Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  archiwa polskie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Konferencja naukowa: „Archiwalia a badania regionalne. Materiały źródłowe do dziejów ziemi łomżyńskiej w archiwach Polski i na Wschodzie”

100%
Lewandowska D.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2012
|
issue 19
341-343
PL
Komunikat
EN
Announcement
2
Publication available in full text mode
Content available

Konferencja naukowa: „Archiwalia a badania regionalne. Materiały źródłowe do dziejów ziemi łomżyńskiej w archiwach Polski i na Wschodzie”

100%
Lewandowska D.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2012
|
issue 19
341-343
3
Publication available in full text mode
Content available

Źródła do dziejów chasydyzmu w Królestwie Polskim, 1815-1867, w zasobach polskich archiwów państwowych, oprac. Marcin Wodziński [Seria: Makor/Źródła], Kraków–Budapeszt 2011

100%
Kośka M.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2012
|
issue 19
329-332
PL
Recenzja
EN
Review
4
Publication available in full text mode
Content available

Źródła do dziejów chasydyzmu w Królestwie Polskim, 1815-1867, w zasobach polskich archiwów państwowych, oprac. Marcin Wodziński [Seria: Makor/Źródła], Kraków–Budapeszt 2011

100%
Kośka M.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2012
|
issue 19
329-332
5
Publication available in full text mode
Content available

