Search results

1

Od analizy dramatu do filozofii teatru: O pracach teatrologicznych Ireny Sławińskiej

100%

Kaczmarek W.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

vol. 72

|

issue 3(286)

99-123

EN

This article presents the theater scholarship of Irena Sławińska (1913–2004), an eminent humanist affiliated with the Catholic University of Lublin for more than five decades, co-founder of Polish drama and theater studies. The author discusses Sławińska’s research on the language of drama, poetic and religious drama, as well as her methodological proposals for drama and theater analysis, anthropology, and philosophy. The article also describes the scholar’s role in developing relations between Polish and Western theatre studies, especially with regard to Anglo- and Francophone research, and highlights her original contribution to the analysis of anthropological foundations of the idea of theater that refers to classical philosophy and Christianity.

PL

Artykuł koncentruje się na przedstawieniu prac teatrologicznych Ireny Sławińskiej (1913–2004), wybitnej humanistki przez ponad pół wieku związanej z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, współtwórczyni polskich badań nad dramatem i teatrem. Omówiono jej badania nad językiem dramatu, dramatem poetyckim i religijnym oraz propozycje metodologiczne dotyczące analizy, antropologii i filozofii dramatu i teatru. Scharakteryzowano rolę Sławińskiej w budowaniu relacji między polską teatrologią a badaniami prowadzonymi na Zachodzie, zwłaszcza w kręgu języka angielskiego i francuskiego. Podkreślono oryginalny wkład uczonej w analizę antropologicznych podstaw wizji teatru odwołującej się do filozofii klasycznej i do chrześcijaństwa.

2

Od antropologii teatru do antropologii lasu: O pewnym rozumieniu Teatru Węgajty jako teatru antropologicznego

100%

Hasiuk M.

Pamiętnik Teatralny

|

2024

|

vol. 73

|

issue 2

137-162

EN

The reference to the anthropological perspective in theatre research and the descriptions and definitions of the Węgajty Theatre as an anthropological theatre became the starting point for presenting one of the possible approaches to the company’s work. From the concepts of the social anthropologist Tim Ingold, who has studied the relationship between humans and the environment since the 1990s, three aspects were chosen: “environment,” “landscape,” and “education,” which are particularly important to Erdmute and Wacław Sobaszek. The article is organized around Ingold’s observations concerning “being along the paths,” development taking place “along the lines” of relationships, the environment as “a zone of entanglement,” and education which involves “leading novices out” into the world. Searching for a framework for the activity of the Węgajty Theatre, the author draws on the notion of modal anthropology, formulated by François Laplantine in 2005. The founders of the Węgajty Theatre are presented as creators of a new theatre tradition characterized by the perception of theatre as a bio-social process. And since their theatre-within-a-forest today encompasses a network of activities that can be presented as the image of a theatre-forest, it seems justified to turn from theatre anthropology to forest anthropology.

PL

Odwołanie do perspektywy antropologicznej w badaniach nad teatrem oraz do określeń i definicji Teatru Węgajty jako teatru antropologicznego stanowi punkt wyjścia do przedstawienia jednego z możliwych ujęć pracy zespołu. Z koncepcji antropologa społecznego Tima Ingolda, który od lat dziewięćdziesiątych XX wieku badał relacje między człowiekiem a środowiskiem, wybrane zostały trzy aspekty: „środowiska”, „terenu” i „edukacji”, szczególnie ważne dla Erdmute i Wacława Sobaszków. Tekst został uporządkowany wokół rozpoznań Ingolda dotyczących „bycia wzdłuż ścieżek”, rozwoju dokonującego się „wzdłuż linii swoich relacji”, „środowiska jako sfery splątania” oraz edukacji, która zakłada „wyprowadzanie nowicjuszy w świat”. Poszukując ramy dla pracy Teatru Węgajty, wykorzystano pojęcie antropologii modalnej sformułowane przez François Laplantine’a w 2005. Ostatecznie twórcy Teatru Węgajty zostali przedstawieni jako założyciele nowej tradycji teatralnej, którą charakteryzuje postrzeganie teatru jako procesu biospołecznego. A skoro tworzony przez nich teatr-w-lesie obejmuje dziś sieć aktywności, które można przedstawić jako obraz teatru-lasu, przechodzenie od antropologii teatru ku antropologii lasu wydaje się uzasadnione.

