Search results

1

Tytulatura rodziny von Promnitz z linii żarskiej w XVI-XVIII wieku w świetle rękopisów i starodruków

100%

Maciejewski M.

Studia Zachodnie

|

2016

|

vol. 18

27-42

EN

The article presents the evolution of titulature of the von Promnitz family of the Żary (Sorau) lineage. Its development was similar to the majority of noble clans in Silesia. Members of the von Promnitz ancestry within 16-18th centuries gained ever higher aristocratic titles. Starting from the Baron, then Count, and ending with the Duke – unfortunately the latter title could only be used by two representatives of the ancestry (on an ad personam rule). The source material was based on the manuscripts found in the resources of the State Archives in Zielona Góra and old prints of digital libraries in Poland and Germany.

2

Wolfrad Freiherr von Rechenberg, Die Familie von Rechenberg. Von uhrem Unsprung bis zur Gegenreformation. Neuere Beitrage zur Familiengeschichte, Munster 2013

100%

Kuczer J.

Studia Zachodnie

|

2016

|

vol. 18

401-404

3

Arystokracja jako „stan” legitymizujący ustrój absolutystyczny Śląska w okresie po wojnie trzydziestoletniej (1648-1740)

100%

Kuczer J.

Studia Zachodnie

|

2016

|

vol. 18

43-56

PL

Ustrój absolutystyczny na Śląsku w okresie 1648-1740 "stworzył" sobie grupę beneficjentów, jaką była arystokracja. Oczywiście był to rodzaj przymierza o charakterze "zwrotnym". Poszczególne jej grupy uzyskiwały najwyższe stanowiska i funkcje określające model życia publicznego i społecznego, a nawet gospodarczego. Bez budowy silnej grupy hrabiów i nowych książąt (stare linie wygasły częściowo jeszcze w pierwszej połowie XVII w. - najstarsza, piastowska w 1675 r.), niemożliwym mogłoby być sprawne, scentralizowane rządzenie Śląskiem, jaki charakteryzował ustrój absolutystyczny. Sejmikujące w XVI w. stany były niezwykle niewygodnym partnerem dla króla, na co wskazuje fakt licznych, ugodowych decyzji chociażby w sprawach religijnych podejmowanych przez cesarzy Ferdynanda I, Maksymiliana II, Rudolfa II i Macieja. Budowa silnego państwa opartego na licznych prowincjach stała w sprzeczności z pochodzącym z czasów średniowiecza modelem przedkładania przywilejów stanowych nad dekrety cesarskie. Absolutum dominium tak jak zerwało wszelkie nici z wczesnonowożytnym charakterem państwa, tak musiało stworzyć sobie podwaliny społeczne i to właśnie arystokracja, w dużej mierze stworzona na potrzeby nowego ustroju, stała się jego głównym beneficjentem.

4

Sławomir Górzyński, Arystokracja polska w Galicji. Studium heraldyczno-genealogiczne, Warszawa 2009, 434 ss.

100%

Felcenloben D.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2011

|

vol. 10

144-145

5

Rodzina w historię wpisana... Czartoryscy – Polska – Europa. Historia i współczesność. Materiały pokonferencyjne, pod red. Zbigniewa Barana, Kraków 2003.

100%

Karolczak K.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2005

|

vol. 4

237-241

6

Życie kulturalne dworu w Pawłowicach (1926-1945).

100%

Kłos B.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2005

|

vol. 4

206-213

7

W kręgu mitu habsburskiego. Alicja Ankarcrona – Badeni – Habsburg – Altenburg (1889–1985)

88%

Łazuga W.

Galicja. Studia i materiały

|

2020

|

issue 6

375-402

PL

Mieszkała w Sztokholmie, Brukseli, Busku, Lwowie, Wiedniu i Żywcu. Należała do europejskiej elity elit przełomu XIX i XX w. Szwedzka arystokratka, która wyszła za polskiego hrabiego, by po jego śmierci poślubić arcyksięcia Habsburga. Nie przestała być Szwedką, gdy została Polką. Nie przestała być Polką, gdy podczas I wojny światowej związała się z Habsburgiem z Żywca. Należała do „pięknej epoki”. Przeżyła wprawdzie cesarzy i królów, dwie wojny światowe i czas dyktatorów, ale nigdy się z tamtą epoką mentalnie nie rozstała. Była w AK. Po wojnie żyła nader skromnie. Tytułowana po mężu księżną Habsburg, który to tytuł nie istniał, była do końca uosobieniem „lepszych czasów” i „mitu habsburskiego” Jej życie to historia Europy w miniaturze. I niezwykle ciekawy przypadek dozgonnego uwikłania w przeszłość.

