Search results

1

Lokalna globalność i jej wędrówki

100%

Nobis A.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 3

59-74

EN

In the concept of globalization, global phenomena are large, moving, acting and locality is something small, immobile and yielding. In the cosmic perspective, both turn out to be small, entangled in relationships with the Universe and being in constant motion. The text analyzes the relationship between human locality, globality of Earth and the universality of the Universe. The conclusion is that important questions about the meaning of these connections remain open.

2

Fizyka i umysł Boga. Przemówienie na uroczystości wręczenia Nagrody Templetona

100%

Davies P.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2011

|

vol. 8

7-21

PL

Współcześnie istnienie nauki oraz jej sukcesy w różnych dziedzinach nikogo nie dziwią. Tak bardzo przyzwyczailiśmy się do funkcjonowania nauki, że nie pytamy nawet, dlaczego my, ludzie, potrafimy naukę uprawiać. Prawa przyrody traktuje się jako „dane”, lecz tylko nieliczni zastanawiają się, skąd się one wzięły. Czy to, że umysł ludzki posiada zdolność racjonalnego myślenia i skutecznego odkrywania tajemnic natury, czyni z nas kogoś wyjątkowego, czy przeciwnie, jest nic nie znaczącym zbiegiem okoliczności? Czy nasze istnienie ma jakiś głębszy sens? Czy jest ono zwykłym przypadkiem, czy też może wpisane jest w prawa przyrody? Jaka jest relacja między nauką a religią? Rozważania w wymienionych wyżej obszarach tematycznych podejmuje Paul Davies w przemówieniu wygłoszonym na uroczystości wręczenia mu Nagrody Templetona.

EN

Today no one is surprised at the existence of science and its successes in various domains. We have used to the functioning of science so much that we don’t ask why we, people, can pursue science at all. Laws of nature are regarded as a “given” and only few are wondering how they emerged. Is the fact that human mind has the ability of rational thinking and successful discovering the mysteries of nature a basis for concluding that we are special, or, on the contrary, is it a meaningless coincidence? Does our existence have any deeper meaning? Is it a mere accident or is it written into the laws of nature? Author considers these themes in address given at the ceremony of Templeton Prize.

3

Początek Wszechświata - między teologicznym stworzeniem a kosmologicznym przekształceniem

100%

Świeżyński A.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2023

|

vol. 20

|

issue 1

1-36

EN

The history of the co-existence of natural science and theology is marked by attempts to confront each of these two levels of cognition of reality with the other. Nowadays, such aims are also pursued in relation to cosmological and theological views regarding the origins of the Universe. In particular, there is a widespread view that the evolutionary nature of the latter’s existence, and the inescapable possibility that it has no temporal beginning, furnish grounds for rejecting a Divine act of creation as being causally responsible for the supposed duration of its existence. It seems that the most important source of this erroneous claim is the mixing up of strictly philosophical (metaphysical) principles and terms with natural science. Contrary to what is sometimes held to be the case, the ontological understanding of the beginning of the Universe as a coming into being of all matter resulting from creative agency on the part of God, construed from the standpoint of Christian theology, does not presuppose at all that this coming into being took place within the framework of linear time, and points instead to a permanent, timeless dependence of creation on the Creator. It should also be emphasized that an analysis of the range of research methods used in the natural sciences leads to the conclusion that they are not capable of furnishing a definitive resolution of the question of the temporal commencement of the material Universe. In fact, taking natural science as one’s sole basis, one can only legitimately consider the question of the temporal onset of the currently observed, physical state of the Universe. It follows that in order to correctly understand the nature of the relationship obtaining between the cosmological and theological conceptions of cosmogenesis it is of crucial importance to have a precise and accurate understanding of the meaning of the concepts used in both conceptions of the origins of the Universe, where these belong to two epistemologically distinct levels of cognition of reality. The aim of this article is to present and compare the cosmological and theological approaches to understanding the beginnings of the Universe, and to answer the question of whether these positions are mutually exclusive or complementary.

PL

Historia współistnienia nauk przyrodniczych i teologii naznaczona jest próbami przeciwstawiania sobie tych dwóch płaszczyzn poznania rzeczywistości. Współcześnie takie próby podejmowane są także względem kosmologicznej i teologicznej wizji powstania Wszechświata. Chodzi przede wszystkim o rozpowszechnianie się poglądu, jakoby ewolucyjny charakter istnienia Wszechświata oraz niedająca się wykluczyć możliwość, że nie posiada on początku czasowego, stanowiły argumenty zaprzeczające działaniu Boskiego aktu stworzenia jako przyczyny trwania rzeczywistości. Wydaje się, że najważniejszym źródłem tego błędnego twierdzenia jest mieszanie zasad i terminów ściśle filozoficznych (metafizycznych) z przyrodniczymi. Wbrew temu, co niekiedy próbuje się głosić, stosowane w obrębie teologii chrześcijańskiej ontologiczne rozumienie początku Wszechświata jako zaistnienia wszelkiej materii wskutek stwórczego oddziaływania Boga nie zakłada wcale, że zaistnienie to dokonało się w ramach czasu linearnego, ale wskazuje na stałą, ponadczasową zależność stworzenia od Stwórcy. Podkreślić trzeba również, że analiza zakresu metod badawczych stosowanych w naukach przyrodniczych prowadzi do wniosku o ich niewystarczalności do definitywnego rozstrzygnięcia kwestii czasowego początku Wszechświata materialnego. Na gruncie przyrodoznawstwa można bowiem w sposób uprawniony rozpatrywać wyłącznie zagadnienie początku czasowego obecnie obserwowanego, fizycznego stanu Wszechświata. Wynika z tego, że dla poprawnego zrozumienia natury relacji zachodzącej między kosmologiczną i teologiczną koncepcją kosmogenezy kluczowe znaczenie ma precyzyjne i ścisłe rozumienie znaczenia pojęć zastosowanych w obu koncepcjach powstania Wszechświata, które przynależą do dwóch odrębnych epistemologicznie płaszczyzn poznania rzeczywistości. Celem artykułu jest przedstawienie i porównanie kosmologicznego i teologicznego rozumienia początku Wszechświata oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy są to stanowiska wzajemnie wykluczające się czy komplementarne.

Refine search results

2 Filozoficzne Aspekty Genezy

1 Prace Kulturoznawcze

1 Davies P.

1 Nobis A.

1 Świeżyński A.

1 2023

1 2017

1 2011

Lokalna globalność i jej wędrówki

Fizyka i umysł Boga. Przemówienie na uroczystości wręczenia Nagrody Templetona

Początek Wszechświata - między teologicznym stworzeniem a kosmologicznym przekształceniem