Search results

1

Teologia Tory według Targumu do Psalmów

100%

Tronina A.

The Biblical Annals

|

1983

|

vol. 30

|

issue 1

47-64

PL

L’article contient un rapprochement de tous (plus de 60) les textes du TPs concernants la Loi (’orajtā’) et les institutions synagogales, comme Sanhédrin, école du midraš etc. La seconde partie de 1’article c’est une synthèse theologique sur le rôle de la Torah dans le TPs. La comparaison avec la littérature talmudique permette à dater 1’aggadah du TPs de prémiers trois siècles après J.-C. Les auteurs du NT ont appliqués à Jésus des images concernants de Torah dans le judaisme rabbinique.

2

Tora i nauka według Aviezera

100%

Piotrowski R.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2012

|

vol. 9

277-282

PL

Recenzja książki: Nathan AVIEZER, Fossils and Faith: Understanding Torah and Science, KTAV Publishing House, Inc., Hoboken, New Jersey 2001, s. 271.

EN

Review of: Nathan AVIEZER, Fossils and Faith: Understanding Torah and Science, KTAV Publishing House, Inc., Hoboken, New Jersey 2001, s. 271.

3

Żydowskie studiowanie Tory

100%

Krajewski S.

Verbum Vitae

|

2005

|

vol. 7

83-90

PL

Stanisław Krajewski, a believing Jew, co-director of the Polish Council of Christians and Jews, explains the most characteristic traits of Jewish studies and interpretation of the Torah. He eoneludes with the statement that the Torah, when it is studied, becomes a living organism which has an effect on those who read, meditate and take it seriously while going about their daily activities.

4

Wierność Torze wiernością Bogu w świetle Deuteronomium

88%

Jasnos R.

Verbum Vitae

|

2007

|

vol. 11

27-42

PL

Il tema della fedelta nella visione deuteronomista non costituisce un argomento a se stante, alla quale vengono dedicate alcune della pericope, ma viene iscritta nei testi di diverso carattere. Dio e presentato come fedele, invece nella prospettiva storica si percepisce prima di tutto l'infedelta passata d'Israele. E proprio per questo, che la fedelta diventa una sfida per il popolo eletto. Nel contesto del patto essa viene espressa nella lealta, che vuol dire rimanere saldamente legati a Dio. La legge cioe la Torah che Mose insegna, diviene dunque l'indicatore della fedelta, della fedelta ancorata nell'alleanza. Per il fondamento di fedelta cosi compresa si trova nel precetto di amore per Dio. Nel Deuteronomio, che ha un carattere parenetico, Mose e presentato come colui che si rivolge ad Israele col grande ardore e attraverso gli ammonizioni e gli insegnamenti lo richiama alla fedelta.

5

Marcin Majewski, Pięcioksiąg odczytany na nowo. Przesłanie autora kapłańskiego (P) i jego wpływ na powstanie Pięcioksięgu (Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II 2018)

75%

Tronina A.

Verbum Vitae

|

2018

|

vol. 34

505-510

EN

Book review: Marcin Majewski, Pięcioksiąg odczytany na nowo. Przesłanie autora kapłańskiego (P) i jego wpływ na powstanie Pięcioksięgu (Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II 2018). Ss. 393. PLN 99. ISBN 978-83-7438-651-7

PL

Recenzja książki: Marcin Majewski, Pięcioksiąg odczytany na nowo. Przesłanie autora kapłańskiego (P) i jego wpływ na powstanie Pięcioksięgu (Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II 2018). Ss. 393. PLN 99. ISBN 978-83-7438-651-7

6

Jehuda Makkabi a modlitwa za zmarłych

75%

Rucki M.

Scriptura Sacra

|

2014

|

issue 18

31-49

EN

For had he not expected the fallen to rise again, it would have been superfluous and foolish to pray for the dead, whereas if he had in view the splendid recompense reserved for those who make a pious end, the thought was holy and devout. Hence, he had this expiatory sacrifice offered for the dead, so that they might be released from their sin (2Ma 12:44-45). Alluding to those sentences from The Books of the Meccabean many Catholic authors encourage people to pray for the dead. In preamble of The Second Book of the Meccabean Poznań Bible we can read that “comtemporaneous Jewish maintain the belief of effectiveness of offering and pray for the dead”, and thanks to comment to verse 12,45 we find out that Judah directed the contribution so priests in Jerusalem made a propitiation, those who had left this world in sin can get God’s forgiveness which give them opportunity for resurrecting. What aim and sense had the offering for the dead? Since Torah did not predict such a pray , it had no sense and could not be made. On the other hand if the offering made by Yehuda Meccabens had some kind of sense, predicted by Torah, we can not ascribe to it any other sense, because prays for souls suffering in Purgatory are not predicted by Torah.

