Search results

1

Listy Kazimierza Twardowskiego do Ludwika Finkla

100%

Hoszowska M.

Galicja. Studia i materiały

|

2016

|

issue 2

299-346

EN

This edited collection of correspondence written by an eminent Polish philosopher Kazimierz Twardowski (1866–1938), the creator of Lvov-Warsaw philosophical school consists of 38 letters and cards written to the well-known historian and the rector of the Lvov University, Ludwik Finkel (1858–1930). They refer to over thirty-year-long period (1899–1930) of friendship between these two scientists exchanging remarks on not only current scientificorganizational matters but also socio-political ones and private ones. The importance of this friendship also lies in the fact that it lasted mostly at the time not included in Twardowski’s personal journal. The basis of the collection are the letters from the State Archives of the Lvov District in Lvov, preserved in L. Finkel’s inheritance.

PL

Opracowany zbiór korespondencji wybitnego polskiego filozofa, Kazimierza Twardowskiego (1866–1938), twórcy filozoficznej szkoły lwowsko-warszawskiej, obejmuje 38 listów i kartek pisanych do znanego historyka i rektora Uniwersytetu Lwowskiego, Ludwika Finkla (1858–1930). Dotyczy ponadtrzydziestoletniego okresu (1899–1930) znajomości lwowskich uczonych i przyjaciół, wymieniających się spostrzeżeniami na temat nie tylko bieżących spraw naukowo-organizacyjnych, ale i społeczno-politycznych oraz prywatnych. Rangę tej korespondencji podnosi także to, że przypada w znacznej mierze na okres, dla którego brak zapisek w osobistym dzienniku Kazimierza Twardowskiego. Podstawą zbioru są listy pochodzące z Państwowego Archiwum Obwodu Lwowskiego we Lwowie zachowane w spuściźnie L. Finkla.

2

Stanisław Zakrzewski (1873–1936) i jego uczniowie

75%

Pisulińska J.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2020

|

vol. 65

|

issue 1

37–46

EN

In 1907, Stanisław Zakrzewski (1873–1936), one of the most outstanding Polish historians of the interwar period, created a seminar on Polish history at the University of Lwów which prepared students for further research on the history of the Polish state of the Piast and Jagiellonian times. During the time the seminar was active (1907–1936), forty participants took up systematic scientific research. The students adopted their mentor’s approach to research and presented similar views on particular historical phenomena. They were also connected with Zakrzewski by a unique emotional bond, which lasted not only during their studies and preparation of doctoral dissertations, but even after they had reached scientific maturity.

3

Львівська історична школа Михайла Грушевського: становлення, функціонування, структура

75%

Тельвак В., Педич В.

Galicja. Studia i materiały

|

2015

|

issue 1

229-251

EN

In this article the issue of establishing and in particular functioning of the Mychailo Hruszewski’s Lvov history school. Attention has been paid to its two-level structure. The significance of the scientific seminar conducted by the historian at the Lvov University has been notes as an institutional basis influencing research attitudes and creative interests of his students. Equally significant for the scientific development especially of young Ukrainian researchers were classes given in the historic-philosophical section of the Scientific Society named by Szewczenko. It has been stated that scientific-didactic activity of Hruszewski led to the preparation of young researchers of the Ukrainian science.

PL

W artykule poruszono kwestie powstania, a w szczególności funkcjonowania lwowskiej szkoły historycznej Mychajła Hruszewskiego. Zwrócono uwagę na jej dwustopniową strukturę. Dostrzeżono znaczenie prowadzonego przez historyka na Uniwersytecie Lwowskim seminarium naukowego jako podstawy instytucjonalnej rzutującej na postawy badawcze i zainteresowania twórcze studentów. Równie istotne dla rozwoju naukowego zwłaszcza młodych badaczy ukraińskich były zajęcia prowadzone w historyczno-filozoficznej sekcji Naukowego Towarzystwa im. Szewczenki. Stwierdzono, że działalność naukowo-dydaktyczna Hruszewskiego prowadziła do przygotowania młodych badaczy ukraińskiej nauki.

4

Rozwój polonistyki na Uniwersytecie Lwowskim

75%

Krawczuk A.

Język Polski

|

2013

|

issue 3

150-161

PL

Autorka przedstawia w artykule zarys dziejów polonistyki na Uniwersytecie Lwowskim, uwypuklając mniej opisany w dotychczasowej literaturze przedmiotu rozwój badań naukowych i naukowo-dydaktycznych po drugiej wojnie światowej, ze szczególnym uwzględnieniem obecnego ich stanu — w ramach działalności Katedry Filologii Polskiej Narodowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki. Zaznacza także zmiany, które na początku XXI wieku zaszły na Uniwersytecie Lwowskim w dziedzinie dydaktyki języka polskiego i filologii polskiej.