EN

Alicja Ankarcrona lived in Stockholm, Brussels, Busko, Lviv, Vienna and Żywiec. She belonged to the European elite of the elites of the turn of the 19th and the 20th century. The Swedish aristocrat who married the Polish count and, after his death, married the Habsburg archduke. She did not stop being a Swede when she became Polish. She did not stop being Polish when during WWI she tied the knot with the Habsburg from Żywiec. She belonged to “the Beautiful Era”. In her life she experienced emperors and kings, two world wars and times of dictatorship but mentally never left that era. She was a member of the Home Army (AK). After the war she lived in a very modest way. She was addressed as the Habsburg duchess (after her husband) although the title no longer existed. She was the embodiment of “better times” and “the Habsburg myth”. Her life was the history of Europe in a miniature scale and an incredibly curious case of eternal entanglement in the past.

8

W kręgu mitu habsburskiego. Alicja Ankarcrona – Badeni – Habsburg – Altenburg (1889–1985)

63%

Łazuga W.

Galicja. Studia i materiały

|

2020

|

issue 6

375-402

EN

Alicja Ankarcrona lived in Stockholm, Brussels, Busko, Lviv, Vienna and Żywiec. She belonged to the European elite of the elites of the turn of the 19th and the 20th century. The Swedish aristocrat who married the Polish count and, after his death, married the Habsburg archduke. She did not stop being a Swede when she became Polish. She did not stop being Polish when during WWI she tied the knot with the Habsburg from Żywiec. She belonged to “the Beautiful Era”. In her life she experienced emperors and kings, two world wars and times of dictatorship but mentally never left that era. She was a member of the Home Army (AK). After the war she lived in a very modest way. She was addressed as the Habsburg duchess (after her husband) although the title no longer existed. She was the embodiment of “better times” and “the Habsburg myth”. Her life was the history of Europe in a miniature scale and an incredibly curious case of eternal entanglement in the past.

PL

Mieszkała w Sztokholmie, Brukseli, Busku, Lwowie, Wiedniu i Żywcu. Należała do europejskiej elity elit przełomu XIX i XX w. Szwedzka arystokratka, która wyszła za polskiego hrabiego, by po jego śmierci poślubić arcyksięcia Habsburga. Nie przestała być Szwedką, gdy została Polką. Nie przestała być Polką, gdy podczas I wojny światowej związała się z Habsburgiem z Żywca. Należała do „pięknej epoki”. Przeżyła wprawdzie cesarzy i królów, dwie wojny światowe i czas dyktatorów, ale nigdy się z tamtą epoką mentalnie nie rozstała. Była w AK. Po wojnie żyła nader skromnie. Tytułowana po mężu księżną Habsburg, który to tytuł nie istniał, była do końca uosobieniem „lepszych czasów” i „mitu habsburskiego” Jej życie to historia Europy w miniaturze. I niezwykle ciekawy przypadek dozgonnego uwikłania w przeszłość.

9

Emigracja wewnętrzna jako postawa polityczna. Henryk Elzenberg (1887–1967)

63%

Nogal A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2017

|

issue 4

10

THE THEORY ON THE STATE OF THE CHOSŎN RULING ELITES: HOW DID THEY PERCEIVE THE RELATIONS BETWEEN THEMSELVES AND THE STATE?

63%

LEE M. J.