7

Legendarne i tajemnicze macewy w Szczebrzeszynie

63%

Trzciński A.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2012

|

vol. 2

|

issue 2

9-18

EN

The author deals with the matzevahs, mostly of famous people in the Jewish cemetery in Szczebrzeszyn. Legends and stories of individual graves, passed through genera-tions in the Jewish community in Szczebrzeszyn before World War II, compares the information given on post-war commemorative plaques set in the cemetery, and also circulated in contemporary publications, including the Internet. Then confronts all this information with historical facts.

PL

Autor zajmuje się macewami, głównie znanych osób na cmentarzu żydowskim w Szczebrzeszynie. Legendy i opowieści o poszczególnych grobach, przekazywane z pokolenia na pokolenie w szczebrzeszyńskiej społeczności żydowskiej przed II wojną światową, porównują informacje podane na powojennych tablicach pamiątkowych ustawionych na cmentarzu, a także krążą we współczesnych publikacjach, w tym w Internecie. Następnie konfrontuje wszystkie te informacje z faktami historycznymi.

8

„To, czego pragnąłem, spłonęło w ogniu”. Hebrajski epigraf z Józefowa

63%

Trzciński A.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2011

|

vol. 1

|

issue 1

11-16

EN

A matzevah remained at the Jewish cemetery in Józefów Biłgorajski, set over buried Torah’s scrolls, damaged in the fire of 1864. The author, considering the inscription as the artifact of the Jewish culture’s field, describes it in the following aspects: 1) the religious law and the customs of Judaism; 2) analysis of the inscription in terms of the content as an example of the cemetery literature; 3) taking a critical stance in relation to the inscription’s content taking into consideration the history of the place.

PL

Na cmentarzu żydowskim w Józefowie Biłgorajskim zachowała się macewa, położona nad zakopanymi zwojami Tory, zniszczonymi w pożarze w 1864 roku. Autor, uznając inskrypcję za artefakt pola kultury żydowskiej, opisuje ją w następujących aspektach: 1) prawo i zwyczaje judaizmu; 2) analiza napisu pod względem treści jako przykład literatury cmentarnej; 3) zajęcie krytycznego stanowiska w stosunku do treści napisu z uwzględnieniem historii miejsca.

9

Nomos i Ho Nomos w listach Pawłowych

63%

Rakocy W.

The Biblical Annals

|

2011

|

vol. 1

|

issue 1

165-182

EN

At least since Origen there has been discussion how to understand in Paul's Epistles an articular and anarthrous form of nomos in relation to the Mosaic law. The consensus is that no firm rule can be established on the basis of the article's presence or absence. In this paper we indicated some trends in using and omitting the article. Context still remains a very important guide but our contribution consists in paying attention to the so-called Oral Tradition. In this way some unsolved cases can be explained.

10

Znaczenie terminu בית מדרשׁ w Targumie Pseudo-Jonatana

63%

Wyrzykowski M.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

31-46

EN

One of the most important tasks of parents in ancient Israel was to impart knowledge of the Mosaic Law to their children. According to tradition, having gained basic knowledge at home, boys would attend school to continue their education of which the Bible offers little information. This information is provided by 7th century Targum Pseudo-Jonathan. The article analyzes the meaning of the term בית מדרשׁ in Pseudo-Jonathan’s Targum. This phrase does not occur in the Hebrew Bible. The author of the targum added it intentionally in fourteen verses of the Torah. The analysis of the meaning of this term in specific pericopes is to show the importance of school and give it an ancient character. The presented content leads to the conclusion that after the demolishon of the temple in Jerusalem, when the observance of the Law began to be the most important element in the religion of the Jews, the author of the Targum Pseudo-Jonathan wanted to show the origins of בית מדרשׁ in the times of Abraham.

