Search results

1

Kolonizácia východného Gemera na valašskom práve vo svetle súčasnej a historickej toponymie

100%

Rožai G.

Historica: revue pro historii a příbuzné vědy (Historica: Review in history and related sciences)

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

1-17

EN

In the article, we focus our attention on the issue of the settlement of the East Gemer Region under Wallachian Law in the 15th to 17th century through the scope of local toponymy. Our goal is to elucidate the ethnic, lingual and economic specificities of this type of settlement in the given area through the use of lingual and extra-lingual characterizations of the local toponyms. The area is made up of six villages in the north part of the Slanská dolina Valley (Rejdová, Vyšná Slaná, Hanková, Vlachovo, Gočovo, Nižná Slaná) and the village of Pača, located northeast of Rožňava. We analyze both current and historical toponymy. Before our analysis, we present a brief overview of the previous research of the issues of the colonization of the Gemer Region under Wallachian Law and a short description of the evolution of this process, as well as its typical characteristics. The conclusions of our research may also be useful as a comparative material used in the research of other Carpathian areas which were marked by colonization under Wallachian Law.

2

Status Wołochów w jedenastowiecznym Bizancjum (wg Rad Kekaumena)

81%

Dudek J.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

|

2018

|

vol. 25

197-218

EN

After the conquest of Basil II the Balkan Vlachs communities were under Byzantine rule. The provincial aristocrat Kekaumenos described in his "Book of Advice" the Vlachs of Thessaly, who raised a short-lived rebellion against the Emperor in 1066. The reason for the riots were the attempts to raise taxes and the form of their collection which was met with the opposition of Wallachian leaders, convinced that the attempts threaten the material existence of the community and lead to the loss of the existing rights.

PL

Po podbojach Bazylego II społeczności Wołochów bałkańskich znalazły się pod panowaniem bizantyńskim. Prowincjonalny arystokrata Kekaumenos opisał w swoich „Radach” Wołochów z Tesalii, którzy wzniecili krótkotrwały bunt przeciw cesarzowi w 1066 r. Powodem zamieszek były próby zwiększenia podatków oraz formy ich poboru, co spotkało się ze sprzeciwem przywódców wołoskich przekonanych, że zagrażają one materialnemu bytowi społeczności i doprowadzą do utraty dotychczasowych praw.

3

Impact of Climate Change in the Little Ice Age on Mountain Communities of the 15th and 16th c. The Polish Carpathians: a Case Study

72%

Jawor G.

Res Historica

|

2022

|

issue 54

75-94

PL

Celem artykułu było prześledzenie reakcji na ochłodzenie klimatu w XV i XVI w. społeczności zamieszkujących szczególnie narażone na konsekwencje tego zjawiska obszary górskie. Przedmiotem szczegółowych obserwacji stał się teren Karpat polskich, lecz kuszącą perspektywą byłoby porównanie uzyskanych wyników z efektami badań innych obszarów górskich na półkuli północnej. W pracy analizie poddałem zwłaszcza stan sieci osadniczej w górach w badanym przedziale czasowym oraz dokonałem analizy ich profilu gospodarczego. Na szczególną uwagę zasługują obserwowane tam gwałtowne przemiany, bez wątpliwości powiązane z postępującym ochłodzeniem klimatu. Z jednej strony miał miejsce kryzys starszego osadnictwa opartego na zajęciach rolniczych. Jego najbardziej widocznymi symptomami była nędza a w konsekwencji opuszczanie wsi przez dotychczasowych mieszkańców i wyludnianie całych osad. Z drugiej strony zjawisku temu równocześnie towarzyszyła postępująca fala nowej kolonizacji, wprowadzająca odmienny model gospodarczy, oparty na umiejętnym łączeniu zajęć pasterskich z rolnictwem i innymi aktywnościami. Odniosła ona olbrzymi sukces mierzony powstaniem w XVI w. setek nowych wsi. W źródłach określa się ją jako „osadnictwo na prawie wołoskim”. Zainicjowali ją imigranci z Bałkanów, lecz wkrótce jej elementy przyswoiła miejscowa, głównie ruska ludność. Ten nurt kolonizacyjny pociągnął za sobą głębokie przemiany natury społecznej, etnicznej i religijnej na badanym obszarze, których konsekwencje widoczne są również współcześnie.

