Search results

1

Die Beziehungen des Deutschen Ordens zum Reich vom Thorner Frieden bis zum Tag von Breslau

100%

Flemmig S.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2012

|

issue 19

7-42

DE

Der Beitrag problematisiert die Beziehungen des Deutschen Ordens zum Reich nach dem Ersten Thorner Frieden. Dabei steht die Frage im Mittelpunkt, ob und wie der Friede Handlungsspielräume beeinflusst hat; einmal die Handlungsspielräume des Deutschen Ordens dem Reich gegenüber, weiterhin von Seiten des Reiches die Handlungsspielräume Sigismunds, der Kurfürsten und anderer Fürsten. Zeitlich konnte ein gewisses Periodisierungsschema, das stark der Politik Sigismunds folgt, zugrunde gelegt werden. Mit dem Ersten Thorner Friede setzt eine eigene Phase der ostmitteleuropäischen Politik ein, die von den Jahren 1411 und 1420, von Thorn und dem Tag zu Breslau begrenzt wird. Die Beziehungen zwischen dem Orden und dem Reich waren in diesem Jahrzehnt nicht homogen. Für den Orden waren in den Beziehungen der Thorner Friede mit seinen Folgen sowie die Gestaltung des weiteren Verhältnisses zu Polen-Litauen zentral. Je nach Konstellation wurden dafür Beziehungen zum König, zu den Kurfürsten, zu Fürsten oder – hier vernachlässigt – zur Kurie aktiviert. Das Reich als – freilich abstraktes – Ganzes folgte in den Beziehungen zum Orden und zu Polen-Litauen keiner Grundlinie. Auch die einzelnen betrachteten Kräfte – König, Kurfürsten, Fürsten – handelten eher real- und tagespolitisch als an Grundprinzipien orientiert. In einem zweiten Schritt wurden die konkreten diplomatischen Beziehungen zwischen dem Deutschen Orden und dem Reich in ihrer Praxis in den Blick genommen. Diese Beziehungen wurden weniger stark von Treffen (Grabau, Ofen, Konstanz, Wielun), als von Gesandtschaften und Briefen geprägt. Auf das Potential einer Beschäftigung mit diesen Formen diplomatischer Kommunikation wurde am konkreten Beispiel hingewiesen.

EN

The article describes the relationship of the Teutonic Order and the German Reich in the period after the conclusion of the first Peace of Toruń (Thorn). The focus is on the question of whether and to what extent the conclusion of this peace had impact on the scope of activities of the parties, on the one hand, the relationship of the Order to the Reich, on the other, activities of Sigismund, archdukes, and other princes. The basis for the discussion is a time scheme referring to the policy of Sigismund. The conclusion of the First Peace of Toruń began the phase of the Central European policy, which was within in the time frames from the First Peace of Toruń to the Wrocław's (Breslau’s) judgment, i.e. from 1411 to 1420. Relationship between the Order and the Reich was not quiet in this period. The position of the Order was determined by the peace of Toruń and its consequences, as well as, creation of the further relationships with the Polish-Lithuanian Commonwealth. Depending on the current situation the relationships with the king, archdukes, princes or Curia were of the most importance. Reich, which was only an abstract entity, did not followed any particular policy line in relations with the Order and the Polish-Lithuanian Commonwealth. Likewise, the individual players - king, archduke and princes ran policy subordinated to the rather current goals and failed to set a long-term policy. Further are analyzed specific diplomatic relations between the Reich and the Order in the practical aspect. These relations were shaped more by the envoys and letters than the meetings (Grabau, Buda, Constance, Wieluń). The potential of such a diplomatic communication was described at the particular example.

2

Die Beziehungen des Deutschen Ordens zum Reich vom Thorner Frieden bis zum Tag von Breslau

