Search results

1

Powstanie i rozwój filozofii środowiskowej w USA na podstawie poglądów Johna Muira, Aldo Leopolda i J. Bairda Callicota

100%

Pyra L.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 1

115-132

PL

Artykuł dotyczy filozofii środowiskowej, nazywanej również filozofią ekologiczną lub ekofilozofią. Pokazuje, jak kształtowała się refleksja nad środowiskiem naturalnym w tradycji amerykańskiej. W tym kontekście przedstawiono i poddano analizie oraz ocenie poglądy wymienionych poniżej myślicieli. John Muir, wnikliwy obserwator dzikiej przyrody, został przedstawiony jako entuzjasta i prorok głoszący powrót do natury. Muir, pozostający pod mocnym wpływem reprezentantów transcendentalizmu, jako praktyk zakładał parki narodowe mające służyć zachowaniu dziewiczej przyrody, zaś jako pisarz popularyzował ideę zachowania obszarów dzikich. Poglądy Alda Leopolda, przedstawione w A Sand County Almanac, zdaniem wielu reprezentantów ekofilozofii, tworzą wzór nowego myślenia o przyrodzie dzikiej. Praca ta niemal powszechnie uważana jest za biblię filozofii środowiskowej. Leopold, leśnik interesujący się filozofią, stworzył podstawy holistycznej filozofii środowiskowej, jego koncepcja jednak nie jest pozbawiona mankamentów. Teoria J. Bairda Callicota jest przykładem stosunku akademickiego filozofa do dzikiej przyrody, stosunku w pełni profesjonalnego, gdy chodzi o stosowanie metody poznawczej pozwalającej autorowi uniknąć błędu naturalistycznego. Callicot dokonuje reinterpretacji problematyki faktów i wartości, gdyż sądzi, iż dynamicznie rozwijająca się ekologia umożliwia przeformułowanie tradycyjnego podejścia do omawianych problemów oraz przejście od „jest” do „powinno być”.

EN

The publication refers to environmental philosophy, which is also called ecological philoso- phy or ecophilosophy. It shows in what way philosophical reflection on the environment has been shaped in the American tradition. In this context, the views of the thinkers listed below have been presented, analysed and evaluated. John Muir, an astute observer of wild nature, has been presented as an enthusiast and a prophet persuading a return to nature. Muir was a for- ester under the strong influence of the representatives of transcendentalism. As an activist, he founded national parks that served to preserve virgin areas, and as a writer he popularized the concept of the preservation of wild areas. For many representatives of ecophilosophy, the views of Aldo Leopold, as expressed in his well-known work, A Sand County Almanac , constituted a new pattern of thinking about wild nature. The book itself is almost generally regarded as a bible of environmental philosophy. Leopold, a forester interested in philosophy, created the fundamentals of holistic environmental philosophy, but the theory he developed is not without defects, to which some attention has been paid in this paper. The theory of J. Baird Callicot presents the attitude of an academic philosopher with regard to wild nature. His attitude is fully professional as regards the applied method, thus allowing the author to avoid committing a naturalistic fallacy. Callicot reinterprets the issues of facts and values, because he thinks that the discoveries of the dynamically developing ecolog y make possible the reformulation of the traditional approach to such issues by utilising a spirit of acceptance, and lead to a shift from is to ought to be.

2

Co by było, gdyby… próbowano nie popełniać błędu naturalistycznego?

100%

Dudek M.

Logos i Ethos

|

2019

|

vol. 49

|

issue 1

EN

The paper discusses possible consequences of avoiding naturalistic fallacy (NF) in interpersonal communication. The hypothetical conversation between two subjects (X and Y) about an object (α) is outlined and its variants are specified. In the variant 1, X states that α is good and Y asks question, why it is good. X says that α is good, because, e.g., it is economically effective. This can be regarded, according to basically understood Moore’s view, as an instance of NF. In the variant 2, X avoids answering the Y’s question. X is saying only ‘α is good and that’s it!’, which can be interpreted as a reference to Moorean self-evidence category. Although X avoids NF, it impairs a conversation. One can also avoid NF through: not asking ‘why α is good?’ (variant 3) or not using word ‘good’ (variant 4). Analysis of all variants shows that avoiding NF can have troublesome consequences because of, i.a., common use of the word ‘good’ or frequent need to justify statements about goodness of some object. Those consequences seem to be independent from the mere evaluation of Moore’s argumentation about NF, e.g., a controversy whether NF is a real fallacy or only a consequence of Moore’s assumptions regarding, i.a., definitions.

