Search results

1

Ekspozytury i wpływy Związku Młodzieży Polskiej „Zet” w okresie zaborów (1886–1914)

100%

Waingertner P.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2017

|

vol. 16

|

issue 1

137-165

EN

In 1886, at the University of Warsaw was established a secret Association of the Polish Youth „Zet” (APY). In the three decades it has become well organised and operating structure, with its outposts in the academic centres, where they studied the Poles – in Polish lands all three partitions, in Russia and in Western Europe. The program of APY called for young people to fight for an independent, united, democratic, self-governing, socially equitable and tolerant republic. The members of APY, in order to affect young Poles, ran on an activity involving the creation and inspiration of the academic unions and the associations of students, youth workers and peasants. They try to penetrate the existing structure of the „adult” society. Among these organizations were: „Red Rose”, „X”, „Pet”, National Groups, the National Youth Organization, „Eleuzis”, Union of Polish Societies in Germany „Unitas”, the Union of Societies of the Polish Youth Abroad, Union of Youth Craft, National Union of Workers, the National Union of Peasants, People Education League, National Education Association and the team Bartosz’s Troops. They expanded the influence of APY.

PL

W 1886 r. na Uniwersytecie Warszawskim powstał tajny Związek Młodzieży Polskiej „Zet” (ZMP). W ciągu trzech dekad stał się on sprawnie zorganizowaną i działającą strukturą, mającą swoje placówki w ośrodkach akademickich, w których studiowali Polacy – na ziemiach polskich wszystkich trzech zaborów, w Rosji oraz w Europie Zachodniej. Program Związku wzywał młodzież do walki o niepodległą, zjednoczoną, demokratyczną, samorządną, sprawiedliwą społecznie oraz tolerancyjną Rzeczpospolitą. Członkowie ZMP, dążąc do wpływu na młodych Polaków, prowadzili działalność polegającą na zakładaniu i inspirowaniu związków akademickich, uczniowskich, młodzieży robotniczej i chłopskiej. Starali się również penetrować już istniejące struktury „dorosłego” społeczeństwa. Do grona tych organizacji należały: „Czerwona Róża”, „X”, „Pet”, Towarzystwa Tomasza Zana, Grupy Narodowe, Organizacja Młodzieży Narodowej, „Eleuzis”, Związek Towarzystw Polskich w Niemczech „Unitas”, Zjednoczenie Towarzystw Młodzieży Polskiej Zagranicą, Związek Młodzieży Rzemieślniczej, Narodowy Związek Robotniczy, Narodowy Związek Chłopski, Liga Oświaty Ludowej, Towarzystwo Oświaty Narodowej i Drużyny Bartoszowe. Poszerzały one wpływy ZMP.

2

Związek Młodzieży Polskiej „Zet” w Kijowie w okresie zaborów i I wojny światowej. Zarys zagadnienia

85%

Waingertner P. A.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2023

|

vol. 22

|

issue 2

163-183

EN

In 1886, the secret Polish Youth Union “Zet” (PYU) was established at the University of Warsaw. Until the outbreak of World War I, “Zet” created a network of branches not only in Polish academic circles in the three partitions, but also in the depths of Russia and Western Europe. The “Zet” program called for an independent, democratic, socially just and nationally and religiously tolerant Republic of Poland. The Zetists understood this struggle both as self-education work and as an armed act. The Union created and inspired other pupil and student organizations, as well as working-class and peasant youth. The history of the Polish Youth Union of has become the subject of research by historians, but its activities during the partitions in the depths of Russia are still less recognized problems. The subject of this article is an attempt to present the origins, activities, political orientation and influence of “Zet” in the years of partitions and World War I in Kiev – a city that was an important center of Polish people in the Ukrainian lands incorporated into Russia. At the University of Kiev from the end of the 19th century, Polish students concentrated in the independence- socialist “Corporation” and “Zet”, which became the “headquarters” of the national-independence organization “Polonia”. The “Zet” of Kiev, unlike the PYU in the Kingdom of Poland, Galicia and in Western Europe, which departed from cooperation with the National League to support the Polish irredentist camp, maintained ties with the national camp and its program. In addition to its selfeducation and political activity in the academic community, “Zet” tried to influence pupils of Polish schools (secret ones, and during World War I, legally operating in Kiev and Ukraine). During the Great War, the “national” majority of the Kiev Zetists were involved in organizing the community of Polish students and Polish education in the Kiev region. The minority that supported the irredentist camp belonged to the Kiev secret military school and the local unit of the Polish Military Organization. Studies on the history of “Zet” in the East may bring a more accurate recognition of this conspiracy and contribute to deepening the knowledge about the fate and activity of the Polish intelligentsia.

