Search results

1

Prawo do sądu w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – zagadnienia wybrane (cz. 2)

100%

Radoniewicz F.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 3 (37)

153-168

PL

Celem opracowania jest przedstawienie wybranych zagadnień związanych z prawem do sądu, stanowiącym kluczowy element systemu ochrony praw człowieka, zapewniającym środki proceduralne mające za zadanie ochronę praworządności. Prawo do sądu jest obecnie powszechnie gwarantowane, zarówno w aktach prawa międzynarodowego, jak i konstytucjach państw demokratycznych. Autor artykułu porównuje regulacje tej kwestii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Karcie Praw Podstawowych i Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ze względu na zakres omawianej tematyki, artykuł został podzielony na dwie części – pierwszą, zawierającą wprowadzenie do problematyki prawa do sądu i analizę tej kwestii na gruncie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz drugą, prezentującą regulację tego prawa w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

EN

The purpose of this paper is the presentation of some selected issues connected with the right to a fair trial (the right to court, the right to legal proceedings), which is a key element of human rights protection and serves to provide procedural means to safeguard the rule of law. The right to a fair trial is generally guaranteed in acts of international law and in democratic constitutions. The Author of this paper compares regulations of this issue in the European Convention on Human Rights, in the Charter of Fundamental Rights of the European Union and in the Constitution of the Republic of Poland. Because of the extent of the presented subject, article was divided into two parts – the first one, which contains the introduction to the subject of the right to a fair trial and the analysis of this issue in the European Convention on Human Rights and the second part, which presents the regulation of the right to a fair trial in the Charter of Fundamental Rights of the European Union and in the Constitution of the Republic of Poland.

2

O możliwości kształtowania świadomości konstytucyjnej przez sądy administracyjne

80%

Chmielarz-Grochal A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

issue 2(31)

22-37

EN

The article aims to show how administrative courts (in particular the Supreme Administrative Court) participate in shaping the constitutional consciousness of citizens. The main thesis of the article boils down to the statement that administrative courts shape constitutional consciousness through direct application of the provisions of the fundamental law. This thesis corresponds to the assumption that justifications of the judgments being the effect of the application of the constitution have an educational value. Examples from the practice of judicial application of Article 2, provisions on fundamental rights (including those that have the nature of principles: Article 30 and Article 32), and Article 45 in conjunction with Article 184 of the Polish Constitution show that the justifications may fulfil the role of a carrier of knowledge about the fundamental law, the legal institutions regulated by it, and the essence of fundamental rights, taking into account the role of a court as a guarantor of the protection of individual rights.

PL

Artykuł ma na celu pokazanie, jak sądy administracyjne (w szczególności Naczelny Sąd Administracyjne) uczestniczą w kształtowaniu świadomości konstytucyjnej obywateli. Główna teza artykułu sprowadza się do tego, że sądy administracyjne kształtują świadomość konstytucyjną przez bezpośrednie stosowanie postanowień ustawy zasadniczej. Tak postawiona teza koresponduje z założeniem, że uzasadnienia orzeczeń będących efektem stosowania konstytucji mają walor edukacyjny. Przykłady z praktyki sądowego stosowania art. 2, przepisów o prawach podstawowych (w tym mających charakter zasad – art. 30 i art. 32) oraz art. 45 w zw. z art. 184 Konstytucji RP pokazują, że uzasadnienia mogą spełniać rolę nośnika wiedzy o ustawie zasadniczej, uregulowanych w niej instytucjach prawnych i istocie praw podstawowych, z uwzględnieniem roli sądu jako gwaranta ochrony praw jednostki.