100%

Flemmig S.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2012

|

issue 19

7-42

EN

The article describes the relationship of the Teutonic Order and the German Reich in the period after the conclusion of the first Peace of Toruń (Thorn). The focus is on the question of whether and to what extent the conclusion of this peace had impact on the scope of activities of the parties, on the one hand, the relationship of the Order to the Reich, on the other, activities of Sigismund, archdukes, and other princes. The basis for the discussion is a time scheme referring to the policy of Sigismund. The conclusion of the First Peace of Toruń began the phase of the Central European policy, which was within in the time frames from the First Peace of Toruń to the Wrocław's (Breslau’s) judgment, i.e. from 1411 to 1420. Relationship between the Order and the Reich was not quiet in this period. The position of the Order was determined by the peace of Toruń and its consequences, as well as, creation of the further relationships with the Polish-Lithuanian Commonwealth. Depending on the current situation the relationships with the king, archdukes, princes or Curia were of the most importance. Reich, which was only an abstract entity, did not followed any particular policy line in relations with the Order and the Polish-Lithuanian Commonwealth. Likewise, the individual players - king, archduke and princes ran policy subordinated to the rather current goals and failed to set a long-term policy. Further are analyzed specific diplomatic relations between the Reich and the Order in the practical aspect. These relations were shaped more by the envoys and letters than the meetings (Grabau, Buda, Constance, Wieluń). The potential of such a diplomatic communication was described at the particular example.

DE

Der Beitrag problematisiert die Beziehungen des Deutschen Ordens zum Reich nach dem Ersten Thorner Frieden. Dabei steht die Frage im Mittelpunkt, ob und wie der Friede Handlungsspielräume beeinflusst hat; einmal die Handlungsspielräume des Deutschen Ordens dem Reich gegenüber, weiterhin von Seiten des Reiches die Handlungsspielräume Sigismunds, der Kurfürsten und anderer Fürsten. Zeitlich konnte ein gewisses Periodisierungsschema, das stark der Politik Sigismunds folgt, zugrunde gelegt werden. Mit dem Ersten Thorner Friede setzt eine eigene Phase der ostmitteleuropäischen Politik ein, die von den Jahren 1411 und 1420, von Thorn und dem Tag zu Breslau begrenzt wird. Die Beziehungen zwischen dem Orden und dem Reich waren in diesem Jahrzehnt nicht homogen. Für den Orden waren in den Beziehungen der Thorner Friede mit seinen Folgen sowie die Gestaltung des weiteren Verhältnisses zu Polen-Litauen zentral. Je nach Konstellation wurden dafür Beziehungen zum König, zu den Kurfürsten, zu Fürsten oder – hier vernachlässigt – zur Kurie aktiviert. Das Reich als – freilich abstraktes – Ganzes folgte in den Beziehungen zum Orden und zu Polen-Litauen keiner Grundlinie. Auch die einzelnen betrachteten Kräfte – König, Kurfürsten, Fürsten – handelten eher real- und tagespolitisch als an Grundprinzipien orientiert. In einem zweiten Schritt wurden die konkreten diplomatischen Beziehungen zwischen dem Deutschen Orden und dem Reich in ihrer Praxis in den Blick genommen. Diese Beziehungen wurden weniger stark von Treffen (Grabau, Ofen, Konstanz, Wielun), als von Gesandtschaften und Briefen geprägt. Auf das Potential einer Beschäftigung mit diesen Formen diplomatischer Kommunikation wurde am konkreten Beispiel hingewiesen.

3

Johann Abezier und Arnold Datteln – Zwei Thorner Kleriker zwischen der Kurie und dem Deutschen Orden

86%

Stachowiak R.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2012

|

issue 19

93-107

DE

Thema des vorliegenden Beitrags ist die Untersuchung der Kontakte preußischer Kleriker zur Kurie vor dem Hintergrund der Personalpolitik des Deutschen Ordens in den ersten drei Jahrzehnten des 15. Jahrhunderts am Beispiel der aus Thorn stammenden Juristen Johann Abezier und Arnold Datteln. Während des „Großen Krieges“ und in den darauf folgenden Jahren waren die beiden Thorner Kleriker über einen längeren Zeitraum an der Kurie aktiv und bildeten als führende Juristen und Diplomaten des Deutschen Ordens ein wichtiges Bindeglied zwischen der Deutschordensführung und der päpstlichen Kurie. Des Weiteren werden die Kirchenkarrieren der beiden Kleriker vor dem Hintergrund der Versorgung von Deutschordensjuristen mit Benefizien näher untersucht. Bei den Bemühungen um Benefizien spielte das Domkapitel von Ermland als Versorgungseinrichtung eine zentrale Rolle. Es gelang sowohl Abezier als auch Datteln weiteren aus Thorn stammenden Klerikern im ermländischen Domkapitel Benefizien zu verschaffen. Somit bildete Ermland für die Thorner Kleriker gewissermaßen einen Mobilitätskanal und ermöglichte in einigen Fällen eine beachtliche Kirchenkarriere. Am Beispiel der beiden genannten Kleriker wird auch die Bedeutung verwandtschaftlicher und landsmannschaftlicher Beziehungen für den Karriereverlauf sowie für eine dauerhafte Netzwerkbildung innerhalb des Domkapitels herausgearbeitet.