EN

The author presents the main stages in the history of the Polish Studies at the University of Lviv, focusing in her article on the situation — less described in the existing literature — of the development of didactic research after World War II, with particular reference to its current state — within the activity of the Department of Polish Philology. She also points out the changes that occurred at the beginning of the twenty first century in the field of teaching the Polish language and Polish Philology at the University of Lviv in comparison with previous periods.

5

Michał Piekarski, Przerwany kontrapunkt. Adolf Chybiński i początki polskiej muzykologii we Lwowie 1912–1944, Warszawa 2017 (= Monografie z Dziejów Oświaty 48) Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, ss. 461. ISBN 978-83-7545-759-9

75%

Sieradz M.

Muzyka

|

2019

|

vol. 64

|

issue 2

141-153

6

The сreation and development of the department of criminal procedure and criminal law of the Lviv University

63%

Kakhnych V.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2015

|

vol. 15/2

119-128

EN

This paper analyzes the stages of creation and further development of the Department of Criminal Procedure and Criminal Law at the Law Faculty of the University of Lviv. The considerable attention is paid to describing the scientific school of criminal legal proceedings and the academic activity of the most outstanding scientists of the Law Faculty in the field of Criminal Procedure and Criminal Law

PL

W niniejszym artykule autor analizuje etapy utworzenia i rozwoju katedry procesu kryminalnego i kryminalistyki na wydziale prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Znaczną uwagę poświęcił on charakterystyce szkoły naukowej sądownictwa kryminalnego, naświetlił także działalność naukową najwybitniejszych uczonych prawników wydziału prawa w zakresie procesu kryminalnego i kryminalistyki.

7

Між позитивізмом та класичним історизмом: історичні погляди Ксаверія Ліске

63%

Глушик І.

Galicja. Studia i materiały

|

2015

|

issue 1

213-228

EN

Ksawery Liske (1838–1891), a researcher of 16th century history, publisher of sources, organizer of scientific life in Lvov and tutor of the next generations of researchers, was known as a propagator of achievements of German history science. Studies in Wroclaw, Berlin and Lips made him the expert in the principles of critical historiography, which he skillfully passed to his students at the Lvov University. The scientific output of Liske was characterized by constructing a wide historical background, great knowledge of the literature on the subject and originality of conclusions based on thorough source studies. On the basis of Liske’s scientific output, i.e., monographic dissertations, reviews, prefaces to source publications as well as participation in ongoing scientific discussions one may conclude that his theoretical views on history and the way of perceiving the history process inscribe him into the current of classical historism as a research model.

PL

Ksawery Liske (1838–1891), badacz dziejów XVI w., wydawca źródeł, organizator życia naukowego we Lwowie i wychowawca kolejnych pokoleń badaczy, dał się poznać jako propagator osiągnięć niemieckiej nauki historycznej. Studia we Wrocławiu, Berlinie i Lipsku uczyniły z niego znawcę zasad krytycznej historiografii, które umiejętnie zaszczepiał na Uniwersytecie Lwowskim. Dorobek naukowy Liskego wyróżnia konstruowanie szerokiego tła historycznego, dobra znajomość literatury przedmiotu i oryginalność wniosków opartych na gruntownych badaniach źródłowych. Na podstawie analizy dorobku naukowego Liskego, tj. rozpraw monograficznych, recenzji, przedmów do publikacji źródłowych oraz udziału w toczonych dyskusjach naukowych, można wnioskować, że jego zapatrywania teoretyczne na historię i sposób postrzegania procesu dziejowego wpisują go w nurt klasycznego historyzmu jako modelu badawczego.

8

Maria Ludwika Gonzaga w pracach Wiktora Czermaka

63%

Hoszowska M.

Studia Polonijne

|

2019

|

vol. 40

79-100

PL

Autorka artykułu analizuje twórczość krakowskiego historyka Wiktora Czermaka (1863-1913) pod kątem opinii i ocen, jakie były formułowane przez tego badacza XVII stulecia o małżonce Władysława IV i Jana Kazimierza – Ludwice Marii Gonzadze. Czermak wysoko ocenił polityczny zmysł i inicjatywę tej władczyni w pracy doktorskiej przygotowywanej we Lwowie pod kierunkiem Ksawerego Liskego, i obronionej w 1887 r. w Krakowie. Dwaj ostatni władcy z dynastii Wazów na polskim tronie, oraz ich małżonka, przez długie lata zajmowali uwagę krakowskiego uczonego. W artykule mowa o ewolucji zapatrywań na przybyłą z Francji energiczną władczynię. Wiele wskazuje, że historyk przeszedł od fascynacji „męską” osobowością małżonki Jana Kazimierza w połowie lat osiemdziesiątych XIX wieku, do bardziej krytycznego spojrzenia na poczynania Francuzki w Polsce w schyłku kolejnej dekady. Wynikało to ze zmiany zainteresowań i rozszerzania bazy źródłowej, lepiej oświetlającej osobę królowej, w której dojrzalszy badacz dostrzegał wady, jakich nie zauważał w studenckich latach.