PL

Jednym z najważniejszych zadań rodziców w starożytnym Izraelu było przekazanie wiedzy dotyczącej Prawa Mojżeszowego. Zgodnie z tradycją chłopcy po zdobyciu podstawowej wiedzy w domu szli do szkoły, gdzie kontynuowali naukę. Tekst Biblii bardzo mało mówi o samym procesie kształcenia. Informacje te podaje datowany na VII wiek po Chr. Targum Pseudo-Jonatana. Celem artykułu jest zaprezentowanie oraz przeanalizowanie znaczenia terminu בית מדרשׁ w Targumie Pseudo-Jonatana. Zwrot ten nie pojawia się w Biblii Hebrajskiej. Autor targumu dodał go celowo w czternastu wersetach Tory. Analiza znaczenia tego terminu w konkretnych perykopach ma ukazać znaczenie szkoły oraz nadania jej starożytnego charakteru. Zaprezentowane treści prowadzą do wniosku, że po upadku świątyni w Jerozolimie, gdy przestrzeganie Prawa zaczęło stanowić najistotniejszy element w religii żydów, autor targumu Pseudo-Jonatana chciał wykazać początki בית מדרשׁ już w czasach Abrahama.

11

Wychowanie według Syracydesa

51%

Pudełko J. J.

Verbum Vitae

|

2012

|

vol. 21

83-104

EN

The problem of biblical instruction and education is present in various aspects in the Book of Ben Sirach. This book contains a synthesis of tradition of biblical Israel but also shows openness to many positive elements of the Greek culture. Ben Sirach proposes a model of education based on the solid foundation of the Law of God contained in Torah. This model, respected through the attitude of fear of God, leads to true divine wisdom. Man in this process remains free. He can accept or reject Sirach’s request for education. Accepting it he must be aware of the effort connected with the educational process and the goal this process should achieve. The process begins in adolescence although it will last for the rest of man’s life. The best model of education should be the very life of wise men, who by their attitude are the best invitation for prospective students.

12

The God of the Patriarchs as a Common Heritage of Judaism and Christianity

45%

Jasiński OFM A. S.

Scriptura Sacra

|

2015

|

issue 19

107-132

PL

Artykuł podejmuje kwestię teologicznego znaczenia (dla judaizmu i chrześcijaństwa) relacji Boga z wybranymi postaciami starotestamentalnymi Abrahamem i Izaakiem. Punktem wyjścia do analizy były teksty zawarte w Księdze Rodzaju (Rdz 15; 17; 22). Na początku ukazano miejsce Księgi Rodzaju w Torze i znaczenie tego zbioru pism w judaizmie oraz w chrześcijaństwie. Księga Rodzaju jest pierwszym pismem Tory (Pięcioksięgu), a jej redakcja była bardzo długim procesem, która brała początek już w epoce patriarchalnej (tradycje ustne), a skończyła się w czasach perskich. Pismo to ma wielkie znaczenie zarówno w tradycji judaistycznej, jak i chrześcijańskiej (Księga Rodzaju otwiera kanon Biblii w obu religiach).Najważniejszym wydarzeniem w życiu Abrahama było zawarcie przymierza z Bogiem (Rdz 15; 17). Patriarcha został nazwany „ojcem wiary”. Judaizm akcentuje aspekt partykularny relacji Bóg – Abraham i traktuje patriarchę przede wszystkim jako protoplastę Izraela, narodu, który stał się dziedzicem obietnic danych Abrahamowi. Chrześcijaństwo podkreśla w tej relacji aspekt uniwersalny, patriarcha uważany jest bowiem za ojca wszystkich wierzących, także uczniów Jezusa Chrystusa.Dzieje Izaaka są kontynuacją historii Abrahama i jego relacji z Bogiem. Najważniejszym wydarzeniem w życiu Izaaka był epizod opisany w Rdz 22 (ofiara w Moria). Abraham został wypróbowany w wierze, bowiem Bóg polecił mu ofiarować syna obietnicy (Izaaka). Uratowany przez Pana Izaak, stał się spadkobiercą obietnic Bożych. W judaizmie jest traktowany przede wszystkim jako znak wierności Boga oraz wypełnienia obietnicy potomka, natomiast w chrześcijaństwie podkreśla się znaczenie typiczne ofiary Izaaka, która zapowiadała ofiarę Jezusa Chrystusa.