PL

W 1886 r. na Uniwersytecie Warszawskim powstał tajny Związek Młodzieży Polskiej „Zet” (ZMP). Do wybuchu I wojny światowej utworzył on sieć placówek nie tylko w polskich środowiskach akademickich w trzech zaborach, ale także w głębi Rosji oraz w Europie Zachodniej. Program „Zetu” wzywał do walki o niepodległą, demokratyczną, sprawiedliwą społecznie oraz tolerancyjną narodowościowo i religijnie Rzeczpospolitą. Walkę tę zetowcy rozumieli zarówno jako pracę samokształceniową, jak i czyn zbrojny. Związek tworzył i inspirował inne organizacje studenckie, uczniowskie, młodzieży robotniczej i chłopskiej. Dzieje ZMP stały się przedmiotem badań historyków, jednak do problemów słabiej rozpoznanych należy nadal jego działalność w okresie zaborów w głębi Rosji. Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba przedstawienia genezy, działalności, orientacji politycznej i wpływów „Zetu” w latach rozbiorów i I wojny światowej w Kijowie – mieście stanowiącym ważne skupisko ludności polskiej na ziemiach Ukrainy wcielonych do Rosji. Na Uniwersytecie Kijowskim od schyłku XIX w. polscy studenci skupiali się w niepodległościowo-socjalistycznej „Korporacji” i „Zecie”, który stał się ośrodkiem kierowniczym narodowo-niepodległościowej organizacji „Polonia”. „Zet” kijowski w odróżnieniu od ZMP w Królestwie Polskim, Galicji i na zachodzie Europy, który odchodził od współpracy z Ligą Narodową na rzecz wsparcia obozu polskiej irredenty, utrzymał związki z obozem i programem narodowym. Obok działalności samokształceniowej i politycznej w środowisku akademickim, usiłował oddziaływać na uczniów polskich szkół (tajnych, a w latach I wojny światowej działających legalnie w Kijowie i na Ukrainie). W okresie Wielkiej Wojny „narodowa” większość kijowskich zetowców angażowała się w organizowanie środowiska polskich studentów i polskiego szkolnictwa na Kijowszczyźnie. Mniejszość, która wsparła obóz irredenty, należała do kijowskiej tajnej szkoły wojskowej i miejscowej komórki Polskiej Organizacji Wojskowej. Studia nad dziejami „Zetu” na wschodzie mogą przynieść dokładniejsze rozpoznanie tej konspiracji i przyczynić się do pogłębienia wiedzy o losach i aktywności polskiej inteligencji.

3

Rosja Sowiecka i Związek Sowiecki w refleksji politycznej ruchu zetowego w Drugiej Rzeczypospolitej

85%

Waingertner P.

