowo-techniczny, międzynarodowe rozwiązania prawne (prawa człowieka), nowoczesną edukację zorientowaną na budzenie świadomości przemian cywilizacyjnych.
PL
Celem niniejszego tekstu jest zaprezentowanie problemu ze szwedzkiej perspektywy, z uwzględnieniem celów polityki zagranicznej neutralnej Szwecji, jej aktywności w Lidze Narodów oraz stosunku do sytuacji po drugiej stronie Bałtyku. Spór polsko-litewski obserwowano w Sztokholmie z uwagą, ale nie angażowano się w jego rozwiązanie. Dopiero w listopadzie 1920 r. Liga Narodów zwróciła się m.in. do Szwecji o wysłanie do Wilna oddziału wojskowego, który miałby zabezpieczyć obszar planowanego plebiscytu. The purpose of the article is to present the problem as seen from the Swedish perspective, with due regard to foreign policy aims of neutral Sweden, its activity in the League of Nations, and its attitude towards the situation on the other side of the Baltic Sea. The Polish-Lithuanian conflict was carefully observed from Stockholm, but without any Swedish engagement. Only in November of 1920 the League of Nations asked Sweden, among other countries, to send to Vilnius a military unit to protect the planned plebiscite area.
EN
he conclusion of treaties by the Republic of Poland and the Elector of Brandenburg in Welawa and Bydgoszcz in 1657 was a turning point in the Polish-Swedish war, begun in 1655. The elector of Brandenburg, Frederick Wilhelm, joined the anti-Swedish coalition in exchange for exemption from subordination to Prussia. Conducting a prudent and balanced policy, he aimed to increase his political position through both military participation and diplomatic efforts. The goal of Frederick Wilhelm’s policy was to achieve the greatest possible benefits in the ongoing war, including acquiring territorial gains. Faced with efforts to conclude a general peace that would end the war, at the same time opening the way towards creating a new political order in the central and northern part of Europe, Elector Frederick Wilhelm, who gained the position of a party to the conflict, made his own proposals for peace negotiations planned in Oliwa. Among Brandenburg’s postulates was, amongst other things, the issue of extending the provisions of treaties concluded in 1657 with Poland in Welawa and Bydgoszcz, which would also create international guarantees for them.
PL
Niniejszy artykuł naukowy opisuje rozwiązania instytucjonalne i kadrowe, które decydują o specyfice funkcjonowania szwedzkiej administracji rządowej (w szczególności na poziomie centralnym). Omówiono w nim system służby cywilnej, koncentrując się na charakterystycznych cechach wybranych aspektów zarządzania zasobami ludzkimi (m.in. jawność i wysoki poziom decentralizacji procesu rekrutacji, istotna rola związków zawodowych). Przedstawiono także kwestię etyki urzędniczej. Artykuł opisuje również pozycję członków politycznego kierownictwa ministerstw w ramach istniejącego dualizmu administracji rządowej.
EN
This research article describes the institutional and personnel solutions, which determine the uniqueness of the way the Swedish government administration functions (especially at the central level). It covers the civil service system with a special focus on the characteristic features of selected aspects of human resource management (i.a. transparency and high level of decentralization as regards recruitment process, important role of trade unions). The issue of administrative ethics has also been presented. In addition the article discusses the position of political leaders at ministerial level within the existing dualism of government administration.
