Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  autokracja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
Perspektywy Kultury
|
2023
|
vol. 43
|
issue 4/2
193-204
EN
The aim of this article is an attempt to apply Pierre Bourdieu’s theory of capitals to historical and theatrical research using the example of dress and the strategy of wearing it as a self-creative process and a way of presenting selected social roles. The clothing strategy of the Polish-American actress Helena Modjeska is analyzed.
PL
Celem niniejszego artykułu jest próba aplikacji teorii kapitałów Pierre’a Bourdieu do badań historycznoteatralnych na przykładzie stroju i strategii jego noszenia jako procesu autokreatywnego i sposobu na prezentację wybranych ról społecznych. Analizie zostanie poddana strategia ubioru polsko-amerykańskiej aktorki Heleny Modrzejewskiej.
PL
Termin paradygmat został wprowadzony do filozofii nauki przez Thomasa Kuhna, który posłużył się nim do określenia specyficznego podejścia wykorzystanego przez daną szkołę badawczą do analizowania przedmiotu badań. Badacze używając tego samego paradygmatu, szukają odpowiedzi na podobne pytania badawcze i wykorzystują zbliżone metody i podejścia. W pracy opublikowanej w 2000 roku autor tego eseju wprowadził termin paradygmatu systemowego (system paradigm), który odnosi się do systemów funkcjonujących w społeczeństwie. Niniejsze studium rozwija teoretyczne zagadnienia zarysowane we wcześniejszym artykule, uwzględniając doświadczenia z transformacji państw postsocjalistycznych. Pierwsza część jest porównaniem systemu socjalistycznego i kapitalistycznego, autor opisuje ich główne cechy i konkluduje, że system kapitalistyczny został wprowadzony w państwach poprzednio socjalistycznych z wyjątkiem Korei Północnej i Kuby. Część druga to analiza różnych postaci kapitalizmu na podstawie typologii zbudowanej na dominujących formach polityki i rządów. Wyróżnione zostały trzy istotnie różniące się między sobą typy kapitalizmu: demokratyczny, autokratyczny i dyktatorski. Huntington pisał o „trzeciej fali” demokratyzacji. Studium to kończyła konkluzja, że trzecia fala dobiegła kresu (has dried up): tylko w jednej dziesiątej z 47 państw postsocjalistycznych społeczeństwa żyją w ustroju demokratycznym, podczas gdy we wszystkich pozostałych państwach tej grupy przeważają autokratyzm i dyktatura. W trzeciej części eseju autor podejmuje wątki aparatu konceptualnego i analitycznego w odniesieniu do Węgier, gdzie funkcjonuje kapitalizm, natomiast przeważającą formą w polityce i rządzeniu jest autokratyzm – tu można znaleźć ważne cechy wspólne dla Węgier i innych państw kapitalistycznych czy innych ustrojów autokratycznych. Taki rezultat jest zgodny z obserwacją, że istnieją mniej fundamentalne cechy typowe dla Węgier („hungarica”), które odróżniają się od cech innych państw.
EN
The term paradigm was introduced to the philosophy of science by Thomas Kuhn – he used this term to denote the specific approach applied by a school of research to examine its subject matter. Using the same paradigm, researchers seek answers to similar questions, and employ similar methods and concepts. In an article published in 2000, the author of this essay introduced the term system paradigm, which focuses on the systems functioning in a society. This study develops the theoretical considerations outlined in that earlier article on the basis of experience of post-socialist transition. The first part compares the socialist and capitalist systems, describing their main characteristics, and concludes that the capitalist system has become established in former socialist countries, except for North Korea and Cuba. The second part analyzes varieties of capitalism within a typology which classifies prevailing forms of politics and government. Three markedly different types are identified: democracy, autocracy, and dictatorship. Huntington wrote about the “third wave” of democratization. This study concludes the third wave has dried up: for the 47 postsocialist countries, only a tenth of the population live in democracies, while autocracy or dictatorship prevails in all other countries in this group. The third part of this essay applies the conceptual and analytical apparatus to Hungary, where capitalism exists, and autocracy is the prevailing politico-governmental form – here we can find important characteristics common to other capitalist countries or other autocracies. This finding is compatible with the observation that there are some less fundamental characteristics unique to Hungary, or “Hungarica”, which differ from the characteristics of all other countries.
