Search results

1

Teatr Narodowy na Pomorzu w kontekście toruńskiej drogi do wolności

100%

Duda A.

Pamiętnik Teatralny

|

2018

|

issue 3(267)

117-136

EN

The author discusses the history of Toruń’s Narodowy na Pomorzu Theatre in the context of political events (the regaining of independence by Poland, the Paris Peace Conference, the Polish-Soviet War) and the Polish-German relations just after the First World War. He describes the futile attempts made by the German authorities and directors of the Stadtheater Thorn, and Roman Kalkowski in particular, to keep a German-speaking stage in the town, and discusses the Toruń and Bydgoszcz performances of the touring Polski Theatre headed by Ludwik Dybizbański. He also focuses on the birth of the first Polish public theatre in Toruń and the most significant artistic and non-artistic events of its operation under Franciszek Frączkowski (1920/1921 season) and Mieczysław Szpakiewicz (1921/1922 season).

2

Sport tourism as an opportunity for development of the local tourism economy

100%

Dzięgiel A., Lubowiecki-Vikuk, Adrian p

Studia Periegetica

|

2013

|

vol. 10(2)

43-59

EN

This article aims to identify the impact of sport events on tourism development in Torun, and the perspective indication of its usage in aspects of shaping the national and local tourism. Torun has a great potential for tourism (with its wealth of architectural monuments and diverse culture), however the creation of mass running events as a new product should be included as one of the elements of the tourism development strategy in the city. If strengthened and developed, a “sport” form of tourism can improve the attractiveness of Torun, constitute a diversified product, and as a result, become – along with cultural and business tourism – another driving force of tourism growth in the city. This is also indicative of the use of synergy and mutual benefits for the multidirectional development of urban tourism.

3

„Purpurowy płomień”. Helena Grossówna w Operze Pomorskiej i Teatrze Toruńskim

100%

Duda A.

Pamiętnik Teatralny

|

2017

|

vol. 66

|

issue 1-2(261-262)

122-133

EN

The article presents little known biographical facts about Helena Grossówna, one of the stars of the Polish film industry in the 1930s. Born in Toruń, the artist started out her career as a member of a ballet company for fledging dancers founded at the Toruń theatre during the first directorship of Karol Benda (1924-26), which culminated in the opening of the Pomorska Opera. At the time, Grossówna was able to improve her dancing skills by performing in operas, operettas, and musical comedies. Having travelled to France, where she took classes from Matylda Krzesińska and Bronislava Nijinska (Vaslav Nijinsky’s sister), Grossówna returned to Toruń and worked as a choreographer at the Toruński Theatre, run again by Karol Benda (1930-32). The article contains as detailed a description as the scant source materials permit of Helena Grossówna’s performance as Salome in Golgota [Golgotha] by Bolesław Rosłan (dir. Józef Cornobis, 1931), and it presents strong evidence that Grossówna left Toruń as a fully fledged artist.

4

Profesor Antoni Czacharowski (1931– 2015), historyk, wybitny dydaktyk, prorektor UMK

100%

Kopiński K.

Rocznik Toruński

|

2015

|

issue 42

299-308

5

Żydzi w Toruniu w latach 1793 –1950

75%

Bieniaszewska A.

