Search results

1

Unintended Morally Determinative Aspects (UMDAs): Moral absolutes, moral acts and physical features in reproductive and sexual ethics

100%

McCarthy A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2015

|

vol. 51

|

issue 2

143-158

EN

Catholic sexual ethics proposes a number of exceptionless moral norms. This distinguishes it from theories which deny the possibility of any exceptionless moral norms (e.g. the proportionalist approach proposed in the aftermath of "Humanae Vitae" and condemned in "Veritatis Splendor"). I argue that Catholic teaching on sexual ethics refers to chosen physical structures in such a way as to make ‘new natural law’ theory inherently unstable. I outline a theory of “the moral act” (Veritatis Splendor 78) which emphasises the place which chosen physical features – in particular, chosen sexual structures – play in specifying human actions. I conclude that this account, involving what I term UMDAs, is needed to make sense of the Church’s teaching in these areas.

2

Struktura aktu moralnego w ujęciu Mieczysława Krąpca

80%

Karaś A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 2

157-173

EN

The article analyzes the structure of the moral act as understood by Mieczysław Albert Krąpiec. He bases the structure of the moral act on the structure of the human being. In his analysis of the moral act, he enumerates three elements that constitute it internally; these are the cognitive, volitional and motivating (relating to some real or seeming value) elements. These elements are analyzed in the article. The article shows that the structure of the moral act as understood by Krąpiec is expressed in the concrete content of a practical judgment, which is an element of the act of decision. A practical decisive judgment may be consistent or inconsistent with theoretical judgment(s) about the world of things and people. An act is morally positive when the practical decisive judgment is consistent with the theoretical one.

PL

W artykule podjęto analizę struktury aktu moralnego w ujęciu Mieczysława Krąpca, który strukturę tę opiera na strukturze bytu ludzkiego. W analizie aktu moralnego Krąpiec wymienia trzy elementy, które go wewnętrznie konstytuują: poznawczy, wolitywny i umotywowania, czyli związania z jakąś realną lub pozorną wartością. Elementy te wyznaczają poszczególne części artykułu i stanowią przedmiot analiz. Artykuł ukazuje, że struktura aktu moralnego w ujęciu M. Krąpca wyraża się w konkretnej treści sądu praktycznego, która jest składnikiem aktu decyzji. Praktyczny sąd decyzyjny może być zgodny lub niezgodny z sądem (sądami) teoretycznym, jaki ma człowiek o świecie rzeczy i ludzi. Pozytywna moralność aktu decyzji zachodzi wówczas, gdy sąd praktyczny decyzyjny jest zgodny z sądem teoretycznym człowieka.

3

Teleologia encykliki "Veritatis Splendor" św. Jana Pawła II w świetle "Summy Teologii" św. Tomasza z Akwinu (I−II, q. 18, a. 6)

80%

Mrozek M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2015

|

vol. 51

|

issue 3

39-66

PL

Celem artykułu jest przedstawienie nauczania Kościoła jako wykraczającego poza błędny i rozłączny podział etyki na deontologię i teleologię. Autor przypomina szerokie tło przemian kulturowych, które towarzyszyły kontrowersjom wokół encykliki bł. Pawła VI "Humanae vitae". Teologiczna kontestacja nauczania Magisterium była powodem napisania przez św. Jana Pawła II encykliki "Veritatis splendor". Papież rozwiewa doktrynalne wątpliwości zasiane przez proporcjonalistów, przedstawiając im niezwykle przemyślaną i tradycyjną koncepcję źródeł moralności. Wychodząc od priorytetu celowości ludzkiego działania Papież podkreślił wagę przedmiotu czynu. Dla moralnego dobra ludzkiego czynu konieczne jest jego podwójne właściwe odniesienie: wertykalnie do celu ostatecznego, czyli Boga, oraz horyzontalnie wobec człowieka poprzez przedmiotową zgodność działania z ludzkim dobrem. Papieskie rozważania zostają uzupełnione komentarzem do "Summy Teologii" św. Tomasza, który w analogiczny sposób przedstawia źródła moralności ludzkiego czynu. Rozróżniając wewnętrzny i zewnętrzny akt woli (poprzez współpracę woli z innymi władzami), św. Tomasz pokazuje właściwe źródła moralności każdego z tych aktów. W pierwszym przypadku jest to właściwy przedmiot woli, który jest tożsamy z dobrem; natomiast w drugim – konieczny jest ponadto właściwy przedmiot innych władz. Właściwa antropologia przywraca fundament pod adekwatne rozumienie zarówno prawa naturalnego, jak i potrzebę etyki cnót, która okazuje się wielką praktyczną pomocą dla człowieka w drodze do właściwej mu doskonałości. Przedstawione podstawowe prawdy nauczane od lat przez Magisterium o tyle domagają się przypomnienia, że współczesna dominująca kultura wytrwale dekonstruuje racjonalny porządek tego nauczania czyniąc zeń karykaturę. Papieskie analizy pozwalają oczyścić etyczne kryteria rozeznawania dobra i zła, przypominając o zaproszeniu do piękna teologalnego życia w Chrystusie. Umożliwia ono zdrowy krytyczny osąd konkretnych sytuacji, jak również możliwość uniknięcia rozpowszechnionych współcześnie błędów i wynikającego z nich kryzysu tożsamości.