EN

The author of the article analyzes the creative work of the Cracow historian Wiktor Czermak (1863-1913) in terms of opinions and assessments that were formulated by this researcher of the 17th century. It concerned the wife of Władysław IV and Jan Kazimierz, who was Ludwika Maria Gonzaga. Czermak highly valued the political ideas and initiative of this ruler in his doctoral dissertation prepared in Lviv under the direction of Ksawery Liske, defended in 1887 in Krakow. The last two rulers of the Vasa dynasty on the Polish throne, and their spouse, were the object of the Krakow scholar’s interest for many years. The article talks about the evolution of the views of an energetic ruler from France. There are many indications that the historian passed from his fascination with the “male” personality of the wife of Jan Kazimierz in the mid-1880s, to a more critical look at the French woman’s actions in Poland at the end of the next decade. This resulted from a change in interests and expanding his source of information, which better illuminating the person of the queen. Thus, the researcher gave a more mature picture of the flaws that he did not notice in his student years.

9

Z historii stosunków polsko-ukraińskich w środowisku muzycznym Uniwersytetu Lwowskiego w pierwszych trzech dekadach XX wieku

51%

HRAB U.

Edukacja Muzyczna

|

2016

|

issue 11

133-144

PL

Problematyka niniejszej pracy koncentruje się na określeniu relacji Adolfa Chybińskiego, wybitnego polskiego muzykologa, kierownika Zakładu Muzykologii Uniwersytetu Lwowskiego z jego ukraińskimi studentami i współpracownikami. Podstawę opracowania stanowią: korespondencja, oficjalne dokumenty i osobiste wspomnienia. Źródła te świadczą o tolerancji, wzajemnym szacunku i zrozumieniu nawet w czasach najostrzejszych konfliktów międzynarodowych. Przy bardziej wnikliwym, spersonifikowanym spojrzeniu na historię widzimy, że przeszłość polsko-ukraińska była wielowymiarowa i niejednoznaczna, a na płaszczyźnie intelektualnej, kulturowej i artystycznej istniało znacznie więcej punktów wspólnych, niż przyjęło się dziś o tym sądzić.

EN

The subject matter of this paper focuses on the relations between Adolf Chybiński, a outstanding Polish musicologist and head of the Department of Musicology of the University of Lviv and his Ukrainian students and coworkers. The basis for the study is constituted by: the correspondence, official documents and personal recollections. These sources give evidence of tolerance, mutual respect and understanding even at a time of the sharpest international conflicts. With a closer personified look into the history, we can see that the Polish-Ukrainian past was multidimensional and intricate, and at an intellectual, cultural and artistic level there were far more common points than it is generally believed nowadays.

UK

Проблематика поданої статті концентрується на визначенні відношення видатного польського музикознавця, керівника Закладу музикології Львівського Університету Адольфа Хибінського до його українських студентів та співпрацівників. Підставу розвідки становлять: кореспонденція, офіційні документи і особисті спогади. Ці джерела свідчать про толерантність, взаємну повагу і порозуміння навіть у час найгостріших міжнаціональних конфліктів. За уважнішого особистісного підходу до історії бачимо, що польсько-українське минуле було багатовимірним і неоднозначним, а в інтелектуальній культурній площині існувало значно більше спільних точок перетину, аніж прийнято сьогодні вважати.

10

Poczet jurystów i ekonomistów (2). Rafał Lemkin (1900-1959) – patron „Głosu Prawa” 2019

51%

Redzik A.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2019

|

vol. 2

|

issue 1(3)

217-229

PL

W drugim zeszycie w ramach „Pocztu Jurystów i Ekonomistów” prezentujemy Rafała Lemkina, polskiego prawnika, którego dziś zna cały świat jako twórcę koncepcji „zbrodni ludobójstwa” a potem głównego autora Konwencji ONZ z 9 grudnia 1948 r. w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Stale wiedza o polskim okresie życia Lemkina jest w literaturze światowej nieznaczna. Dlatego też w 2017 r. opublikowaliśmy krótką biografię, akcentując przede wszystkim okres polski życia twórcy pojęcia „ludobójstwo” (A. Redzik, Rafał Lemkin (1900-1959) – co-creator of international criminal law. Short biography, Warsaw 2017, ss. 70; ISBN 978-83-931111-3-8). Zbliżające się 60-lecie śmierci Rafała Lemkina jest dobrą okazją, aby to on stał się patronem drugiego roku wydawniczego „Głosu Prawa”. Postanowiliśmy też o przedrukowaniu mało znanego artykułu Lemkina na temat władzy sędziego karnego, gdyż twórczość jego z okresu sprzed 1933 r., szczególnie z obszaru kryminologii oraz prawa karnego nie jest dziś znana. 60 rocznica śmierci stanowi dodatkowy pretekst do przywołania sylwetki Rafała Lemkina.

EN

This section presents figures of the most distinguished Polish lawyers and economists. The aim is to provide a possibly broad depiction of their scientific, organizational, didactic and social achievements. In 2019, the patron of “The Voice of Law” is Raphael Lemkin.

