Search results

1

Akty instrumentalizacji prawa i ich granice

100%

Gromski W.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2018

|

vol. 114

95-106

EN

The purpose of this article is to analyse the concept of law as the instrument employed to achieve some specifi c purposes. The analysis leads to the distinction between the instrumental character of law and its instrumentalization (acts of instrumentalization). Considering the character of the acts of instrumentalization of law, it is maintained that there are some limits of such acts, and one of them is the autonomy of law understood as a function of legal culture.

2

Prawo wobec polityki i polityczności. Czy instrumentalizacja prawa ma szansę odzyskać dobre imię?

80%

Bator A.

Historia i Polityka

|

2022

|

issue 41 (48)

53-67

EN

In the paper, the author attempts to “disenchant” the negative image of the instrumentalization of law that has been formed in the theoretical and legal literature. Polish jurisprudence, due to the experience of the so-called ‘real socialism’, had particular reasons to be prejudiced against this issue. The text makes use of theoretical inspirations coming from outside of jurisprudence (John Dewey’s philosophy of pragmatic instrumentalism, Max Weber’s concept of politics, Chantal Mouffe’s concept of the political) and strictly legal theories of instrumentalisation (Sanne Taekema’s pluralistic-responsive variant, Wiesław Lang’s reconstructionist approach). The main aim of the paper is to change the approach to the instrumentalization of law: to replace the traditional question about the limits of instrumentalization of the law made by the state with a question about how the law – without risking the loss of its fundamental values and functions – can cooperate with the natural tendency of people to instrumentalize their behaviour in the conditions of a democratic, pluralistic society. The theses of the paper are set in the liberal vision of social order, however with a significant correction consisting in referring to the assumptions of pragmatism and post-structuralism. In the conclusion, I also point out the problems that can be caused in jurisprudence by the application of certain concepts from the area of political theory based on post-structuralist assumptions.

PL

W artykule autor próbuje „odczarować” negatywny obraz instrumentalizacji prawa, jaki został ukształtowany w literaturze teoretycznoprawnej. Polskie prawoznawstwo za sprawą doświadczeń tzw. realnego socjalizmu miało szczególne powody do uprzedzeń względem tej problematyki. W tekście wykorzystywane są teoretyczne inspiracje pochodzące spoza nauk prawnych (filozofia pragmatycznego instrumentalizmu Johna Deweya, koncepcja polityki Maxa Webera, koncepcja polityczności Chantal Mouffe) oraz stricte prawnicze teorie instrumentalizacji (Sanne Taekemy wariant pluralistyczno-responsywny, Wiesława Langa ujęcie rekonstrukcjonistyczne). Głównym przesłaniem opracowania jest zmiana problemowego podejścia do instrumentalizacji prawa: zastąpienie tradycyjnego pytania o granice instrumentalizacji prawa stanowionego przez państwo pytaniem, jak prawo – nie ryzykując utraty swoich zasadniczych wartości i funkcji – może kooperować z naturalną skłonnością ludzi do instrumentalizowania swojego zachowania w warunkach demokratycznego, pluralistycznego społeczeństwa. Tezy artykułu osadzone są w liberalnej wizji porządku społecznego, jednak z istotną korektą polegającą na odwołaniu się do założeń pragmatyzmu i poststrukturalizmu. W zakończeniu autor wskazuje również na perturbacje, jakie może powodować w prawoznawstwie aplikowanie niektórych twierdzeń z obszaru teorii polityki opartych na poststrukturalistycznych założeniach.

3

Współczesne pytania Antygony. O wolności wyborów, o źródłach prawa i uzasadnieniu moralnej słuszności czynów

51%

Lewandowicz J.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2015

|

vol. 24

|

issue 1

23-42

EN

The author presents considerations concerning morality criteria based on cultural and philosophical prepositions. Contemporary issues, in particular bioethical ones, make us pose the questions about the hierarchy of norms and, thus, the hierarchy of activities. This automatically leads to the question about the source (or sources) of law. The basis for these considerations is Antigone by Sophocles as a masterpiece with universal message. From the text analysis one can discover the issue of tradition and its role in social life principles determination. This leads to the question about the sources of law – are they transcendental or immanent? The author points out that Antigone uses the word „law” – „νόμος”, „νόμιμα” – only in relation to the divine laws. Creon’s regulations which oppose them are described as „φρόνημα”– inventions. In this way she acknowledges the supreme character of the transcendental norm. Rejection of the reference to the transcendental leads to „absolute contradiction” in the area of prepositions and attainments of legal objectives. This notion („absolute contradiction”) was used by Joseph Ratzinger in Benedict’s Europe in the cultures crisis. It can be said that this contradiction in the modern age comes from different ways of understanding the relationship between the transcendence and science, and, consequently, law by Galileo. Therefore, the premise of absolute autonomy creates „absolute contradiction”. The attempt to overcome this obstacle is respect for the so called „immanent transcendence”, which is expressed in the natural law. However, one must first acknowledge the existence of the objective truth and the possibility of knowing it and the norm which assesses the consistency of one’s action with those reference points. This norm is one’s conscience which has its autonomy in relation to legal norms that are not based on the natural law. Without that acknowledgement the only justification of law would be mere force. In our cultural situation Antigone’s question about the sources of law and its validity as well as how to save human dignity and love remains still pending.

Refine search results

1 Historia i Polityka

1 Przegląd Prawa i Administracji

1 Łódzkie Studia Teologiczne

1 Bator A.

1 Gromski W.

1 Lewandowicz J.

1 2022

1 2018

1 2015

Akty instrumentalizacji prawa i ich granice

Prawo wobec polityki i polityczności. Czy instrumentalizacja prawa ma szansę odzyskać dobre imię?

Współczesne pytania Antygony. O wolności wyborów, o źródłach prawa i uzasadnieniu moralnej słuszności czynów