EN

The God of Patriarchs is one of the most important problem of the Old Testament. Here I argue that the problem is actually so severe as has been before (in recent scholarship). First I presented the Book of Genesis (an integral part of the Torah), then the God’s covenant with Abraham and Isaac. The story of Abraham and Isaac shows some aspects of the nature of God (his transcendent and immanent) and his activities in the time of the patriarchal period. The God of patriarchs is the God of Moses, the God of the prophets (OT) and the God of the apostles (NT). The soteriological interpretations of the Isaac’s tale found in rabbinic and Christian sources affirmed the important significant of the story (Gn 22) for the both religions. Abraham hoped that God might be capable of restoring life to his son. Isaac appears as the figure of the risen one (New Testament).

13

The Art of Compromise: The Human Figure in Eastern European Synagogue Decoration

45%

Kotlyar E.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2013

|

vol. 3

|

issue 3

13-27

PL

Argumenty przeciwko przedstawianiu człowieka, wysuwane przez judaizm normatywny wobec praktyk artystycznych, opierają się na drugim przykazaniu. Jednak zasada hiddur micwa, kładąca nacisk na służenie Bogu „na wszelkie sposoby godne Jego świętości”, doprowadziła do powstania misternych dekoracji synagogalnych, które miały wzmagać zachwyt przed Panem. Ta rozbieżność wyraźnie uwidacznia się w malowidłach ściennych synagog wschodnioeuropejskich, gdzie tradycje aszkenazyjskie zetknęły się z duchową tajemnicą sztetla, tworząc nowe graficzne interpretacje Tory, midraszy i lokalnego folkloru. Ludzkie wyobrażenia Szechiny, Mosziacha, kohanim, prostych Żydów i metafor cnót stały się centralnym elementem symbolicznego wyobrażenia wszechświata, uduchowienia przestrzeni i wzmożenia koncentracji podczas modlitwy. Czyniono to jednak dość oryginalnie, co wskazuje na dążenie malarzy do unikania postaci ludzkich. Do typowych motywów antropomorficznych należą wizerunki rąk, małe postacie ludzkie, ledwie zarysowane sylwetką lub schematem, a także nieliczne duże, o „rozpływających się formach” i rozmazanych rysach twarzy. Ludowe bestiarium wyrażało podtekst dydaktyczny, rytualny lub eschatologiczny, gdzie ludzie „przez maski zwierząt i ptaków patrzą ludzkimi oczami” (El Lissitzky). Taktyka ta przynosiła potężne efekty artystyczne, przekształcając przestrzeń fizyczną w mistyczną esencję dostępną dla wewnętrznego postrzegania zgromadzonych. Na podstawie zachowanych dokumentów tekstowych i fotografii w artykule przeanalizowano ogólną typologię, ikonografię oraz konkretne przypadki tych obrazów.

EN

Arguments against human representation, leveled by normative Judaism at artistic practice, are based on the Second Commandment. Yet the principle of hiddur mitzvah, em-phasizing serving God “in all ways befitting His Holiness,” led to elaborate synagogue decoration supposed to intensify awe before the Lord. This discrepancy is clearly instantiated in Eastern European synagogue wall paintings, where Ashkenazi traditions met the spiritual mystery of the shtetl to produce new graphic renditions of Torah, midrashim, and local folklore. Humanly imaged Shekhinah, Moshiach, kohanim, simple Jews, and metaphors for the virtues became central in symbolically imag-ing the universe, spiritualizing space and intensifying concentration during prayer. But this was done rather originally, indicating the painters’ attempt to avoid human figures. Com-mon anthropomorphic motifs include images of hands, small-scale human figures barely silhouetted or schematized, and the few large-scale ones with “dissolving forms” and smudged facial features. The populous bestiary expressed the didactic, ritual, or eschato-logical subtext, where people “through animal and bird masks gaze with human eyes” (El Lissitzky). These tactics produced powerful artistic effects, turning physical space into a mystical essence available to the congregation’s inner beholding. Based on surviving text documents and photographs, the article studies general typol-ogy, iconography, and specific instances of these images.

14

L’islam, une religion d’ascendance abrahamique?

38%

Younès M.

Nurt SVD

|

2015

|

issue 2

275-293

FR

La lecture du Coran et des hadiths, paroles attribuées à Muhammad, procure généralement un sentiment contrasté. D’un côté on peut être frappé par la proximité entre ces textes et les traditions juives et chrétiennes. D’un autre côté, on perçoit des différences majeures, voire des traces d’une rupture catégorique. Selon la tradition musulmane, la proximité entre les religions dites révélées provient donc de la finalité inscrite dans le projet divin de création. Ce qui est commun vient de l’unique source divine, transmise fidèlement par Muhammad, la différence provient de l’oubli ou de la déviation. Qu’en est-il de l’approche chrétienne? Quel est le statut théologique de l’islam au regard de la foi chrétienne: est-ce une hérésie chrétienne ou bien une religion intimement liée au dessein salvifique de l’unique Dieu? Cet article examine les différentes positions et évalue leur portée théologique.

