Search results

1

Rekrutacja do Waffen SS na polskich ziemiach okupowanych w opiniach dowódców SS (1939-1941)

100%

Kaczmarek R.

Wieki Stare i Nowe

|

2022

|

vol. 17

|

issue 22

1-19

EN

The articles discusses the attempts at recruiting Polish citizens to Waffen-SS during the first stage of the war (the years 1939-1941). According to the correspondence of the SS leaders, at the time Germans wanted to conscript only ethnic Germans (Volksdeutsche). However, the said group of the pre-war Polish citizens was so negligibly small that it stood no change of having been organized as a separate armed formation. Another advanture that wounded up as a fiasco was the attempt to forma a Waffen-SS unit composed of the so-called racially mixed folk, which included the Gorals (Highlanders), the Kashubians, and the Silesians, who were yet to be granted German citizenship. From 1942 onwards, after the Volksliste had been introduced in the so-called Third Reich-annexed Polish lands and after the previously enforced racial restrictions had been lifted, the Waffen-SS draft was conducted as a part of compulsary enlistment. Being in the Waffen-SS, that was responsible for war crimes, genocide and extermination of civil population, for was by the Poles unequivocally meant collaboration and equalled with the active participation in the atrocities perpetrated by the Nazi Germany.

PL

W artykule omówione zostały próby rekrutacji obywateli polskich do Waffen-SS w pierwszym etapie wojny (w latach 1939-1941). Z korespondencji dowódców SS wynika, że w Generalnym Gubernatorstwie Niemcy chcieli zmobilizować wówczas, ze względów rasowych, tylko etnicznych Niemców (volksdeutschy). Jednak ta grupa przedwojennych polskich obywateli była tak znikoma, że nie dała szans na utworzenie osobnej formacji. Fiaskiem zakończyła się też próba stworzenia oddziałów Waffen-SS z tzw. ludności mieszanej pod względem rasowym, do której zaliczono Górali, Kaszubów i Ślązaków, którzy mieli dopiero otrzymać obywatelstwo niemieckie. Od 1942 roku, po wprowadzeniu volkslisty na tzw. polskich ziemiach wcielonych do Rzeszy Niemieckiej i po rezygnacji z obowiązujących do tej pory ograniczeń rasowych, pobór do Waffen-SS był przeprowadzany jako część przymusowego wcielenia do armii niemieckiej. Przynależność do Waffen-SS, odpowiedzialnego za zbrodnie wojenne, ludobójstwo i eksterminację ludności cywilnej na polskich ziemiach okupowanych, była przez Polaków oceniana jednoznacznie jako kolaboracjonizm i aktywny udział w zbrodniach nazistowskich Niemiec.

2

Wzorzec interpretacyjny „wiary w funkcjonowanie państwa” w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian o Volksliście

100%

Król T.

Literatura Ludowa

|

2023

|

vol. 67

|

issue 3-4

57-73

EN

The Vilamovians are an ethnic group living on the borderland of Silesia and Lesser Poland. They are descendants of settlers who came to this place in the 13th century, as evidenced by the continuously functioning Germanic language called Wymysorys. In 1941 they signed the Volksliste, which became one of the causes of their postwar persecutions. In memoir-based stories of the Vilamovians there are recurrent elements of narration – interpretive models, topoi and linguistic fossils – which are shared by all group members as a result of the process of fabulization and folklorization. I refer to this group as the “Vilamovian-centric community of memory”. One of the most important models occurring in the narration of this community is the interpretive model of “the belief in the functioning of the state”. Its main function is to justify the actions of the Vilamovians as a group to an outside listener who, according to the perceptions of community members, has a false image of what the Volksliste was.