Rocznik Toruński

|

2011

|

issue 38

23-55

EN

The oldest preserved statute of Jewish Community in Toruń was published in year 1822. The others were approved in 1858, 1866 and 1889 (the last one was binding since 1925). The first Chief Rabbi in Toruń in years 1804 –1847 was Hermann Simon Leiser. His successorswere: Krakauer, Engelbert, Rahmer, Oppenheim and Rosenberg. Only in 1847, when a new emancipation act was introduced, things for Jewish Community changed for the better, as its members earned civil rights. The Jewish Community in Toruń numbered 500 members. The political emancipation contributed to social assimilation. One of Zionism early pioneers and supporter of the re-settlement of the Land of Israel was rabbi Zvi Hirsch Kalischer (1795–1874) from Lissau (Leszno). Since 1829 he had lived in Toruń (Szeroka Street 49). He was a thinker, a philosopher, an author of various academic works (among them the most important was Drishat Zion). He was buried in Jewish Cemetery in Toruń that was founded in 1723. Despite the fact that the cemetery was closed down and devastated (none of matzevots resp. tombstones preserved to our times) we can reconstruct its look due to the photographs taken in 1975. Among rabbi Kalischer the most prominent figures of Jewish Toruń were a photographer Lotte Jacobi (1896 –1990) and a painter Julie Wolfthorn (1864 –1944). The synagogue in Toruń was built in 1847 at Szczytna Street 10, though the prayer house was pulled down by Nazis in 1939. In 1920 (according to growing anti-Semitism movement) numerous members of the Diaspora of Toruń migrated to Germany. Only 147 of them decided to stay in the city. The new rabbi was Doctor Hermann Wolpe. His successor (since 1932) was Izaak Lejb Glicenstein. The outbreak of the Second World War resulted in liquidation of Jewish Community in Toruń. In a report dated October 17, 1939 Nazi authorities stated that there were no Jews in Toruń. After the end of the war Jewish Community in Toruń was not re-established; the local unit of Central Committee of Jews in Poland (since 1946) did not take up any appropriate actions.

DE

Das älteste Statut von der Jüdischen Gemeinde in Thorn stammt aus dem Jahr 1822. Die nächsten Statuten wurden in den Jahren 1858, 1866 und 1889 angenommen (die letzte galt bis zum 1925). Der erste Thorner Rabbi war Hermann Simon Leiser (er war von 1804 bis zum 1847 tätig). Die nächsten waren: Krakauer, Engelbert, Rahmer, Oppenheim und Rosenberg. Erst das Emanzipationsedikt (1847) brachte Änderungen für die Jüdische Gemeinde, als es bürgerliche Gleichberechtigung der Juden garantierte. Zu dieser Zeit zählte die Thorner Gemeinde etwa 500 Mitglieder. Die Emanzipation gab wichtigen Antrieb zur Assimilation. Der erste Mann, der eine Idee von einem jüdischen Staat in Palatinen präsentierte, war ein Rabbi Zvi Hirsch Kalischer (1795–1874), der aus Lissa kam. Er wohnte in Thorn an der Breitestr. 46. Er war ein Denker, ein Philosoph, ein Autor von vielfaltigen wissenschaftlichen Arbeiten, insbesondere Drishat Zion. Er wurde auf dem Thorner Jüdischen Friedhof beerdiget, der im Jahre 1723 etablieret wurde. Obwohl diese Begräbnisstätte liquidiert wurde und die Graben zerstöret wurden, kann man der 55 Bildnis von der Friedhoff (dank den Fotografien aus dem Jahr 1975) rekonstruieren. Das Friedhoff kann auch mit dem Fotografen, Lotte Jacobi (1896– 1990), und der Malerin, Julie Wolfthorn, assoziiert werden. Thorner Synagoge, die im Jahr 1847 an der Schillerstr. 10 gebaut wurde, wurde im Jahr 1939 von den Nazis zerstöret. Im Jahre 1920, infolge stärkendes Antisemitismus, hat ein großer Teil der Gemeinde nach Deutschland emigrieret. In Thorn sind nur 147 Juden geblieben. Bis zum Jahr 1932 war Dr. Hermann Wolpe ein Rabbi, dann wurde der Dinner Gottes Izaak Lejb Glicenstein. Zu Beginn des Zweiten Weltkrieges wurde Thorner Jüdische Gemeinde aufgelöst. Im Bericht von den 17 November 1939 stand, dass in der Stadt keine Juden mehr gebe. Nach Ende des Kriegs wurde die Gemeinde nicht reaktiviert. Die etablierte im Jahr 1946 Filiale von den Zentralen Komitee der polnischen Juden übte fast keine Tätigkeiten aus.

6

Johann Regius i Konrad Graser Starszy o kulcie obrazów. Przyczynek do dziejów sztuki w nowożytnym Toruniu

75%

Skibiński F.