PL

Lektura Koranu i Hadisów (słów przypisywanych Mahometowi) prowadzi do sprzecznych wniosków. Z jednej strony uderza analogia pomiędzy przesłaniem tych tekstów a tradycjami judaistyczną i chrześcijańską. Z drugiej zaś zadziwia fakt istotnych różnic, a nawet kategorycznego rozłamu pomiędzy wspomnianymi tradycjami. Według tradycji muzułmańskiej, podobieństwa pomiędzy religiami objawionymi wynikają z Bożego planu stworzenia. Źródłem zbieżności i jednomyślności tych religii jest sam Bóg – o czym wiernie pouczył Mohammed. Różnice pomiędzy religiami wynikają z ludzkich błędów i zaniedbań. Jakie stanowisko reprezentuje w tym względzie chrześcijaństwo? Jaki status przyznaje ono islamowi? Czy jest on chrześcijańską herezją czy też religią ściśle powiązaną z Bożym planem zbawienia? Niniejszy artykuł przeprowadza ewaluację poszczególnych stanowisk i analizę ich teologicznego znaczenia.

EN

Study of the Quran and the Hadiths (sayings attributed to the Islamic prophet Muhammad) may lead to opposite conclusions. On the one hand, they contain striking similarities to the Judaistic and Christian holy texts. On the other hand, however, there are such profound differences that set the other two worlds apart. According to the received Muslim wisdom, the former are part of God’s plan for His creation. The latter are the result of human errors and negligence. Whatever the three religions have in common had come directly from God and was faithfully transmitted by the prophet Muhammad. What is the Christian stance on it? What is Islam in the Christian scheme of things? A christian heresy? Or a true religion, an integral part of God’s plan of salvation? This article provides an assessment of various opinions on the matter and their theological implications.

15

Символіка Зодіакального Кола в єврейському мистецтві Східної Галичини XVIII – першої третини ХХ ст.

