Search results

1

Archiwum parafii w Zielonkach. Dzieje i zasób

100%

Protsyk A., Bulak J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2023

|

vol. 121

339-412

EN

The article presents the history of the archives of the parish of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Zielonki near Kraków, and discusses in detail its accumulated resources. In 2022, the process of organizing and developing the collection was completed, resulting in this article. Publications based on documents of this provenance have so far been issued infrequently, although in recent years somewhat more frequently, so that there is a growing familiarity with the contents of the archive.The Zielonki parish was established in the 13th century, but documents relating to its earliest history can be found in the records of the Kraków Cathedral Chapter and the University of Kraków. The current archival holdings include documents from the 18th century on the parish, which consisted of villages: Zielonki, Bibice, Witkowice, Tonie, Garlica, Górka Narodowa, Wola Zachariaszowska and part of Pękowice. Older archives were lost during World War I. The most impressive collection contains the record books, almost complete since 1797. Also preserved, and very valuable, are chronicles from 1878–1932, the book of the Brotherhood of St Anne kept since the late 18th century, a sizeable collection of visitations and inventory records, and economic documents from the 19th and 20th centuries. In total, the archive includes 389 units produced between 1709 and 2019. These documents are also valuable because of the close relationship that, until the early 20th century, linked the Zielonki parish with the University of Kraków (Jagiellonian University) and the Kraków Collegiate Church of St Anne. In addition to the aforementioned issues, the article also briefly describes the history of the Zielonki parish chancellery. An appendix accompanying the article presents the archival inventory.

PL

Artykuł prezentuje dzieje archiwum podkrakowskiej parafii Zielonki pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i szczegółowo omawia zgromadzony w nim zasób. W 2022 roku zakończono proces porządkowania i opracowywania zbiorów, w wyniku czego powstał niniejszy artykuł. Bazujące dotychczas na dokumentach tej proweniencji publikacje wydawano rzadko, w ostatnich latach nieco częściej, dzięki czemu coraz szersza jest znajomość zawartości archiwum. Parafia w Zielonkach powstała w XIII wieku, jednak dokumenty dotyczące jej najdawniejszych dziejów znajdują się w aktach krakowskiej kapituły katedralnej i Uniwersytetu Krakowskiego. Obecny zasób archiwalny obejmuje dokumenty od XVIII wieku dotyczące parafii, na którą składały się wsie: Zielonki, Bibice, Witkowice, Tonie, Garlica, Górka Narodowa, Wola Zachariaszowska i część Pękowic. Starsze archiwalia zaginęły podczas I wojny światowej. Najpokaźniejszy zbiór stanowią księgi metrykalne, niemal kompletne od 1797 roku. Zachowały się także, bardzo cenne, kroniki z lat 1878-1932, księga Bractwa św. Anny prowadzona od końca XVIII wieku, pokaźny zbiór wizytacji i inwentarzy oraz dokumenty gospodarcze z XIX i XX wieku. Ogółem archiwum obejmuje 389 jednostek archiwalnych wytworzonych w latach 1709-2019. Dokumenty te są cenne także z powodu bliskich relacji, które do początków XX wieku łączyły parafię Zielonki z Uniwersytetem Krakowskim (Jagiellońskim) i krakowską kolegiatą św. Anny. Oprócz wyżej wymienionych, w artykule pokrótce opisano dzieje zieloneckiej kancelarii parafialnej. W aneksie dołączonym do artykułu zaprezentowano inwentarz archiwalny.

2

Akta wizytacji podkrakowskiej parafii Zielonki z XVI-XVII wieku w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie

80%

Bulak J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2021

|

vol. 115

7-31

EN

In the publication, the author presents the visitation records of the parish of Nativity of the Blessed Virgin Mary Church in Zielonki. First mentioned in the 14th century, for years the parish was under the patronage of the Krakow cathedral chapter, and later (1531-1878) of the Krakow Academy (Jagiellonian University). Since the late 18th century, the church in Zielonki was considered a filial church of the collegiate church of St. Anne in Krakow. Six visitation records of the parish of Zielonki held by the Archives of the Metropolitan Curia in Krakow are presented in the form of an edition of the source text. The texts are from: 1598 (AV Cap 15, and AV Cap 65 - compendium), 1603 (AV 4), 1610 (AV Cap 28), 1618 (AV Cap 38 and AV Cap 40), 1629 (AV Cap 42) and 1663 (AV 8). The visitation records are in the form of manuscripts in Latin. The author’s aim was to edit these sources as faithfully as possible in order to make them available to a wider audience as well as researchers. The publisher’s interference with the source text was limited to replacing the abbreviations used by the writers with full words for greater readability of the text. The text was provided with textual, bibliographic and terminological annotations. The editorial activities undertaken are in accordance with the principles of scientific editing of historical sources for modern texts. As a result, the author presents five complete texts of the records and one annotated extract containing decreta executiva visitationum (AV 4). This work is a continuation of the publication of the visitation records of the Zielonki parish, the eighteenth-century part of which was published in the „ABMK” in 2019. In this way, all known visitation records of the Zielonki parish from the Old Polish period are now published.

PL

W publikacji autor prezentuje akta wizytacji podkrakowskiej parafii pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach. Wzmiankowana po raz pierwszy w XIV wieku parafia przez lata pozostawała pod patronatem krakowskiej kapituły katedralnej, potem (1531-1878) Akademii Krakowskiej (Uniwersytetu Jagiellońskiego). Od końca XVIII wieku zielonecka świątynia była uznawana za kościół filialny krakowskiej kolegiaty św. Anny. Przybliżonych zostało w formie edycji tekstu źródłowego sześć akt wizytacji parafii Zielonki znajdujących się w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Teksty pochodzą z lat: 1598 (AV Cap 15, i AV Cap 65 – compendium), 1603 (AV 4), 1610 (AV Cap 28), 1618 (AV Cap 38 i AV Cap 40), 1629 (AV Cap 42) i 1663 (AV 8). Wizytacje te mają formę rękopisów i sporządzone zostały w języku łacińskim. Celem autora było dokonanie możliwie wiernej edycji tych źródeł, aby udostępnić je szerszemu gronu odbiorców i badaczy. Ingerencje wydawcy w tekst źródłowy ograniczyły się do rozwinięcia skrótów zastosowanych przez pisarzy dla większej czytelności tekstu. Tekst został opatrzony przypisami tekstowymi, bibliograficznymi oraz terminologicznymi. Podjęte czynności edytorskie są zgodne z zasadami naukowej edycji źródeł historycznych dla tekstów nowożytnych. W rezultacie autor prezentuje pięć pełnych tekstów wizytacji i jeden wyciąg zawierający decreta executiva visitationum (AV 4) opatrzone aparatem krytycznym. Praca ta stanowi kontynuację publikacji akt wizytacji parafii Zielonki, których XVIII-wieczną część opublikowano na łamach półrocznika „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” w 2019 r. W ten sposób zostały opublikowane wszystkie znane akta wizytacji parafii Zielonki z okresu staropolskiego z zasobu Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie.

3

Akta wizytacji podkrakowskiej parafii Zielonki z XVIII wieku w zasobie w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie

71%

Bulak J., Makarczyk A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 111

15-55

EN

The following publication presents the 18th-century visitation records of the Nativity of the Blessed Virgin Mary Parish in Zielonki near Krakow. The historic church of the 14th century was dependent for years on the Krakow Cathedral Chapter, then the Academy of Krakow (now The Jagiellonian University) and St Ann Collegiate Church. The article presents, as source editions, the three last visitation records of Zielonki before the fall of the Republic of Poland: of 1727 (AVCap 61 and AV 23), of 1748 (AV 29 and Załuski’s Tables 7) and of 1783 (AV 55). These visitation books are held in the Archive of the Metropolitan Curia in Krakow (3 Franciszkańska Street). These visitations are manuscripts written in Latin and Polish with numerous Latin phrases. Only Bishop Załuski’s Tables are a printed form completed with hand written information. The authors aimed to edit sources and to make them available to a wider audience. The methodology of the work focused on full forms of the abbreviated words used by the writers, spelling modernization with a view to making the text more legible, and the adding of the diacritic marks and punctuation where necessary. The authors provided the text with footnotes (source and explanatory notes) and endnotes (terminology). These editing activities comply with the rules of the historical source edition for modern texts. As a result, the authors present three full texts of the visitations along with inventories, introduction footnotes, endnotes and bibliography.