Zapiski Historyczne

|

2011

|

vol. 76

|

issue 2

77-86

XX

The subject of the article are viewpoints of Johann Regius and Conrad Graser the Older, pastors and scholars connected with Torun’s Academic Gymnasium School at the beginning of the 17th century, referring to the worship of images. On the basis of the polemical texts of Graser Historia Antichristi and Ultima Verba it was shown that in his polemics there appeared many topoi typical of Protestant argumentation in the dispute about the worship of pictures taking place between Catholics and advocates of Reformed denominations. The most important place is occupied by the belief about the resemblance between the Catholic cult described in the Old Testament and the worship given to idols, as well as the criticism of extravagant temples and ceremonies. Graser’s polemics was directed against the Catholics and perhaps the Lutherans; it was connected with the phenomenon of the Second Reformation in Prussian towns of the turn of the 16th and 17th centuries. The statements not only prove that Toruń’s and Gdańsk’s Protestants were familiar with the basic arguments in the dispute about the worship of pictures in its European context, but they also demonstrate the manner in which the Protestant doctrine could affect the form of works of art created in Toruń in the epoch of the dominance of Reformed denominations. Finally, the source of Melchior Adam was cited, which referred to the burial of Graser and his epitaph. This proves that funerary art, embracing the biggest number of works of art to be found in churches taken over by Protestants in Toruń and other Prussian towns, was accepted even by the most radical opponents of the worship of images.

7

Organizacja szpitala i domu zakonnego Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej w Toruniu w latach 1920 –1939

75%

Szczuczko J.

Rocznik Toruński

|

2011

|

issue 38

57-71

EN

In 1920 the Congregatio Sororum Divini Pastoris a Providentia Divina (CSDP) was introduced to Toruń thanks to Dr Otton Steinborn. It was an important moment in the history of the congregation established by Maria Karłowska at the end of the 19th century, since it possessed its houses in 70 Poznań and Lublin only. The nuns charismata was the work with women from underclass, usually ex-prostitutes, treated as dregs of the society. On 21st September 1920 the Sisters took up the City Hospital (Podzamcze Street) that was left by German Red-Cross Sisters. Most of the patients were exprostitutes, thus Polish nuns hoped they would morally elevate women and girl in their care. One year later, in 1921 the Provincial Hospital of Good Shepherd (Wałdowska Street; today Skłodowskiej-Curie Street) was established. The sisters and their patients with venereal diseases were transferred to a new building. The director of the hospital was always a consultant doctor, who cooperated with nuns working as nurses. Among their duties were medical assistance during treatment and surgery. The CSDP in Toruń was active up to 1939. Its introduction revolutionized the treatment of venereal patients, changed the organization of young congregation and resulted in its vivid development in Pomerania.

DE

Die Congregatio Sororum Divini Pastoris a Providentia Divina kam nach Thorn im Jahre 1920. Diese Ereignis war von einer großen Bedeutung für die Geschichte der Konvent. Die Kongregation wurde von Maria Karłowska am Ende des 19 Jhs. etabliert und hatte ihre Häuser in Posen und Lublin. Sie wurde nach Thorn von Dr Otton Steinborn eingeladen. Als Charisma von Nonnen galt die Arbeit mit den Frauen, die aus Randgruppen stammen, insbesondere Prostituierten. Den 21. Sept. 1920 nahmen die Nonnen (anstelle von den Rotkreutzschwestern) Thorner Stadtkrankenhaus über. Die Patientinnen von der Heilanstalt waren am meisten Ex-Prostituierten, also man glaubte, dass die Nonnen den Frauen erbauen werden. Ein Jahr später wurde ein neues Krankenhaus – Wojewódzka Lecznica Dobrego Pasterza – an der Wałdowska Str. (heutzutage Skłodowska-Curie Str.) etablieret. Dort wurden sowohl die Nonnen, als auch die venerische Kranken, verlegt. Der Direktor des Krankenhauses war immer ein Arzt. Die Nonnen galten als Hilfskraft und Wächterinnen. Sie waren zuständig für (1) die Hilfe für Ärzte während der Operationen, ärztliche Verfahrungen etc., und für (2) die Pflege von Kranken, die im Hospital blieben. 71 Die Nonnen wurden in Thorn bis zum Jahr 1939 tätig. Ihre Arbeit im Thorner Krankenhaus hatte drei Folgen. Zum ersten, sie revolutionierte die Pflege venerischer Patienten, zum zweiten – sie beeinflusste die neue Kongregation, und zum dritten – sie galt als Entwicklungsfaktor für die geistliche Institution. Dank dessen konnte Congregatio Sororum Divini Pastoris a Providentia Divina ihre Wurzeln in Pommern schlagen.