EN

The aim of this article is to trace reactions to the cooling of climate in the 15th and 16th century caused among the communities living in mountain areas, who were particularly affected by the consequences of this phenomenon. The Polish Carpathians are the subject of a detailed study here, but it would be tempting to compare the obtained results with research analyses of other mountain areas in the northern hemisphere. This work examines in detail the condition of settlement networks in the mountains in the abovementioned period, and it analyses their economic profile. Particular attention is given to rapid changes observed there, undoubtedly associated with the progressing climate cooling. At the same time, a crisis of an older settlement process based on agricultural activities was taking place. Its most evident symptoms were poverty and, as a consequence, the abandonment of villages by their residents and depopulation of entire settlements. On the other hand, this phenomenon was simultaneously accompanied by a progressing wave of new colonization, introducing a different economic model based on a skillful joining of pastoral activities with agriculture, as well as other tasks. It turned into an enormous success resulting in the settlement of hundreds of new villages in the 16th century. The sources refer to this process as „the settlement based on the Wallachian law”. It was initiated by immigrants from the Balkans, but soon its elements were adopted by the local population, primarily Ruthenian. This colonizing movement entailed deep transformations of social, ethnical, and religious nature in the examined area, the consequences of which are visible even today.

4

Wallachian Law as a Tool for Colonising Peripheral Areas: Case Study of the Sandomierz Forest in the 15th and 16th Centuries

58%

Buniowski J.

Colloquia Humanistica

|

2023

|

issue 12

1-19

PL

Specyfiką osadnictwa wołoskiego na ziemiach polskich było jego wyjście poza naturalną dla siebie strefę górską i podgórską. Skutkiem tego zjawiska było pojawienie się osad na prawie wołoskim na terenach nizinnych, w tym na obszarze Puszczy Sandomierskiej. Celem artykułu jest zbadanie aktywności gospodarczej mieszkańców tychże osad, uwarunkowanej realiami środowiskowymi. Istotnym problemem podjętym w rozważaniach jest także kwestia przyczyn zapóźnienia kolonizacyjnego tego regionu, manifestującego się chociażby w słabym tempie postępów urbanizacji, ograniczonym zasięgu gospodarki towarowo- pieniężnej i spóźnionym rozwoju folwarków. W ślad za tymi opóźnionymi i słabo widocznymi procesami podążała ewolucja profilu osad prawa wołoskiego, widoczna w XVI w. Ponadto w pracy przedstawiono słabo rozpoznane w literaturze przedmiotu zjawisko przenikania elementów obyczaju wołoskiego do osad rolniczych.

EN

The uniqueness of Wallachian settlement in the territories of Poland was that it extended beyond its natural mountain and submontane zone. This resulted in the emergence of settlements founded under Wallachian law, including the Sandomierz Forest area. The aim of the article is to examine the economic activity of the residents of these settlements, which was conditioned by the environmental situation. One important problem addressed in this work is the question of reasons for the colonisation backwardness in this region, manifested in the slow pace of the progress of urbanisation, the limited scope of the money economy, and the late development of manorial demesnes, among other factors. These delayed and poorly discernible processes were followed by the evolution of the profile of Wallachian-law settlements, evident in the 16th century. The permeation of elements of Wallachian customs into agricultural settlements was an important adaptation element that has not been properly examined in the literature.

Refine search results

1 Balcanica Posnaniensia Acta et studia

1 Colloquia Humanistica

1 Historica: revue pro historii a příbuzné vědy (Historica: Review in history and related sciences)

1 Res Historica

1 Buniowski J.

1 Dudek J.

1 Jawor G.

1 Rožai G.

1 2023

1 2022

2 2018

Kolonizácia východného Gemera na valašskom práve vo svetle súčasnej a historickej toponymie

Status Wołochów w jedenastowiecznym Bizancjum (wg Rad Kekaumena)

Impact of Climate Change in the Little Ice Age on Mountain Communities of the 15th and 16th c. The Polish Carpathians: a Case Study

Wallachian Law as a Tool for Colonising Peripheral Areas: Case Study of the Sandomierz Forest in the 15th and 16th Centuries