Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  XX–XXI wiek
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W artykule przedstawiono przemiany zarówno problematyki badawczej, jak i ośrodków naukowych realizujących studia z zakresu demografią przeszłości, jakie zaszły w naszym kraju na przestrzeni ostatniego półwiecza. Owe zmiany autor prezentuje w dwóch 25-letnich okresach, tj. 1967–1991 oraz 1992–2016, które zasadniczo odpowiadają zawartości tomów 1–18 i 19–38 Przeszłości Demograficznej Polski. W pierwszym ćwierćwieczu na łamach organu prasowego Sekcji, a później Zespołu Demografii Historycznej KND PAN, pojawiała się najczęściej problematyka dotycząca źródłoznawstwa, stanu i rozwoju ludności oraz ruchu naturalnego ludności. Dwadzieścia pięć lat później, z udziałem wielu już przedstawicieli średniego i młodszego pokolenia historyków-demografów, prawie dwukrotnie wzrosła liczba prac zorientowanych na studia poświęcone rodzinnej statystyce demograficzno-historycznej, sytuujące się w czołówce światowych badań. W znacznie większym stopniu zajęto się także problematyką ruchu wędrówkowego ludności oraz metod badawczych. Skromniej natomiast wypadają w ostatnich latach badania nad stanem ludności, zarówno jej rozwojem, jak i strukturą, przestrzennym rozmieszczeniem ludności, umieralnością oraz źródłoznawstwem. W końcu lat sześćdziesiątych aż po początek lat dziewięćdziesiątych studia z zakresu demografii historycznej prowadzone były głównie w pięciu największych ośrodkach akademickich (Warszawa, Poznań, Lublin, Wrocław, Kraków). Natomiast w ostatnim 25-leciu w zakresie organizacji badań demograficzno-historycznych na czoło wysunął się Uniwersytet w Białymstoku, a uwagę zwraca także dynamicznie rozwijający się ośrodek szczeciński. Autor artykułu wskazuje na zaprzestanie szerszych studiów ludnościowych w przeszłości w niegdyś przodującym Poznaniu, a także Gdańsku i Łodzi, i – w mniejszym stopniu – w Warszawie. W artykule przypomniano również wysiłek organizacyjny kolejnych siedmiu redaktorów naczelnych PDP oraz pięciu przewodniczących Sekcji/Zespołu Demografii Historycznej, w tym również trzech sekretarzy Sekcji. Autor artykułu wysoko ocenia całość dotychczasowych osiągnięć badawczych w zakresie demografii historycznej z ostatniego półwiecza. Proponuje, aby stały się one podstawą napisania nowoczesnej syntezy obejmującej całość dziejów demograficznych Polski (np. umownie do końca lat 40. XX w.), która byłaby nie tylko podsumowaniem stanu dotychczasowej wiedzy na ten temat, ale też inspirowała do stawiania nowych pytań, otwierając tym samym nowe badania.
EN
The article presents changes in both the research problems and the academic centres that carry out research into the demography of the past, which have taken place in our country for the last fifty years. The changes in questions have been presented in two 25-year periods, i.e. 1967–1991 and 1992–2016, which approximately correspond to the contents of Volumes 1–18 and 19–38 of Poland’s Demographic Past (PDP). For the first 25 years among the problems most frequently dealt with on the pages of the official organ of the Section – and later the Group – of Historical Demography of the Polish Academy of Sciences there were questions of sources and the state, growth and vital events of populations. The number of works, some of them representing the highest world level, concerning the country’s historical and demographic statistics thanks to the generation of middle-aged and younger demographic historians doubled in the next 25 years. The problems of migrations of populations and research methods were paid more attention to as well. On the other hand, less attention was paid to population structure and change, their spatial distribution, mortality and sources. From the end of the 1960s up to the beginning of the 1990s mainly the five biggest academic centres (Warsaw, Poznań, Lublin, Wrocław and Cracow) conducted research into historical demography. In the other 25-year period the lead in the demographichistorical research was taken by the University of Białystok, and the University of Szczecin was developing intensively in the same sphere. The author highlights the fact that in-depth population studies were given up in Poznań, which had been the leading centre, and so were they in Gdańsk and Łódź, and – to a lesser degree – in Warsaw. The article also pays homage to the organisational effort of the seven consecutive editors-in-chief of PDP and the five presidents of the Section/Group of Historical Demography, including the three secretaries of the Section. The author highly appraises the research results into historical demography of the last 50 years. And he proposes that they become a basis for a modern synthesis comprising the whole of the demographic history of Poland (e.g. up to the end of the 1940s), which would not only sum up the state of the existing knowledge but would also be an inspiration to ask new questions, opening up new fields of research.