EN

This article presents the teaching of the Church in the encyclical letter "Veritats splendor" as standing against the erroneous opposition of deontological and teleological ethical considerations. The author recalls the background of cultural change at the time of the encyclical letter "Humanae vitae", written by the Blessed Pope Paul VI. The theological controversies contesting this magisterial teaching led Pope Saint John Paul II to compose the encyclical letter "Veritatis splendor". John Paul dismisses various doctrinal doubts arising from the proposals of proportionalist thinkers and sets out an unusually well elaborated and traditional concept of the sources of moral acts. He stresses the priority of the role of teleology in human agency and, in this way especially, reaffirms the role of the object of a moral act. The Pope highlights the necessity of two simultaneous aspects of goodness in a moral act: a vertical one of relation with the ultimate end, that is, God, and a horizontal one in relation to man, expressed in proper relationships of the object of a moral act to human goods. The papal analysis is complemented by a reference to Saint Thomas Aquinas, who presents in an analogical way the sources of human moral acts. Aquinas shows the distinction between the interior act of the will and its exterior act, i.e. the cooperation of the human will with other human powers. Aquinas shows the proper sources of morality of these two kinds of act: in the former, right intention is necessary, which identifies itself with the proper object of the will and its end. In the latter, one needs to consider also the proper object of the act, and thus the circumstances surrounding the act, in determining the act’s moral goodness. A proper anthropological foundation leads to a proper understanding of natural law, and the need for virtue ethics, which can lead mankind in a practical way to its own fulfillment. The basic truths of Magisterial teaching, presented here, are needed in the context of a dominant contemporary culture that systematically deconstructs any rational order and replaces it with a caricature. The Magisterial voice provides an important criterion of discernment between good and evil, guiding the faithful to the beauty of a moral life in Christ, giving them the possibility of sound moral judgment and steering them away from the most common errors and the growing crisis of identity that stems from them.

4

In defence of the rationality of ethics. "Veritatis Splendor" and a robust conception of moral agency

80%

Cebula A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2015

|

vol. 51

|

issue 2

115-126

EN

The central metaethical contention of "Veritatis Splendor" is that an indispensable element of any plausible conception of moral agency must always be a specific notion of a moral act – an act executed by a moral agent. In my paper I focus on the way in which the interpretation of a moral act as a specific enterprise fully identifiable and determined by its clearly outlined aim (the object of an act) informs the concept of moral agency – human faculty of deliberating upon and performing moral acts. In view of the pledge made by the encyclical’s author not to “impose upon the faithful any particular theological system, still less a philosophical one” I try to demonstrate that the dependence (or perhaps interdependence) in question is of the most basic nature and can thus be construed as a key condition for a genuinely rational character of any ethical theory.

5

Moralny dylemat dotyczący terminacji ciąż jajowodowych za pomocą salpingostomii lub metotreksatu. Zestawienie ważniejszych racji i argumentów początkowego etapu współczesnej debaty teologicznej.

71%

Plich R.