8

Tadeusz Zakrzewski (1922–2014) – pasjonat naukowych i społecznych działań dla Torunia

75%

Jedrzyński Z.

Folia Toruniensia

|

2015

|

vol. 15

127-142

9

Dochody toruńskiej kamlarii w świetle ksiąg rachunkowych w latach 1703 –1756

75%

Smolak P.

Rocznik Toruński

|

2011

|

issue 38

169-195

10

Nieznane starodruki ulotne w bibliotece Archiwum Państwowego w Toruniu

71%

Superczyński M.

Folia Toruniensia

|

2019

|

vol. 19

183-199

PL

W artykule zawarto katalog zbioru 27 starodruków ulotnych, które odnaleziono w bibliotece Archiwum Państwowego w Toruniu. Stanowi on pewne uzupełnienie prac nad starodrukami w tej instytucji, które umożliwia dotarcie do szerzej nieznanych zbiorów bibliotecznych liczniejszej grupy użytkowników. Opublikowanie niniejszego katalogu starodruków jest o tyle celowe, że zawiera on pozycje szerzej nieznane, unikatowe, występujące często tylko w nielicznych bibliotekach europejskich na terenie Niemiec, czy Szwecji. W pierwszej części artykułu omówiono w skrócie najciekawsze egzemplarze, na które składają się rozprawy o tematyce teologicznej (demonologia), filozoficznej, historycznej, a także dzieła retoryczne i polityczne traktujące o sytuacji społeczeństwa toruńskiego w XVIII w. Interesującą grupę tworzą drukowane umowy, dokumenty i przywileje odnoszące się do sporu cechu piwowarów z rada miasta Gdańska w końcu XVII w., którego rozjemcą był król Jan III Sobieski. W omawianym zbiorze znalazły się także drukowane dokumenty-obwieszczenia magistratu miasta Torunia z XVIII stulecia, które stanowią cenne źródła do dziejów Torunia w dobie jego kryzysu.

EN

The article contains a catalogue of a collection of 27 jobbing old prints, which were found in the library of the State Archive in Toruń. They constitute a kind of supplement to the work on old prints in this institution, which allows a larger group of users to reach less known library collections. The publication of this catalogue of old prints is deliberate because it contains items that are unknown, unique, and often found only in a few European libraries in Germany or Sweden. The first part of the article briefly discusses the most interesting copies, which include dissertations on theological issues (demonology), philosophical and historical themes, along with rhetorical and political works dealing with the situation of Toruń’s society in the 18th century. Printed contracts, documents and privileges constitute an interesting group relating to the dispute between the brewers' guild and the city council of Gdańsk at the end of the 17th century, whose conciliator was King Jan III Sobieski. The discussed collection also includes printed documents – announcements of the city hall of Toruń of the 18th century, which are valuable sources for the history of Toruń during its crisis.

DE

Im Beitrag findet man einen Katalog von 27 Flugschriften (alten Drucken), die in der Bibliothek des Staatsarchivs in Thorn entdeckt wurden. Er ergänzt gewissermaßen die Arbeiten an den alten Drucken dieser Institution, was ermöglicht, die bisher unbekannten Bibliotheksbestände vielen Benutzern bereitzustellen. Die Veröffentlichung des genannten Katalogs der alten Drucke ist soweit zweckmäßig, als er die unbekannten, einmaligen, häufig nur in wenigen europäischen Bibliotheken in Deutschland oder Schweden vorhandenen Schriften enthält. Im ersten Teil des Beitrags schilderte man kurz die interessantesten Exemplare, darunter theologische Traktate (Dämonologie), philosophische und historische Schriften, aber auch rhetorische und politische Drucke, die die Situation der Thorner Gesellschaft im 18. Jahrhundert darstellten. Eine interessante Gruppe bilden unter ihnen die gedruckten Verträge, Urkunden und Privilegien, die sich auf den Streit der Bierbrauerzunft mit dem Stadtrat Danzigs am Ende des 17. Jahrhunderts beziehen, welcher vom König Jan III. Sobieski entschieden wurde. Im Bestand findet man auch gedruckte Urkunden-Kundgebungen des Stadtmagistrats Thorns aus dem 18. Jahrhunderts, die als wertvolle Quelle zur Stadtgeschichte Thorns in seiner Krisenzeit gelten.

