Search results

1

Księga metrykalna parafii ormiańskiej w Złoczowie (1685–1787) jako przyczynek do dziejów Ormian w Polsce

100%

Lewandowska D.

|

2008-2009

|

vol. 15-16

|

issue 15-16

145-151

EN

The only one preserved in the Polish state archives Armenian birth, marriage, and death register of the Armenian rite is preserved within the holdings of the Central Archive of Historical Records (AGAD). It comes from the parish Zolochiv (Золочів, Polish: Złoczów; now within the Ukrainian borders). Armenians arrived in large numbers on Polish territory at the end of the thirteenth century, but only the union with Rome resulted in creation of Armenian parishes subordinated to the metropolis of Armenian rite in Lviv within the eastern borderlands of Poland in the seventeenth century (parishes in: Brody [Броди, Polish: Brody, now in the Ukraine] , Berezhany (Бережани, Polish: Brzeżany, now in the Ukraine), Buchach (Бучач, Polish: Buczacz, now in the Ukraine), Jarosław (now in Poland), Stanislaviv (since 1962: Ивано-Франковск, Polish: Stanisławów, now in the Ukraine), Pidhaytsi (Підгайці, Polish: Podhajce, now in the Ukraine) and Zolochiv (Золочів, Polish: Złoczów; now in the Ukraine). The Armenian parish operated there next to the parishes of the Roman and Greek Catholic Churches and the Jewish community for over a hundred years (1676–1787). The book that is described came to AGAD along with metrical books of the Roman Catholics from the Archdiocese of Lviv, and had been stored until 1992 in the State Archive in Przemyśl. It includes the entries of baptism (1685–1787), marriages (1693–1784) and deaths / burials (1694–1784). These entries do not differ in the form and content from similar entries found in the metrical books of Roman Catholics in this period. The entries are not included in a table because the book was drawn up in narrative form. This book was founded shortly after the establishment of the Armenian parish in Zolochiv. It contains entries on those who were baptized, married and buried in the parish during the whole period of its existence; therefore, it is an invaluable source for the history of the Armenian parish in Zolochiv. The parish in Zolochiv became extinct or was liquidated in 1780s. This period of time corresponds to closing dates of series of entries in the preserved book. The parishes Yazlovets (Язловець, Polish: Jazłowiec, now in the Ukraine) and Zamość were liquidated along with Zolochiv. Currently the book is part of a small fond (12 archival units) that was given the name “Parish records and civil registers of the parishes and municipalities of different denomination and rites located on the so-called Bug River territory” [„Księgi metrykalne i akta parafii i gmin różnych wyznań i obrządków z terenów tzw. zabużańskich”]. The books are not available for researchers due to the poor condition.

PL

W zasobie AGAD znajduje się jedyna zachowana w polskich archiwach państwowych księga metrykalna obrządku ormiańskiego. Pochodzi ona z parafii Złoczów (obecnie w granicach Ukrainy). Ormianie pojawili się w znacznej liczbie na ziemiach polskich już pod koniec XIII w., jednak dopiero unia zawarta z Rzymem w XVII w. spowodowała, że na wschodnich kresach Rzeczypospolitej powstało szereg parafii ormiańskich podporządkowanych metropolii lwowskiej tego obrządku, m.in.: w Brodach, Brzeżanach, Buczaczu, Jarosławiu, Stanisławowie, Podhajcach i właśnie w Złoczowie. Parafia ormiańska funkcjonowała tam, obok parafii rzymsko- i greckokatolickiej oraz gminy mojżeszowej, przez ponad sto lat (1676-1787). Omawiana księga przybyła do AGAD wraz z księgami metrykalnymi wyznania rzymskokatolickiego z archidiecezji lwowskiej, przechowywanymi do 1992 r. w Archiwum Państwowym w Przemyślu. Obejmuje ona wpisy chrztów (1685-1787), ślubów (1693-1784) i zgonów/pogrzebów (1694-1784). Wpisy metrykalne nie odbiegają formą i treścią od analogicznych, spotykanych w księgach metrykalnych wyznania rzymskokatolickiego z tego okresu. Wpisy nie są ujęte w rubryki i sporządzone zostały w formie opisowej. Księga ta została założona wkrótce po ustanowieniu parafii ormiańskiej w Złoczowie. Zawiera zapisy dotyczące ochrzczonych, zaślubionych i zmarłych/pogrzebanych w parafii w całym okresie jej istnienia, dlatego stanowi nieocenione źródło do dziejów parafii ormiańskiej w Złoczowie na tle historycznym. Parafia w Złoczowie wymarła lub została skasowana w latach 80. XVIII w.; taka datacja odpowiada datom zamknięcia serii wpisów w zachowanej księdze. Wraz ze Złoczowem upadły parafie: Jazłowiec i Zamość. Obecnie omawiana księga wchodzi w skład niewielkiego (12 j. a.) zbioru, któremu nadano nazwę „Księgi metrykalne i akta parafii i gmin różnych wyznań i obrządków z terenów tzw. zabużańskich”. Ze względu na zły stan zachowania księgi nie udostępnia się.