11

Z Wielkopolski do Lwowa – w pogoni za realizacją marzeń. Przypadek Ksawerego Liskego w świetle korespondencji

51%

Kawalec A.

Galicja. Studia i materiały

|

2019

|

issue 5: "Filozofia w Galicji II"

311-351

PL

Przedmiotem niniejszego tekstu jest próba odtworzenia drogi, jaką przebył Ksawery Liske, jeden z najbardziej zasłużonych historyków polskich drugiej połowy XIX w., nim trafił do Lwowa – docelowego miejsca swej działalności naukowej. Posiłkując się korespondencją uczonego, mamy możliwość zapoznania się z realiami politycznymi, ekonomicznymi, społecznymi przełomu lat 60. i 70. XIX w., które warunkowały rozwój nauki polskiej. Przy tej okazji poznajemy osoby ze świata nauki, literatury i polityki, dzięki którym Ksawery Liske dostał szansę pracy naukowej i dydaktycznej m.in. na Uniwersytecie Lwowskim i w Archiwum Bernardyńskim we Lwowie.

EN

The study attempts to recreate the path of Ksawery Liske, one of the most recognised Polish historians of the second half of the 19th century, leading him to Lviv, the final destination of his scientific activity. Thanks to the scholar’s correspondence, it is possible to become familiar with the political, economic and social reality at the turn of the 1860s and 1870s, which conditioned the development of Polish science. In the process, the study presents figures from the world of science, literature and politics, thanks to whom Ksawery Liske received the opportunity to work as a scientist and a didactician, e.g. at the Lviv University and in the Bernardine Archive in Lviv.

12

Poczet jurystów i ekonomistów (3). Stanisław Śliwiński (1887-1959)

51%

Redzik A.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2019

|

vol. 2

|

issue 2(4)

409-427

PL

W trzeciej odsłonie „Pocztu” przybliżamy sylwetkę jurysty, który do dziś jest wspominany wśród warszawskich prawników najstarszego pokolenia, a szczególnie sędziów i adwokatów. Okazją do przypomnienia go jest 60. rocznica śmierci, ale także fakt, że właściwie – poza kilkoma krótkimi wspomnieniami – nie zostało mu poświęcone obszerniejsze opracowanie. Prezentowany artykuł jest znacznie poszerzoną wersją życiorysu opublikowanego w Polskim Słowniku Biograficznym. Oparty został na szczegółowej kwerendzie archiwalnej. Dostarcza wielu nieznanych wcześniej informacji lub prezentuje je w nieco odmiennym oświetleniu. Stanisław Śliwiński był wychowankiem lwowskiej szkoły prawa, ale życie naukowe związał z Uniwersytetem Warszawskim, a praktykę z sądownictwem, będąc przez wiele lat sędzią SN. Z urzędu sędziowskiego ustąpił w 1939 r. w związku z objęciem katedry na UW. W okresie wojny i po wojnie koncentrował się na pracy naukowej i dydaktycznej. Wychował wiele pokoleń karnistów i pozostawił dzieła, które do dziś stanowią kanon literatury, szczególnie karno-procesowe. Miał też osiągnięcia na polu kodyfikacji prawa karnego w II RP i w Polsce Ludowej oraz organizacji nauki.

EN

In the third installment of the Fellowship, we present the silhouette of a jurist who is still remembered among Warsaw lawyers of the oldest generation, especially among the judges and the advocates. An occassion to remind us of him is the 60th anniversary of his death, and the fact that – apart from a few short memories – he was not devoted to a more comprehensive study. The presented article is a significantly expanded version of the biographical note published in the “Polish Biographical Dictionary”. It was based on a detailed archival query. It provides a lot of previously unknown pieces of information or presents them in a slightly different light. Stanisław Śliwiński was a graduate of the University of Lwów (now Lviv) but he associated his scientific life with the University of Warsaw, and his practical activity with the judiciary, being for many years a judge of the Supreme Court. He stepped down from the judicial office in the aftermath of the changes in the 1930s. During the war and after the war, he concentrated on scientific and didactic work. He “raised” many generations of criminal lawyers and left studies that belong to the canon of literature, notably within the field of criminal procedure. He also had achievements in the field of codification of the criminal law in the Second Polish Republic and in People’s Poland as well as in the organization of science.

13

Znaczenie doktryny prawa cywilnego dla rozwoju Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego (początek XVII–koniec XIX wieku)

51%

Kachnycz W.

Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze

|

2018

|

vol. 9

9-20

PL

W artykule zostało uzasadnione znaczenie doktryny prawa cywilnego dla prawidłowego funkcjonowania Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego od początku XVII wieku do końca XIX. Początkowo w Galicji specjalistów, którzy mogliby należycie wykonywać swoje obowiązki w zakresie rożnych zawodów prawniczych, było niewielu, dlatego też badania z zakresu podstaw nauki cywilnej były wręcz niezbędne. Nie zawsze urzędnicy mieli umiejętności potrzebne do wykonywania ważnych zadań publicznych. W związku z tym zaistniała potrzeba przyswojenia niezbędnej wiedzy i rozwijania kompetencji koniecznych do umiejętnego i efektywnego wykonywania zadań o znaczeniu państwowym. Lwowska szkoła cywilna kształtowała się jednak w trudnych czasach. Przynależność Galicji do obszarów rożnych państw w rożnych okresach historycznych wpłynęła, bez wątpienia, na kształt doktryny prawa cywilnego, to znaczy na poglądy i doświadczenia lwowskich prawników. W artykule ustalono, że od czasu utworzenia uniwersytetu, już w 1661 roku, zaczęła się kształtować grupa podobnie myślących ludzi, którzy uważali, że bez zrozumienia podstawowych pojęć cywilistyki, bez właściwego studiowania prawa cywilnego zbudowanie solidnych podstaw państwa, kształtowanie ideałów państwowych, zapewnienie rozwoju edukacji i uniwersytetu byłoby niemożliwe. Główne podstawy prawa cywilnego czerpią inspirację z czasów Imperium Rzymskiego. Właśnie Imperium Rzymskie po raz pierwszy zaczęło nie tylko rozpatrywać cywilistykę w płaszczyźnie teoretycznej, lecz również w codziennym życiu stosować normy prawa cywilnego. We Lwowie od 1661 roku nie nastąpiły żadne znaczące zmiany w procesie nauczania w porównaniu z istniejącym wcześniej Kolegium Jezuickim. Uzyskanie przez kolegium statusu akademii było decyzją raczej polityczną. Do wyszkolenia niezbędnego organom ścigania personelu, który miałby pracować w służbach cywilnych, sądach oraz innych organach państwowych, potrzebni byli specjaliści. Widać więc, że praca naukowa, którą prowadzono w nowo utworzonej akademii w 1661 roku, nie różniła się od tego, co Ignacy Loyola rozpoczął we Lwowie jeszcze w 1608 roku. Zauważalne zmiany w tym zakresie nastąpiły dopiero po odnowieniu działalności Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego przez cesarza austriackiego Józefa II w 1784 roku. Programy edukacyjne Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego z okresu panowania austriackiego obejmowały główne kierunki ówczesnej nauki prawa, a mianowicie historię ustroju politycznego, historię prawa austriackiego i niemieckiego, prawo rzymskie, prawo niemieckie, prawo kanoniczne, strukturę administracji publicznej, austriacki proces cywilny, austriackie prawo karne, europejskie prawo międzynarodowe, prawo handlowe i wekslowe, medycynę sądową, prawo finansowe, prawo gospodarcze, prawo państwowe monarchii konstytucyjnych, austriackie powszechne prawo finansowe, austriackie prawo polityczne, austriackie prawo górnicze, obliczenia rządowe, austriackie powszechne prawo prywatne, statystykę europejską. Zdobyta wiedza z wymienionych przedmiotów umożliwiała studentom Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego uzyskanie gruntownego wykształcenia prawniczego. Do pracy na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego zostali zaproszeni profesorowie — Anton Pfleger, Jan Ambros, Dominik Kofi l i Baltazar Borzaga (pierwszy kierownik Katedry Prawa Cywilnego, która wtedy była katedrą prawa cywilnego, rzymskiego prawa prywatnego i kryminalistyki). Ich zadaniem było zorganizowanie działalności edukacyjnej i badawczej oraz zapewnienie nauczania prawa naturalnego, międzynarodowego, rzymskiego, prawa karnego i kanonicznego. W tym okresie, a mianowicie w 1784 roku, na Uniwersytecie prawo studiowało 26 studentów, a w 1790 roku — 78 studentów. Głównym wymaganiem władz austriackich było odpowiednie szkolenie na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego studentów, którzy mogliby zasilić niezbędny personel prawniczy w Galicji i Lodomerii: między innymi sędziów, prokuratorów, notariuszy.

14

Poczet jurystów i ekonomistów (8). Juliusz Makarewicz (1872-1955)

51%

Redzik A.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2022

|

vol. 5

|

issue 1 (9)

161-178

EN

Over the past few years, the Author has published several studies on Juliusz Makarewicz, which – as the Author announced a few years ago – are a prelude to the publication of the monograph on this outstanding Polish legal scholar. The round 150th birth anniversary creates a good opportunity to reflect on the research conducted so far and to present in a literary form a biographical note on life and achievements of the main creator of the 1932 Criminal Code, whose 90th anniversary is celebrated in 2022.