PL

Tematem opracowania jest badanie relacji pomiędzy pruskimi klerykami a kurią na tle polityki personalnej zakonu krzyżackiego w pierwszych trzech dziesięcioleciach XV wieku na przykładzie pochodzących z Torunia prawników Johanna Abeziera i Arnolda Dattelna. W okresie „wielkiej wojny“ i w następujących po niej latach obaj ci toruńscy klerycy działali przez dłuższy okres czasu w kurii będąc wiodącymi prawnikami i dyplomatami zakonu krzyżackiego i stanowili istotne ogniwo w relacjach miedzy zakonem krzyżackim a kurią papieska. Opracowanie bada kariery kościelne obu tych kleryków na tle beneficjów otrzymywanych przez prawników zakonu krzyżackiego. Centralna rolę w zdobywaniu beneficjów grała warmińska kapituła katedralna. Zarówno Abezierowi jak i Dattelnowi udawało się pozyskiwać beneficja dla innych pochodzących z Torunia kleryków w kapitule katedralnej w Warmii, co umożliwiło tymże klerykom osiągniecie istotnej kariery kościelnej. Na przykładzie obu wymienionych kleryków opracowana została również rola relacji rodzinnych i regionalnych w budowaniu kariery oraz tworzeniu trwałych powiązań w ramach kapituły katedralnej.

EN

The theme of this paper is to study the relationship between the Curia and the Prussian clergymen against a background of the personal policy of the Teutonic Order in the first three decades of the 15thc.,on the example of the Toruń lawyers Johann Abezier and Arnold Datteln. During the "Great War" and in the following years, both these Toruń clerics worked for a long time in the Curia acting as the leading lawyers and diplomats of the Teutonic Knights and became a vital link in the relationship between the Teutonic Order and the papal curia. Study examines the careers of these two clerics against the background of the benefices received by the lawyers of the Teutonic Order. The central role in obtaining benefices played the cathedral chapter of Warmia. Both Datteln and Abezier managed to obtain benefices for other clerics from Torun in the cathedral chapter of Warmia, what allowed the same clerics achieve significant career in the church. On the example of both clerics has been developed the role of family and regional relations in building a career and creating permanent connections in frame of the cathedral chapter.

4

Johann Abezier und Arnold Datteln – Zwei Thorner Kleriker zwischen der Kurie und dem Deutschen Orden

86%

Stachowiak R.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2012

|

issue 19

93-107

PL

Celem artykułu jest zbadanie relacji zachodzących pomiędzy pruskimi klerykami a Kurią papieską na tle polityki personalnej zakonu krzyżackiego w pierwszych trzech dziesięcioleciach XV w. Relacje te ukazano na przykładzie pochodzących z Torunia prawników Johanna Abeziera i Arnolda Dattelna. W okresie Wielkiej Wojny i w latach następujących po niej działali oni przez dłuższy czas w Kurii. Byli oni wiodącymi prawnikami i dyplomatami zakonu krzyżackiego, stanowiąc zarazem istotne ogniwo w relacjach Zakonu z Kurią papieską. Opracowanie przedstawia przebieg karier kościelnych obu tych kleryków. Centralną rolę w zdobywaniu beneficjów odgrywała warmińska kapituła katedralna. Zarówno Abezierowi, jak i Dattelnowi udawało się pozyskiwać beneficja w tej kapitule także dla innych kleryków pochodzących z Torunia. Uzyskanie beneficjum w warmińskiej kapitule katedralnej ułatwiało dalszą karierę kościelną. Na przykładzie obu wymienionych kleryków przedstawiona została również rola powiązań rodzinnych i regionalnych w budowaniu kariery oraz tworzeniu trwałych powiązań pomiędzy członkami kapituły.

