Dziedzictwo architektoniczne, ze względu na swój materialny charakter, jest niezmiernie wrażliwe na czynniki przyczyniające się do jego degradacji. Konserwacja prewencyjna jest obecnie najlepszym sposobem ochrony materialnej autentyczności dziedzictwa i ma swą ugruntowaną pozycję w archeologii i muzeologii. W ochronie dziedzictwa nieruchomego wciąż jeszcze brakuje właściwego zrozumienia dla tego typu działań. W artykule zaprezentowano kilka wybranych przykładów zastosowania takiej metody ochrony zabytków w Belgii, Holandii, Danii, Włoszech oraz w regionie leżącym na pograniczu Francji, Hiszpanii i Portugalii. Kilkanaście lat pozytywnych doświadczeń płynących z tego typu inicjatyw jest wystarczającym powodem, aby podobne działania wdrożyć również i w Polsce. Upowszechnienie wiedzy na temat działań prewentywnych, które jeszcze przed wystąpieniem zagrożenia pozwolą na przygotowanie odpowiednich zabezpieczeń zabytku, są niewątpliwie najbardziej optymalnym rozwiązaniem. Konieczne jest jednak odpowiednie wspomożenie właścicieli zabytków, aby zapewnić im nie tylko dodatkowe fundusze na bieżącą konserwację budynków, ale także pełniejszą i rzetelniejszą wiedzę o podatności budynku na różne typy degradacji. W nowoczesnej ochronie zabytków powinno się zamienić dotychczasowe reakcyjne działania na planową konserwację prewencyjną.
EN
Architectural heritage, due to its material nature, is extremely sensitive to factors contributing to its degradation. Preventive conservation is currently the best way to protect the material authenticity of heritage and is well established in archaeology and museology. The protection of immovable heritage still lacks a proper understanding of this type of action. The article presents a few selected examples of the application of such a method of historic preservation in Belgium, the Netherlands, Denmark, Italy and the region bordering France, Spain and Portugal. Several years of positive experience from such initiatives is reason enough to implement similar measures in Poland as well. Dissemination of knowledge of preemptive actions, which will allow the preparation of appropriate safeguards for the monument even before the threat occurs, is undoubtedly the most optimal solution. However, it is necessary to properly assist owners of monuments to provide them not only with additional funds for the ongoing maintenance of buildings, but also with a more complete and reliable knowledge about the vulnerability of a given building to various types of degradation. Modern historic preservation should replace the previous reactive approach with planned preventive maintenance.
Współczesne wymagania i dynamiczny rozwój technologiczny, szczególnie w obszarze sztucznej inteligencji i metod maszynowego uczenia, stawiają przed nauką konieczność adaptacji i weryfikacji dotychczasowych metod. Obejmuje to również dziedziny związane z historią architektury oraz ochroną dziedzictwa kulturowego. Coraz większą popularność zdobywa koncepcja digital twin–wirtualnej kopii obiektu zabytkowego, która umożliwia głębsze zrozumienie jego struktury i optymalizację procesu ochrony oraz eksploatacji. Celem autorki artykułu była analiza potencjału digital twin w kontekście zabytkowych obiektów muzealnych, gdzie zbiorom muzealnym często przysługują odrębne zasady ochrony. W pracy omówiła ona aktualny stan badań nad cyfrowymi bliźniakami, w tym wyzwania związane z tworzeniem dokumentacji HBIM oraz problemy, z jakimi mierzą się współczesne muzea. Przedstawiła także wyniki przeprowadzonych w latach 2022–2024 badań nad pałacem w Śmiełowie, będącym siedzibą Muzeum im. Adama Mickiewicza. Tradycyjna dokumentacja techniczna posłużyła jako podstawa do prac badawczych, konserwatorskich oraz planowania dalszej rozbudowy muzeum, a także stworzenia nowej cyfrowej ścieżki wystawienniczej. W konkluzji podkreśliła perspektywy rozwoju w kontekście koncepcji „muzeum w zabytku” jako innowacyjnej formy prezentacji dziedzictwa kulturowego. Współczesne muzeum w zabytku powinno łączyć tradycję z nowoczesnością, a „cyfrowy bliźniak” może stanowić pomost pomiędzy przeszłością i teraźniejszością, dostarczając zwiedzającym niepowtarzalnych wrażeń.
EN
Modern demands and dynamic technological development, especially in the field of artificial intelligence (AI) and machine learning methods, require science to adapt and verify the existing methods. It also includes the fields related to the history of architecture and the cultural heritage protection. The concept of the digital twin–a virtual copy of a historic object which enables a deeper understanding of its structure and the optimization of the protection/preservation and exploitation process, is gaining popularity. The aim of the paper was to analyse the potential of the digital twin in the context of historic museum building, where museum collections are often subject to separate protection principles. The current state of research on digital twins, as well as the challenges associated with creating HBIM documentation and the problems faced by contemporary museums, was presented. The results of research carried out in 2022–2024 on the palace in Śmiełów, a branch of the Adam Mickiewicz Museum were also presented. Traditional technical documentation served as the basis for research, conservation work and the plans of the further expansion of the museum, as well as the creation of a new digital exhibition path. The conclusion highlights the prospects for developing the concept of a “museum in a monument” as an innovative form of presenting cultural heritage. A contemporary museum in a monument should combine tradition with modernity, and the “digital twin” can become a bridge between the past and the present, providing visitors with unique experiences.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.