32%

Levkovych N.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2016

|

vol. 6

|

issue 6

195-211

PL

W ostatnich latach obserwuje się coraz większe zainteresowanie badaniem sztuki jako systemu zintegrowanego, w poszukiwaniu elementów zmiennych, które umożliwiają analizę natury i schematów całości procesu oraz poszczególnych zjawisk. Prowadzi to nieuchronnie do poszukiwania symbolu, który pozwala określić cechy sztuki kultur narodowych, opowieści duchowej i ideologii. Sztuka odnosi się do postaci jako jednego ze środków artystycznego wyrazu, wyobrażeniowego myślenia i języka, w którym zawarta jest zakodowana historia i mity, pozwalające odczuwać ją przez pokolenia. Postacie zakodowane w zabytkach sztuki i rzemiosła żydowskiego odzwierciedlają wiodącą ideologię estetyczną ludzi. Wyniki badań potwierdzają pogląd, że używanie symboli astralnych w judaizmie ma bardzo głęboką tradycję. Teksty Tory dość często odwołują się do ciał niebieskich, ich wygląd związany jest z boskim planem [Breishit 1: 14-17]. Zgodnie z wolą Wszechmogącego Słońce zostało stworzone, aby kontrolować pory roku na Ziemi, a Księżyc wyznacza święta. Każdy nowy miesiąc zaczynał się od nowej fazy – nowiu. Te dni były szczególnie obchodzone wśród Żydów w okresie biblijnym. Ludzie składali specjalne ofiary do świątyń, trąbiąc w rytualny róg [Ps. 80.4-5.] Gwiazdy są wspomniane pod koniec procesu tworzenia, ale Tora nie wyjaśnia, dlaczego zostały stworzone; w Talmudzie ich rola w życiu ludzi jest niewystarczająca w przeciwieństwie do Słońca i Księżyca. W komentarzach do Tory Raszi nazywa konstelację „sługami miesięcy”, a Tora z ich pomocą opisuje czas; znaki zodiaku służą do określenia miesięcy w roku. W ten sposób model wszechświata jest wyraźnie ukształtowany w astrologii, a ciała niebieskie stały się integralną częścią kultury żydowskiej, pełniły szereg zasadniczych funkcji. Podział na 12 plemion Izraela odpowiada podziałowi na 12 miesięcy. Biblia opisuje położenie rodów synów Izraela podczas wyjścia z Egiptu wokół Pawilonu Objawienia z czterech stron świata [Bemidbar 2: 2-32]. Znaczenie ciał niebieskich, planet i gwiazd w życiu Żydów jest również wskazywane w tradycyjnych hebrajskich pozdrowieniach, takich jak „Mazel Tov” – „mazel” jest tłumaczone jako konstelacja, znak zodiaku, planeta i los oraz „ tov” oznacza dobry. W pozdrowieniach znaczenie sukcesu i dobrej gwiazdy to podstawa. O znaczeniu żydowskich znaków zodiaku wspomina modlitwa recytowana przez 9 Ave. W dniu, w którym Żydzi zbierają się w synagogach, by opłakiwać zniszczoną Świątynię, wszyscy czytali „Keane” – modlitwę pogrzebową, która opiera się na sekwencji znaków zodiaku. Astronomiczna ideologia Żydów ukształtowała się pod wpływem Babilonu, nauk zoroastryzmu, platonizmu i nauki rzymskiej, które miały znaczący wpływ na cały Bliski Wschód. Ambiwalencja praw do obrazowania ciał niebieskich, planet i znaków zodiaku w debatach teologicznych czołowych europejskich diaspor rowińskich różnych czasów nie doprowadziła do odrzucenia ich reprodukcji we wschodniej Halicynie w XVIII-I tercji XX wieku. Dyski słoneczne, symbole znaków zodiaku, tradycyjnie zdobią najważniejsze miejsca i przedmioty sakralne: ściany synagog i Aron-ha-kodesz, Korony Tory, naczynia rytualne na ceremonię noworodkową. W kompozycji Aron-ha-Kodesz wprowadzono obraz dysku słonecznego z promieniami, często pokrytymi złotem. Boskie światło, głównie zdobiące ogólny projekt, jest symbolem boskiej obecności, a w niektórych przypadkach uzupełnione tetragramem. Również w synagogach wschodniej Halicyny powszechna staje się praktyka zastępowania obrazu Słońca „boskim światłem”, co realizuje się za pomocą okrągłego okna znajdującego się nad aron-ha-kodesz. Przykładem tego rozwiązania jest Aron-ha-Kodesz w synagodze w Żółkwi, Chorostkowie, Podhajcach, Gusiatynie, Samborze. Należy zauważyć, że taka tradycja była typowa dla kościołów chrześcijańskich. Dochodzimy do wniosku, że koło zodiaku jest jednym z najważniejszych elementów w filozofii żydowskiej, która ucieleśnia podstawowe idee kosmologiczne, jest boskim darem ludu Izraela, który kodyfikuje główne punkty orientacyjne historyczne i etapy duchowe. Pojawienie się ciał niebieskich w judaizmie jest aktem woli Bożej, a wizerunki opisane są w drugim przykazaniu Dkadeloha oraz licznych komentarzach czołowych łazików i filozofów. Symbole i znaki zodiaku oraz ikonografię ich wizerunków w kulturze żydowskiej ukształtowała astronomia starożytnego Babilonu. Ideologia procesu tworzenia i wszechświata, sens miesięcy życia Żydów i życzenie powodzenia zostały ucieleśnione w znakach zodiaku. W końcu obrazy symboli zodiaku tracą głębokie znaczenie i nabierają cech ikonicznego motywu zdobniczego.

