Search results

1

Baza danych jako forma edycji wykazów święceń duchowieństwa

100%

Borek A.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 2: Historia

59-88

PL

Celem pracy jest przedstawienie koncepcji edycji zachowanych w Polsce wykazów święceń duchowieństwa, która byłaby oparta na relacyjnej bazie danych. W pierwszej części artykułu przeanalizowano formularz rejestrów święceń i wypunktowano jego najważniejsze elementy składowe, głównie na podstawie rejestrów przedtrydenckich. W części drugiej omówiono dotychczasowy dorobek polskiej historiografii, jeżeli chodzi o opracowanie rejestrów i praktyki ich udostępniania, co dotyczy przeważnie źródeł z epoki potrydenckiej. W ostatniej części przedstawione zostały założenia i merytoryczne podstawy struktury bazodanowej edycji list święceń; opisano główne tabele tworzące bazę oraz relacje między nimi.

EN

The aim of the study is to present the concept of edition, based on a relational database, of ordination lists of the clergy preserved in Poland. In the first part of the article the form of ordination lists is analyzed and its main components are described, relying mainly on lists from the pre-Tridentine era. The second part examine the present state of Polish historiography when it comes to the elaboration of registers of ordination and practice of making them available, which applies mostly to post-Tridentine sources. The final section presents the assumptions and substantive basis for the structure of the edition of ordination lists based on database; it describes the main tables making up the database and the relationships between them.

2

Seminarium naukowe poświęcone archiwalnym polonikom kościelnym w zbiorach zagranicznych

100%

Librowski S.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1978

|

vol. 37

273-274

EN

-

3

Archiwa parafialne Kościoła rzymskokatolickiego w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej

100%

Sytsko K.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2023

|

vol. 120

473-488

EN

In 1917, with the seizure of power by the Bolsheviks in parts of the former Russian Empire, measures were undertaken to separate the state from the Church. These included the creation of a system for civil registration of important events in people’s lives. The implementation of this system was initially carried out by confiscating record books from churches. It later turned into a campaign to destroy all documents that failed to describe ‘the struggle of the proletariat for its rights’. In 1939, 905 tons of historical documents, including materials from the parish archives of Belarus, were ground at the Albertin factory in Slonim. The incident became the apogee of the Soviet authorities’ struggle against ‘counter-revolutionary’ historical sources. The Catholic Church, as one of the ‘hostile’ elements to Soviet power, suffered heavy material, personnel and organizational losses. The article describes the actions of state authorities concerning the archival records of Roman Catholic parishes in Soviet Belarus. The basic normative acts on the basis of which church records were confiscated have been presented. Other actions by the state authorities to destroy parish archives are also shown. The paper also addresses the efforts of the Roman Catholic clergy to preserve the church’s archival legacy as an important source documenting the history of the Church in Belarus. The article also describes the various activities of Belarusian researchers who catalogued and compiled the resources of parish archives. The most valuable church records were given to state museums and libraries for preservation and to make them available for scientific research.

PL

W 1917 roku wraz z przejęciem władzy przez bolszewików na części terytorium byłego imperium rosyjskiego zaczęto podejmować działania mające na celu oddzielenie państwa od Kościoła. Obejmowały one m.in. stworzenie systemu cywilnej rejestracji ważnych wydarzeń z życia człowieka. Wdrażanie tego systemu początkowo odbywało się poprzez konfiskatę ksiąg metrykalnych z kościołów. Następnie przerodziło się zaś w kampanię niszczenia wszystkich dokumentów, które nie opisywały „walki proletariatu o jego prawa”. W 1939 roku w fabryce Albertin w Słonimiu poddano zmieleniu 905 ton dokumentów historycznych, w tym materiałów z archiwów parafialnych Białorusi. Incydent ten stał się apogeum walki władz sowieckich z „kontrrewolucyjnymi” źródłami historycznymi. Kościół katolicki, jako jeden z „wrogich” elementów dla władzy sowieckiej, poniósł duże starty materialne, osobowe i organizacyjne. W artykule opisano działania władz państwowych dotyczących dokumentacji archiwalnej parafii rzymskokatolickich na terenie sowieckiej Białorusi. Podano podstawowe akty normatywne, na bazie których konfiskowano dokumentację kościelną. Ukazano również inne czynności władz państwowych zmierzających do zniszczenia archiwów parafialnych. Przedstawiono także starania duchowieństwa rzymskokatolickiego o zachowanie kościelnej spuścizny archiwalnej jako ważnego źródła dokumentującego historię Kościoła na Białorusi. W artykule opisano również różnorodne działania białoruskich naukowców, którzy inwentaryzowali i opracowywali zasoby archiwów parafialnych. Najcenniejsza dokumentacja kościelna była przekazywana państwowym muzeom i bibliotekom w celu jej ochrony i udostępnienia do badań naukowych.

4

Organizacja i funkcjonowanie diecezji chełmskiej w świetle relacji „ad limina” z 1594 r.