Archiwa Rzeczypospolitej - Archivum Regni

100%
Wajs H.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2011
|
vol. 18
|
issue 18
123-127
EN
Frederick Augustus of the Saxon Wettin dynasty, Duke of Warsaw, created the General National Archive - the first Polish public archive by the Decree of September 2nd, 1808. Nowadays, the Central Archives of Historical Records is its successor. Among archival records are priceless relics - historical monuments - such as the Polish–Teutonic treatises that illustrate the role of the medieval Polish Kingdom. Thus, one question has to be asked: where all these historical monuments had been stored before, what had been there before the General National Archive was created? It is impossible to imagine a modern state, which was Poland in the time of the Jagiellonian Polish - Lithuanian Commonwealth, without an archive. Archivum Regni in arce Cracoviensi, the Cracow Crown Archives at the treasury of the Wawel Castle acted as the archive of the Polish Kingdom. The first mention about the archive at the Wawel Castle comes from the early 16th century; the archive was then divided into two sections: the documents regarding relations with the foreign countries and internal affairs - a later section Regni Poloniae. Diplomatic items were probably divided into groups relating to the individual states. The first inventory of this archive was drawn up around 1551 by the royal secretary Martin Kromer († 1589). And then, in the middle of the 16th century an important element of the archive is to be found: elaboration of the records. Thanks to Kromer the archive was ordered; records were grouped into chronologically structured sections. Almost 20 years later, another inventory was written by a committee, chaired by the royal secretary, Jan Zamoyski († 1605), who later became Chancellor and Grand Hetman. Subsequential inventories are dated back to the 17th c. and 18th c. At the turn of the 16th and 17th centuries, in the time of Sigismund III Vasa, the permanent residence of the royal court was transferred from Cracow city to Warsaw city. There was also created the Warsaw Crown Archives (Archivum Regni Secretius Varsaviense). It suffered heavy losses during „the Swedish Deluge” (1655–1660), when the archives along with the Crown Register were deported to Sweden. But soon the books of the Crown Register returned to Warsaw almost complete under the provisions of the Treaty of Oliva (1660). For the first time the issue of restitution of archives was raised in the international treaty. A table of contents of the Crown Register after revindication Synopsis variorum librorum seu conotatio, vulgo Metrica Regni dictorum, written in the late 17th century by the Crown Register clerk Stefan Kazimierz Hankiewicz († 1701), shows its state of that time. It is the oldest complete list of the Crown Register books of both joined series: minor and greater chancelleries. The first efforts to drawn up inventory of the Warsaw Crown Archives were made by a Crown Register clerk Ignatius Nowicki in the years 1760–1766. In 1765 the Cracovian part of the Crown Archives was moved to Warsaw. One year later the Archives of the Crown Treasury were created. Precisely from this period - the 60–ties of the 18th century - the doyen of the Polish archives Prof. Andrzej Tomczak dates back the creation of the Polish state archives. However, studies of other scholars (eg. I. Sułkowska–Karasiowa, W. Krawczuk) conducted on the history of the Crown Archives pointed out that the existence of inventories and summaries can lead to a slightly different perspective on the past of the Crown Archives, which was not common „file repository”, but the archive of the Polish - Lithuanian Commonwealth.
PL
Książę warszawski Fryderyk August z saskiej dynastii Wettynów, dekretem z 2 IX 1808 r. powołał Archiwum Ogólne Krajowe – pierwsze polskie archiwum publiczne. Obecnie jego kontynuatorem jest Archiwum Główne Akt Dawnych. Znajdują się w nim bezcenne zabytki – pomniki dziejowe – np. traktaty polsko–krzyżackie świadczące o średniowiecznej roli Królestwa Polskiego. Trzeba zadać pytanie: gdzie te pomniki dziejowe były przechowywane wcześniej, co było przedtem? Nie sposób wyobrazić sobie nowoczesnego państwa, jakim była Polska w dobie unii jagiellońskiej, bez archiwum. Takim archiwum królestwa było Archivum Regni in arce Cracoviensi, czyli Archiwum Koronne Krakowskie przy skarbcu na Wawelu. Najwcześniejsza informacja o Archiwum na Wawelu, pochodzi z początku XVI w. Było ono wówczas podzielone na dwie części: dokumenty odnoszące się do stosunków z państwami obcymi i dotyczące spraw wewnętrznych – późniejszy dział Regni Poloniae. Dokumenty dyplomatyczne były prawdopodobnie podzielone na grupy odnoszące się do poszczególnych państw. Pierwszy inwentarz tego archiwum sporządził ok. 1551 r. sekretarz królewski Marcin Kromer (†1589). I tu, w połowie XVI w. trafiamy na istotny element archiwalny: opracowanie zasobu. Dzięki Kromerowi Archiwum zostało uporządkowane; archiwalia pogrupowano w działy usystematyzowane chronologicznie. Niespełna 20 lat później kolejny inwentarz opracowała komisja, której przewodniczył sekretarz królewski Jan Zamoyski (†1605), późniejszy kanclerz i hetman wielki koronny. Następne inwentarze archiwum pochodzą już z XVII i XVIII w. Na przełomie XVI i XVII w., za czasów Zygmunta III Wazy, nastąpiło przeniesienie stałej rezydencji dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy. Tu też zorganizowano Archiwum Koronne Warszawskie. Doznało ono wielkich strat w okresie „potopu” (1655–1660), kiedy razem z Metryką Koronną wywieziono je do Szwecji. Jednak wkrótce Księgi Metryki Koronnej powróciły do Warszawy prawie w komplecie na mocy postanowień pokoju oliwskiego (1660). Po raz pierwszy w traktacie międzynarodowym poruszono kwestię rewindykacji archiwaliów. Sporządzony w 2. poł. XVII w. przez metrykanta koronnego Stefana Kazimierza Hankiewicza (†1701) spis ksiąg Metryki Koronnej, po ich rewindykacji Synopsis seu conotatio variorum librorum, vulgo Metrica Regni dictorum, wykazuje ówczesny stan Metryki Koronnej. Jest to najdawniejszy, kompletny wykaz ksiąg Metryki Koronnej obu połączonych serii: kancelarii większej i mniejszej. Pierwsze działania zmierzające do inwentaryzacji Archiwum Koronnego Warszawskiego podjął w latach 1760–1766 metrykant koronny Ignacy Nowicki. W 1765 r. krakowska część Archiwum Koronnego została przeniesiona do Warszawy. Rok później utworzono Archiwum Skarbu Koronnego. Właśnie z tym okresem – latami 60. XVIII w. – nestor archiwistyki polskiej, prof. Andrzej Tomczak wiąże powstanie polskich archiwów państwowych. Jednak badania innych uczonych (np. I. Sułkowskiej–Karasiowej, W. Krawczuka) prowadzone nad dziejami Archiwów Koronnych zwracają uwagę, że istnienie inwentarzy, a także sumariusza, skłaniać może do nieco innego spojrzenie na przeszłość Archiwum Koronnego, które nie było przecież zwykłą ‘składnicą akt’, lecz archiwum Rzeczypospolitej.
6
Publication available in full text mode
Content available