EN

In recent years, there has been an increasing interest in the study of art as an integrated system, in the search of variable elements that make it possible to analyse the nature and patterns of an overall process and individual phenomena. This inevitably leads to the research of a symbol, which allows to define the features of national cultures art, spiritual story and ideology. Art refers to a character as one of the means of artistic expression, imaginative thinking and language, which includes encoded history and myths that enables to feel it through generations. Characters, encoded in the monuments of Jewish arts and crafts reflect leading aesthetic ideology of people. The results of the research support the idea that using astral symbols in Judaism has a very deep tradition. The Torah texts quite often appeal to the heavenly bodies, their appearance is connected with the divine plan [Breishit 1: 14-17]. According to the will of Almighty, the Sun was created to control the seasons on the Earth and the Moon determines the holidays. Every new month began with a new phase - the new moon. These days were especially celebrated among the Jews during the biblical period. People brought special sacrifices to temples, trumpeted in a ritual horn [Ps. 80.4-5.] The stars are mentioned at the end of the creation process but the Torah does not explain why they were created; in the Talmud their role in people’s life is not sufficient as opposed to the Sun and the Moon. In the comments to the Torah Rashi calls constellation “servants of months,” and the Torah with their help describes the time; the zodiac signs are used to determine the months of the year. Thus the model of the universe is clearly formed in astrology and the heavenly bodies have become an integral part of Jewish culture, they performed a number of essential functions. Division for 12 tribes of Israel corresponds to the division for 12 months. The Bible describes the location of the clans of sons of Israel during the exodus from Egypt around the Pavilion of Revelation from the four sides of the world [Bemidbar 2: 2-32]. The importance of the heavenly bodies, planets and stars in the lives of the Jews is also indicated in the traditional Hebrew greetings like “Mazel Tov” - “mazel” is translated as constellation, a zodiac sign, a planet, and fate, and “tov” means good. In the greetings the meaning of success and a good star is a basis. The importance of Jewish zodiac signs is mentioned in a prayer that is recited by 9 Aves. The day when Jews gather in synagogues to mourn the destroyed Temple, all read “Keane” – a funeral prayer, which is based on the sequence of zodiac signs. Astronomical ideology of Jews was formed under the influence of Babylon, teachings of Zoroastrianism, Platonism and Roman science that had a significant impact throughout the Middle East. Ambivalence of rights to picture the heavenly bodies, planets and zodiac signs in theological debates of the leading European ravinist diaspora of different times did not lead to the rejection of their reproduction in Eastern Halychyna in the XVIII - the first third of the XX century. The solar disks, symbols of the zodiac signs traditionally decorate the most important sacred sites and objects: synagogues’ walls and Aron-ha-Kodesh, the Crowns of Torah, ritual dishes for the new-born ceremony. An image of the solar disk with rays, often covered with gold, is introduced in the composition of Aron-ha-Kodesh. Mostly decorating an overall design, the divine light is a symbol of the divine presence and in some cases supplemented with Tetragrammaton. Also in the synagogues of Eastern Halychyna the practice to replace the image of the Sun with the “divine light” becomes common, which is implemented by using the round window located above the Aron-ha-Kodesh. The samples of this solution is Aron-ha-Kodesh in the Synagogue in Zhovkva, Khorostkiv, Pidhaitsi, Gusiatyn, Sambir. It should be noted that such a tradition was typical for the Christian churches. We conclude that a zodiacal circle is one of the most important characters in Jewish philosophy, which embodies basic cosmological ideas, it is the divine gift of the people of Israel, whereby codifying the major historical landmarks and spiritual stages. The appearance of the heavenly bodies in Judaism is an act of God’s will, and the images are described in the second commandment of Dkadeloh and numerous comments of the leading ravinists and philosophers. The symbols and signs of the zodiac and iconography of their images in Jewish culture were shaped by astronomy of ancient Babylon. The ideology of the process of creation and the universe, meaning of months in the life of Jews and a wish of good luck were embodied in the signs of zodiac. Eventually the pictures of zodiac symbols lose their deep meaning and acquire the features of an iconic ornamental motif.

16

caddîq wobec JHWH na przykładzie wybranych psalmów. Studium teologiczne

32%

Boboryk G.