PL

Okrągła – 150. – rocznica urodzin stanowi dobrą okazję do podsumowania dotychczasowych badań oraz przedstawienia w „Poczcie jurystów i ekonomistów” życia i dokonań głównego twórcy Kodeksu karnego z 1932 r., którego 90 rocznicę także obchodzimy w 2022 r. Opracowanie oparte jest na licznych dotychczasowych publikacjach autora poświęconych Juliuszowi Makarewiczowi. Celem jego jest przedstawienie w syntetyczny sposób życia, dokonań i poglądów najwybitniejszego karnisty polskiego ostatnich wieków, o którym Władysław Wolter pisał: „gwiazda pierwszej wielkości na naszej i nie tylko naszym firmamencie naukowym, uczony, który na zawsze zapisał się w księdze historii nauki, do którego twórczości powracać będą pokolenia badaczy […] Był bezsprzecznie pierwszym kryminologiem i kranistą polskim, otoczony powszechnym uznaniem, zajmował dominujące stanowisko w areopagu kodyfikatorów […]”. Z okazji wskazanych rocznic, jako tom czwarty serii FONTES „Biblioteki Głosu Prawa”, wydany zostanie przełomowy podręcznik do prawa karnego pióra Juliusza Makarewicza, któremu Polska zawdzięcza najlepszy kodeks karny w swoich dziejach. Książka ukaże się pod koniec roku 2022.

15

Physics at the University of Lviv since the 17th century until the second world war: Addenda to the bibliography

51%

Rovenchak A., Kiktyeva O.

Studia Historiae Scientiarum

|

2016

|

vol. 15

47–73

PL

Previously, an attempt was made to compile in a series of papers a complete bibliography of works related to physics at the University of Lviv. The period since the foundation of the University in 1661 until the division of the Chair of Physics in 1872 was discussed by Rovenchak (2014). Special attention was paid to the development of theoretical physics, starting from the first professor, Oskar Fabian (Rovenchak 2009), followed by the famous physicist Marian Smoluchowski (Rovenchak 2012), and finally the Interbellum (Rovenchak 2013). The history of astronomy at the University of Lviv, albeit without a special bibliographic section, is presented by Novosyadlyj (2011) and Apunevych et al. (2011). The development of the experimental physics since 1872 still awaits a detailed study. The present paper will provide some additions to this bibliography: firstly with the descriptions of several missing early works from the 17th and 18th century and then, with a presentation of the activity of Wojciech Urbański. It is followed by a couple of works by Oskar Fabian and Marian Smoluchowski. Finally, minor complements to the bibliographic lists from the 1930s will be made, including popular newspaper articles. We strive to present the bibliographic description as completely as possible, in particular by avoiding abbreviations in names and titles, so that readers can extract any information of their interest. All items were examined de visu except for those marked with an asterisk (*) after the number.

XX

W serii artykułów, jakie ukazały się już kilka lat temu, próbowano sporządzić kompletną bibliografię prac dotyczących fizyki na Uniwersytecie Lwowskim, od jego założenia w 1661 roku do podziału Katedry Fizyki w 1872 roku (Rovenchak 2014). Ponadto szczególną uwagę zwrócono na rozwój fizyki teoretycznej, poczynając od pierwszego profesora, Oskara Fabiana (Rovenchak 2009), poprzez dorobek słynnego fizyka Mariana Smoluchowskiego (Rovenchak 2012) i kończąc badania na okresie międzywojennym (Rovenchak 2013). Opisano również historię astronomii na tej uczelni (Novosedly 2011; Apunevych et al. 2011), jednak bez podania spisu literatury. W niniejszym artykule omówiono więc niektóre uzupełnienia bibliografii. Przede wszystkim opisano kilka brakujących poprzednio dzieł pochodzących z XVII i XVIII wieku. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje rękopis pt. Physica sive scientia naturalis z 1668 roku, ktory pojawił się zaledwie siedem lat po założeniu Uniwersytetu. Więcej miejsca poświęcono również działalności Wojciecha Urbańskiego, którego habilitacja z fizyki matematycznej była najprawdopodobniej pierwszą w monarchii Habsburgów. Dodano także kilka dzieł Oskara Fabiana i Mariana Smoluchowskiego. Wreszcie poczyniono nieznaczne uzupełnienia bibliografii z lat trzydziestych XX wieku, np. dodano popularne artykuły prasowe autorstwa Leopolda Infelda. Zamysłem autorów było przedstawienie opisów bibliograficznych w sposób jak najbardziej kompletny, w szczególności poprzez unikanie skrótów w nazwach i nazwiskach, tak by czytelnicy mogli zdobyć wszelkie interesujące ich informacje na temat publikowanych prac. Wszystkie tytuły zostały sprawdzone de visu, z wyjątkiem dwóch książek XVIII-wiecznych. Łącznie lista dodatków obejmuje 84 podstawowe pozycje oraz 7 pozycji pomniejszych. Rozpoczęto również zbieranie danych na temat prac z fizyki doświadczalnej na Uniwersytecie po 1872 roku, gdyż ten zakres nie został jeszcze opracowany, a historia tej dyscypliny i jej rozwój w tym okresie wciąż czeka na szczegółowe badania.

16

Działalność dydaktyczno-naukowa ks. Jana Ślósarza na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1886-1903

45%

Wołczański J.