PL
Artykuł ma na celu dokonanie analizy stosunku wybranych państw Unii Europejskiej, które nie przyjęły wspólnej waluty, a więc: Danii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Polski. Analiza odbywa się na płaszczyźnie politycznej, społecznej i ekonomicznej. Zakres pracy obejmuje przede wszystkim zjawiska zachodzące od momentu inicjowania klauzuli opt-out przez Danię i Wielką Brytanię w 1993 roku, jednak brak jest tu ich konkretnej daty rozpoczęcia w analizowanych państwach. Motywy niewłączania państw w ostatni etap unii gospodarczej i walutowej (UGW) sięgają wielu lat wstecz, jeszcze przed podpisaniem Traktatu z Maastricht. The article aims at analysing the attitude of chosen EU countries which have not accepted the common currency, namely: Denmark, Sweden, UK and Poland. The analysis is made on the political, social and economic level. Most of all, the paper discusses happenings which have taken place since Denmark and UK negotiated the opt-out clause in 1993, nevertheless the exact time of their beginnings is unknown. Motives of not incorporating states into the last phase of Economic and Monetary Union (EMU) have originated many years before signing of The Maastricht Treaty.
PL
Podróże zawodowe stanowią istotny element edukacji zawodowej bibliotekarzy. W niniejszej pracy przedstawiono rolę bibliotek w życiu społecznym i kulturalnym współczesnej Szwecji, na przykładzie sześciu bibliotek działających w Kulturhuset Stadsteatern w Sztokholmie.
EN
Job-related travel is a significant part of librarians' vocational training. This paper presents the role of libraries in the social and cultural life in today's Sweden, based on six libraries located in Kulturhuset Stadsteatern, Stockholm.
PL
Celem artykułu jest analiza doświadczeń ojców, którzy w związku z ojcostwem zrezygnowali z pracy zawodowej i poświęcili się opiece nad dziećmi. Ich doświadczenia są badane w kontekście teorii męskości opiekuńczych, która dostarcza narzędzi teoretycznych, pozwalających na analizę relacji pomiędzy modelami ojcostwa i męskości. Analiza pokazuje, że doświadczenie pracy opiekuńczej nad małymi dziećmi zmienia sposób myślenia mężczyzn. Rezygnują oni ze swojej niezależności, zaczynają doceniać nieodpłatną pracę domową i zdawać sobie sprawę z kulturowej konstrukcji tradycyjnych ról rodzicielskich.
EN
The Saami people are indigenous people and ethnic minorities living in Sápmi, which encompasses the northern areas of Finland, Norway, Sweden, and the Kola Peninsula in Russia. At the beginning of the twentieth century, interest in Saami began to grow among Swedish researchers, journalists, writers, and film-makers (Jordahl 2014). The aim of this article is to compare the depiction of the attributes of Sami identity as reconstructed in cultural texts from the first half of the twentieth century. The main subject of the analysis is the Swedish feature film Midnattssolens son (The Son of the Midnight Sun) directed by Rolf Husberg and Thor L. Brooks from 1939 and the non-fiction book by the Swedish journalist Ester Blenda Nordström Kåtornas folk (People of the Cots) from 1916.
PL
"Przeprowadzone z rodzimej perspektywy badania mediów z krajów skandynawskich to temat ważny nie tylko dla polskich studentów i pracowników naukowych zajmujących się językiem i kulturą tej wspólnoty geopolitycznej. To również źródło wielce użyteczne dla dynamicznie rozwijającej się w naszej ojczyźnie grupy miłośników natury i kultury północnych obszarów Europy. Jako entuzjasta tej drugiej frakcji z wielką radością przyjąłem więc wiadomość, że pracowniczka mojej alma mater właśnie opublikowała obszerną monografię poświęconą radiu i telewizji w Danii, Norwegii i Szwecji pt. W służbie ludu i inżynierii społecznej. Media publiczne w Danii, Norwegii i Szwecji w perspektywie historycznej i kulturowej. Już po zapoznaniu się z ostatnim członem tytułu książki, a także po przejrzeniu spisu treści, czytelnicy zorientują się, że praca dr Mai Chacińskiej zaoferuje im znacznie więcej niż analizę systemu medialnego krajów Skandynawii. Zaprezentowane w niej badania składają się bowiem na erudycyjne kompendium wiedzy nie tylko o mediach, ale również narodach szerzej postrzeganej wspólnoty państw nordyckich."
first rewind previous Page / 4 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.