Search results

1

Michał Jaczyński, Recepcja twórczości Władysława Żeleńskiego w latach 1857–1939, Kraków 2017 Musica Iagellonica (= Acta Musicologica Universitatis Cracoviensis 33), ss. 313. ISBN 978-83-7099-218-7

100%

Zieziula G.

Muzyka

|

2019

|

vol. 64

|

issue 4

167-170

2

Goplana Władysława Żeleńskiego. Kilka uwag o stylu opery.

63%

ZWIERZYCKA A.

Edukacja Muzyczna

|

2019

|

issue 14

127–153

EN

In November 2016, the National Theatre in Warsaw staged Goplana by Władysław Żeleński for the first time after its long absence from the stage. The opera was received with great acclaim by the critics worldwide, and in May 2017 it was granted an award at International Opera Awards in London in the category “rediscovered work.” This surprised not only Polish music lovers but also musicians, as the belief that Żeleński was a conservative composer whose works are a remnant of a bygone era had become widespread. This view had been shared by several generations and could not be verified since the composer’s pieces were very rarely performed, perhaps with the exception of his early works – the concert overture W Tatrach [In the Tatra Mountains] and a few songs. It was only recently that research on his oeuvre has been undertaken. The present article is aimed at providing additional information concerning the composing technique of Władysław Żeleński.

PL

W październiku 2016 roku Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie wystawił, po kilkudziesięciu latach nieobecności na scenie, Goplanę Władysława Żeleńskiego. Opera ta została przyjęta przez światową krytykę z ogromnym uznaniem, a w maju 2017 roku została uhonorowana w Londynie statuetką International Opera Awards w kategorii: dzieło odkryte na nowo. Nagroda ta była zaskoczeniem nie tylko dla polskich melomanów, lecz także muzyków. Upowszechniła się bowiem opinia o Żeleńskim jako kompozytorze konserwatywnym, którego twórczość jest jedynie wyrazem minionej epoki. Pogląd ten był powielany przez kilka pokoleń i nie mógł zostać zweryfikowany, ponieważ utwory kompozytora były bardzo rzadko wykonywane, za wyjątkiem może jego młodzieńczego dzieła – uwertury koncertowej W Tatrach i kilku pieśni. Dopiero w ostatnim okresie podjęto badania nad jego twórczością. Celem niniejszego artykułu jest uzupełnienie informacji dotyczących warsztatu kompozytorskiego Władysława Żeleńskiego.

3

O autorstwie i datowaniu edycji zbioru „25 Preludiów” op. 38 Władysława Żeleńskiego

63%

Woszczalski J., Lewicki M.

Muzyka

|

2023

|

vol. 68

|

issue 4

113-123

EN

The set of 25 Preludes, Op. 38 by Władysław Żeleński (1837–1921) counts among the most important Polish works for organ or harmonium. The composer conceived of it as a handbook of both instrumental performance and composition. The collection was thus designed for domestic music-making (on a harmonium) as well as liturgical use (some of the preludes are based on Polish church melodies). Żeleński’s preface states that one of the aims was to improve the standards of musical culture among both performers and audiences. There are also reasons to believe that the composer viewed the Op. 38 Preludes as a synthesis of his style. The collection continues to be used as one of the main organ-playing handbooks in Poland. Reiterated in the musicological literature (incl. Revd Edward Hinz’s Zarys Historii Muzyki Kościelnej [A brief history of church music], Encyklopedia Muzyczna PWM [PWM music encyclopaedia] and Sutkowski Edition’s History of Music in Poland) is the view that several of the preludes from opus 38 were written by other composers, or that works by other composers were added to the set as a supplement. As this article demonstrates, the questioning of Żeleński’s authorship of the 25 Preludes is groundless and clearly results from a mistake made by musicologist Jerzy Gołos, author of the first monograph of Polish organs and organ music (published in 1972). The likely reason for his erroneous attribution of several of Żeleński’s preludes is discussed here, along with the question of the erroneous dating in the literature of the first edition of Żeleński’s Op. 38, published by Kruziński & Lewi. On the basis of censors’ notes found in some editions of the Preludes, as well as press materials from the second half of the nineteenth century, it is shown that successive editions of the Preludes were issued by Gebethner & Wolff between 1897–98 and 1947 under one and the same plate number (G. 1913 W), which in turn has been misinterpreted by some authors as the date of the second edition.