11

Pierniki toruńskie w historii i podaniach lokalnych

63%

Bobecka P.

Rocznik Toruński

|

2012

|

issue 39

15-42

EN

The Toruń gingerbreads are one of the most distinctive elements of Toruń’s history and tradition. Yet not only inhabitants of the city of Copernicus associate them with that place. Their unique taste is also highly valued by the foreigners. The well-developed apiculture in the neighborhood of the city strongly and directly contributed to the Toruń gingerbread craft. One of the first Toruń gingerbread bakers, who were mentioned in the historical records, was Nikos Czan, who lived in the 14th century. The other one Henryk Kuche was active long before the Battle of Grunwald in 1410. In the year 1577 the Gingerbread Guild in Toruń was granted a royal privilege that enabled it to sell its products at royal markets. Since then, one could observe a bitter rivalry between gingerbreads bakers from Toruń and Królewiec; and it was Toruń that was successful. In the 19th century the various branches of industry were developed. Among others confectionery manufacturers were established; they focused not only on gingerbread’s production, but also the production of sweets, i.e. companies of Gustaw Weese, Hermann Thomas or Jan Ruchniewicz. Nowadays the tradition of Torun gingerbreads is safeguarded by the „Kopernik” confectionery. Multi-layered history of Toruń gingerbreads is reflected by various local tales. In the vast set of Toruńʼs tales one can distinguish those that refer to the origins of the gingerbreads and their unique taste (thanks to the fact that the dough was enriched by honey and spices). Other tales refer to the origin of „Katarzynka” (Catharin’s Gingerbread) and its unique shape. The image of the city, encapsulated in the above mentioned tales, is the expression of admiration, experiences resp. reflections of both former and current inhabitants of Toruń and visitors enchanted by the beauty of the city.

DE

Die Thorner Lebkuchen spielen in der Geschichte und Tradition der Stadt eine besondere Rolle. Der Leidenschaft für dieses Süßgebäck haben nicht nur die Bewohner der Stadt des Kopernikus, sondern auch Ausländer gefröhnt. Die in der Umgebung der Stadt erfolgreich betriebene Zeidlerei und Imkerei hat besoders gute Entwicklungsmöglichkeiten für das hiesige Lebkuchenhandwerk geschaffen. Ein thorner Lebkuchenbäcker, ein gewisser Nikos Czan, wurde erstmals im 14. Jahrhundert in schriftlichen Quellen erwähnt. Ein weiterer – Henryk Kuche – war schon lange vor der Schlacht bei Tannenberg in der Stadt tätig. Im Jahre 1577 wurde der thorner Lebküchlerzunft ein Privileg verliehen, das den Verkauf des Gebäcks auf königlichen Jahrmärkten bewilligte. Schon damals begann die Rivalität zwischen den thorner und königsberger Lebkuchenbäckern, die letztlich zugunsten der Thorner entschieden wurde. Im 19. Jahrhundert begann die Entwicklung einer industriellen Herstellung dieser Süßware. Zu den damals bekanntesten Produktionsbetrieben gehörten die Anlagen von Gustav Weese, Herman Thomas und Jan Ruchniewicz. Sie produzierten nicht nur Lebkuchen sondern auch andere Süßigkeiten. Heute greift die Süßwarenfabrik „Kopernik” auf die Tradition der thorner Lebkuchenbäcker zurück. Die vielschichtige Geschichte der Thorner Lebkuchen spiegelt sich in den lokalen Erzählungen und Sagen wider. Es gibt z. B. Erzählungen welche die Geschichte des Lebkuchengebäcks erläutern und seinen vollen und einzigartigen Geschmack der sorgfältigen Auswahl besonders erlesenen Gewürzen und Honigarten zuschreiben. Andere Erzählungen beinhalten eine Deutung der besonderen und einzigartigen Gestalt dieser Gebäckart. Sie wird mit dem Kosenamen Kathrina (Kathrinchen) in Beziehung gesetzt. Das Bild der Stadt welches in den genannten Sagen festgehalten wurde, zeugt von der Intensität der Erlebnisse und Reflexionen der ehemaligen und jetzigen Einwohner und Besucher, die durch die Schönheit dieser gotisch geprägten Stätte bezaubert wurden.