PL
Termin paradygmat został wprowadzony do filozofii nauki przez Thomasa Kuhna, który posłużył się nim do określenia specyficznego podejścia wykorzystanego przez daną szkołę badawczą do analizowania przedmiotu badań. Badacze używając tego samego paradygmatu, szukają odpowiedzi na podobne pytania badawcze i wykorzystują zbliżone metody i podejścia. W pracy opublikowanej w 2000 roku autor tego eseju wprowadził termin paradygmatu systemowego (system paradigm), który odnosi się do systemów funkcjonujących w społeczeństwie. Niniejsze studium rozwija teoretyczne zagadnienia zarysowane we wcześniejszym artykule, uwzględniając doświadczenia z transformacji państw postsocjalistycznych. Pierwsza część jest porównaniem systemu socjalistycznego i kapitalistycznego, autor opisuje ich główne cechy i konkluduje, że system kapitalistyczny został wprowadzony w państwach poprzednio socjalistycznych z wyjątkiem Korei Północnej i Kuby. Część druga to analiza różnych postaci kapitalizmu na podstawie typologii zbudowanej na dominujących formach polityki i rządów. Wyróżnione zostały trzy istotnie różniące się między sobą typy kapitalizmu: demokratyczny, autokratyczny i dyktatorski. Huntington pisał o „trzeciej fali” demokratyzacji. Studium to kończyła konkluzja, że trzecia fala dobiegła kresu (has dried up): tylko w jednej dziesiątej z 47 państw postsocjalistycznych społeczeństwa żyją w ustroju demokratycznym, podczas gdy we wszystkich pozostałych państwach tej grupy przeważają autokratyzm i dyktatura. W trzeciej części eseju autor podejmuje wątki aparatu konceptualnego i analitycznego w odniesieniu do Węgier, gdzie funkcjonuje kapitalizm, natomiast przeważającą formą w polityce i rządzeniu jest autokratyzm – tu można znaleźć ważne cechy wspólne dla Węgier i innych państw kapitalistycznych czy innych ustrojów autokratycznych. Taki rezultat jest zgodny z obserwacją, że istnieją mniej fundamentalne cechy typowe dla Węgier („hungarica”), które odróżniają się od cech innych państw.
EN
The term paradigm was introduced to the philosophy of science by Thomas Kuhn – he used this term to denote the specific approach applied by a school of research to examine its subject matter. Using the same paradigm, researchers seek answers to similar questions, and employ similar methods and concepts. In an article published in 2000, the author of this essay introduced the term system paradigm, which focuses on the systems functioning in a society. This study develops the theoretical considerations outlined in that earlier article on the basis of experience of post-socialist transition. The first part compares the socialist and capitalist systems, describing their main characteristics, and concludes that the capitalist system has become established in former socialist countries, except for North Korea and Cuba. The second part analyzes varieties of capitalism within a typology which classifies prevailing forms of politics and government. Three markedly different types are identified: democracy, autocracy, and dictatorship. Huntington wrote about the “third wave” of democratization. This study concludes the third wave has dried up: for the 47 postsocialist countries, only a tenth of the population live in democracies, while autocracy or dictatorship prevails in all other countries in this group. The third part of this essay applies the conceptual and analytical apparatus to Hungary, where capitalism exists, and autocracy is the prevailing politico-governmental form – here we can find important characteristics common to other capitalist countries or other autocracies. This finding is compatible with the observation that there are some less fundamental characteristics unique to Hungary, or “Hungarica”, which differ from the characteristics of all other countries.
