Search results

1

Rozważania na temat Assmannowskiej teorii pamięci

100%

Rajewski A.

Rocznik Antropologii Historii

|

2013

|

issue 1(4)

187-202

XX

The theory of memory constructed by Jan Assman has become one of the most important analytical systems explaining the reenactment of the past in the present. His book Cultural Memory and Early Civilization: Writing, Remembrance, and Political Imagination has become an important means for the modern humanities, in which it wants to show the specificity of this phenomenon. This article is a reflection made after reading the book and discusses the main assumptions presented by Jan Assman.

2

Relating to the Distant Past : Routes of Memory of Women Concentration-Camp Survivors

88%

Kadlecová Š.

Český lid: etnologický časopis (Český lid: Ethnological journal)

|

2017

|

vol. 104

|

issue 4

473-494

EN

Personal stories and testimonies of survivors of Nazi concentration camps contributed to the construction of the Holocaust and Nazi genocide as a shared European realm of memory. A variety of individual memories of a certain event contribute to the creation of its collective representation which is then accessible for a wider range of people. This article deals with social dimensions of memory and trauma. It focuses on the engagement of individuals in the memory work related to traumatic past, particularly to the experience of Ravensbrück concentration camp. It examines the processes of remembering and meaning-construction in public and private contexts. The objective is to identify the routes of memory and the impacts on memory transmission in different spaces and temporalities. Ethnographic methods were deployed to investigate processes of remembering in witnesses, women-concentration-camp survivors from various European countries, and the relation to the past familial experience in descendant

3

In einem Echoraum der Geschichte – Kresy und Schlesien als Erinnerungsorte einer polnisch-deutschen Schicksalsgemeinschaft am Beispiel des Romans Katzenberge von Sabrina Janesch

88%

Ratajczak M.

Przegląd Zachodni

|

2019

|

issue 1(370)

181-192

EN

The purpose of this paper on the novel Katzenberge (Cat’s Mountains) by Sabrina Janesch is to locate it in the context of a debate on the German memory culture(s) and its representation in Germanlanguage literary texts. This classification is justified by a specific regional and generational character of the war memories in the novel. Within this short observation, the author of the paper is interested not only in historical, sociological and cultural study questions, which are connected directly to this topic, but primarily and especially, in what way and using what means the pictures of Silesia and of Kresy were created as memorial sites in the novel Katzenberge (Cat’s Mountains), which is based on autobiographical motifs. The research problem, which appears in this study, can be formulated as follows: In the PolishGerman history of forced resettlements from the period of World War II, there are gaps whose existence in a more or less significant way distorts the perception of this issue, both at the level of historical reconstruction, in which certain aspects of common history are omitted, as well as at the level of reflection on them in literary texts. The article proposes a thesis that the novel Katzenberge (Cat’s Mountains) by Sabrina Janesch fills an important gap in German-language literature, which is the history of Polish refugees and people forcibly displaced from the Kresy to Silesia. Thus, the literary topography of this region expands, becoming a place where the fates of Polish Kresowians and German Silesians intersect and overlap, while the region itself assumes the form of a palimpsest. The following research methods were used: narratology and hermeneutics. These research methods allow in-depth analysis of the structure and content of the text, as well as facilitate an attempt to interpret it in the context of the issues under investigation.

4

„Heimat is Heimat“: “Homeland” As a Theme in the Memory of German Inhabitants who Have Remained in the Czech Lands

75%

Nosková J.

Národopisná revue (Journal of Ethnology)

|

2018

|

vol. 28

|

issue 3

184 - 197

EN

The Czech lands‘ borderland underwent an essential social and cultural transformation between 1945–1946, which was determined by expatriation of most inhabitants of the German origin, as well as by new arrivals, formation of the “Iron Curtain”, and socialization of agriculture. In the public discourse, an image about uprooted borderland was created after 1989. The study deals with how the homeland is thematised by inhabitants of the German origin and their descendants, who were allowed to stay in the Czech lands‘ borderland after 1945/1946 but whose all lived world significantly changed after 1945. The empiric materials includes interviews with eight persons, made using the method of oral history. The author divides the narration about homeland into three groups (according to the time, space, and social and cultural sphere), and as an independent category she sorts out the narrations in which the relation to homeland is compared between those who have remained, and those who had to leave. The author also asks whether it is possible to use the narration about homeland, the “Heimat” concept, for an analysis, which she confirms. The analysis of the material shows that the “homeland” is mostly thematised in connection with its social and cultural components, and that it is most suitable to use the term “displacement” to interpret the narratives.