3

Przełamanie rezultatów wykładni językowej zgodnie z zasadą nadrzędności konstytucji

61%

Kondej M.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2019

|

vol. 81

|

issue 3

39-52

EN

The article analyses the possibility of adopting a pro-constitutional interpretation of legal provisions, rather than following the conclusions of linguistic interpretation focused on alternative ways of understanding the expressions used by the legislator in the content of provisions. The author argues that the principle of the hierarchy of legal acts and the supremacy of the Constitution – combined with the fact that this basic law implements an axiology in the legal system which is the basis for the functioning of a democratic state ruled by law – entails that when the literal application of a provision would lead to results contrary to constitutional principles or values, the principle lex superior derogat legi inferiori should be applied, which permits stepping outside the borders of linguistic interpretation.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza dopuszczalności przełamania rezultatów wykładni językowej – na podstawie wykładni prokonstytucyjnej – przez odejście od alternatyw interpretacyjnych wynikających z możliwego sposobu rozumienia wyrażeń użytych przez ustawodawcę w treści przepisu. Autor argumentuje w nim, że zasada hierarchiczności aktów prawnych oraz nadrzędności konstytucji w połączeniu z faktem, że ustawa zasadnicza implementuje do porządku prawnego aksjologię będącą podstawą funkcjonowania ładu demokratycznego państwa prawnego, sprawia, iż w sytuacji, gdy zastosowanie litery przepisu prowadzi do rezultatów sprzecznych z zasadami lub wartościami konstytucyjnymi, zastosowanie znaleźć powinna zasada lex superior derogat legi inferiori, co pozwala na przełamanie granicy językowej interpretacji przepisu.

4

Gwarancje zasady nadrzędności Konstytucji

61%

Płowiec W.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

vol. 80

|

issue 1

81-91

EN

The principle of the supremacy of the Constitution requires implementation of constitutional norms (positive aspect) and prohibits behaviours that are inconsistent with constitutional norms (the negative aspect). The legislator is therefore obliged to create sub-constitutional norms in such a way that they comply with constitutional norms and ensure that they are implemented as fully as possible. Similarly, with regard to the application of the law, decisions taken on the basis of the Constitution must comply with its norms and implement these norms as effectively as possible. The actual assurance of the principle of the supremacy of the Constitution is important for the protection of the citizen from the state, because the Constitution as a social contract sets out absolute limits for the authorities that must not be trespassed. The Constitution contains numerous guarantees of its supremacy. They include in particular: the procedure for amending the Constitution, liability to the Tribunal of State, control of the constitutionality of the law by the Constitutional Tribunal, direct application of the Constitution by courts and swearing an oath by members of parliament, the President and members of the Council of Ministers. However, there are no legal guarantees which would effectively and permanently guarantee the supremacy of the Constitution. In an effort to ensure that the Constitution takes precedence, an appropriate level of legal culture must be ensured.

PL

Zasada nadrzędności Konstytucji nakazuje realizowanie norm konstytucyjnych (aspekt pozytywny) i zakazuje zachowań niezgodnych z normami konstytucyjnymi (aspekt negatywny). Prawodawca ma zatem obowiązek tworzyć normy podkonstytucyjne, w taki sposób by były one zgodne z normami konstytucyjnymi i urzeczywistniały je w możliwie najpełniejszy sposób. Podobnie w odniesieniu do stosowania prawa: rozstrzygnięcia podjęte na podstawie Konstytucji muszą być zgodne z jej normami i w możliwe najwyższym stopniu urzeczywistniać je. Faktyczne zapewnienie zasady nadrzędności Konstytucji jest istotne dla ochrony obywatela przed państwem, ponieważ Konstytucja jako umowa społeczna wyznacza nieprzekraczalne granice dla władzy. Konstytucja zawiera liczne gwarancje swojej nadrzędności. Zaliczyć do nich można w szczególności: procedurę zmiany Konstytucji, odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu, kontrolę konstytucyjności prawa przez Trybunał Konstytucyjny, bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy oraz ślubowania składane przez parlamentarzystów, Prezydenta RP i członków Rady Ministrów. Nie istnieją jednak prawne gwarancje, które skutecznie i trwale zapewnią nadrzędność Konstytucji. W staraniach o zapewnienie Konstytucji nadrzędności należy zadbać o odpowiedni poziom kultury prawnej.

Refine search results

2 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Chmielarz-Grochal A.

1 Kondej M.

1 Płowiec W.

1 Radoniewicz F.

1 2022

1 2019

1 2018

1 2017

Prawo do sądu w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – zagadnienia wybrane (cz. 2)

O możliwości kształtowania świadomości konstytucyjnej przez sądy administracyjne

Przełamanie rezultatów wykładni językowej zgodnie z zasadą nadrzędności konstytucji

Gwarancje zasady nadrzędności Konstytucji