PL

Artykuł omawia możliwe skutki unikania błędu naturalistycznego (BN) w komunikacji międzyludzkiej. Zarysowana jest hipotetyczna rozmowa dwóch podmiotów (X i Y) na temat przedmiotu (α) i sprecyzowane są jej warianty. W 1. wariancie X twierdzi, że α jest dobre, a Y zadaje pytanie, dlaczego jest dobre. X odpowiada, iż α jest dobre, bo jest, np. efektywne ekonomicznie. To można ocenić, zgodnie z podstawowo ujętymi poglądami Moore’a, jako przykład BN. W 2. wariancie X unika odpowiedzi na pytanie Y. X mówi tylko „α jest dobre i tyle!”, co można uznać za nawiązanie do Moore’owskiej kategorii oczywistości samej przez się. Choć X unika BN, to utrudnia rozmowę. Unikać BN można też przez: niezadawanie pytania „dlaczego α jest dobre?” (wariant 3) czy nieużywanie słowa „dobry” (wariant 4). Analiza wszystkich wariantów pokazuje, że unikanie BN może mieć problematyczne skutki z powodu, m.in., powszechnego użycia słowa „dobry” czy częstej potrzeby, by uzasadnić tezy o przysługującej czemuś cesze dobra. Te konsekwencje zdają się być niezależne od samej oceny argumentacji Moore’a o BN, np., kontrowersji, czy BN jest rzeczywistym błędem czy wynikiem przyjętych przez Moore’a założeń o, m.in., definicjach.

3

Wiara praktyczna i jej funkcje. Szkic filozoficzny

80%

Niemczuk A.

Tarnowskie Studia Teologiczne

|

2021

|

vol. 40

|

issue 1

91-114

EN

This article contains a sketch of the concept of practical faith and a presentation of two important functions that this concept can perform in practical philosophy. The idea of practical faith is a synthesis based on the interpretation of three concepts of faith: moral faith from Kant’s philosophy, religious faith, on which the so-called „third stage” of life in Kierkegaard’s thought is based, and philosophical faith presented in Jaspers’ philosophy. The author presents these functions of practical faith, due to which it transcends the sphere of descriptive knowledge. For practical philosophy these functions are of major importance because they are the source of subject acceptance of the first principles of this philosophy, i.e. the thesis of human freedom and the thesis of the existence of the sphere of value (different than the sphere of facts and objects). If a philosophy of value were logically based on practical faith, it would be free from the charge of the naturalistic error in axiology.

PL

Artykuł zawiera szkic koncepcji wiary praktycznej i prezentację dwóch ważnych funkcji, jakie koncepcja ta może pełnić w filozofii praktycznej. Idea wiary praktycznej jest syntezą opartą na interpretacji trzech koncepcji wiary: wiary moralnej z filozofii Kanta, wiary religijnej, na której oparte jest tzw. „trzecie stadium” życia w myśli Kierkegaarda oraz wiary filozoficznej przedstawionej w filozofii Jaspersa. Autor eksponuje te funkcje wiary praktycznej, dzięki którym transcenduje ona sferę wiedzy deskryptywnej. Dla filozofii praktycznej funkcje te mają ważne znaczenie, gdyż są podmiotowym źródłem akceptacji pierwszych zasad tej filozofii, czyli twierdzenia o wolności człowieka oraz twierdzenia o istnieniu sfery wartości (innej niż sfera faktów i bytów). Jeśli filozofia wartości byłaby logicznie oparta na wierze praktycznej, to byłaby wolna od zarzutu błędu naturalistycznego w aksjologii.

4

Jak ‘powinien’ może wynikać z ‘jest’? Reewaluacja tezy Johna R. Searle’a

80%

Janikowski W.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 3

133-154

EN

In this article, I discuss the conception of normative sentences by John R. Searle. The conducted analysis is to prove its credibility. Also, its author in 2021, more than half a century after its first formulation, despite numerous discussions over that time, claims that he maintains the statement about the validity of this conception, and in particular also the famous thesis about the possibility of making an inferential transition from sentences about facts to sentences about duties (Searle 2021, 3–16). The creator of the commonly known theory of speech acts argues that some normative sentences result conceptually from factual (descriptive) sentences. I analyze his arguments in detail, trying to explain how to understand his thesis that talking about the so-called Naturalistic Fallacy may itself be a mistake. I focus here on the issue of implication (correct inferences) and the conditions of the truth of normative sentences. Considering the various possibilities of interpreting Searle’s thesis and arguments will also justify the claim that they are correct and retain their importance. A unique element of Searle’s conception that I argue with is his claim about the allegedly intrinsically motivating power of speech acts, such as making a promise.