International Journal of Korean Humanities and Social Sciences

|

2018

|

vol. 4

107-126

PL

Autorka zakłada, że próba analizy warstwy rządzącej za czasów panowania dynastii Chosŏn na przykładzie szlachetnie urodzonych munbŏl 문벌 (門閥) powinna być przeprowadzana przy pomocy analizy ideologicznej, zaś tożsamość warstwy rządzącej należy rozpatrywać w relacji do kraju. Artykuł stanowi analizę istniejących badań, które dzielą się na trzy główne grupy. Pierwsza z grup wysuwa tezę, że warstwa rządząca jest niezależna od kraju i rządu i w takim oderwaniu należy rozpatrywać jej tożsamość. Druga grupa wskazuje na to, że warstwa rządząca opanowała również tzw. sektor prywatny. Trzecia grupa pokazuje, że warstwa ta nie była w stanie odciąć się strukturalnie od rządów. Dalsza część artykułu skupia się na analizie pozostałych punktów charakterystycznych dla koreańskiej warstwy rządzącej.

KO

본 논문은 조선시대 지배엘리트의 정체성을 파악하기 위해서는 문벌(門閥)이라는 소재를 통해 사상적인 방법론으로 분석하는 것이 필요함을 주장한 논문이다. 조선시대 지배엘리트의 정체성은 국가와의 관계 속에서 고찰되어야 한다. 이를 위해 우선 논문의 전반부에서 조선의 지배엘리트와 국가의 관계에 대해 다룬 기존의 연구들을 세 가지 경향으로 나누어 고찰하였다. 첫 번째 그룹은 지배층이 국가로부터 자율성을 가지며, 국가 밖의 영역에 정체성을 두고 있다고 여기는 연구들이다. 두 번째 그룹은 역시 국가로부터 자율성을 가지는 지배층이 사적 영역으로 국가를 잠식하였다고 보는 연구들이다. 세 번째 그룹은 조선시대 지배층은 구조적으로 국가의 지배를 벗어날 수 없었다고 여기는 연구들이다. 각각의 연구들은 조선시대 지배엘리트의 성격을 파악하는 데에 중요한 지점을 지적하였으나, 그들의 정체성이 근본적으로 무엇으로부터 오는가에 대한 사상적 고찰을 결여했기 때문에 한계를 가진다. 논문의 후반부에서는 이러한 한계를 극복하기 위한 제안으로, 문벌이라는 소재를 통해 당시 지배층의 정체성을 국가와의 관계 속에서 살펴보기를 주장하였다.

EN

This paper argues that it is necessary to analyze the identity of the ruling elite in the Chosŏn Dynasty through the nobles munbŏl 문벌(門閥) using the ideological methodology. The identity of the ruling elite in the Joseon Dynasty should be considered in relation to the state. In the first part of this paper, we review the existing studies on the relationship between the ruling elite and the state in Korea. The first group gives a view that the ruling class has autonomy from the state and has an identity outside the country. The second group of the studies shows that the ruling autonomous governments have encroached on the private sector. The third group are studies showing that the ruling class of the Chosŏn Dynasty structurally could not escape the domination of the state. Each of these studies pointed out important points in characterizing the ruling elites of the Chosŏn dynasty, yet they had some limitations because they lacked an ideological consideration of what their identity is fundamentally from. The second part of the paper presents how to overcome these limitations by insisting that the identity of the ruling class should be examined in relation to the state at that time through the issue of civilization.

11

Księstwa i książęta w systemie ustrojowym Rzeczpospolitej Obojga Narodów

63%

Kowalski M.

Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy

|

2014

|

issue 7

293-318

PL

Złożoność struktury polityczno-ustrojowej Rzeczypospolitej Obojga Narodów podkreślały, mocą swego szczególnego statusu, funkcjonujące w jej ramach księstwa. Większość z nich weszła w skład Rzeczpospolitej na skutek postanowień Unii Lubelskiej (1569 r.). Wraz z innymi podmiotami (posiadłości szlacheckie, terytoria dużych miastach królewskich, posiadłości kościelne, etc.), wzmacniały terytorialno-administracyjną decentralizację wspólnoty. Dla porządku politycznego nowożytnej Europy, takie skomplikowane struktury polityczno-terytorialny był częstym zjawiskiem, charakterystyczne w szczególności dla ówczesnych Niemiec. Księstwa magnatów Rzeczypospolitej miał więc status podobny funkcjonujących w tym samym czasie księstw niemieckich. W przeciwieństwie jednak do tych ostatnich, z chwila upadku dawnego porządku politycznego, nawet najbardziej potężne i wyróżniające się swym statusem (księstwa, ordynacje) państwa magnackie, nie zostały nigdy na forum międzynarodowym uznane za odrębne państwa. Okoliczności te nie negują jednak polityczno-prawnego statusu księstw Rzeczpospolitej jako terytoriów o charakterze państwowym (publiczno-prawnym) w ramach przednowoczesnego porządku politycznego. Stan ten potwierdzały związki rodzinne polsko-litewskich książąt z rodami zagranicznych książąt panujących, utrzymywane do końca istnienia Rzeczypospolitej.

