Search results

1

Argumenty Walentego Barczewskiego świadczące o polskości południowej Warmii w drugiej połowie XIX wieku (na podstawie utworu Kiermasy na Warmii)

100%

Biolik M.

Prace Językoznawcze

|

2019

|

issue XXI/2

21–34

PL

W artykule przedstawiono argumenty księdza Walentego Barczewskiego (1856–1928) świadczące o polskości Warmii, która od pokoju toruńskiego 1446 r. aż do pierwszego rozbioru Polski w 1772 r. była częścią Królestwa Polskiego. Warmia w wyniku rozbiorów Polski została włączona do Niemiec. Podstawą artykułu jest utwór Kiermasy na Warmii napisany przez W. Barczewskiego, wydany po raz pierwszy w 1883 r. pod tytułem O kiermasach na polskiej Warmii. Analizowany w artykule materiał został wypisany z utworu Barczewskiego Kiermasy na Warmii wydanego w 1984 r. oraz z wydania z 1923 r. Poszukując w utworze Barczewskiego dowodów świadczących o polskości Warmii, zwrócono uwagę na wypowiedzenia i wyrażenia zawierające formy gramatyczne leksemów: Polska, polski, polszczyć, polszczyzna, polskość, polsko-wiarmijski, po polsku, polskie nazwy miejscowe i osobowe. Z tekstu wypisano zdania zawierające te leksemy i podzielono ze względu na zawartą w nich tematykę. Pozwoliło to wyodrębnić takie argumenty świadczące o polskości, jak: związki historyczne i osadnicze z Polską, właściwe Polakom przywiązanie do religii katolickiej, zachowanie polskiej gwary, gościnność mieszkańców i polskie obyczaje kulturowe zakodowane w języku. W drugiej połowie XIX w. nasiliły się na terenie południowej Warmii antagonizmy narodowościowe, a jednocześnie zaczęło kształtować się poczucie odrębności polskich mieszkańców Warmii od katolickiej ludności niemieckiej i Mazurów. Znalazło to wyraz w utworze Barczewskiego.

2

Cechy gwary warmińskiej w Kiermasach na Warmii Walentego Barczewskiego

85%

Grabowska E.

Prace Językoznawcze

|

2006

|

issue 8

11-19

EN

This article constitutes a survey of the features of the local dialect of Warmia which is based on the composition written by Walenty Barczewski. In this work the features of phonetic, word formation and inflection of the local dialect are discussed. The problem of vocalism shows phonetic features of the dialect including all kinds of vowels and contracted forms. The analysis of consonants consist of the describtion of bilabial, alvedar, affricate, velar and groups of consonants. The analysis of word formation of words that belong to the dialect presents tendencies of forms that considerably differ from the literary language. The analysis of inflection depict the influence of phonetic processes on the inflection of words and occurence of specific inflection forms of the dialect of Warmia. The final part presents the conclusion of the research.

3

Polifunkcyjność nazwisk w utworze Walentego Barczewskiego „Kiermasy na Warmii”

80%

Biolik M.

Onomastica

|

2021

|

vol. 65

|

issue 2

137-149

EN

The article discusses the problems of literary onomastics. The aim of the study was a structural, semantic and functional analysis of the family names of the protagonists appearing in Walenty Barczewski’s “Kiermasy na Warmii” (Fairs in Warmia). The story is set on a farm in a village in southern Warmia in the second half of the 19th century. The methods of philological analysis and interpretation of onyms used in literary onomastics have been applied. It has been established that the analysed onyms are Polish surnames, etymologically and semantically transparent, formed according to uniform structural models: male surnames ending in -ski, female surnames in -ska and collective forms used of families in the plural. All analysed anthroponyms were also closely related to the extra-linguistic reality, and derived, similarly to place-based adjectives, from the names of villages in southern Warmia. Linguistic, functional and semantic analysis of surnames allowed to present their polyfunctional character and distinguish many functions ascribed to onyms in literary texts. These functions are the following: identification and differentiation, localising, assignation of prestige and identity, as well as the sociolinguistic, emotive and persuasive functions. The analysed names may serve as examples of the accumulation of various functions performed by the same anthroponyms.

PL

Celem opracowania jest analiza strukturalna, semantyczna i funkcjonalna nazwisk rodzinnych bohaterów występujących w utworze „Kiermasy na Warmii” Walentego Barczewskiego. Akcja utworu toczy się w gospodarstwie wiejskim we wsi na terenie południowej Warmii w drugiej połowie XIX wieku. Zastosowano metody filologicznej analizy i interpretacji onimów stosowane w onomastyce literackiej. Ustalono, że analizowane onimy to nazwiska polskie, przejrzyste etymologicznie i semantycznie, utworzone według jednolitych modeli strukturalnych: nazwiska męskie zakończone na -ski, żeńskie na -ska i formy zbiorowe rodzin w liczbie mnogiej. Dodatkowo wszystkie analizowane antroponimy były ściśle związane z rzeczywistością pozajęzykową, derywowane podobnie jak przymiotniki odmiejscowe od nazw wsi leżących na terenie południowej Warmii. Analiza językowo-funkcjonalna i semantyczna nazwisk, pozwoliła ukazać ich polifunkcyjny charakter, wydzielić wiele funkcji przypisywanych onimom w tekstach literackich. Są to takie funkcje jak: identyfikacyjno-dyferencjacyjna, lokatywna, socjologiczna, prestiżowa, tożsamościowa, socjolingwistyczna, emotywna i perswazyjna. Analizowane nazwiska mogą być przykładem kumulacji różnych funkcji pełnionych przez te same antroponimy.

Refine search results

2 Prace Językoznawcze

1 Onomastica

2 Biolik M.

1 Grabowska E.

1 2021

1 2019

1 2006

Argumenty Walentego Barczewskiego świadczące o polskości południowej Warmii w drugiej połowie XIX wieku (na podstawie utworu Kiermasy na Warmii)

Cechy gwary warmińskiej w Kiermasach na Warmii Walentego Barczewskiego

Polifunkcyjność nazwisk w utworze Walentego Barczewskiego „Kiermasy na Warmii”