Rocznik Teologiczny

|

2014

|

vol. 56

|

issue 1

5-26

PL

Przedłożony artykuł jest studium teologicznym na temat postawy caDDîq wobec JHWH na przykładzie wybranych psalmów z Psałterza (Ps 15; 19B; 24; 73; 101; 119). Istotą qyDIc; jest to, że przestrzega przykazań. W ceremoniale „liturgii bramy” Izrael jest zapytywany o swoją sprawiedliwość (Ps 15 i 24), bo tylko sprawiedliwi mają przywilej przebywać na obszarze sanktuarium oraz oczekiwać na Jego zbawcze interwencje w czasie potrzeby. W stosunku do swego bliźniego, sprawiedliwy okazuje swoją wierność, która jest żywotnym elementem sprawiedliwości starotestamentowej. Król jako regent JHWH w swoim życiu prezentuje cechy człowieka sprawiedliwego (Ps 101). Na wzór JHWH wypędza sprzed swojego oblicza bezbożnych, stoi na straży prawidłowego przestrzegania „liturgii bramy”. Otacza się ludźmi sprawiedliwymi, których szanuje oraz broni przed ludźmi złymi. Człowiek sprawiedliwy nie ma nic wspólnego ze sposobem myślenia, mówienia, czynami oraz sposobem życia ludzi niegodziwych (Ps 1; 119). Tora JHWH jest jego największą miłością, obiektem ustawicznej refleksji. Psalm 119 wskazuje na żarliwość tego, który znajduje ustawiczną rozkosz w Jego Torze. Choć sprawiedliwy czasami oburza się i gniewa z powodu pomyślności bezbożnych, to jednak w JHWH znajduje odpowiedź na najbardziej newralgiczne pytania (Ps 73). Pokładanie ufności w JHWH, powierzanie swojej drogi boskiemu kierownictwu, oczekiwanie na Niego, pielęgnowanie bliskiej wspólnoty z Nim daje sprawiedliwemu wewnętrzną równowagę, otwiera oczy na wspaniałość Jego obecności oraz prowadzi do przezwyciężenia najbardziej trudnych kryzysów wiary. Bezbożni budują domy z kart, które ku ich przerażeniu burzy niespodziewany podmuch Bożego gniewu. Sprawiedliwi – pomimo cierpienia – w Nim doświadczają słodyczy Jego obecności oraz zostaną przyjęci do chwały.

EN

The paper offers a theological study on the attitude of caDDîq toward Yahweh on the grounds of selected psalms (Pss 15; 19B; 24; 73; 101; 119) from The Book of Psalms. Keeping of commandments is the notae of caDDîq, the mark of the one who is allowed to enter the Yahweh’s sanctuary. In the ceremony of the «liturgy of the gate» the Israelites are interrogated about their righteousness (Pss 15 and 24), because only the righteous have privilege to sojourn in the holy place and to look forward to His saving intervention in their time of need. In relation to his neighbor, the righteous displays his commitment which is the vital part of the Old Testament view on righteousness. As the representative of Yahweh, in his life the king demonstrates features of a righteous person (Ps 101). Like God himself, the king expels from his life area the wicked and upholds the correct administration of «liturgy of the gate» in the state sanctuary. It is desirable to him to be surrounded by the righteous that He esteems and that He champions respect for their dignity and for their rights. The righteous have nothing in common with the way of thinking, talking, and living of the wicked (Pss 1; 119). The Torah of Yahweh is his biggest love and his object of continual reflection. Psalm 119 enunciates fervidness of those who find constant delight in His Torah. Although the righteous sometimes can express indignation and be angry at prosperity of the wicked, yet in Yahweh he can find the answer to the most pivotal questions (Ps 73). To trust in Yahweh, to commit his way to divine guidance, to look forward to Him, and to nurture intimate community with Him, all of these provide the righteous with inner balance, are opening his eyes on grandeur of Yahweh’s presence, and are leading him to overcoming the most difficult crises of his faith. The wicked build their houses with cards, which will be demolished by an unexpected blast of God’s wrath. Instead of their suffering the righteous experience in Yahweh nearness of His presence and certainty of being taken into glory in the future.

Refine search results

Teologia Tory według Targumu do Psalmów

Tora i nauka według Aviezera

Żydowskie studiowanie Tory

Wierność Torze wiernością Bogu w świetle Deuteronomium

Marcin Majewski, Pięcioksiąg odczytany na nowo. Przesłanie autora kapłańskiego (P) i jego wpływ na powstanie Pięcioksięgu (Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II 2018)

Jehuda Makkabi a modlitwa za zmarłych

Legendarne i tajemnicze macewy w Szczebrzeszynie

„To, czego pragnąłem, spłonęło w ogniu”. Hebrajski epigraf z Józefowa

Nomos i Ho Nomos w listach Pawłowych

Znaczenie terminu בית מדרשׁ w Targumie Pseudo-Jonatana

Wychowanie według Syracydesa

The God of the Patriarchs as a Common Heritage of Judaism and Christianity

The Art of Compromise: The Human Figure in Eastern European Synagogue Decoration

L’islam, une religion d’ascendance abrahamique?

Символіка Зодіакального Кола в єврейському мистецтві Східної Галичини XVIII – першої третини ХХ ст.

caddîq wobec JHWH na przykładzie wybranych psalmów. Studium teologiczne