PL

W niniejszej publikacji autorzy prezentują osiemnastowieczne akta wizytacji podkrakowskiej parafii pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach. Zabytkowy kościół z XIV wieku (większa część obecnego kościoła pochodzi z XVI wieku) przez lata był zależny od krakowskiej kapituły katedralnej, potem Akademii Krakowskiej (obecnie Uniwersytet Jagielloński) oraz kolegiaty św. Anny. Przybliżone zostały tutaj w formie edycji tekstu źródłowego trzy ostatnie wizytacje parafii Zielonki sprzed upadku Rzeczypospolitej: z 1727 roku (AVCap 61 oraz AV 23), z 1748 roku (AV 29 oraz Tabele Załuskiego 7) i z 1783 roku (AV 55). Księgi tych wizytacji są przechowywane w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMKr), mieszczącym się przy ul. Franciszkańskiej 3. Wizytacje te to rękopisy w języku łacińskim oraz polskim z dużą liczbą zwrotów pochodzących z łaciny. Wyłącznie Tabele biskupa Załuskiego mają format drukowanego formularza, w którego rubryki odręcznie zostały naniesione stosowne informacje. Celem autorów było dokonanie możliwie wiernej edycji tych źródeł, aby udostępnić je szerszemu gronu odbiorców. Metodologia pracy skupiła się na rozwinięciu skrótów zastosowanych przez pisarzy, uwspółcześnieniu pisowni dla większej czytelności tekstu, a także dodaniu znaków diakrytycznych i znaków interpunkcyjnych w wymagających tego miejscach. Autorzy wzbogacili tekst przypisami tekstowymi, bibliograficznymi i terminologicznymi. Podjęte czynności edytorskie są zgodne z zasadami naukowej edycji źródeł historycznych dla tekstów nowożytnych. W rezultacie autorzy prezentują trzy pełne teksty wizytacji, wraz z inwentarzami, opatrzone wstępem, przypisami oraz bibliografią.

4

Między panem wójtem i plebanem... Konflikt wójtowsko-plebański w latach 60. i 70. XIX wieku w podkrakowskiej wsi

43%

Bulak J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2017

|

vol. 23/2

37-69

PL

Artykuł ma na celu przybliżenie konfliktu, który rozegrał się w latach 60. i 70. XIX wieku w podkrakowskiej parafii Zielonki pomiędzy dziedzicem dworu Marszowiec a wikariuszami tejże parafii. Sprawa nie tylko toczyła się w podkrakowskiej wsi, ale także na wokandzie krakowskiego konsystorza biskupiego za pośrednictwem skarg i donosów. W artykule zostały zaprezentowane wyniki badania przyczyn sporu, jego przebieg, rozstrzygnięcie oraz konsekwencje, które musiały ponieść obie strony. Praca jest także przyczynkiem do badań oddziaływania posługi administratora apostolskiego ks. bpa Antoniego Gałeckiego na duchowieństwo i wiernych w pomniejszych parafiach.

EN

The article intends to outline the conflict between the squire of the Marszowiec estate and the curates of the Zielonki parish near Krakow in the 1860s and 1870s. Not only did the situation take place in the village, but related complaints and denunciations were also investigated by the Krakow Bishops’ Consistory. The article presents the findings of an investigation of the causes of the dispute, its course, settlement and consequences for both parties. The study is also a contribution to the research on the impact of the service of administrator apostolic Rev. Bishop Antoni Gałecki on clergy and the faithful in smaller parishes.

Refine search results

3 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Folia Historica Cracoviensia

4 Bulak J.

1 Makarczyk A.

1 Protsyk A.

1 2023

1 2021

1 2019

1 2017

Archiwum parafii w Zielonkach. Dzieje i zasób

Akta wizytacji podkrakowskiej parafii Zielonki z XVI-XVII wieku w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie

Akta wizytacji podkrakowskiej parafii Zielonki z XVIII wieku w zasobie w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie

Między panem wójtem i plebanem... Konflikt wójtowsko-plebański w latach 60. i 70. XIX wieku w podkrakowskiej wsi