EN

The theme of this paper is to study the relationship between the Curia and the Prussian clergymen against a background of the personal policy of the Teutonic Order in the first three decades of the 15thc., on the example of the Toruń lawyers Johann Abezier and Arnold Datteln. During the "Great War" and in the following years, both these Toruń clerics worked for a long time in the Curia acting as the leading lawyers and diplomats of the Teutonic Knights and became a vital link in the relationship between the Teutonic Order and the papal curia. Study examines the careers of these two clerics against the background of the benefices received by the lawyers of the Teutonic Order. The central role in obtaining benefices played the cathedral chapter of Warmia. Both Datteln and Abezier managed to obtain benefices for other clerics from Torun in the cathedral chapter of Warmia, what allowed the same clerics achieve significant career in the church. On the example of both clerics has been developed the role of family and regional relations in building a career and creating permanent connections in frame of the cathedral chapter.

DE

Thema des vorliegenden Beitrags ist die Untersuchung der Kontakte preußischer Kleriker zur Kurie vor dem Hintergrund der Personalpolitik des Deutschen Ordens in den ersten drei Jahrzehnten des 15. Jahrhunderts am Beispiel der aus Thorn stammenden Juristen Johann Abezier und Arnold Datteln. Während des „Großen Krieges“ und in den darauf folgenden Jahren waren die beiden Thorner Kleriker über einen längeren Zeitraum an der Kurie aktiv und bildeten als führende Juristen und Diplomaten des Deutschen Ordens ein wichtiges Bindeglied zwischen der Deutschordensführung und der päpstlichen Kurie. Des Weiteren werden die Kirchenkarrieren der beiden Kleriker vor dem Hintergrund der Versorgung von Deutschordensjuristen mit Benefizien näher untersucht. Bei den Bemühungen um Benefizien spielte das Domkapitel von Ermland als Versorgungseinrichtung eine zentrale Rolle. Es gelang sowohl Abezier als auch Datteln weiteren aus Thorn stammenden Klerikern im ermländischen Domkapitel Benefizien zu verschaffen. Somit bildete Ermland für die Thorner Kleriker gewissermaßen einen Mobilitätskanal und ermöglichte in einigen Fällen eine beachtliche Kirchenkarriere. Am Beispiel der beiden genannten Kleriker wird auch die Bedeutung verwandtschaftlicher und landsmannschaftlicher Beziehungen für den Karriereverlauf sowie für eine dauerhafte Netzwerkbildung innerhalb des Domkapitels herausgearbeitet.

5

Zakon krzyżacki i jego państwo w przeddzień hołdu pruskiego z 1525 r. Stan i przemiany

86%

Gancewski J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

115-126

EN

The Polish-Teutonic conflict in the years 1454–1466 influenced in every way the State of the Teutonic Order in Prussia. Changes were related to methods of management of the economy and finance in the State of the Teutonic Order in Prussia that was considerably smaller after the second Peace of Thorn. Starting from the 80s 15th c. and ending with the first decade of the next century, Great Masters tried to change this situation or adapt to the needs of the state which was being transformed into the decentralized and secular one. The actions of the Great Masters led to remodeling the corporation by the restoration of internal order on the basis of the Rules of Teutonic Order and previous corporate governance of the religious type (as the one by The Thirteen Years’ War). However, the activities of the last two Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia were focused on the reform and strengthening the state as an entity more territorial and feudal than corporate. In the years 1480–1500, a new policy was introduced which aimed at conversion of the State of the Teutonic Order and its economy from corporate entity in the secular state.

6

Zakon krzyżacki i jego państwo w przeddzień hołdu pruskiego z 1525 r. Stan i przemiany

86%

Gancewski J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

115-126

PL

Konflikt krzyżacko-polski z lat 1454-1466 odcisnął pod każdym względem piętno na państwie zakonu krzyżackiego w Prusach. Zmiany dotyczyły metod oraz sposobu zarządzania gospodarką i finansami na terenie okrojonego po drugim pokoju toruńskim państwa krzyżackiego w Prusach. Począwszy od lat 80. XV w., a kończąc na pierwszym dziesięcioleciu kolejnego stulecia, kolejni wielcy mistrzowie próbowali tę sytuację zmienić lub przystosować do potrzeb państwa przekształcającego się w zdecentralizowany twór świecki. Działania wielkich mistrzów miały na celu zreformowanie korporacji poprzez przywrócenie wewnętrznego porządku opartego na Regule Zakonu i wcześniejszym (jak przed wojną trzynastoletnią) ładzie korporacji typu zakonnego. Natomiast działania prowadzone przez dwóch ostatnich wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego w Prusach były już skierowane na reformy wzmacniające państwo jako twór bardziej terytorialny i feudalny niż korporacyjny. W latach 1480-1500 powstała nowa polityka zakonna zmierzająca do przekształcenia państwa krzyżackiego w Prusach i jego gospodarki z podmiotu korporacyjnego w państwo świeckie.