PL

Zbiór 25 Preludiów op. 38 Władysława Żeleńskiego (1837–1921) należy do najważniejszych polskich kompozycji na organy i fisharmonię. Dzieło w zamierzeniu autora miało pełnić rolę podręcznika zarówno do nauki gry, jak i studiowania kompozycji. Ponadto zbiór miał służyć do muzykowania domowego na fisharmonii, jak też do wykorzystania podczas liturgii – ponieważ część preludiów została oparta o melodie polskich pieśni kościelnych. Z przedmowy autora wynika również, iż jednym z celów zbioru było podnoszenie poziomu kultury muzycznej wykonawców i słuchaczy. Wreszcie istnieją przesłanki, że autor traktował Preludia op. 38 jako syntezę swojego stylu kompozytorskiego. Do dnia dzisiejszego zbiór pełni w Polsce rolę jednego z podstawowych podręczników do nauki gry na organach. W literaturze muzykologicznej, w tym w Zarysie Historii Muzyki Kościelnej ks. Edwarda Hinza, Encyklopedii Muzycznej PWM oraz Historii Muzyki Polskiej (Sutkowski Edition Warsaw), powielany jest pogląd jakoby autorstwo kilku Preludiów ze zbioru op. 38 należało do innych kompozytorów, bądź też, że kompozycje innych autorów dodano do zbioru 25 Preludiów jako dodatek. W niniejszym artykule wykazano, że podważenie autorstwa Żeleńskiego dla wymienionej grupy preludiów nie ma uzasadnienia i jest najwyraźniej wynikiem pomyłki Jerzego Gołosa – muzykologa i autora wydanej w 1972 r. pierwszej monografii o polskich organach i muzyce organowej. Wskazano zarazem prawdopodobną przyczynę mylnej atrybucji autorstwa przyjętej przez J. Gołosa względem kilku preludiów Żeleńskiego. Wyjaśniono również pojawiające się w literaturze mylne datowanie pierwszej publikacji Preludiów op. 38 Żeleńskiego w wydawnictwie Kruziński i Lewi. Ponadto na podstawie adnotacji cenzury zawartych w niektórych wydaniach zbioru i informacji prasowych z II połowy XIX w. wykazano, że kolejne edycje Preludiów w wydawnictwie Gebethner i Wolff ukazywały się od 1897 lub 1898 r. do 1947 r. pod tym samym numerem wydawniczym „G. 1913 W.”, który z kolei w literaturze mylnie przyjmuje się za rzekomą datę drugiego wydania zbioru.

4

On the trail of a trail, the trace of a trace. Kazimierz Przerwa-Tetmajer’s Cień Chopina and its compositional interpretations

45%

Gmys M.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2010

|

issue 9

215-250

PL

At the beginning of this article, the author points out how quickly the image of Chopin as an artist who wrestled all his life with a mortal sickness (Chopin as a “singer of Weltschmerz”) took shape - an image which was subsequently taken up by European art of the fin de siecle. Attention then turns to the poem Cień Chopina [Chopin’s shadow], by the poet Kazimierz Przerwa-Tetmajer, highly fashionable during the Young Poland period, which can be ascribed to the “Weltschmerz current”. In contrast to earlier interpreters of this lyric, the author does not identify the lyrical subject of Tetmajer’s poem with the shadow (that is, the soul) of the Polish composer, but - referring to the observations of Barbara Sienkiewicz, who applied the Heideggerian formula of the “trace of a trace” to her exegesis of Tetmajer’s works - maintains that its hero is the shadow of Chopin’s shadow (or the shadow of his soul). Going on to analyse four song settings of this poem composed during the period 1900-1926 by Władysław Żeleński, Stanisław Lipski, Juliusz Wertheim and Ryta Gnus, and also the composition Cień Chopina by Witold Friemann (1913-46), scored for piano, baritone and orchestra, the author arrives at the conclusion that four composers - Żeleński, Wertheim, Gnus and Friemann - interpreted Tetmajer’s lyric in a way that is not entirely in keeping with the poet’s intentions. These composers, employing stereotypical Chopin formulas (a quasi-folk drone or chords imitating bells) or allusions to specific Chopin works, treated the lyrical subject of Tetmajer’s poem as identical to Chopin’s soul. Only Stanisław Lipski, who in his song forged a “pastoral scene”, referring to some extent to the most important features of the pastoral idiom elaborated by Beethoven on the pages of his Sixth Symphony, interpreted the figure of the lyrical subject of Tetmajer’s poem, listening to voices from the past, as a “double epiphenomenon” - a shadow of Chopin’s shadow.

5

Nieznana twórczość muzyczna Władysława Żeleńskiego

45%

Kaczorowski R.

Studia Gdańskie

|

2020

|

vol. 46

235-253

EN

In this article, the author presents the person and work of the Polish composer Władysław Żeleński (1837–1921) and presents 11 unknown works of his, kept in Polish archives. They are: The Annunciation; The white princess; Good night; Humoreska; Sea; May Night, Op. 49; Oboe spring; Song to Wilja op. 34 no. 2; Sailors’ song op. 34 no. 1; Wake up and Prelude. Recently, these works have received premier phonographic recordings on CDs, released by the reputable company Acte Préalable.

PL

W niniejszym artykule autor przybliża osobę i dzieło polskiego kompozytora Władysława Żeleńskiego (1837–1921) oraz prezentuje 11 nieznanych jego utworów, przechowywanych w polskich zbiorach archiwalnych. Są to: Zwiastowanie; Biała Księżniczka; Dobra noc; Humoreska; Morze; Noc majowa op. 49; Oboja wiosna; Pieśń do Wilji op. 34 nr 2; Pieśń żeglarzy op. 34 nr 1; Pobudka oraz Preludium. W ostatnim czasie utwory te doczekały się premierowych nagrań fonograficznych na płytach CD, wydanych w renomowanej firmie Acte Préalable.