EN

The complexity of the political structure of the Polish-Lithuanian Commonwealth was amplified by the territories of the duchies. Along with the other subjects (smaller magnates’ lordships, territories of the large royal cities, church possessions, etc.), they strengthened the administrative-territorial decentralisation of the Commonwealth. In the political order for early modern Europe such a complex political-territorial structure was a frequent phenomenon, characteristic, in particular, for the early modern Germany. The duchies of the magnates of the Commonwealth had, therefore, the political and legal status similar to that of the German duchies, existing at the same time. Contrary, though, to the German duchies, the magnate states in the Polish-Lithuanian Commonwealth, even the most powerful ones and the most pronounced as to their rank (like duchies and entails) did never acquire the formalisation (recognition) of their separate status on the modern international forum. With this respect, similarly as the entire territory of the Commonwealth, they belonged to the pre-modern order. This, however, does not negate the political and legal status of the magnate duchies in the framework of the pre-modern political system. This status was confirmed by the family ties of the Polish-Lithuanian dukes with the foreign ducal ruling families, maintained until the collapse of Commonwealth (1795).

12

Blaski i cienie kuratorii literackiej Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich w latach 1827–1944

63%

Matwijów M.

Galicja. Studia i materiały

|

2017

|

issue 3: "200 lat Ossolineum"

10-42

EN

According to acts by the founder of Ossolineum Józef Maksymilian Ossoliński the tasks of the literary (i.e. scientific) curatorship included managing and supervising the activities of the institution most of all in the scope of administrative-proprietary and personal matters. The position of the literary curators was taken by fee-tail heirs of the Lubomirski family form Przeworsk in years 1827–1944 (Henryk in years 1827–1859, Jerzy – 1847–1851 and 1869–1872 and Andrzej – 1882–1944) or legal guardians of the Przeworsk fee tail (Kazimierz Krasicki in years 1872–1882) except for the years 1851–1869 when the Austrian authorities trusted this position to Maurycy Dzieduszycki for political reasons. The main merit of the literary curatorship was to maintain the character of this institution as it was specified by Ossoliński as a Polish national establishment in the period of the anti-Polish policy realized by the Austrian administration in Galicia in the 1830s. Literary curators also took merit for gaining additional sources of funds for Ossolineum (among others, through obtaining the right to print school textbooks in 1876). In years 1847–1913 literary curators and vicecurators appointed by them took the responsibility of direct management of this institution. Although it caused competence conflicts with consecutive directors of Ossolineum, namely August Bielowski and Wojciech Kętrzyński, but at the same time it allowed them to focus on scientific works and elaborating library resources. Henryk Lubomirski and his son Jerzy also took merit in multiplying museum collections donating their vast collection of paintings, graphics and numismatics being the basis to launch their Museum in Ossolineum in 1869. A negative aspect of the literary curatorship of Andrzej Lubomirski was treating the Ossolineum building as a kind of private seat with harm to the literary and museum needs of the institution and making at times too arbitrary and thoughtless decisions in its matters.