PL
Termin paradygmat został wprowadzony do filozofii nauki przez Thomasa Kuhna, który posłużył się nim do określenia specyficznego podejścia wykorzystanego przez daną szkołę badawczą do analizowania przedmiotu badań. Badacze używając tego samego paradygmatu, szukają odpowiedzi na podobne pytania badawcze i wykorzystują zbliżone metody i podejścia. W pracy opublikowanej w 2000 roku autor tego eseju wprowadził termin paradygmatu systemowego (system paradigm), który odnosi się do systemów funkcjonujących w społeczeństwie. Niniejsze studium rozwija teoretyczne zagadnienia zarysowane we wcześniejszym artykule, uwzględniając doświadczenia z transformacji państw postsocjalistycznych. Pierwsza część jest porównaniem systemu socjalistycznego i kapitalistycznego, autor opisuje ich główne cechy i konkluduje, że system kapitalistyczny został wprowadzony w państwach poprzednio socjalistycznych z wyjątkiem Korei Północnej i Kuby. Część druga to analiza różnych postaci kapitalizmu na podstawie typologii zbudowanej na dominujących formach polityki i rządów. Wyróżnione zostały trzy istotnie różniące się między sobą typy kapitalizmu: demokratyczny, autokratyczny i dyktatorski. Huntington pisał o „trzeciej fali” demokratyzacji. Studium to kończyła konkluzja, że trzecia fala dobiegła kresu (has dried up): tylko w jednej dziesiątej z 47 państw postsocjalistycznych społeczeństwa żyją w ustroju demokratycznym, podczas gdy we wszystkich pozostałych państwach tej grupy przeważają autokratyzm i dyktatura. W trzeciej części eseju autor podejmuje wątki aparatu konceptualnego i analitycznego w odniesieniu do Węgier, gdzie funkcjonuje kapitalizm, natomiast przeważającą formą w polityce i rządzeniu jest autokratyzm – tu można znaleźć ważne cechy wspólne dla Węgier i innych państw kapitalistycznych czy innych ustrojów autokratycznych. Taki rezultat jest zgodny z obserwacją, że istnieją mniej fundamentalne cechy typowe dla Węgier („hungarica”), które odróżniają się od cech innych państw.
EN
The term paradigm was introduced to the philosophy of science by Thomas Kuhn – he used this term to denote the specific approach applied by a school of research to examine its subject matter. Using the same paradigm, researchers seek answers to similar questions, and employ similar methods and concepts. In an article published in 2000, the author of this essay introduced the term system paradigm, which focuses on the systems functioning in a society. This study develops the theoretical considerations outlined in that earlier article on the basis of experience of post-socialist transition. The first part compares the socialist and capitalist systems, describing their main characteristics, and concludes that the capitalist system has become established in former socialist countries, except for North Korea and Cuba. The second part analyzes varieties of capitalism within a typology which classifies prevailing forms of politics and government. Three markedly different types are identified: democracy, autocracy, and dictatorship. Huntington wrote about the “third wave” of democratization. This study concludes the third wave has dried up: for the 47 postsocialist countries, only a tenth of the population live in democracies, while autocracy or dictatorship prevails in all other countries in this group. The third part of this essay applies the conceptual and analytical apparatus to Hungary, where capitalism exists, and autocracy is the prevailing politico-governmental form – here we can find important characteristics common to other capitalist countries or other autocracies. This finding is compatible with the observation that there are some less fundamental characteristics unique to Hungary, or “Hungarica”, which differ from the characteristics of all other countries.