12

Narodziny mitu „toruńskiej krwawej łaźni” i „krwawego sądu”

63%

Swobodziński M.

Rocznik Toruński

|

2011

|

issue 38

197-213

13

Ceramika z najnowszych badań zamku krzyżackiego w Toruniu O naczyniach i wiktuałach z krzyżackiej kuchni

63%

Lubowicka A. M.

Rocznik Toruński

|

2011

|

issue 38

127-155

14

Imprezy biegowe jako specyficzny rodzaj wydarzeń sportowych

63%

Dzięgiel A., Lubowiecki-Vikuk A. P.

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

|

2013

|

issue 2(12)

119-135

PL

W XXI w. na świecie zaczęto z zamiłowaniem uprawiać biegi rekreacyjne. Od 2013 r. jogging stał się najbardziej popularną aktywnością fizyczną wśród Polaków. Głównym celem artykułu jest ukazanie, że bieganie rekreacyjne, które jest nie tylko aktywnością ruchową służącą utrzymaniu właściwej kondycji fizycznej, ale także „sportem dla wszystkich”, zaczyna przybierać rangę specyficznego produktu turystyczno-sportowego – imprezy biegowej. W pracy do analizy wybrano toruńskie zawody biegowe i wydarzenia im towarzyszące, a także wykorzystano dane statystyczne dotyczące organizacji imprez biegowych w Polsce.

EN

In the twenty-first century recreational running has been taken up and practised by people virtually on a global scale. Since 2013, jogging has become the most popular physical activity among Poles. The main aim of this article is to demonstrate that recreational running is not only a physical activity performed in order to maintain proper physical condition, but also as a „sport for everyone”, it begins to take the status of a specific tourist and sport product – a running event. In this article, running competitions in Torun and supporting events have been selected for the analysis, as well as statistical data has been used concerning the organization of running events in Poland.

15

Wykazy mieszczan toruńskich pożyczających pieniądze na zapłaty dla Ulryka Czerwonki w okresie wojny trzynastoletniej

63%

Kopiński K.

Rocznik Toruński

|

2012

|

issue 39

137-146

16

Przedmioty znalezione na cmentarzu przy kościele św. Jakuba w Toruniu Wyniki badań archeologicznych

63%

Grzyb A.

Rocznik Toruński

|

2011

|

issue 38

157-168

17

Toruński juwenat polskich redemptorystów w latach 1921-1939

63%

Sadowski M.

Studia Pelplińskie

|

2019

|

vol. 53

419-432

EN

The history of the Minor Redemptorist Seminary in Torun reflects the dynamic growth of the congregation in the interwar period. Despite the harsh material and social conditions, the staff and the students were doing their best to fulfil generously the Redemptorist vocation: “soli Dei et studiis”. The formation process had many stages and the juniorate, which functioned as a minor seminary in accordance with the decrees of the Council of Trent, was the first of them. The institution served as private secondary school focused in Arts and Humanities whose alumni would be prepared for the Philosophical and Theological studies that would follow in the next stage of formation. This paper presents the history of the Torun Juniorate House from 1921 till 1939. It also makes references to the previous period since the founding of the institution in 1895 and to the events of the war campaign in September 1939. The article is based on the research of the documents of Roman and Polish collections as well as of the secondary literature.

PL

Międzywojenne losy Niższego Seminarium Duchownego Warszawskiej Prowincji Redemptorystów w Toruniu, zwanego popularnie juwenatem, są odzwierciedleniem dynamicznego rozwoju polskich redemptorystów w tym okresie. Znamiennym pozostaje fakt, iż w trudnych warunkach materialnych i społecznych, w obliczu rodzącej się polskiej państwowości, zarówno nauczyciele, uczniowie oraz ich wychowawcy starali się wiernie wypełniać redemptorystowskie powołanie w duchu idei – „soli Deo et studiis”. Proces przygotowania do życia zakonnego w Zgromadzeniu Redemptorystów obejmował kilka etapów formacyjnych. Juwenat był pierwszym z nich i funkcjonował w formule wypracowanej jeszcze przez Sobór Trydencki jako niższe seminarium duchowne. Była to prywatna szkoła średnia o kierunku humanistycznym, wszechstronnie przygotowująca młodzieńców do studiów filozoficzno-teologicznych, które juwenaccy absolwenci odbywali następnie w ramach właściwego seminarium o charakterze kleryckim. Niniejszy artykuł ma na celu zarysowanie dziejów funkcjonowania i organizacji juwenatu polskich redemptorystów na terenie Torunia w latach 1921–1939, z uwzględnieniem kontekstu historycznego od momentu jego powstania w 1895 roku aż do kampanii wrześniowej. Opracowanie to zostało oparte na materiale źródłowym, pochodzącym ze zbiorów rzymskich oraz krajowych, a także na dostępnych monografiach i opracowaniach odnoszących się do prezentowanej tematyki.