PL

Wilamowianie to grupa etniczna mieszkająca na pograniczu Śląska i Małopolski. Są oni potomkami osadników przybyłych z zachodniej Europy, o czym świadczy zachowany do dziś germański język wilamowski (Wymysiöeryś). W 1941 r. Wilamowianie podpisali Volkslistę, co było jednym z powodów ich powojennych prześladowań. W opowieściach wspomnieniowych wielu Wilamowian na ten temat pojawiają się powtarzające się elementy narracji – wzorce interpretacyjne, toposy i skamieliny językowe, które w wyniku procesu fabularyzacji i folkloryzacji są dzielone przez wszystkich członków grupy. Tę grupę nazwałem wilamowskocentryczną wspólnotą pamięci. Jednym z najważniejszych wzorców interpretacyjnych występujących w narracji tej grupy jest wzorzec „wiary w funkcjonowanie państwa”. Jego głównym zadaniem jest usprawiedliwienie Wilamowian jako grupy przed odbiorcą z zewnątrz, który – według wyobrażeń członków wspólnoty – ma fałszywy obraz tego, czym była Volkslista.

3

Volkslista i powojenne prześladowania. Analiza opowieści wspomnieniowych Wilamowian z perspektywy folklorystycznej

100%

Król T.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2022

|

vol. 12

120-140

EN

Vilamovians, an ethnic group living on the borderland of Silesia and Lesser Poland, signed the Volksliste and after the Second World War were persecuted by Poles. Their stories about their experience told by Vilamovians contain various schemes of narration, where Poles from surrounding villages are presented as persecutors and Vilamovians as victims. Fabulized and folklorized memoires turned from a witness story into a consistent version accepted by the whole group.

PL

Wilamowianie to grupa etniczna zamieszkująca Wilamowice położone na pograniczu Śląska i Małopolski. Jej członkowie podpisali volkslistę, a po II wojnie światowej byli prześladowani przez Polaków z okolicznych miejscowości. Ich opowieści o tamtych doświadczeniach są przepełnione schematami narracyjnymi przedstawiającymi Polaków jako prześladowców, a Wilamowian jako ofiary. Sfabularyzowane i sfolkloryzowane wspomnienia przerodziły się w spójną wersję zaakceptowaną przez całą grupę.

4

Problemy narodowościowe i wyznaniowe w kontekście szkolnictwa konfesyjnego w Bielsku (Bielsku-Białej) w XX wieku

71%

Bujakowski M.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2019

|

vol. 56

11-26

EN

The article deals with the issues of religious education, its transformations and geopolitical and ethnic conditions in Bielsko (Bielsko-Biała). It presents the ethnic structure of the city at the time when Poland regained independence as well as subsequent changes that took place during the interwar period and after the Second World War. Once in Poland, Bielsko embarked upon an accelerated process of Polonisation, which stifled German education and led to a rapid expansion of Polish education. In practice, German education was limited to religious education in the Bielski Syjon (Bielitzer Zion) district. Numerous restrictions along with the spread of fascist ideology led to the complete radicalisation of the German community, thus giving the impression that Evangelical education equals German education. Unfortunately, the stigmatisation of Evangelical education and evangelicals themselves as Germans led to persecutions and alienation attempts after the war. The fate of the Catholic school run by the School Sisters of Notre Dame was similar. The accusations of collaboration with Nazi Germany during the occupation and the postwar state policy towards the Catholic Church made the sisters cease their education agenda. Despite difficulties, religious education in Bielsko-Biała recovered quickly after the 1989 political transformation. Today, it is experiencing its renaissance. Schools run by various religious denominations, often scoring high in education rankings, are very popular among both students and parents.

Refine search results

1 Literatura Ludowa

1 Rozprawy z Dziejów Oświaty

1 Wieki Stare i Nowe

1 Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

2 Król T.

1 Bujakowski M.

1 Kaczmarek R.

1 2023

2 2022

1 2019

Rekrutacja do Waffen SS na polskich ziemiach okupowanych w opiniach dowódców SS (1939-1941)

Wzorzec interpretacyjny „wiary w funkcjonowanie państwa” w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian o Volksliście

Volkslista i powojenne prześladowania. Analiza opowieści wspomnieniowych Wilamowian z perspektywy folklorystycznej

Problemy narodowościowe i wyznaniowe w kontekście szkolnictwa konfesyjnego w Bielsku (Bielsku-Białej) w XX wieku