Studia Rossica Gedanensia

|

2022

|

issue 9

187-198

EN

The article is an attempt to present and analyze the concept of a foreign policy, formulated in the years of the Second Republic of Poland by the representatives of the political circle of “Zet”, and to relate to the issue of Poland’s relations with Soviet Russia (known later as the Soviet Union) and to the actions on the international arena of the eastern neighbor of Poland. The underground Polish Youth Union “Zet” was established in 1886 in Warsaw in order to fight for a united, independent, democratic and socially just Republic of Poland. In interwar Poland, while maintaining a secret character, “Zet” coordinated the activities of a network of public organizations and periodicals (forming the so-called “Zet”-movement) influencing the political and social life in the country. In Soviet Russia, and later in the Soviet Union, “Zet” saw a threat to the reborn Republic of Poland in the imperial and aggressive nature of the foreign policy of the Bolsheviks. “Zet” supported the federal program and then the Promethean program. The organization also advocated a close cooperation among the western neighbors of the Soviet state. The concepts of the Zetist foreign policy relating to Soviet Russia and the Soviet Union were based on the postulate to weaken “The Red Kremlin”, defined as a declared opponent of independent Poland.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba zaprezentowania i analizy koncepcji polityki zagranicznej, formułowanych w latach Drugiej Rzeczypospolitej przez przedstawicieli politycznego środowiska „Zetu”, a odnoszących się do zagadnienia relacji Polski z Rosją Sowiecką (później Związkiem Sowieckim) oraz poczynań na arenie międzynarodowej wschodniego sąsiada państwa polskiego. Konspiracyjny Związek Młodzieży Polskiej „Zet” powstał w 1886 r. w Warszawie pod hasłem walki o zjednoczoną, niepodległą, demokratyczną i sprawiedliwą społecznie Rzeczpospolitą. W Polsce międzywojennej, zachowując tajny charakter, koordynował działalność sieci jawnych organizacji i periodyków (tworzących tzw. ruch zetowy), wpływając na życie polityczne i społeczne w kraju. W Rosji Sowieckiej, a później Związku Sowieckim, widział zagrożenie dla odrodzonej Rzeczypospolitej, wskazując na imperialny i agresywny charakter polityki zagranicznej bolszewików. „Zet” popierał program federacyjny, a następnie prometejski. Opowiadał się też za bliską współpracą zachodnich sąsiadów państwa sowieckiego. Koncepcje polityki zagranicznej zetowców, odnoszące się do Rosji Sowieckiej i Związku Sowieckiego, opierały się na postulacie osłabienia „czerwonego Kremla”, definiowanego jako zdeklarowany przeciwnik niepodległej Polski.

4

Zygmunt Lubicz-Zaleski (1882–1967) – i jego przyjaciele z lat studenckich

71%

Willaume M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2015

|

vol. 70

EN

The article is devoted to the early days of Zygmunt Lubicz-Zaleski (1882–1967). Z. Lubicz-Zaleski, intellectual and humanist, started his education at the Warsaw University of Technology and then at the School of Fine Arts. During the studies, he joined the conspiratorial Association of the Polish Youth “Zet”. In 1904 he was arrested and imprisoned in the Warsaw Citadel. After his release, he left the country and stayed in Paris. Among the people who had a serious impact on the views and life choices of young Zaleski, we can specify: Zenon Przesmycki, Stanisław Posner and Tadeusz Makowski.

PL

Tekst poświęcony jest młodzieńczym latom Zygmunta Lubicza-Zaleskiego (1882–1967). Z. Lubicz-Zaleski, intelektualista i humanista, rozpoczął edukację na Politechnice Warszawskiej, a następnie kontynuował ją w Szkole Sztuk Pięknych. Podczas studiów związał się z konspiracyjnym Związkiem Młodzieży Polskiej „Zet”. W 1904 r. aresztowany i osadzony w Cytadeli, po uwolnieniu znalazł się na emigracji w Paryżu. Na młodzieńcze poglądy i wybory życiowe Zaleskiego duży wpływ wywarli: Zenon Przesmycki, Stanisław Posner, Tadeusz Makowski.

Refine search results

2 Przegląd Nauk Historycznych

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

1 Studia Rossica Gedanensia

2 Waingertner P.

1 Waingertner P. A.

1 Willaume M.

1 2023

1 2022

1 2017

1 2015

Ekspozytury i wpływy Związku Młodzieży Polskiej „Zet” w okresie zaborów (1886–1914)

Związek Młodzieży Polskiej „Zet” w Kijowie w okresie zaborów i I wojny światowej. Zarys zagadnienia

Rosja Sowiecka i Związek Sowiecki w refleksji politycznej ruchu zetowego w Drugiej Rzeczypospolitej

Zygmunt Lubicz-Zaleski (1882–1967) – i jego przyjaciele z lat studenckich