3

Agency – Phenomenological Inquiries in Interdisciplinary Perspective

80%

Kawalec A.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2017

|

vol. 53

|

issue 4(214)

389-404

EN

The article intends to realize two goals. The first is an attempt to elucidate an interdisciplinary perspective in the approach to the anthropological category of agency (esp. by A. Gell, K. Wojtyła, M. Chekhov). The second goal is to apply the results of the examination of interdisciplinarity to the proposed definition of the anthropological meaning of the notion of agency (in the strict sense). My definition captures implications the category has for determining the order of reality in terms of ontological and epistemological dimensions

PL

Artykuł zmierza do realizacji dwóch celów. Pierwszym jest próba naświetlenia interdyscyplinarnej perspektywy na antropologiczne podejście do kategorii sprawstwa (zwł. A. Gella, K. Wojtyły, M. Czechowa). Drugim celem jest zastosowanie wyników studium interdyscyplinarności do proponowanej definicji antropologicznego znaczenia pojęcia sprawstwa (w sensie ścisłym). Moja definicja ujmuje implikacje, jakie kategoria sprawstwa ma dla determinacji porządku rzeczywistości w kategoriach wymiaru ontologicznego i epistemologicznego.

4

Finding Kokoro through the Eyes: Butoh in Roberta Carreri’s Work and Pedagogy

80%

Dragone S.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

vol. 72

|

issue 3(286)

17-40

PL

W roku 1984 Roberta Carreri, aktorka Odin Teatret od 1974, zobaczyła spektakl tańca butoh Niwa (Ogród) w wykonaniu grupy Muteki-Sha i wzięła udział w trzydniowych warsztatach prowadzonych przez Natsu Nakajimę, bezpośrednią spadkobierczynię Tatsumiego Hijikaty, pioniera butoh. W 1986 roku Carreri udała się do Japonii, by pracować z Natsu Nakajimą i Kazuo Ohno. Spotkanie z azjatyckimi mistrzami w znacznym stopniu zmieniło jej podejście do procesu twórczego. Najważniejszym aspektem tej praktyki była praca oczu. Sposób, w jaki oczy traktowane są w sztuce butoh, wywarł głęboki wpływ na proces twórczy Carreri, szczególnie podczas pracy nad jej monodramem Judith (1988). Włoska aktorka od końca lat osiemdziesiątych rozwijała własną pedagogikę i dziś podróżuje po całym świecie, prowadząc warsztaty Dance of Intentions. W ich ramach przekazuje uczestnikom technikę pracy oczu, która wpływa na jakość scenicznej obecności aktorów. Celem tego artykułu jest przeanalizowanie, w jaki sposób Roberta Carreri ucieleśniła umiejętność odnajdywania kokoro (w języku japońskim „serce” lub „dusza”) i jak to wpływa na jej proces twórczy, a także na jej pracę pedagogiczną. Korzystając z bogatej literatury przedmiotu, dzienników pracy Roberty Carreri, niepublikowanych dokumentów oraz materiałów audiowizualnych przechowywanych w Odin Teatret Archives, artykuł stara się rzucić światło na to, w jaki sposób praktyka butoh ukształtowała tożsamość zawodową aktorki i wpłynęła na jej karierę artystyczną.