EN

The Polish-Teutonic conflict in the years 1454–1466 influenced in every way the State of the Teutonic Order in Prussia. Changes were related to methods of management of the economy and finance in the State of the Teutonic Order in Prussia that was considerably smaller after the second Peace of Thorn. Starting from the 80s 15th c. and ending with the first decade of the next century, Great Masters tried to change this situation or adapt to the needs of the state which was being transformed into the decentralized and secular one. The actions of the Great Masters led to remodeling the corporation by the restoration of internal order on the basis of the Rules of Teutonic Order and previous corporate governance of the religious type (as the one by The Thirteen Years’ War). However, the activities of the last two Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia were focused on the reform and strengthening the state as an entity more territorial and feudal than corporate. In the years 1480–1500, a new policy was introduced which aimed at conversion of the State of the Teutonic Order and its economy from corporate entity in the secular state.

7

Einstellung der bevölkerung Preussens zur herrschaft der Ordensritter

86%

Ekdahl S.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

109-114

EN

The history of the Lizard Union proves existance of strong opposition against the rule of the Teutonic Knights even before its defeat at the battle of Grunwald (Tannenberg). That hostile attitude was clearly expressed when several banners of Chełmno Lands (banner – unit of the cavalry) left the battlefield on July 15, 1410 by the end of the battle. Moreover, a country knights took over the town and castle of Ostróda for the Polish king to help him to march to Marienburg. Other knights, among them Nicolaus of Renis (Mikołaj z Ryńska), planned to take the Marienburg in a similar manner. In this context it has to be pointed out that the country's nobility of Chełmno Lands was not required to fight outside its borders for the Order after the privilege for Chełmno of 1233. Participation in military campaigns beyond the Vistula River and its tributaries Drewenz and Ossa was performed voluntarily and those who were taking part received from the Order payment and compensation for all incurred losses. The following campaigns can be set as an examples: Samaiten 1402, Gotland 1404 and Dobrzyń 1409. At the end of 1410 a cash payment of 4,000 marks was made on the orders of the Grand Master for Chełmno Lands. The sum, which was the equivalent of about 300 war horses, was not completely used what deeply disappointed the knights who valued higher their losses. An open question remains concerning to what extent that special arrangement for the Chełmno Lands had impact on the behavior of parts of their chivalry in the battle of Grunwald. Similar agreements were also held with the knights in Warmia and in the New March (Neumark); they could also be used for military service outside their borders only voluntary under the above enumerated conditions. This became a problem for the Teutonic Order and often led to annoyance particularly with the nobles in the New March. The four bishops of Pomesania, Warmia, Chełmno Lands and Kulm paid homage to the Polish king after the battle of Grunwald, as did the abbess of St. Bridget in Gdańsk who wrote a request for assistance to Władysław Jagiello slightly after the Polish-Lithuanian victory. Her wishes were promptly answered in the affirmative manner on 6th August. The case of Bishop Heinrich Vogelsang of Warmia is of particular interest because he set out for Poland in late September or early October and was therefore considered by the Teutonic Order as a traitor. Grand Master Heinrich von Plauen sought long in vain to replace him with a supporter of the Teutonic Order. The major cities in Prussia seemed to have an ambivalent attitude towards the heavy defeat of the Knights. According to the messages that reached the Bishop of Poznan on July 29 and briefly after, the inhabitants of Thorn beheaded their komtur and killed 50 Order soldiers. A similar fate suffered other Order soldiers in Gdansk mid-August. The city Elblag apologized later for paying the homage to the Polish king using as an excuse the fact that the German Order prohibited repeatedly to repair the damaged city walls. In the general analysis of this issue the following questions are worth answering: How different were the reactions of the inhabitants of Prussia to the changing military and political situation after the battle of Grunwald? Can the different forms of behavior be recognized depending on social class? And were the numerous tributes the result of desperation and seeing the situation as "hopeless" or rather an expression of long-suppressed resentment of Teutonic Order’s authority?