PL
Proces starzenia się ludności to zjawisko o dualnym charakterze, w którego ramach szczególnie szybko wzrasta liczba osób bardzo starych, tj. w wieku 80 plus. Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie przyczyn i przebiegu wzrostu liczby osób w czwartym wieku w Polsce w trakcie ostatniego stulecia oraz długookresowych konsekwencji tych zmian. Szczególna rola przypisana została prezentacji społeczno-demograficznych charakterystyk tej podzbiorowości, z uwzględnieniem subpopulacji stulatków, z uwagi na specyfikę potrzeb osób bardzo starych.
EN
Population ageing is a demographic phenomenon described as one with dual character – increase in number and percentage of older people is accompanied by very rapid increase in numbers of people aged 80 and more. The article is to present reasons, progress, and long-term consequences of the increase in numbers of the oldest old in Poland. Special attention will be paid to presentation basic socio-demographic characteristics of the subpopulation – with focus on centenarians – due to specificity of needs of the population under study.
EN
In the years before Israel’s establishment, later during the War of Independent (first Arab-Israeli war 1948), women fought with men in the paramilitary units (Haganh, Irgun). In 1949 Knesset passed the Security Service Law. In this document women service was determined to non combat rules. The paper analyzes women position in the Israeli army, rules of conscription to the army, breakthrough in the army related to Alice Miller case (1995) and then new challenged to the IDF-women in combat units.
PL
W okresie poprzedzającym powstanie Izraela, a także w czasie Wojny o Niepodległość (pierwszej wojny arabsko-izraelskiej z 1948 r.), kobiety walczyły razem z mężczyznami w jednostkach o charakterze paramilitarnym. Kneset w 1949 r. uchwalił Ustawę o służbie obronnej. W tym dokumencie służba kobiet została ograniczona do służby nieliniowej. W artykule przedstawiono miejsce kobiet w izraelskiej armii, zasady poboru, zmiany związane ze sprawą Alice Miller (1995) i nowe wyzwania wynikające z obecności kobiet w jednostkach bojowych.
EN
The article presents a journalist, writer and colorful figure of Polish émigré culture in Great Britain, a woman of two eras – Stefania Kossowska. Educated in the interwar period, she collaborated with pre-war Warsaw magazines, such as: “Bluszcz”, “ABC”, “Wieczór Warszawski”, “Prosto z Mostu”. War and post-war fate – it is France briefly, then Great Britain; first work for the Polish Government-in-Exile, then active co-creation of the so-called “Polish London”. She was a permanent author and editor of the émigré periodicals: “Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, “Tydzień Polski”, “Wiadomości”, “Orzeł Biały”, “Puls”, “Pamiętnik Literacki”, and the Paris-based “Kultura”. She collaborated with Radio Free Europe and the BBC. After the transformation period in Poland in 1989 – also with many national magazines. She is the author of esteemed publications: Jak cię widzę, tak cię piszę [How I see You, that's how I write You] (1973), Galeria przodków. Sylwetki emigracyjne [Ancestors Gallery. Emigration Profiles] (1991), Mieszkam w Londynie [I live in London] (1994), Przyjaciele i znajomi [Friends and acquaintances] (1998).
PL
Artykuł prezentuje dziennikarkę, pisarkę, barwną postać kultury polskiej na emigracji w Wielkiej Brytanii, kobietę dwóch epok – Stefanię Kossowską. Wykształcona w okresie dwudziestolecia międzywojennego, współpracowała z przedwojennym pismami warszawskimi, tj.: „Bluszcz”, „ABC”, „Wieczór Warszawski”, „Prosto z Mostu”. Wojenny i powojenny los – to krótko Francja, potem Wielka Brytania, najpierw praca dla Rządu RP na Uchodźstwie, następnie czynne współtworzenie tzw. polskiego Londynu. Była stałym autorem i redaktorem emigracyjnych pism: „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza”, „Tygodnia Polskiego”, „Wiadomości”, „Orła Białego”, „Pulsu”, „Pamiętnika Literackiego”, paryskiej „Kultury”. Współpracowała z Radiem Wolna Europa, BBC. Po okresie transformacji w Polsce 1989 roku – także z wieloma czasopismami krajowymi. Jest autorką cenionych publikacji: Jak cię widzę, tak cię piszę (1973), Galeria przodków. Sylwetki emigracyjne (1991), Mieszkam w Londynie (1994), Przyjaciele i znajomi (1998).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.