Studia Polonijne

|

2020

|

vol. 41

109-130

EN

This article presents the university career of a clergyman of the Archdiocese of Lviv of the Latin rite, Dr. habil. Jan Ślósarz (1850–1917). After obtaining his doctoral degree in theology in 1855 at the Faculty of Theology of the University of Vienna, he returned to Lviv, where he was employed as a secondary school catechist. However, he did not abandon his plans for further scientific career. In the years 1886/87–1890/91 he was employed at the Faculty of Theology of the University of Lviv as an assistant professor. He gave lectures, on and off, on several subjects in place of absent professors. For instance, in the winter of 1888, he replaced the New Testament lecturer, Fr. Józef Watzke. In the spring of 1889 he was commissioned to give lectures on the Old Testament in place of Fr. Klemens Sarnicki OSBM. In 1890 he replaced Fr. Józef Delkiewicz at the Department of Church History. Simultaneously, in 1888–1892 the clergyman served as a prefect of the Lviv Seminary of the Latin rite, and then in 1892–1894 as a teacher of religion in the Fifth Grammar School, and in 1894–1905 as a catechist in the High Real School in Lviv. However, the ultimate dream of Fr. Ślósarz was a university professorship. He sought it already in 1895, when the Department of Church History was vacant, but to no avail. He tried again in 1900, opening his habilitation procedure in the field of pastoral theology at the University of Lviv. He obtained his habilitation degree without any major difficulties, and it was approved by the Ministry of Religions and Education in 1891. The Department of Pastoral Theology was, however, not vacant. But after the death of its head in 1902, a real opportunity presented itself. Fr. Ślósarz was made an interim acting head of the department, though he did not receive a formal nomination. In spite of his efforts, Fr. Ślósarz eventually lost the competition for the new head of the department to Fr. Alojzy Jougan, who had practical pastoral experience plus considerable writing and organisational experience. As a consolation he was entrusted with commissioned lectures in 1901–1903 on the Sacrament of Penance. Discouraged by his failures, Fr. Ślósarz turned to another sphere of his activity – in 1904 he was nominated a canon of the Metropolitan Chapter in Lviv, holding this position for the last 13 years of his life.

PL

Niniejsze opracowanie prezentuje uniwersytecką karierę duchownego archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego, ks. doc. dr. hab. Jana Ślósarza (1850-1917). Po uzyskaniu doktoratu z teologii w roku 1855 na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wiedeńskiego, powrócił do Lwowa, pełniąc m.in. obowiązki katechety szkół średnich. Nie porzucił wszakże planów dalszych awansów naukowych. W latach 1886/87–1890/91 został zatrudniony na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego w charakterze adiunkta. W zastępstwie nieobecnych profesorów wykładał dorywczo kilka dyscyplin. I tak zimą 1888 r. zastępował wykładowcę Nowego Testamentu ks. prof. Józefa Watzkę. Wiosną 1889 r. zlecono mu wykłady Starego Testamentu w miejsce o. prof. Klemensa Sarnickiego OSBM. W 1890 r. zastąpił ks. prof. Józefa Delkiewicza na Katedrze Historii Kościoła. Równocześnie do tych zajęć, w latach 1888-1892 duchowny pełnił funkcję prefekta lwowskiego Seminarium Duchownego ob. łac., a następnie w latach 1892-1894 nauczyciela religii w V Gimnazjum, zaś w latach 1894-1905 katechety w Wyższej Szkole Realnej we Lwowie. Docelowym wszakże marzeniem ks. Ślósarza była profesura uniwersytecka. Zabiegał o nią już w roku 1895, kiedy wakowała Katedra Historii Kościoła, ale bezskutecznie. Ponownie podjął starania w roku 1900, otwierając przewód habilitacyjny w zakresie teologii pastoralnej na Uniwersytecie Lwowskim. Habilitację uzyskał bez większych trudności, a jej zatwierdzenie przez Ministerstwo Wyznań i Oświaty nastąpiło w 1891 r. Katedra Teologii Pastoralnej była wszakże zajęta, choć po śmierci jej kierownika w 1902 r. pojawiła się realna nadzieja. Otrzymał wprawdzie zastępstwo wakującej katedry, ale bez nominacji na jej kierownictwo. Pomimo podjęcia starań o tę schedę, ks. Ślósarz bezapelacyjnie przegrał konkurencję z dysponującym tak praktycznym doświadczeniem pastoralnym, jak i znaczącym dorobkiem pisarskim i organizacyjnym ks. doc. Alojzym Jouganem. Na otarcie łez powierzono mu w latach 1901-1903 wykłady zlecone w minimalnym wymiarze godzin na temat Sakramentu Pokuty. Zrażony niepowodzeniami ks. Ślósarz skierował się ku innej sferze działalności; mianowicie w roku 1904 r. otrzymał nominację na kanonika gremialnego Kapituły Metropolitalnej we Lwowie, piastując tę godność przez ostatnie 13 lat swego życia.