EN

In 1984, Roberta Carreri, Odin Teatret actress since 1974, saw Niwa (The Garden), a Butoh dance performance by Muteki-Sha, and attended a three-day workshop with Natsu Nakajima, direct heir of the Butoh pioneer Tatsumi Hijikata. In 1986, she traveled to Japan to work with Natsu Nakajima and Kazuo Ohno. The meeting with the Asian masters changed her approach to training and the creative process. For her, the most remarkable aspect of this apprenticeship was the work with the eyes. The way the eyes are used in Butoh conditioned Carreri’s training and the creative process of her solo performance Judith (1988). Since those same years, the Italian actress has been developing her own pedagogy. Today, she travels globally leading the workshop Dance of Intentions, which includes “flexing the eyes,” an exercise whereby the actress transmits to trainees how it is possible to shape the quality of scenic presence through the eyes. Drawing on a rich bibliography, Roberta Carreri’s work diaries, unpublished documents, and audiovisual materials kept at the Odin Teatret Archives, this paper aims to analyze how the actress embodied the ability to find the kokoro (Japanese for “heart” or “soul”), its application to the creative process and the performance, as well as her pedagogic work, and how this Butoh apprenticeship conditioned her professional identity.

5

Marcel Marceau jako rzecznik mimu współczesnego

71%

Krzyżak A.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2018

|

vol. 9

|

issue 2

55-75

PL

Artykuł jest szkicem na temat mimu, formy teatralnej znanej od starożytności, lecz dzisiaj istniejącej w nowej odsłonie. Mim współczesny, powstały na kanwie awangardowych poszukiwań praktyków i teoretyków teatru początków XX wieku, zawdzięcza swą obecną formę twórcom francuskim, takim jak Étienne Decroux, Marcel Marceau i Jean-Louis Barrault. Koncepcja mimu przedstawiona w niniejszej pracy oparta jest na teorii i praktyce Marcela Marceau, mającej szczególny rys filozoficzny. Marceau, poświęcając całe życie propagowaniu idei i techniki mimu współczesnego poprzez spektakle, wywiady i pracę pedagogiczną, stał się jego rzecznikiem na całym świecie. Współcześnie mim to rodzaj teatru, w którym kluczową rolę odgrywają milczenie, stanowiące nowy wymiar ludzkiego istnienia, gdy słowa zawodzą, oraz postać doskonale przygotowanego technicznie aktora-mima, czyniącego na scenie to, co niewidzialne, widzialnym. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej zarysowano historyczny kontekst mimu. Podjęto również próbę uporządkowania terminologicznego. W drugiej przedstawiono materię mimu współczesnego w aspekcie filozoficznym oraz technicznym na podstawie dokonań Marcela Marceau.

EN

The article is a sketch of the subject of mime, a theatrical form known since the ancient times, but nowadays existing in a new version. A contemporary mime that came into being based on the research of avant-garde theoreticians and practitioners of the early 20th century theatre owes its current shape to the French artists such as Étienne Decroux, Marcel Marceau, and Jean-Louis Barrault. The presented concept of mime is based on Marceau’s theory and practice—both having a particular philosophical touch. Marceau who dedicated his life to promoting theory and methodology of contemporary mime by means of performances, interviews and teaching has become a mime expert whose work has a timeless quality worldwide. These days mime is becoming a kind of theatre where silence plays the key role and becomes a new dimension of a human being when words fail, and where an actor-mime with perfect technical skills makes the invisible visible on stage. The article consists of two parts. The first part outlines a historical context of mime. It also tries to organize its terminology. The second one presents philosophical and technical aspects of contemporary mime on the basis of Marcel Marceau’s work.

Refine search results

3 Pamiętnik Teatralny

1 Roczniki Kulturoznawcze

1 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Dragone S.

1 Hasiuk M.

1 Kaczmarek W.

1 Kawalec A.

1 Krzyżak A.

1 2024

2 2023

1 2018

1 2017

Od analizy dramatu do filozofii teatru: O pracach teatrologicznych Ireny Sławińskiej

Od antropologii teatru do antropologii lasu: O pewnym rozumieniu Teatru Węgajty jako teatru antropologicznego

Agency – Phenomenological Inquiries in Interdisciplinary Perspective

Finding Kokoro through the Eyes: Butoh in Roberta Carreri’s Work and Pedagogy

Marcel Marceau jako rzecznik mimu współczesnego