13

Les propriétaires terriens après la Première Guerre mondiale

63%

Mich W.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

|

2011

|

vol. 18

|

issue 2

75-90

FR

L'article se penche sur les changements de la condition des propriétaires terriens polonais, dont une partie appartenait à l'aristocratie, résultant de la Première Guerre mondiale. L'auteur montre que celle-ci a amené à la reconstruction d'un État polonais indépendant, mais que le tracé de ses frontières s'est avéré défavorable aux propriétaires terriens. Plus de la moitié de la surface des terres appartenant aux grands propriétaires s'est retrouvée en dehors du territoire de la Seconde République, et la majorité des domaines a été liquidée. La surface des propriétés terriennes a encore diminué, suite au morcèlement (volontaire et forcé) et à la suppression des servitudes. Déterminées par la conjoncture économique et par une politique économique de l'État défavorable aux grands propriétaires terriens, les conditions économiques de fonctionnement des grands domaines agricoles ont été mauvaises par rapport à la période de l'avant-guerre, sauf en ce qui concerne les années 1927-1928. La situation des grands propriétaires a été aggravée par l'antipathie des autres groupes sociaux. Le système démocratique, choisi par la République renaissante, a également été défavorable aux propriétaires terriens, puisqu'il ne leur permettait plus de défendre leurs intérêts de manière efficace. La prise de pouvoir par J. Pilsudski a temporairement amélioré, surtout au niveau de son prestige, la situation politique des propriétaires terriens. Malgré des tendances économiques, sociales et politiques défavorables, les propriétaires terriens sont restés un groupe social important et dynamique. C'est seulement les changements résultant de la Seconde Guerre mondiale qui ont causé sa perte.

14

Totem inteligencki, czyli gdzie w społeczeństwie polskim XXI wieku szukać śladów po dawnym ziemiaństwie

63%

Epsztein T.

Kwartalnik Historyczny

|

2019

|

vol. 126

|

issue 2

EN

Książka Rafała Smoczyńskiego i Tomasza Zaryckiego została poświęcona socjologicznej analizie miejsca, jakie w polskim polu władzy zajmują od drugiej połowy XIX w. arystokracja, ziemiaństwo, szlachta. Pracę można uznać za podsumowanie wiedzy o roli środowisk postziemiańskich w Polsce w XX i XXI w. The book of Rafał Smoczyński and Tomasz Zarycki is devoted to a sociological analysis of the space occupied by aristocracy, landed gentry, and nobility in the Polish field of power since the second half of the nineteenth century. It could be regarded as a recapitulation of our knowledge of the role of post-landowning communities in Poland in the twentieth and twenty-first centuries.

15

Un abbé voyageur à travers la France hérétique (1659)

63%

Desaive J.-P.

Hereditas Monasteriorium

|

2015

|

vol. 7

187-198

PL

Katolicki ksiądz Jean Le Laboureur towarzyszył jako sekretarz Renee du Bec-Crespin, wdowie po marszałku de Guebriant, w podróży do granicy hiszpańskiej, gdzie negocjowano pokój pirenejski. We wrześniu 1659 r. Renee du Bec-Crespin niespodziewanie zmarła w Perigueux, ale podróż kontynuowano. Na czele wyprawy stanęła młoda żona markiza Vardes, kapitana towarzyszącego wyprawie królewskiego regimentu Cent Suisses. Wśród wielu komentarzy na temat prowincji, przez które powoli przejeżdżali podróżni, w rękopisie odnotowano uwagi na temat starożytnych zabytków (Bordeaux, Nimes), sławnych miejsc pielgrzymkowych (Sainte-Baume) oraz niezwykłych zamków i parków (Cadillac). Jako katolik autor był wstrząśnięty ogromnymi zniszczeniami kościołów i klasztorów spowodowanymi w trakcie niedawnych wojen religijnych przez „heretyków” (jak określał protestantów). Niepokoiła go również żywotność licznych i potężnych społeczności protestanckich, szczególnie na południowym zachodzie i południowym wschodzie królestwa.

EN

Jean Le Laboureur, a Catholic priest, accompanies Renee du Bec-Crespin, the widow of Marshal de Guebriant, as her secretary on a journey towards the Spanish border where the Treaty of the Pyrenees is being negotiated. She dies unexpectedly in Perigueux in September 1659, but the journey goes on, now headed by the young wife of the Marquis of Vardes, captain of the Royal Regiment of the Cent Suisses, who follows the court. Among the many comments about the provinces through which the travellers slowly proceed, the manuscript contains remarks about antique monuments (Bordeaux, Nimes), famous pilgrimage destinations (Sainte-Baume) as well as remarkable castles and parks (Cadillac). As a Catholic the author is shocked by the huge destruction of churches and monasteries caused, during the recent religious wars, by the “heretics” as he refers to the Protestants. He is also concerned by the vitality of the Protestant communities, which remain numerous and powerful, especially in the south-west and south-east of the kingdom.