PL
W artykule podjęto próbę opisu i wyjaśnienia specyfiki reżimu politycznego Tatarstanu – podmiotu Federacji Rosyjskiej, kładąc nacisk na jego wymiar etnokratyczny. Diagnozowany jest reżim polityczny Rosji, wyjaśnione źródła i konsekwencje asymetrii reżimu federalnego z regionalnymi reżimami politycznymi. Z diagnozy generalnie wynika, że istniejący kształt reżimu federalnego i reżimów regionalnych jest kryzosogenny i wymaga daleko idącej modernizacji. Autorzy artykułu przejęli założenie, że etnopolityka jest istotnym składnikiem reżimu politycznego państw etnopolitycznych. Szczegółowo uzasadniają ten pogląd badając etnokratyczne wymiary reżimu politycznego Tatarstanu. Dochodzą do wniosku, że w tatarstańskim reżimie ujawnia się swoista symbioza etatyzmu, etnokratyzmu, paternalizmu i trybalizmu. Definiują ten reżim jako autorytarno-etnokratyczny budowany na bazie korporatywizmu klanowo-politycznego, w którym szczególna pozycję zajmuje przywódca.
XX
This article attempts to describe and explain the specificity of the political regime of Tatarstan, a federal subject of the Russian Federation, with emphasis on its ethnocratic dimension. The subject of diagnosis is the Russian political system, as well as sources and consequences of asymmetry between the federal regime and regional political regimes. The diagnosis generally indicates that the existing form of the federal and regional regimes causes the political crises and requires a far-reaching modernization. The authors took an assumption that in the ethnopolitical countries the ethnopolitics is an essential component of the political regimes. They justify this thesis by examining ethnocratic dimensions of the political regime of Tatarstan. They come to a conclusion that the Tatarstani regime reveals a peculiar symbiosis of etatism, ethnocratism, paternalism and tribalism. This regime is defined as authoritarian and ethnocratic, built on the basis of the clannish and political corporatism, with a particular position held by the leader.
EN
While there is a wealth of studies on selected aspects of economic and political transitions from communism, there are few, if any, analyses of the emergence of new political orders in terms of constitutional engineering, i.e. the adoption of the meta-rules governing the rules defining both the political structure and determining underpinnings of the ordinary law-making process. The paper begins with the review of menu of institutional choices related to type of government, electoral system and vertical organisation of the state and their impact on performance as reported in political science and constitutional political economy literature. It is posited that the binary outcome: democracy vs. autocracy is a function of two variables assuming two values: society (weak vs. autonomous sovereign citizen) and communist establishment (strong vs. weak). A strong communist state at the initial state of transition produces autocratic outcomes although proximity to Brussels may change political trajectory whereas a strong autonomous society generates trajectory leading to democracy. Surprisingly, the choice of the rules of political game bore little resemblance to what literature might suggest: ordinary political struggle has determinedthe choice of institutions with constitutions as a legal act being the result rather than a product of conscientious intellectual design. JEL: A10; A12; B25; P10; P20; P21; P30
PL
Przedmiotem artykułu są pokomunistyczne przemiany ustrojowe rozpatrywane w perspektywie politologii i ekonomii politycznej konstytucjonalizmu. Pierwsza część dotyczy występujących w literaturze założeń teoretycznych oraz hipotez empirycznych. Nacisk położono na wybór typu rządów, rodzaju ordynacji wyborczej i organizacji pionowej państwa. Część druga proponuje model teoretyczny służący wyjaśnieniu dróg przemian ustrojowych i ich skutków. Zawiera on czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Wśród pierwszych główną rolę odgrywa stopień zdominowania społeczeństwa przez komunistyczne monopaństwo: im jest większy, tym wyższe prawdopodobieństwo ustroju autorytarnego. Czynnik zewnętrzny to położenie kraju w stosunku do Zachodu (Bruksela) lub Wschodu (Moskwa): bliskość Moskwy podnosi prawdopodobieństwo opcji autorytarnej. Analiza strategii przemian ustrojowych skupia się na wyborze typu rządów oraz ordynacji wyborczej. Efekty transformacji mierzone są za pomocą zagregowanego indeksu ustroju politycznego. Uzyskane rezultaty odbiegają od przewidywanych na podstawie teorii przedstawionej w pierwszej części artykułu. JEL: A10; A12; B25; P10; P20; P21; P30
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.