Relacje o bitwie konotopskiej z 1659 roku w zbiorach polskich archiwów

75%
Kroll P.
Miscellanea Historico-Archivistica
|
2008-2009
|
vol. 15-16
|
issue 15-16
127-144
EN
The Battle of Konotop took place in early July 1659 and was a very important episode in the history of fighting for the independence of Ukraine in seventeenth-century. It became an important part of The Union of Hadiach [Гадяч] history, since this wasted victory contributed to the collapse of Hetman Ivan Vyhovsky [Іван Виговський] as well as the idea of union, and as a result “pushed” Cossacs toward Moscow. There are numerous doubts around this battle of Cossack troops supported by the Tatars against the army of Moscow and faithful to Tsar Zaporozhian Cossacks; beginning with the number of troops taking part in the battle, ending with its course. This is because of the contradictory information contained in the sources used by historians. Documents presented in this article are of great importance for understanding the course of battle of Konotop. They are preserved in the Central Archive of Historical Records (AGAD) and the Jagiellonian Library in Kraków. Three of the four presented documents emerged just days after the battle, and were written by Ivan Vyhovsky, Cossack hetman. This in turn makes them very valuable source of information.
PL
Stoczona na początku lipca 1659 r. bitwa konotopska stanowi bardzo ważny epizod w historii XVII-wiecznej, walczącej o niezależność, Ukrainy. Jest istotną częścią dziejów unii hadziackiej, gdyż to niewykorzystane zwycięstwo przyczyniło się do upadku hetmana Iwana Wyhowskiego i idei unii, popychając Kozaczyznę w stronę Moskwy. Wokół tego starcia wojsk kozackich, wspieranych przez Tatarów, z armią moskiewską i wiernymi carowi Koza-kami zaporoskimi narosło wiele sprzeczności, począwszy od ilości wojsk biorących w nich udział, aż po jego przebieg. Wynikało to z faktu rozbieżności informacji zawartych w wykorzystywanych przez historyków źródłach. Dokumenty prezentowane w artykule mają wielkie znaczenie dla poznania przebiegu walk pod Konotopem. Przechowywane są w AGAD i w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. Trzy spośród czterech prezentowanych powstały zaledwie kilka dni po bitwie, a ich autorem jest sam hetman kozacki, Iwan Wyhowski. To zaś czyni z nich bardzo cenne źródła informacji.
7
Content available remote

Stefan Lehr, Pewna prawie zapomniana „akcja na Wschodzie”. Niemieccy archiwiści w Generalnym Gubernatorstwie i Komisariacie Rzeszy Ukraina, tłum. M. Gąsowska, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych w Warszawie, Warszawa 2014, ss. 456

75%
Szukała M.
Archiwa – Kancelarie – Zbiory
|
2016
|
issue 7(9)
233-241
8
Publication available in full text mode
Content available

Problem zasad etycznych w pracy polskich archiwistów

63%
Łosowski J.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2020
|
vol. 114
217-243
EN
Adopted in 1996 at the International Congress on Archives in Beijing, the ICA Code of Ethics was embraced by the Polish archivist community without at­tracting any criticism. This paper seeks to justify the need to create an individ­ual code of ethics for Polish archivists on the basis of the international one and supplement it with three additional principles. Due to the great value of the documentation stored in Polish archives, archival work should be considered a service for the state and citizens, which requires archivists to exhibit the utmost degree of commitment and responsibility. Archive staff should strive to improve the information aids that exist in the archives, especially with re­gard to the most valuable and accessible material, in order to adequately fulfil the individual information needs of citizens who search the archives. State archives should also be obliged to undertake actions aimed at securing valua­ble files owned by private persons and taking them over on terms agreed with the owners. Should this prove impossible, archives could attempt to digitalise such material with the owner’s consent and make them available on the agreed terms.
PL
Kodeks etyczny archiwisty uchwalony w roku 1996 na Międzynaro­dowym Kongresie Archiwów w Pekinie został w Polsce przyjęty przez środowisko archiwalne i nie wzbudzał uwag krytycznych. W artykule uzasadniono potrzebę stworzenia polskiego kodeksu etycznego archi­wistów na jego podstawie i uzupełnienia o trzy zasady. Ze względu na wielką wartość dokumentacji przechowywanej w archiwach polskich należałoby uznać pracę archiwalną jako służbę na rzecz państwa i oby­wateli, wymagającą od archiwistów szczególnego zaangażowania oraz odpowiedzialności. Personel archiwalny powinien dążyć do udoskona­lania pomocy informacyjnych, istniejących w archiwach, szczególnie w odniesieniu do zespołów najcenniejszych i udostępnianych, dla lep­szego zaspokajania indywidualnych potrzeb informacyjnych obywa­teli, prowadzących poszukiwania w archiwach. Archiwa państwowe należałoby również zobowiązać do podejmowania działań mających na celu zabezpieczenie cennych akt posiadanych przez osoby prywatne oraz przejmowania ich na warunkach uzgodnionych z właścicielami. Gdyby okazało się to niemożliwe, mogłyby starać się o sporządzenie za ich zgodą kopii cyfrowych i udostępniania na ustalonych zasadach.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.