18

Geneza Pieszej Pielgrzymki Pomorskiej z Torunia na Jasną Górę (1979 rok)

63%

Kamiński A.

Rocznik Toruński

|

2011

|

issue 38

111-125

EN

The aim of the paper is to present both genesis and origins of the First Pomeranian Pilgrimage from Toruń to Jasna Góra Monastery in the year 1979. The author describes the ideas that motivated its initiators, various organizational (both secular and clerical) preliminary activities, different variants of pilgrimage routs and direct organizational activities just before the marching out of Toruń. He also describes the opening day of the pilgrimage, i.e. 5th August 1979, and presents the list of priests that took part in the pilgrimage. The Pomeranian Pilgrimage from Toruń to Jasna Góra Monastery became an important part of Polish pilgrimage movement and every year it attracted crowds of people who lived not only in Toruń, but also in other Pomeranian cities and villages (also outside the Diocese of Culm). The Pomeranian Walking Pilgrimage was one of the most important manifestations of Catholic religiosity after the II World War. It was also a visible sign of piety and attachment of Poles to their religion that in those days was repressed by the Communist regime. Certainly the Pomeranian Walking Pilgrimage was an important element of Pomeranian religious landscape that was of benefit not only to Toruń, but also the Diocese of Culm, and its influences are still visible, though it last marched out in 1991.

DE

Ziel dieses Artikels ist es, die Hintergründe der ersten Pilgerfahrt von Thorn nach Tschenstochau darzustellen, die im Jahre 1979 erstmalig stattfand. Der Autor stellt ihre Genese, die säkulare und geistliche Tätigkeiten, die mit ihr verbunden waren, die Varianten der Routen und die organisatorische Tätigkeiten kurz vor dem Abmarsch, dar. Er beschreibt auch den Tag, wann die Pilgerfahrt begann (den 5. August 1979) und zählt die Priester auf, die in der Pilgerfahrt teil nahmen. Seit 1979 wurde die Pilgerfahrt ein festes Teil Polnischer Pilgerbewegung. Jahr für Jahr nahm in ihr eine Menge von Leuten teil, die nicht nur aus Thorn kamen, sondern auch aus der ganzen Region Kujawien-Pommern (und nicht nur Diözese Culm). Die Pommersche Pilgerfahrt war ein wichtiger Ausdruck der Religiosität in Nachkriegspolen. Sie war auch ein Zeichen der Frömmigkeit und der Bindung an Religion, die damals bekämpft von Kommunisten war. Ohne Zweifel beeinflusste die Pommersche Pilgerfahrt sowohl Thorn, als auch Diözese Culm. Überdies kann man ihren Einfluss noch finden, obwohl sie im Jahr 1991 zum letzten Mal stattfand.

19

Wilkierz Wielkiej Nieszawki z 1771 roku

63%

Targowski M.

Rocznik Toruński

|

2012

|

issue 39

147-160

20

Nazwy miejscowe – przekaz i świadectwo rzeczywistości kulturowo-historycznej. Ochrona, eksploracja, upowszechnianie

63%

Trapszyc A.