PL

W niniejszym artykule omawiam koncepcję zdań normatywnych Johna R. Searle’a. Przeprowadzona analiza ma służyć wykazaniu jej wiarygodności. Również jej autor w 2021r., po ponad pół wieku od jej pierwszego sformułowania, mimo bardzo licznych dyskusji prowadzonych w przeciągu tego czasu, stwierdza, że podtrzymuje twierdzenie o ważności i trafności tej koncepcji, a w szczególności także słynną już tezę o możliwości dokonania inferencyjnego przejścia od zdań o faktach do zdań o powinnościach (Searle 2021, 3–16). Twórca powszechnie znanej teorii czynności mowy przekonuje, że niektóre zdania normatywne wynikają pojęciowo ze zdań faktualnych (opisowych). Analizuję szczegółowo jego argumentację, usiłując wyjaśnić, jak należy rozumieć jego tezę, że mówienie o tzw. błędzie naturalistycznym samo w sobie może być błędem. Skupiam się przy tym na istocie wynikania (poprawnych inferencji) oraz warunkach prawdziwości zdań normatywnych. Rozważenie różnych możliwości interpretacji tezy i argumentów Searle’a jest zarazem uzasadnieniem twierdzenia, że są one poprawne i zachowują swoją aktualność. Wyjątkowym elementem koncepcji Searle’a, z którym polemizuję, jest jego twierdzenie o rzekomo samoistnie motywującej mocy aktów mowy, np. dokonywania obietnicy.

5

Przesłanie Humanae vitae z perspektywy pięćdziesiątej rocznicy ogłoszenia encykliki

61%

Machinek M.

Teologia i Moralność

|

2018

|

vol. 13

|

issue 2(24)

13-27

EN

The author of this article explores the understanding of the message of the encyclical Humanae vitae based on three crucial points. The first one concerns the concept of human person. Unlike the evolutionary approach wherein the human being is thought under the aspect of its biological facticity, human person is viewed here as a “unitotality”, an indissolubly whole of the body and the soul whereby the human body has not only a function but also reveals a deeper meaning. The second point is the nature of the conjugal act. It exhibits the reciprocal gift of a man and a woman in their totality as persons. Due to this totality the two meanings contained in the conjugal act, namely the meaning of loving personal unity and the meaning of procreativeness should not be consciously separated. The matter is hereby not a bond between two things or biological facts but a bond between meanings. The objection of the naturalistic fallacy is also here unjustified. Finally the third point is the theological dimension which highlights that the double meaning of the conjugal act comes from God the Creator and as innate into the human nature and the nature of human love and as such should be respected. The contemporary controversy concentrates the question either the sexuality-conjugality-procreation nexus concerns every single conjugal act or if it might concern the marital life as a whole whereas the married couple can make some single sexual acts consciously unfruitful.

PL

Autor niniejszego artykułu stara się zgłębić przesłanie Humanae vitae w oparciu o trzy kluczowe punkty. Pierwszym z nich jest koncept osoby ludzkiej. W odróżnieniu od podejścia ewolucyjnego, w którym osoba ludzka jest postrzegana w aspekcie jej biologicznej faktyczności, jest ona tutaj widziana jako “unitotality” – nierozdzielna jedność ciała i ducha, przy czym ludzkie ciało pełni nie tylko pewne funkcje, ale niesie w sobie głębokie znaczenie. Drugim punktem jest natura aktu małżeńskiego. Ujawnia on wzajemny dar męża i żony obejmujący całość osoby. Poprzez całkowitość oddania dwa znaczenia zawarte w akcie małżeńskim, mianowicie znaczenie jednoczące miłości oraz znaczenia prokreacyjne, nie powinny być rozdzielane. Chodzi tutaj jednak nie o powiązanie między biologicznymi faktami, ale o powiązanie między znaczeniami. Zarzut błędu naturalistycznego nie jest tu uzasadniony. Wreszcie trzeci punkt dotyczy teologicznego wymiaru, według którego związek obydwu wyżej wymienionych znaczeń pochodzi od Boga Stwórcy i jako wpisany w ludzką naturę oraz naturę miłości, powinien być respektowany. Współczesna kontrowersja skupia się na pytaniu, czy związek między seksualnością, zjednoczeniem małżeńskim a prokreacją dotyczy każdego aktu małżeńskiego lub też czy może równie dobrze dotyczyć całości życia małżeńskiego, podczas gdy para małżeńska może uczynić niektóre akty małżeńskie świadomie niepłodnymi.

6

Błąd naturalistyczny a problem praktyki

61%

Jaskółka P.