16

Stara Rzeka and Niesułowice Houses of the Dyherrn (Dyhrn) Family. Ancestral Background and the Attempt at Reconstruction

63%

Kruszewski T.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

The work concerns the history of two lines of the Silesian House of the Dyherrn (Dyhrn). It is preceded by a short story of the whole family. The lines of the family are mentioned in a very few existing source materials. The tombstones in the church in Grodowiec (district of Polkowice), which are preserved till today, are the most important. The author presents the characteristics of the people from these ancestral lines, who passed away in the 16th (relatively between the 16th and 17th) century. The work is completed by the drawings of tombstones.

PL

Praca dotyczy historii dwóch linii śląskiego rodu von Dyherrn (Dyhrn). Poprzedza ją krótka historia całego rodu. Podane w tytule linie rodu są dotknięte niewielką liczbą zachowanych źródeł, a do tych najważniejszych należą zachowane do dziś nagrobki w kościele w Grodowcu (powiat Polkowice). Autor przedstawia charakterystykę postaci z tych linii rodowych, które w XVI w., względnie na przełomie XVI i XVII w., wymarły. Pracę uzupełniają rysunki nagrobków.

17

Księżnej Anny z Zamoyskich Sapieżyny żywot pracowity. Działalność księżnej Anny w dobrach sapieżyńskich

63%

Szpak J.

Historia Slavorum Occidentis

|

2024

|

issue 2(41)

104-141

EN

The article concerns certain aspects of economic activities of Anna Sapieżyna, with special emphasis placed on the territories of Congress Poland and Taken Lands on the east of the Bug river. The author focuses on the financial situation of the landed properties and how the duchess managed them. Anna Sapieżyna (1772–1858) was married to Aleksander Sapieha in 1794. In 1799, she gave birth to her daughter Anna, and in 1803 to her son Leon. In 1817, the daughter married A.J. Czartoryski. After the fall of the November Uprising in 1831, the duchess strived to save the family fortune from confiscation by the tsar as punishment for her son and son in laws participation in the Uprising. The duchess managed the rescued properties by herself, and was the sole decision-maker, with the employees only following her instructions. In the landed properties, an early version of crop rotation was implemented. The duchess had a good understanding of the mechanisms of the financial market. The money from the agricultural activities was invested in banks and exchange offices, various European markets as well as bonds issued by Congress Poland, Prussia and Russia. The returns were then invested into land properties in France, the Grand Duchy of Posen and Galicia.

18

"Stan panów"? Miejsce Herrenstandu w systemie prawnym, administracyjnym i ustrojowym Śląska w epoce habsburskiej (1526-1740

51%

Kuczer J.

Studia Zachodnie

|

2017

|

vol. 19

51-73

PL

Pojęcie stanu w okresie nowożytnym w historii polski jest jednoznaczne. W związku ze średniowiecznym pochodzeniem pojęcia, historiografia polska formułuje je w pewnym sensie linearnie. Stan drugi, szlachta, wywodząca się z pełniącego funkcje militarne rycerstwa, posiada wspólne przywileje, których nie podważały nawet majątkowy (choć i idące w ślad za nimi de factopolityczny) status magnaterii. Poszerzając zakres postrzegania szlachty jako stanu drugiego, nie jest negowana wprawdzie różnorodność poszczególnych grup szlachty podług posiadanych przez nie tytułów. Do dziś w historiografii polskiej nie wprowadzono niemieckiego pojęcia Herrenstandu, czyli „stanu panów”, ani nie starano się omówić jego wyjątkowego charakteru. Zwany w niemieckiej historii pod pojęciem Hoher Adel termin powstał w opozycji do, pozostającego w użyciu do XX w. w krajach niemieckich (ale i w Czechach i na Węgrzech), pojęcia Ritterstand – rycerstwo. Nowożytne „rycerstwo” niemieckie to oczywiście odpowiednik polskiego słowa „szlachta”. Jednak podział pomiędzy obu grupami, przywileje polityczne i majątkowe, wyodrębnianie obu grup w spisach, konsygnacjach, atestacjach etc. podzielił je na dwa odrębne stany. Herrenstand to grosso modo książęta, hrabiowie i baronowie, pośród którymi widoczne są duże różnice. Na terenach „niemieckich” grupa ta powstała już w środkowym średniowieczu, podczas kiedy na Śląsku zaczęta być rozwijana oparta na tutejszych książętach dopiero na przełomie XV i XVI w. Podstawowym problemem badawczym, jaki postawiono w niniejszym opracowaniu jest pytanie, czy stan panów na Śląsku zdołał do 1740 r., a więc końca władania Habsburgów, wykształcić właściwe mu formy instytucjonalne, polityczne i społeczne, by stać się odrębnym stanem na wzór niemiecki i czeski i uzyskać wyłączność na sprawowanie tutejszych urzędów i zasiadania w zgromadzeniach śląskich (względem innych stanów oraz panów z innych prowincji)? Jakie było jego miejsce pośród innych stanów i czy był on wyodrębniany prawnie? Na jakich zasadach został on sformułowany i w jakim kontekście możemy dziś postrzegać ten stan, a nadto poszerzyć o to pojęcie polską perspektywę badawczą?