Teologia i Moralność

|

2013

|

vol. 8

|

issue 2(14)

51-76

EN

Respected Catholic moral thinkers have continued to debate over two methods for managing ectopic pregnancies, namely, the operation called “salpingostomy” and the use of the pharma-ceutical preparation called “methotrexate”. This debate has arisen for two reasons: first, be-cause the invention and popularization of these methods requires their moral evaluation, and second, because for the time being there is no specific moral teaching of the Magisterium dealing explicitly with either of these. Many catholic moral theologians and ethicists have evaluated these two methods, according to traditional moral principles, as direct killing of the embryo (an innocent human being) and therefore as morally impermissible acts. However, there are others who also would like to remain faithful to Magisterial teaching but use a dif-ferent interpretation and application of the same traditional principles and consider these two methods to be indirect killing of the embryo and therefore as morally permissible acts. This article constitutes the first part of the presentation of the arguments endorsed by both sides of this moral debate.

PL

Wśród uznanych katolickich teoretyków moralności trwa debata na temat dwóch metod roz-wiązywania ciąży pozamacicznych: jedną z nich jest operacja zwana “salpingostomią” a drugą zastosowanie środka farmaceutycznego o nazwie “metotreksat”. Debata ta została podjęta z dwóch powodów: po pierwsze, wynalezienie i popularyzacja tych metod wymaga ich moralnej oceny, i po drugie, na razie nie istnieje specyficzne nauczanie moralne Magisterium dotyczące explicite każdej z tych metod. Wielu katolickich teologów moralnych i etyków ocenia te dwie metody, zgodnie z tradycyjnymi pryncypiami moralnymi, jako bezpośrednie zabicie embrionu (niewinnej osoby ludzkiej) i dlatego postrzega je jako akty moralnie niedopuszczalne. Jednak istnieją inni, którzy także chcą pozostać wierni nauczaniu Magisterium, ale stosują inną interpretację i zastosowanie tych samych tradycyjnych pryncypiów i dlatego uważają te dwie metody za pośrednie zabicie embrionu, czyli akty moralnie dopuszczalne. Niniejszy artykuł stanowi pierwszą część prezentacji argumentów wysuniętych prze obydwie strony tej moralnej debaty. w jest wyrazem poszanowania godności każdego człowieka; jak też przeciwstawienia się łamaniu podstawowych praw; jakimi są: prawo do życia oraz prawo do działania zgodnie z wewnętrznym przekonaniem. Na koniec zwrócono uwagę na obowiązujący także farmaceutę wymóg dawania świadectwa o prawdzie moralnej w odniesieniu do ostatecznego celu życia człowieka; jakim jest zjednoczenie z Bogiem.; Dopiero takie kompleksowe spojrzenie daje rzeczywisty obraz konfliktu moralnego farmaceuty wynikającego z; zobowiązywania go do sprzedaży środków; których stosowanie jest sprzeczne z jego sumieniem.

6

Stanowisko Martina Rhonheimera dotyczące moralnej oceny postępowania w przypadku ciąż jajowodowych oraz w innych sytuacjach konfliktów życiowych.

51%

Plich R.

Teologia i Moralność

|

2014

|

vol. 9

|

issue 1(15)

167-211

EN

Martin Rhonheimer claims that killing of a man is absolutely morally prohibited only when it is unfair, which is expressed by the moral teaching of the Catholic Church as the absolute prohibition of the direct killing of an innocent human being. However, there are certain cases of vital conflicts, such as ectopic pregnancy or tragic delivery when, because the baby is stuck in the birth canal, it is impossible to save the child. In these cases the death of the child, which is caused as a result of medical intervention, does not deprive the child of something, which otherwise it would not lose if the lethal act had not been performed. Therefore, an unjust act is not committed against the person, whose death one way or another, is inevitable in the case of vital conflict. However, remaining outside the order of justice, deadly intervention, in such cases, cannot be justified as a moral norm, but is justified through the exculpation of the agent, pointing to the lack of his moral responsibility for the killing, but not to the primary, intrinsic fairness of the act itself. In order to justify lethal solutions in vital conflicts M. Rhonheimer does not apply the principle of double effect, but he argues independently from this principle that such a solution is not an intrinsically evil act, therefore it satisfies the first condition of the principle of double effect, and enables its potential further application. Interventions that save life in the case of vital conflicts do not involve a preferential choice, which intentionally would ascribe greater value to the life of one person (e.g. mother) and would be directed against the life of another (e.g. child). Such an unjust weighing of different human existences is typical of the proportionalist method of moral evaluation of human acts rejected by the Magisterium. This kind of weighing is applied in cases of so-called "therapeutic abortion", when the mother"s life is saved at the expense of her child"s life, where if the abortion were not performed the child would survive and the mother would die as a result of deadly pathology. Rhonheimer claims that great challenge for contemporary moral theology is to overcome the harmful heritage of physicalism and, related to it, unjustified rigorism. Physicalism is an error which lies in the confusion of the moral order with the ontological order, as well as the confusion of the object of a moral act and the morally relevant causality with the physical characteristics and causality of natural events.

