Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 2

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Theodor Storm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Artykuł zajmuje się sukcesem i porażką utopii insularnej w kontekście refleksji narratologicznych oraz teorii spatial turn. Nie chodzi w tym przypadku o przedstawienie życia na wyspie, jak to czyni wiele projektów literackich dziewiętnastego wieku, do których krótko artykuł nawiązuje. Dyskutowany jest natomiast kryzys romantycznego toposu „Waldeinsamkeit“ (osamotnienie w lesie). Analizie poddane zostały utwory Das Odfeld (1889) WILHELMA RAABEGO, Die Narrenburg (1844) ADALBERTA STIFTERA oraz niedoceniona i rzadko interpretowana nowela THEODORA STORMA Waldwinkel z 1874, będąca szorstkim i z tego powodu innowacyjnym przeciwieństwem do propozycji literackich Raabego i Stiftera. Tekst ten przedstawia, w jaki sposób czas i historia ingerują w utopię miejsca i przenoszą ją na płaszczyznę realistyczną.
EN
The article deals with successful and unsuccessful constructions of the island utopia (which, however, are not bound to any real island, as in so many designs of the century, which are, however, briefly referred to), in terms of narrative issues and approaches from the Spatial Turn, and connects them with resolution tendencies of the so-called romantic “loneliness of the forest.” Das Odfeld (1889) by RAABES and Die Narrenburg (1844) by ADALBERT STIFTER’S are discussed, and in particular THEODOR STORM’S greatly underrated and little-interpreted novel Waldwinkel (1874), as an unattractive and therefore innovative counter-model, which shows openly how time, and history itself, break into the spatial utopia, and thereby transfer it to a realistic level.
DE
Der Beitrag beschäftigt sich mit dem Gelingen und Scheitern der insularischen Utopie (die aber nicht an die reale Insel gebunden ist wie so viele Entwürfe des Jahrhunderts, auf die allerdings knapp Bezug genommen wird) unter narratologischen Betrachtungen und Ansätzen aus dem Spatial Turn und bringt sie in Verbindung mit Auflösungstendenzen der romantischen ‚Waldeinsamkeit‘. Zur Diskussion stehen dabei RAABES Das Odfeld (1889), ADALBERT STIFTERS Die Narrenburg (1844) und als garstiges und daher innovatorisches Gegenmodell vor allem THEODOR STORMS stark unterschätzte und wenig interpretierte Novelle Waldwinkel von 1874, die offen vorführt, wie Zeit und Geschichte selbst in die räumliche Utopie einbrechen und sie damit auf eine realistische Ebene transferieren.
EN
Artykuł podejmuje kwestię rosnącej autorefleksyjności zauważalnej pod koniec XIX w. w literaturze łotewskiej poprzez porównanie trzech przykładowych utworów, przedstawionych w kontekście historycznym: powieści Līduma dūmos (W dymach karczowiska, 1899) łotewskiego autora Andrievsa Niedry i dwóch nowel – Der Schimmelreiter (Jeździec na siwym koniu, 1888) niemieckiego pisarza Theodora Storma i Nāves ēnā (W cieniu śmierci, 1899) łotewskiego autora Rūdolfsa Blaumanisa. Każdy z wymienionych tekstów został poddany analizie z uwzględnieniem intencji autorów, gatunku oraz cech charakterystycznych narracji, jak również ich pozycji w procesie literackim. Autor położył szczególny nacisk na genezę współczesnej literatury łotewskiej, poruszył również tematykę transferu kulturowego. Analiza porównawcza poprzedza teoretyczną dyskusję o fin-de-siècle’u w odniesieniu do trendów w literaturze oraz specyfiki ich występowania w różnych kontekstach. Artykuł omawia kwestie dotyczące literackiego przedstawiania poszczególnych terytoriów fizycznych, jak również wykorzystania pamięci indywidualnej i zbiorowej w celu wykazania wpływu różnic kolonialnych na omawiane teksty. Analizując powieść Andrievsa Niedry zauważyć można jego dążenie do stworzenia powieści w nowoczesnym, europejskim stylu. Autor śledzi związki między arystokratyczną klasą niemiecką i jej odpowiednikiem – powstającą łotewską klasą średnią. Autor otwarcie manifestuje swoje ideologiczne przekonania dotyczące tzw. nowego nacjonalizmu, który jest podstawą konfliktów przedstawionych w powieści. Psychologiczne cechy protagonistów są podporządkowane temu głównemu celowi. Niedra umieszcza swoje postacie na tle wiejskich i miejskich krajobrazów Łotwy końca XIX w.; stosuje utarte konwencje dziewiętnastowiecznej powieści europejskiej, zwłaszcza tradycji Bildungsroman, która służy ukazaniu potencjalnej siły rodzącej się klasy łotewskich przemysłowców i literatów. Istnieje wiele podobieństw między nowelą Storma i utworem Niedry. Autor opisuje lokalne życie w okolicy swojego rodzinnego miasta Husum w niemieckim regionie Szlezwik- Holsztyn. Bohater jego noweli, Hauke Haien, charakteryzujący się silnym charakterem oraz idealistycznymi aspiracjami, wymyślił nowatorską groblę, mogącą poprawić jakość życia lokalnej społeczności. W opisywaniu głównych bohaterów można zauważyć wiele podobieństw do powieści Andrievsa Niedry. Jednakże w noweli Storma widoczne jest bardziej sceptyczne podejście do możliwości poszczególnych jednostek w osiąganiu celów tylko dzięki silnej woli. Przedstawiająca historyczne tło ciągłej walki człowieka z Morzem Północnym nowela jest zarówno powodem do dumy dla jej autora i jego zwolenników, jak i historycznie ważną manifestacją rosnącej pewności siebie odradzającego się narodu. Porównując nowelę Rudolfa Blaumanisa W cieniu śmierci z dwoma pierwszymi tekstami, jasno widać wątpliwości i poczucie niepewności, jakie towarzyszyły autorowi w pojmowaniu odrębności narodu łotewskiego. Mistrzowskie przedstawienie grupy rybaków, którzy znaleźli się na tafli lodu na otwartym morzu, może być uznane za metaforyczny portret kruchej egzystencji grup podrzędnych w społeczeństwie podzielonym kolonialnie. Blaumanis wykorzystuje poetyckie cechy noweli, by w nowatorski sposób przedstawić analizę wewnętrznego przeżywania fin-de-siècle’u przez mieszkańców Łotwy.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.