EN

The term „Lords state of the realm”, German Herrenstand, in the modern Polish history is actually unclear. In connection with the medieval origins of the concept, Polish historiography formulate them somewhat linear. The, so called, second state of the realm, nobility, originating from military orientated chivalry had many major privileges concerning their political and economic functions in the aristocratic, cosmopolitan society. The Lords state oft he realm stemed from the German word Herrenstand. It was a group of dukes, earls, counts and barons. In polish historiography, there is no parallel term and the notion of Herrenstand must be take into discussion, and his unique character must be analized. Herrenstand was always tied with the term of high nobility (Hoher Adel). This second term was most understood, depicting the cultural side of lords state oft he realm. In German countries (but also in Austria, Dalmatia, Kraina, Czech and Hungary), the notion of Herrenstand was an oposite one to Ritterstand – knighthood. However, the division between this two groups extends between political privileges and property, rights and other small aspects concerning everyday life on the court and in the land as well. Still unclear remains the problem, if the groups of dukes, counts, barons, were the separate states oft he realm? In Silesia the lords state begun to be developed until the late fifteenth and sixteenth centuries. The basic research problem which is posed in this study is whether the state of lords in Silesia managed to 1740 create and develop its proper institutional forms, political and social, become a separate state on the German and Czech model and obtain exclusive rights to exercise local offices and sit in Silesian parliament? On what basis Silesian Herrenstand has been formulated and what was the context in which we perceive this state? In reference to it, how can we, nowadays, expand this concept trough Polish research perspective?

19

Zanikanie elit społecznych

51%

Zwoliński A.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2017

|

vol. 9

|

issue 1

EN

The governing group, along with the wealthy, educated and famous elites of the social elites. They combine their common institutions, standards of conduct, social bond and awareness of group membership. The elites are unstable – they collapse as a result of wars, revolutions, but also as a result of degeneration. The elites remain at the top of the social pyramid only when they have developed the ability to get rid of the degenerate elements and the inflow of fresh qualities that are useful in the next epoch of social development. At the same time degeneration is ongoing and continuous. Degeneration accelerates with the elimination of the elite for exchange with the environment. In the 20th century, the process of degeneration of the elite intensified through its participation in the lie of communism and in the system of fascist crimes. The rebirth of the elite requires education of conscience and increased responsibility for all social activities undertaken.

20

Swojskość widziana z oddali. Powieściowy cykl Evžena Bočka o powrocie arystokratki

51%

Gawarecka A.

Bohemistyka

|

2021

|

issue 2

EN

In the Czech cultural space, the egalitarization of social life, typical of European modernization processes, overlaps with a different discourse, according to which the nobility, most of all faithful to monarchy and ancestral tradition, is sometimes perceived as a foreign or even hostile element for the “healthy growth of the nation”. Later, both interwar and communist projects of national identity, only deepened this negative image of the native nobility, imposing and confirming the conviction about the destructive role of aristocracy in national history. The idea of making the subject of a literary presentation the issue of the restitution of aristocratic estates, treated in terms of historical justice, might seem risky. Despite of this published by Evžen Boček in 2012 humorous novel Poslední aristokratka, the plot of which follows the adventures of the Czech-American family of Kostka‘s trying to bring the recovered, Moravian baroque palace to its former glory, turned out to be an unprecedented commercial success. A series of text sequels was also very popular with readers: Aristokratka ve varu (2013), Aristokratka na koni (2016), Aristokratka a vlna zločinnosti na zámku Kostka (2018) and Aristokratka u královského dvora (2020).