6

Nieznane fakty z biografii (nie tylko) Paderewskiego

38%

Woźna-Stankiewicz M.

Muzyka

|

2022

|

vol. 67

|

issue 1

96-141

EN

Unknown facts from the biography of Ignacy Jan Paderewski and artists associated with him are discussed here in a broad personal and institutional context, with emphasis on cause-and-effect links between biographical and artistic phenomena. The account, documented in sources, consists of two parts. In the first, dealing with Paderewski’s stays in Cracow, Kąśna and Lviv between 1896 and 1898, the successive sections concern the Cracow celebrations held on 3 September 1896 by Józef and Antonina Szumowski in which Paderewski took part, and the piano brought there by Edward Kerntopf (manufactured by his family’s company), the performers on which, apart from Paderewski, included Henryk Melcer (introduced to the former), who premiered his own transcription of Moniuszko’s song ‘Prząśniczka’ [The spinstress]. Further sections deal with the following topics: the farewell given to Paderewski in the Żeleński family’s salon on 9 September 1896 and those present; the summer of 1898 in Kąśna and the first foreign account concerning Paderewski’s estate; Paderewski in the Żeleńskis’ salon on 27 August 1898 and his introduction to ‘Janek’; the performance of Paderewski’s ‘Cantata’ in the Żeleńskis’ salon; the pianist’s visits to Lviv and Kąśna in November 1897. Part Two deals with Paderewski’s brief tour of Great Britain in 1898–1899, covering his participation in the First London Musical Festival on 9 May 1899 and the successes that followed between 10 and 16 May, as well as his July performances in the salons of London tycoons and the recitals he gave at the end of November 1899 before his fourth US tour.

PL

Nieznane fakty z biografii Paderewskiego i związanych z nim twórców zostały opisane w szerokim kontekście osobowo-instytucjonalnym z uwypukleniem związków przyczynowo-skutkowych między biograficzno-artystycznymi fenomenami. Udokumentowana źródłowo relacja składa się z dwóch części. W pierwszej - Pobyty Paderewskiego w Krakowie, Kąśnej i Lwowie: 1896–98 – kolejne fragmenty dotyczą krakowskich uroczystości (3 IX 1896 r.) Józefa i Antoniny Szumowskich z udziałem Paderewskiego oraz sprowadzonego przez Edwarda Kerntopfa fortepianu jego rodzinnej firmy, na którym grał wówczas nie tylko Paderewski, ale przedstawiony mu Henryk Melcer, który po raz pierwszy zaprezentował swoją transkrypcje moniuszkowskiej Prząśniczki. Tytuły następnych fragmentów to: pożegnanie Paderewskiego w salonie Żeleńskich 9 IX 1896 r. i jego uczestnicy; lato 1898 r. w Kąśnej i pierwszy zagraniczny przekaz o posiadłości Paderewskiego; Paderewski w salonie Żeleńskiego 27 sierpnia 1898 roku i poznanie „Janka”; „Kantata” Paderewskiego w salonie Żeleńskiego, a wizyta pianisty we Lwowie i Kąśnej w listopadzie 1897 roku. Część druga – koncerty Paderewskiego w Wielkiej Brytanii: 1898–99 – obejmuje krótkie tournée pianisty w grudniu 1898, jego udział w pierwszym London Musical Festival 9 V 1899 r. i pofestiwalowe sukcesy między 10 a 16 maja oraz lipcowe występy w salonach londyńskich potentatów, natomiast w końcu listopada 1899 roku recitale przed czwartym tournée amerykańskim.

Refine search results

3 Muzyka

1 Edukacja Muzyczna

1 Interdisciplinary Studies in Musicology

1 Studia Gdańskie

1 Gmys M.

1 Kaczorowski R.

1 Lewicki M.

1 Woszczalski J.

1 Woźna-Stankiewicz M.

1 ZWIERZYCKA A.

1 Zieziula G.

1 2023

1 2022

1 2020

2 2019

1 2010

Michał Jaczyński, Recepcja twórczości Władysława Żeleńskiego w latach 1857–1939, Kraków 2017 Musica Iagellonica (= Acta Musicologica Universitatis Cracoviensis 33), ss. 313. ISBN 978-83-7099-218-7

Goplana Władysława Żeleńskiego. Kilka uwag o stylu opery.

O autorstwie i datowaniu edycji zbioru „25 Preludiów” op. 38 Władysława Żeleńskiego

On the trail of a trail, the trace of a trace. Kazimierz Przerwa-Tetmajer’s Cień Chopina and its compositional interpretations

Nieznana twórczość muzyczna Władysława Żeleńskiego

Nieznane fakty z biografii (nie tylko) Paderewskiego