Łódzkie Studia Etnograficzne

|

2016

|

vol. 55

EN

The UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage strongly emphasises the role of oral tradition. However, among the elements of intangible heritage which it mentioned, toponyms– names of historic, cultural and topographic/natural content – were omitted. This does not mean that they are not under protection. Place names and urbanonyms deserve attention of cultural anthropologists, historians and museologists, not only as research objects, but also as historical sources requiring the same care as other monuments.In the article I concentrate on the names of Toruń, a city included in the UNESCO World Heritage List, and the names of several villages near Toruń. This choice is aimed at presenting the problem of protecting historic names, the necessity of restoring the names eradicated from terminology and assigning toponyms used in colloquial speech.My reflections are the result of research carried out as part of my work in the Ethnographic Museum in Toruń. It is based on interaction with members of the local community, activists of local organisations and officials. The experiences gained from these contacts prove that the awareness of the value of historic place names and the knowledge of the law on the preservation of historic monuments are still very low. Hence the need for cultural anthropologists’ work. However, it should involve not only discovering toponyms and creating a catalogue of historic names, but also education, which can be provided in the dialogue with our interlocutors.

PL

W Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego mocno podkreśla się rolę ustnego przekazu. Wśród wymienionych elementów niematerialnego dziedzictwa pominięto jednak toponimy – nazwy o historycznych treściach, tak kulturowych, jak topograficzno-przyrodniczych. Nie oznacza to jednak, że nie podlegają one ochronie. Nazwy terenowe i urbanonimy zasługują na zainteresowanie antropologa kultury, historyka i muzealnika, nie tylko jako obiekty badań, ale jako źródła historyczne wymagające takiej samej troski, jak inne zabytki. W artykule zwracam uwagę na nazwy Torunia, miasta wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO, oraz na nazwy kilku podtoruńskich wsi. Wybór ten ma na celu wskazanie na potrzebę ochrony nazw zabytkowych, a także na konieczność przywrócenia nazw wyrugowanych z nomenklatury oraz powołania toponimów funkcjonujących w mowie potocznej. Moje refleksje są wynikiem badań, jakie prowadzę w ramach pracy w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Mają one charakter interakcji z miejscową społecznością, działaczami lokalnych towarzystw i urzędnikami. Doświadczenia wyniesione z tych kontaktów dowodzą, że świadomość wartości historycznej nazw miejscowych oraz znajomość prawa o ochronie zabytków są u nas wciąż bardzo niskie. Stąd i potrzeba działań antropologów kultury. Nie chodzi jednak tylko o odkrywanie toponimów i tworzenie katalogu nazw zabytkowych, ale o edukację, którą możemy prowadzić w dialogu z naszymi rozmówcami.

Refine search results

Teatr Narodowy na Pomorzu w kontekście toruńskiej drogi do wolności

Sport tourism as an opportunity for development of the local tourism economy

„Purpurowy płomień”. Helena Grossówna w Operze Pomorskiej i Teatrze Toruńskim

Profesor Antoni Czacharowski (1931– 2015), historyk, wybitny dydaktyk, prorektor UMK

Żydzi w Toruniu w latach 1793 –1950

Johann Regius i Konrad Graser Starszy o kulcie obrazów. Przyczynek do dziejów sztuki w nowożytnym Toruniu

Organizacja szpitala i domu zakonnego Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej w Toruniu w latach 1920 –1939

Tadeusz Zakrzewski (1922–2014) – pasjonat naukowych i społecznych działań dla Torunia

Dochody toruńskiej kamlarii w świetle ksiąg rachunkowych w latach 1703 –1756

Nieznane starodruki ulotne w bibliotece Archiwum Państwowego w Toruniu

Pierniki toruńskie w historii i podaniach lokalnych

Narodziny mitu „toruńskiej krwawej łaźni” i „krwawego sądu”

Ceramika z najnowszych badań zamku krzyżackiego w Toruniu O naczyniach i wiktuałach z krzyżackiej kuchni

Imprezy biegowe jako specyficzny rodzaj wydarzeń sportowych

Wykazy mieszczan toruńskich pożyczających pieniądze na zapłaty dla Ulryka Czerwonki w okresie wojny trzynastoletniej

Przedmioty znalezione na cmentarzu przy kościele św. Jakuba w Toruniu Wyniki badań archeologicznych

Toruński juwenat polskich redemptorystów w latach 1921-1939

Geneza Pieszej Pielgrzymki Pomorskiej z Torunia na Jasną Górę (1979 rok)

Wilkierz Wielkiej Nieszawki z 1771 roku

Nazwy miejscowe – przekaz i świadectwo rzeczywistości kulturowo-historycznej. Ochrona, eksploracja, upowszechnianie