PL

W czeskiej przestrzeni kulturowej na typowy dla europejskich procesów modernizacyjnych nurt egalitaryzacji życia społecznego nakładają się wątki pochodzące z dyskursu odmiennego, w myśl którego wierna przede wszystkim monarchii i rodowej tradycji szlachta postrzegana bywa jako element dla „zdrowej tkanki narodu” obcy, czy nawet wrogi i „zdradliwy”. Późniejsze, zarówno międzywojenne, jak i komunistyczne projekty wspólnotowej tożsamości, tylko ten negatywny obraz rodzimej szlachty pogłębiły, narzucając i utwierdzając przekonanie o destrukcyjnej roli arystokracji w narodowych dziejach. Pomysł, by przedmiotem literackiej prezentacji uczynić zagadnienie restytucji arystokratycznych majątków, traktowanej w kategoriach dziejowej sprawiedliwości, mógłby się zatem wydawać ryzykowny. Tymczasem opublikowanie w 2012 roku humorystycznej powieści Evžena Bočka Poslední aristokratka, której fabuła śledzi perypetie czesko-amerykańskiej hrabiowskiej rodziny Kostków próbującej doprowadzić odzyskany, leżący na morawskim pustkowiu, barokowy pałac do dawnej świetności, okazało się niespotykanym na czeską skalę komercyjnym sukcesem. Powodzeniem wśród czytelników cieszyła się też seria sequeli tekstu: Aristokratka ve varu (2013), Aristokratka na koni (2016), Aristokratka a vlna zločinnosti na zámku Kostka (2018) oraz Aristokratka u královského dvora 2020).

Refine search results

Tytulatura rodziny von Promnitz z linii żarskiej w XVI-XVIII wieku w świetle rękopisów i starodruków

Wolfrad Freiherr von Rechenberg, Die Familie von Rechenberg. Von uhrem Unsprung bis zur Gegenreformation. Neuere Beitrage zur Familiengeschichte, Munster 2013

Arystokracja jako „stan” legitymizujący ustrój absolutystyczny Śląska w okresie po wojnie trzydziestoletniej (1648-1740)

Sławomir Górzyński, Arystokracja polska w Galicji. Studium heraldyczno-genealogiczne, Warszawa 2009, 434 ss.

Rodzina w historię wpisana... Czartoryscy – Polska – Europa. Historia i współczesność. Materiały pokonferencyjne, pod red. Zbigniewa Barana, Kraków 2003.

Życie kulturalne dworu w Pawłowicach (1926-1945).

W kręgu mitu habsburskiego. Alicja Ankarcrona – Badeni – Habsburg – Altenburg (1889–1985)

W kręgu mitu habsburskiego. Alicja Ankarcrona – Badeni – Habsburg – Altenburg (1889–1985)

Emigracja wewnętrzna jako postawa polityczna. Henryk Elzenberg (1887–1967)

THE THEORY ON THE STATE OF THE CHOSŎN RULING ELITES: HOW DID THEY PERCEIVE THE RELATIONS BETWEEN THEMSELVES AND THE STATE?

Księstwa i książęta w systemie ustrojowym Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Blaski i cienie kuratorii literackiej Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich w latach 1827–1944

Les propriétaires terriens après la Première Guerre mondiale

Totem inteligencki, czyli gdzie w społeczeństwie polskim XXI wieku szukać śladów po dawnym ziemiaństwie

Un abbé voyageur à travers la France hérétique (1659)

Stara Rzeka and Niesułowice Houses of the Dyherrn (Dyhrn) Family. Ancestral Background and the Attempt at Reconstruction

Księżnej Anny z Zamoyskich Sapieżyny żywot pracowity. Działalność księżnej Anny w dobrach sapieżyńskich

"Stan panów"? Miejsce Herrenstandu w systemie prawnym, administracyjnym i ustrojowym Śląska w epoce habsburskiej (1526-1740

Zanikanie elit społecznych

Swojskość widziana z oddali. Powieściowy cykl Evžena Bočka o powrocie arystokratki