2

Szkolnictwo średnie w Złoczowie w latach 1730–1918

81%

Ochenduszko T.

Kultura – Przemiany – Edukacja

|

2022

|

vol. XI

13-38

EN

The first secondary school in Złoczów, the Piarist college, was founded in 1730 or 1731 by Jakub Sobieski, the son of the Polish king Jan III Sobieski. It functioned for over half a century and was liquidated ten years after the first partition of Poland by the Austrian Emperor Joseph II Habsburg (in 1783). Later, for 90 years, Złoczów did not have a secondary school. Efforts to restore a secondary school in the city began in 1842. They lasted over 30 years. In 1873, Emperor Franz Joseph agreed to establish a lower secondary school in Złoczów with four classes. In 1878, the City Council obtained a provisional (for one year) consent from the Minister of Religious Affairs and Education to create a fifth grade. Over the next three years, she obtained provisional approvals to create sixth, seventh and eighth grades. As a consequence, for four years (1878/79–1881/82), the school was formally a lower gymnasium, and in fact a provisional upper secondary school. From the school year 1882/83, the school formally became a secondary school. During World War I, the school did not work for a year, because Złoczów was under Russian occupation. Later, it operated in extraordinary conditions in the frontline zone. Pupils of the oldest classes were drafted into the Austrian army or joined the Polish Legions. Among the outstanding graduates of the gymnasium, it is worth mentioning Stanisław Sobiński (1872–1926) – the director of the Real School in Tarnobrzeg and the 6th Junior Secondary School in Lviv, the first superintendent of the Lviv School District, murdered by Ukrainian nationalists. In the years 1873/74–1913/14, a total of 168 teaching staff were employed. Among many outstanding ones, Ludwik Kubala can be mentioned. He gained recognition as a scientist and popularizer of history.

PL

Pierwszą szkołę średnią w Złoczowie – kolegium pijarskie założył w 1730 lub 1731 r. Jakub Sobieski, syn polskiego króla Jana III Sobieskiego. Funkcjonowała ona ponad pół wieku, a zlikwidował ją dziesięć lat po pierwszym rozbiorze Polski cesarz austriacki Józef II Habsburg (w 1783 r.). Później przez 90 lat Złoczów nie posiadał szkoły średniej. Starania o przywrócenie w mieście szkoły średniej rozpoczęto w 1842 roku. Trwały one ponad 30 lat. W 1873 r. cesarz Franciszek Józef zgodził się na utworzenie w Złoczowie gimnazjum niższego – czteroklasowego. W 1878 r. Rada Miejska uzyskała prowizoryczną (na rok) zgodę Ministra Wyznań i Oświaty na utworzenie klasy piątej. Przez kolejne trzy lata uzyskiwała prowizoryczne zgody na utworzenie klas: szóstej, siódmej i ósmej. W konsekwencji przez cztery lata (1878/79–1881/82) szkoła formalnie była gimnazjum niższym, a faktycznie prowizorycznym gimnazjum wyższym. Od roku szkolnego 1882/83 szkoła formalnie stała się gimnazjum wyższym. Podczas I wojny światowej szkoła przez rok nie pracowała, gdyż Złoczów znalazł się pod okupacją rosyjską. Później funkcjonowała w nadzwyczajnych warunkach w strefie przyfrontowej. Uczniowie najstarszych klas zostali powołani do armii austriackiej lub zgłosili się do Legionów Polskich. Spośród wybitnych absolwentów gimnazjum wymienić warto Stanisława Sobińskiego (1872–1926) – dyrektora Szkoły Realnej w Tarnobrzegu i VI Gimnazjum we Lwowie, pierwszego kuratora Okręgu Szkolnego Lwowskiego, zamordowanego przez nacjonalistów ukraińskich. W latach 1873/74–1913/14 zatrudnionych było ogółem 168 pracowników pedagogicznych. Spośród wielu wybitnych wymienić można Ludwika Kubalę. Zdobył on uznanie jako naukowiec i popularyzator historii.

3

Czy domyślasz się że mimo wszystkiego szalenie tęsknię za Tobą? Listy porucznika Piotra Charkowa, kawalera Orderu Virtuti Militari, ofiary katyńskiej zbrodni

72%

Mykietów B.

Adhibenda

|

2021

|

issue 8

205-228

EN

The fate of lieutenant Piotr Charków, murdered in Katyn, and his fiancée Zofia Bukowska from Złoczów based on the correspondence stored by Alicja Gładka, Zofia’s daughter.

Refine search results

1 Adhibenda

1 Kultura – Przemiany – Edukacja

1 Miscellanea Historico-Archivistica

1 Lewandowska D.

1 Mykietów B.

1 Ochenduszko T.

1 2022

1 2021

1 2009

Księga metrykalna parafii ormiańskiej w Złoczowie (1685–1787) jako przyczynek do dziejów Ormian w Polsce

Szkolnictwo średnie w Złoczowie w latach 1730–1918

Czy domyślasz się że mimo wszystkiego szalenie tęsknię za Tobą? Listy porucznika Piotra Charkowa, kawalera Orderu Virtuti Militari, ofiary katyńskiej zbrodni