Kultura i Wartości

|

2022

|

issue 33

5-45

DE

Der Artikel enthält eine kritische Analyse einer Notiz von D. Hume aus Ein Traktat über die menschliche Natur und G. E. Moore‘s Theorie des naturalistischen Fehlschlusses, die in Die Prinzipien der Ethik enthalten ist. Weder der Standpunkt von Hume noch jener von Moore können aufgrund der angedeuteten Mängel eine zufriedenstellende Theorie des naturalistischen Fehlschlusses darstellen. Während Hume’s Erwähnung eher Ausdruck einer gewissen Intuition am Rande seiner Überlegungen ist, lautet die Diagnose von Moore‘s Misserfolgen, dessen Position die Theorie des Fehlers sein will, wie folgt: Der sogenannte naturalistische Fehlschluss kann in der unerlaubten Aufhebung der Einteilung in Theorie und Praxis bestehen. Moore‘s theoretische Versuche sind in der Tat eine Illustration der Ohnmacht der Theorie bei dem Versuch, das Gute zu erfassen. Moores Ablehnung der Spaltung in Theorie und Praxis, die mit Kants psychologischer Interpretation verbunden war (damals vorherrschend), führte dazu, dass Moore‘s Versuch zum Scheitern verurteilt war. Falls die Diagnose richtig ist, dann sollte nach einer neuen Theorie des naturalistischen Fehlschlusses gesucht werden, die die Einteilung in theoretische und praktische Philosophie berücksichtigen würde.

PL

Artykuł zawiera krytyczną analizę wzmianki D. Hume’a z Traktatu o naturze ludzkiej oraz teorii błędu naturalistycznego G. E. Moore’a, zawartej w Zasadach etyki. Ani stanowisko Hume’a, ani Moore’a nie mogą, ze względu na wskazane braki, stanowić zadowalającej teorii błędu naturalistycznego. O ile wzmianka Hume’a jest na marginesie jego rozważań raczej wyrazem pewnej intuicji, o tyle diagnoza niepowodzeń Moore’a, którego stanowisko aspiruje do miana teorii błędu, jest następująca: tzw. błąd naturalistyczny polegać może na nieuprawnionym zniesieniu podziału na teorię i praktykę. Teoretyczne próby Moore’a stanowią w istocie ilustrację bezsilności teorii w próbach ujęcia dobra. Odrzucenie przez Moore’a podziału na teorię i praktykę, związane z psychologiczną interpretacją Kanta (dominującą w owym czasie), sprawiło, że próba Moore’a była z góry skazana na niepowodzenie. Jeśli diagnoza jest słuszna, należy poszukiwać nowej teorii błędu naturalistycznego, uwzględniającej podział na filozofię teoretyczną i praktyczną.

EN

The article contains a critical analysis of D. Hume’s Law from A Treatise of Human Nature and G.E. Moore’s naturalistic fallacy formulated in Principia Ethica. Due to the indicated shortcomings, neither Hume’s nor Moore’s position is capable of constituting a satisfactory theory of naturalistic fallacy. Whilst Hume’s opinion on the subject-matter only appears on the margin of his considerations and is merely an expression of his intuitions, Moore’s position aspires to become a theory of fallacy. The diagnosis of Moore’s failure at formulating a theory is as follows: the so-called naturalistic fallacy may be based on an unjustifiable abolition of the division between theory and practice. Moore’s theoretical efforts constitute an example of the ineffectiveness of attempts at defining good theoretically. Moore’s rejection of the division between theory and practice connected to a psychological interpretation of Kant (then dominant), resulted in an inevitable failure to formulate a theory. If this diagnosis is legitimate, a new theory of naturalistic fallacy, such that takes into account the division between theory and practice, is needed.

Refine search results

1 ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

1 Kultura i Wartości

1 Logos i Ethos

1 Roczniki Filozoficzne

1 Tarnowskie Studia Teologiczne

1 Teologia i Moralność

1 Dudek M.

1 Janikowski W.

1 Jaskółka P.

1 Machinek M.

1 Niemczuk A.

1 Pyra L.

1 2023

1 2022

1 2021

1 2019

1 2018

1 2013

Powstanie i rozwój filozofii środowiskowej w USA na podstawie poglądów Johna Muira, Aldo Leopolda i J. Bairda Callicota

Co by było, gdyby… próbowano nie popełniać błędu naturalistycznego?

Wiara praktyczna i jej funkcje. Szkic filozoficzny

Jak ‘powinien’ może wynikać z ‘jest’? Reewaluacja tezy Johna R. Searle’a

Przesłanie Humanae vitae z perspektywy pięćdziesiątej rocznicy ogłoszenia encykliki

Błąd naturalistyczny a problem praktyki