80%

Szady B.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 4

139-158

EN

The major aim of the present article is to assess the credibility and provide criticism of the source value of the first account on the state of the Chełm diocese from 1594 in reference to the organizational state of the diocese at the end of the 16th century, which was before the fire of the archives of the Episcopal curia in Krasnystaw (7 April, 1597), when most of the documents and books burnt down. The account analyzed in the present text is one of the oldest preserved reports sent by the Polish bishops to the Apostolic See after the Council of Trent. The criticism of the Chełm account from 1594 is preceded by an introduction referring to the research tradition and the editorial tradition related to this category of sources. The circumstances and the historical context concerning the account are presented. The evaluation of the reliability of the information passed to the Apostolic See by the representative of bishop Stanisław Gomoliński was conducted by means of the comparative analysis referring to the content of the account together with the information on the state and organization of the Chełm diocese which comes from other sources and scientific studies. The author of the account pointed to a number of difficulties in the functioning of his diocese in the area where the Orthodox Church prevailed and the network of Latin churches, additionally weakened by the Reformation, did not make up a regular and compact territorial structure. This caused a lot of problems in the material protection of the benefices and in pastoral services (a lack of clergymen, accumulation of benefices, disregarding the duty of residence). The account from 1594, as compared to later reports, has the character of a letter (“stylus epistolaris”), and not a form. It is short and fairly general. Its informative value, especially when we analyze particular problems or particular issues, is only supplementary. It can present greater value while studying the bishop’s relation to his diocese and the way of managing it. It is worth looking at this source in the comparative context – especially through the prism of the accounts presented by the same bishop from various dioceses which were under his management during his pastoral career. This will enable criticism of this source and the answer to the question about the extent to which the accounts were the personal work of a given bishop or the work of the Episcopal curia circles and to what extent the traditions of the bishopric.

PL

Głównym celem artykułu jest ocena wiarygodności oraz krytyka wartości źródłowej pierwszej relacji o stanie diecezji chełmskiej z 1594 r. w odniesieniu do stanu organizacyjnego diecezji w końcu XVI wieku, czyli przed pożarem archiwum kurii biskupiej w Krasnymstawie (7 kwietnia 1597), w którym spłonęła większość dokumentów i ksiąg. Analizowany w tekście raport jest jedną z dwóch najstarszych zachowanych relacji przesłanych przez polskich biskupów do Stolicy Apostolskiej po soborze trydenckim. Krytyka relacji chełmskiej z 1594 r. poprzedzona została wstępem odnoszącym się do tradycji badawczej oraz edytorskiej związanej z tą kategorią źródeł. Przedstawione zostały okoliczności i kontekst historyczny powstania relacji. Ocena wiarygodności informacji przekazanych do Stolicy Apostolskiej przez pełnomocnika biskupa Stanisława Gomolińskiego została dokonana poprzez analizę porównawczą treści relacji z informacjami na temat stanu i organizacji diecezji chełmskiej pochodzącymi z innych źródeł oraz opracowań naukowych. Autor relacji wskazał szereg trudności w funkcjonowaniu swojej diecezji na obszarze, gdzie przeważała Cerkiew prawosławna, a sieć kościołów łacińskich, dodatkowo nadszarpnięta przez reformację, nie tworzyła regularnej i zwartej terytorialnie struktury. Powodowało to trudności w materialnym zabezpieczeniu beneficjów oraz zapewnieniu obsługi duszpasterskiej (brak duchowieństwa, kumulacja beneficjów, niedotrzymywanie obowiązku rezydencji). Relacja z 1594 r., w porównaniu z późniejszymi relacjiami, ma charakter listu (stylus epistolaris), a nie formularza, jest krótka i dość ogólna. Jej wartość informacyjna, zwłaszcza przy analizie poszczególnych problemów czy konkretnych zagadnień, ma charakter jedynie uzupełniający. Większą wartość może przedstawiać przy badaniu stosunku biskupa do swojej diecezji oraz sposobu zarządzania. Warto patrzeć na to źródło w kontekście porównawczym – szczególnie przez pryzmat relacji składanych przez tego samego biskupa z różnych diecezji, które pozostawały w jego zarządzie w ciągu kariery duchownej. Umożliwi to pełniejszą krytykę tego źródła oraz odpowiedź na pytanie na ile relacje były osobistym dziełem danego biskupa a na ile środowiska kurii biskupiej, i w jakimś zakresie tradycji biskupstwa.

Refine search results

2 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

2 Roczniki Humanistyczne

1 Borek A.

1 Librowski S.

1 Sytsko K.

1 Szady B.

1 2023

1 2020

1 2016

1 1978

Baza danych jako forma edycji wykazów święceń duchowieństwa

Seminarium naukowe poświęcone archiwalnym polonikom kościelnym w zbiorach zagranicznych

Archiwa parafialne Kościoła rzymskokatolickiego w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej

Organizacja i funkcjonowanie diecezji chełmskiej w świetle relacji „ad limina” z 1594 r.