8

Einstellung der Bevölkerung Preußens zur Herrschaft der Ordensritter

86%

Ekdahl S.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

109-114

PL

Ważnym zagadnieniem w kontekście wojny zakonu krzyżackiego z Polską i Litwą w latach 1409–1411 jest postawa ludności Prus wobec panowania Zakonu po przegranej bitwie pod Grunwaldem. Historia związku jaszczurczego dowodzi, iż już przed klęską pod Grunwaldem funkcjonowała tam silna opozycja przeciwko władzy Zakonu. Wrogie wobec niego nastawienie znalazło szczególny wyraz 15 VII 1410 r., gdy szereg chorągwi ziemi chełmińskiej w pośpiechu opuściło pole bitwy. Ponadto jeden z rycerzy zajął miasto i zamek w Ostródzie, a następnie przekazał je królowi polskiemu, aby ułatwić mu marsz na Malbork. Inni rycerze, wśród nich Mikołaj z Ryńska, mieli planować zajęcie Malborka w podobny sposób. W przedstawionym kontekście należy zwrócić uwagę na fakt, iż szlachta ziemi chełmińskiej, zgodnie z przywilejem chełmińskim z 1233 r. nie była zobowiązana walczyć po stronie Zakonu poza granicami własnego państwa. Wszelki udział w wyprawach na drugą stronę Wisły i jej dopływów, Drwęcy i Osy, był dobrowolny, a Zakon wynagradzał ten udział zwrotem kosztów i pokryciem wszelkich szkód z nim związanych. Przykładami mogą być wyprawy na Żmudź (1402), Gotlandię (1404) i do Dobrzynia (1409). Z końcem 1410 r. na zlecenie wielkiego mistrza nastąpiła wypłata kwoty 4 tys. marek na rzecz ziemi chełmińskiej. Kwota ta, odpowiadająca wartości około 300 koni bojowych, nie została jednak wykorzystana w całości, ku niezadowoleniu zainteresowanych, którzy wyceniali swoje straty wyżej. Otwarte pozostaje pytanie, na ile szczególne uregulowanie sytuacji ziemi chełmińskiej mogło mieć wpływ na zachowanie części rycerstwa tej ziemi w trakcie bitwy pod Grunwaldem? Analogiczne ustalenia dotyczą rycerstwa z Warmii i Nowej Marchii. Także ono jedynie dobrowolnie brało udział w działaniach zbrojnych poza granicami swych państw. Sytuacja ta stanowiła problem dla Zakonu, prowadząc często do irytacji kierowanej zwłaszcza wobec szlachty z Nowej Marchii. Czterej biskupi (pomezański, warmiński, sambijski i chełmiński) po bitwie pod Grunwaldem złożyli hołd królowi polskiemu, podobnie jak przeorysza klasztoru brygidek w Gdańsku. Skierowała ona do króla Władysława Jagiełły pisemną prośbę o wsparcie – i to już kilka dni po wygranej wojsk polsko-litewskich. Prośba ta spotkała się z akceptacją wyrażoną 6 sierpnia. Interesujący jest przypadek biskupa warmińskiego Henryka IV Vogelsanga, który pod koniec września lub na początku października 1410 r. wyjechał do Polski, co sprawiło że Zakon uważał go za zdrajcę. Dlatego wielki mistrz Henryk von Plauen nieskutecznie próbował zastąpić go przez osobę nastawioną przyjaźnie do Zakonu. Również wielkie miasta Prus zajmowały ambiwalentną postawę wobec klęski Zakonu. Zgodnie z informacjami, które dotarły do biskupa poznańskiego 29 czerwca lub w dniach kolejnych, mieszkańcy Torunia ścięli tamtejszego komtura oraz zabili lub uwięzili 50 żołnierzy Zakonu. W połowie sierpnia podobny los spotkał żołnierzy Zakonu w Gdańsku. Miasto Elbląg usprawiedliwiało później złożenie hołdu królowi Polski faktem, iż Zakon ustawicznie zabraniał miastu naprawy uszkodzonego muru miejskiego. W tym kontekście warto odpowiedzieć na następujące pytania: jak różne były reakcje mieszkańców Prus na zmieniającą się sytuację wojskową i polityczną po Grunwaldzie; czy można rozpoznać różne formy zachowań w zależności od klas społecznych oraz czy licznie składane hołdy były efektem desperacji i oceny sytuacji jako „bez wyjścia”, czy też raczej wyrazem długo skrywanej niechęci do władzy Zakonu?