17

An Unknown Episode from the Life of Marceli Chlamtacz, a Lwów-based Professor of Roman Law: A Few Words on the Election and Candidates for the Post of Secretary at the University of Lwów in the Academic Year 1894/95

32%

Wiaderna-Kuśnierz R.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2020

|

vol. 29

|

issue 4

EN

At the end of 1894, the University of Lwów announced a public competition for the position of the secretary of the university. A few months later the university received seven applications from young lawyers. As it turned out later the winner was Marceli Chlamtacz – a Roman law scholar, for whom it was one of the steps of his academic career. In the first part of the paper, I discussed, among others, circumstances of the elections and professional achievements of candidates until the time of elections. In the second one, were presented results of the elections and illustrated careers of competing lawyers that they had after 1895. Apart from M. Chlamtacz other persons famous in the later years applied for the position: Aleksander Doliński – professor of commercial law at Lwów’s Jan Kazimierz University, co-author of the Polish Commercial Code; Tadeusz Bujak – judge of courts in Kraków, Vienna and Warsaw; Jan Wierzbowski – attorney and judge in Stanisławów, philanthropist and donor of the Lwów’s Scientific Society; Jan Waygart – held a degree of doctor of law, specialist in military justice, Under-Secretary of State in the Ministry of Military Affairs; Jan Błeszyński – doctor of law at the Jagiellonian University in Kraków, expert in the field of theater, literature and translations. The last one who applied for the above-mentioned position was widely unknown alumni of law Kazimierz Tychowski, a Ukrainian.

PL

Pod koniec 1894 r. Uniwersytet Lwowski ogłosił konkurs publiczny na stanowisko sekretarza uniwersytetu. Kilka miesięcy później na uniwersytet wpłynęło siedem wniosków od młodych prawników. Po przeprowadzonej rekrutacji zwycięzcą został dr Marceli Chlamtacz, młody naukowiec zajmujący się tematyką prawa rzymskiego, dla którego był to jeden z etapów jego kariery naukowej. W pierwszej części niniejszego artykułu omówiono m.in. okoliczności wyborów i osiągnięcia zawodowe kandydatów do czasu wyborów. W drugiej zaś przedstawiono wyniki wyborów i wspomniano o późniejszych karierach prawników, po 1895 r. Oprócz M. Chlamtacza ubiegali się o powyższe stanowisko tak znane w późniejszym okresie osobistości, jak: Aleksander Doliński – profesor prawa handlowego na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, współautor Kodeksu handlowego; Tadeusz Bujak – sędzia sądów w Krakowie, Wiedniu i Warszawie; Jan Wierzbowski – adwokat i sędzia w Stanisławowie, filantrop i darczyńca Lwowskiego Towarzystwa Naukowego; Jan Waygart – posiadał stopień doktora nauk prawnych, specjalista w sprawach wojskowych w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wojskowych; Jan Błeszyński – doktor prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, ekspert w dziedzinie teatru, literatury i tłumaczeń. Ostatnim, który złożył wniosek o wspomniane stanowisko, był nieznany szerzej Kazimierz Tychowski – narodowości ukraińskiej absolwent prawa.

Refine search results

Listy Kazimierza Twardowskiego do Ludwika Finkla

Stanisław Zakrzewski (1873–1936) i jego uczniowie

Львівська історична школа Михайла Грушевського: становлення, функціонування, структура

Rozwój polonistyki na Uniwersytecie Lwowskim

Michał Piekarski, Przerwany kontrapunkt. Adolf Chybiński i początki polskiej muzykologii we Lwowie 1912–1944, Warszawa 2017 (= Monografie z Dziejów Oświaty 48) Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, ss. 461. ISBN 978-83-7545-759-9

The сreation and development of the department of criminal procedure and criminal law of the Lviv University

Між позитивізмом та класичним історизмом: історичні погляди Ксаверія Ліске

Maria Ludwika Gonzaga w pracach Wiktora Czermaka

Z historii stosunków polsko-ukraińskich w środowisku muzycznym Uniwersytetu Lwowskiego w pierwszych trzech dekadach XX wieku

Poczet jurystów i ekonomistów (2). Rafał Lemkin (1900-1959) – patron „Głosu Prawa” 2019

Z Wielkopolski do Lwowa – w pogoni za realizacją marzeń. Przypadek Ksawerego Liskego w świetle korespondencji

Poczet jurystów i ekonomistów (3). Stanisław Śliwiński (1887-1959)

Znaczenie doktryny prawa cywilnego dla rozwoju Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego (początek XVII–koniec XIX wieku)

Poczet jurystów i ekonomistów (8). Juliusz Makarewicz (1872-1955)

Physics at the University of Lviv since the 17th century until the second world war: Addenda to the bibliography

Działalność dydaktyczno-naukowa ks. Jana Ślósarza na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1886-1903

An Unknown Episode from the Life of Marceli Chlamtacz, a Lwów-based Professor of Roman Law: A Few Words on the Election and Candidates for the Post of Secretary at the University of Lwów in the Academic Year 1894/95