PL

Martin Rhonheimer uważa, że zabijanie człowieka jest absolutnie moralnie zakazane tylko wtedy, kiedy jest niesprawiedliwe, co wyraża nauczanie moralne Kościoła katolickiego jako absolutny zakaz bezpośredniego zabijania niewinnych istot ludzkich. Istnieją jednak pewne przypadki konfliktów życiowych, takich jak ciąże pozamaciczne czy tragiczny poród spowodowany zaklinowaniem się dziecka w kanale rodnym, gdzie nie da się uratować dziecka. Wówczas spowodowanie śmierci dziecka w wyniku podjęcia medycznej interwencji nie pozbawia dziecka czegoś, czego nie utraciłoby, gdyby nie podjęto letalnego działania. A zatem w ten sposób nie powoduje się niesprawiedliwości wobec człowieka, którego śmierć jest tak czy inaczej nieunikniona w przypadku konfliktu życiowego. Pozostając poza porządkiem sprawiedliwości, śmiercionośna interwencja w takich przypadkach nie może być jednak uzasadniona jako norma moralna, lecz jest usprawiedliwiona przez uniewinnienie sprawcy, wskazując na brak jego odpowiedzialności moralnej za zabicie, a nie na pierwotną, wewnętrzną godziwość samego aktu. Aby usprawiedliwić moralnie letalne rozwiązania w konfliktach życiowych Rhonheimer nie stosuje zasady podwójnego skutku, lecz dowodzi najpierw niezależnie od tej zasady, że takie rozwiązanie nie jest czynem wewnętrznie złym, dlatego spełnia ono pierwszy warunek zasady podwójnego skutku i umożliwia jej ewentualne dalsze zastosowanie. Interwencje ratujące życie w przypadku konfliktu życiowego nie są skutkiem wyboru preferencyjnego, który intencjonalnie przyznawałby większą wartość życiu jednej osoby (np. matki) i byłby wymierzony intencjonalnie przeciwko życiu drugiej osoby (np. dziecka). Takie niesprawiedliwe ważenie różnych ludzkich istnień jest typowe dla proporcjonalistycznej metody moralnej oceny czynów ludzkich, odrzuconej przez Magisterium. Ma ono miejsce w przypadku tzw. „aborcji terapeutycznej”, kiedy ratuje się życie matki kosztem życia dziecka, chociaż gdyby nie wykonać aborcji, to wówczas dziecko mogłoby przeżyć, natomiast matka zmarłaby w wyniku śmiertelnej patologii. Rhonheimer twierdzi, że wielkim wyzwaniem dla współczesnej teologii moralnej ciągle pozostaje przezwyciężenie szkodliwego dziedzictwa fizykalizmu i związanego z nim nieuzasadnionego rygoryzmu. Fizykalizm jest błędem polegającym na myleniu porządku moralnego z ontologicznym oraz przedmiotu aktu moralnego i sprawczości moralnie istotnej z fizyczną charakterystyką i przyczynowością zdarzeń naturalnych.

Refine search results

4 Studia Philosophiae Christianae

2 Teologia i Moralność

2 Plich R.

1 Cebula A.

1 Karaś A.

1 McCarthy A.

1 Mrozek M.

3 2015

1 2014

1 2013

1 2011

Unintended Morally Determinative Aspects (UMDAs): Moral absolutes, moral acts and physical features in reproductive and sexual ethics

Struktura aktu moralnego w ujęciu Mieczysława Krąpca

Teleologia encykliki "Veritatis Splendor" św. Jana Pawła II w świetle "Summy Teologii" św. Tomasza z Akwinu (I−II, q. 18, a. 6)

In defence of the rationality of ethics. "Veritatis Splendor" and a robust conception of moral agency

Moralny dylemat dotyczący terminacji ciąż jajowodowych za pomocą salpingostomii lub metotreksatu. Zestawienie ważniejszych racji i argumentów początkowego etapu współczesnej debaty teologicznej.

Stanowisko Martina Rhonheimera dotyczące moralnej oceny postępowania w przypadku ciąż jajowodowych oraz w innych sytuacjach konfliktów życiowych.