EN

The history of the Lizard Union proves existance of strong opposition against the rule of the Teutonic Knights even before its defeat at the battle of Grunwald (Tannenberg). That hostile attitude was clearly expressed when several banners of Chełmno Lands (banner – unit of the cavalry) left the battlefield on July 15, 1410 by the end of the battle. Moreover, a country knights took over the town and castle of Ostróda for the Polish king to help him to march to Marienburg. Other knights, among them Nicolaus of Renis (Mikołaj z Ryńska), planned to take the Marienburg in a similar manner. In this context it has to be pointed out that the country's nobility of Chełmno Lands was not required to fight outside its borders for the Order after the privilege for Chełmno of 1233. Participation in military campaigns beyond the Vistula River and its tributaries Drewenz and Ossa was performed voluntarily and those who were taking part received from the Order payment and compensation for all incurred losses. The following campaigns can be set as an examples: Samaiten 1402, Gotland 1404 and Dobrzyń 1409. At the end of 1410 a cash payment of 4,000 marks was made on the orders of the Grand Master for Chełmno Lands. The sum, which was the equivalent of about 300 war horses, was not completely used what deeply disappointed the knights who valued higher their losses. An open question remains concerning to what extent that special arrangement for the Chełmno Lands had impact on the behavior of parts of their chivalry in the battle of Grunwald. Similar agreements were also held with the knights in Warmia and in the New March (Neumark); they could also be used for military service outside their borders only voluntary under the above enumerated conditions. This became a problem for the Teutonic Order and often led to annoyance particularly with the nobles in the New March. The four bishops of Pomesania, Warmia, Chełmno Lands and Kulm paid homage to the Polish king after the battle of Grunwald, as did the abbess of St. Bridget in Gdańsk who wrote a request for assistance to Władysław Jagiello slightly after the Polish-Lithuanian victory. Her wishes were promptly answered in the affirmative manner on 6th August. The case of Bishop Heinrich Vogelsang of Warmia is of particular interest because he set out for Poland in late September or early October and was therefore considered by the Teutonic Order as a traitor. Grand Master Heinrich von Plauen sought long in vain to replace him with a supporter of the Teutonic Order. The major cities in Prussia seemed to have an ambivalent attitude towards the heavy defeat of the Knights. According to the messages that reached the Bishop of Poznan on July 29 and briefly after, the inhabitants of Thorn beheaded their komtur and killed 50 Order soldiers. A similar fate suffered other Order soldiers in Gdansk mid-August. The city Elblag apologized later for paying the homage to the Polish king using as an excuse the fact that the German Order prohibited repeatedly to repair the damaged city walls. In the general analysis of this issue the following questions are worth answering: How different were the reactions of the inhabitants of Prussia to the changing military and political situation after the battle of Grunwald? Can the different forms of behavior be recognized depending on social class? And were the numerous tributes the result of desperation and seeing the situation as "hopeless" or rather an expression of long-suppressed resentment of Teutonic Order’s authority?

Refine search results

8 Miscellanea Historico-Archivistica

2 Ekdahl S.

2 Flemmig S.

2 Gancewski J.

2 Stachowiak R.

4 2016

4 2012

Die Beziehungen des Deutschen Ordens zum Reich vom Thorner Frieden bis zum Tag von Breslau

Die Beziehungen des Deutschen Ordens zum Reich vom Thorner Frieden bis zum Tag von Breslau

Johann Abezier und Arnold Datteln – Zwei Thorner Kleriker zwischen der Kurie und dem Deutschen Orden

Johann Abezier und Arnold Datteln – Zwei Thorner Kleriker zwischen der Kurie und dem Deutschen Orden

Zakon krzyżacki i jego państwo w przeddzień hołdu pruskiego z 1525 r. Stan i przemiany

Zakon krzyżacki i jego państwo w przeddzień hołdu pruskiego z 1525 r. Stan i przemiany

Einstellung der bevölkerung Preussens zur herrschaft der Ordensritter

Einstellung der Bevölkerung Preußens zur Herrschaft der Ordensritter