5

On Tradition and Cultural Memory in Contemporary Art: Theoretical Considerations

75%

Asavei M. A.

Eidos. A Journal for Philosophy of Culture

|

2021

|

vol. 5

|

issue 1

126-139

EN

This paper starts with a detailed analysis of Jan Assmann’s qualitative distinction between cultural memory and communicative memory. The purpose of this analysis is to highlight both the strengths and the limitations of this seminal distinction, and to also reflect on what cultural theorists and contemporary artists could learn through Assmann’s distinction since artistic production also employs cultural memory formats that do not exclude cultural traditions in their materializations. In line with these considerations, this paper aims to disentangle what “tradition” means to contemporary artists. Following Edward Shils and Hans-Georg Gadamer’s philosophy of “tradition,” the paper argues that cultural tradition does not necessarily have an oppressive character and the rebellion and suspicion against it is at the heart of tradition itself. Thus, the traditional/contemporary binary can be precluded by reconsidering how “tradition” and “traditional” are conceptualized considering philosophy of tradition and artistic memory.

6

Kommunikative Gedächtnisse als Quellen Einsatzmöglichkeiten von Memory Studies in unterdokumentierten historischen Kontexten am Beispiel des Familiengedächtnisses

63%

Haberkern L.

Wieki Stare i Nowe

|

2021

|

vol. 16

|

issue 21

177-187

EN

In her article, Lisa Haberkern discusses the conclusions of the research whose aim was to reconstruct the memory relating to the inmates of so-called post-war labor camps in Upper Silesia on the basis of the accounts of their family members. She has studied materials relating to the Zgoda labor camp in Świętochłowice, whose history is well documented. Haberkern focuses on the limitations that a historian encounters when researching “oral history” sources. The fact of discrepancies in collective memory is well-known, but it is important not only to be aware of this fact, but to use it in historical research. In order to reconstruct the historical facts stored in the memory of an individual, it is necessary first to reconstruct that person’s way of seeing the past by taking into account the features of the place and of the period. The unreliability and changeableness of memory prevent uncritical acceptance of accounts about past events which a researcher may extract from it. For this reason, the establishing of historical facts on the basis of oral history must always be preceded by a reconstruction of the historical contexts in which the memory of those facts was formed.

PL

W artykule omówiono wnioski z badań, których celem było zrekonstruowanie pamięci o pobycie osób osadzonych w powojennych tzw. obozach pracy na Górnym Śląsku na podstawie relacji członków ich rodzin. Analizowany materiał dotyczy obozu pracy Zgoda w Świętochłowicach, którego historia jest dobrze udokumentowana. Autorka skoncentrowała się na ograniczeniach, jakie napotyka historyk podczas badań bazujących na źródłach typu oral history. Zjawisko istnienia różnic w pamięci zbiorowej jest znane, ale ważna jest nie tylko świadomość tego faktu, lecz także wykorzystanie go w badaniach historycznych. By odtwarzać fakty z przeszłości zapisane w pamięci jednostki, najpierw trzeba zrekonstruować sposób jej patrzenia na przeszłość, uwzględniając miejsce i czas historyczny. Pamięć jest zbyt zawodna i podlega zbyt wielu zmianom, żeby można było bezkrytycznie przyjmować wydobyty z niej przekaz dotyczący minionych wydarzeń. Ustalanie faktów dziejowych na podstawie oral history musi wobec tego zawsze poprzedzać rekonstrukcja kontekstów historycznych, w jakich kształtowała się pamięć o nich.

7

Skarb jako mnemotopos dolnoślązaków

51%

Tańczuk R.

Tematy z Szewskiej

|

2017

|

vol. Rzeczy 1(18)/2017

91-104

PL

W tekście uzasadniana jest teza, że wyobrażenie skarbu, rozumianego jako różnego rodzaju ukryte rzeczy (nie zawsze o znaczącej materialnej wartości), można uznać za jeden z mnemotoposów, w znaczeniu jakie nadał temu pojęciu Stefan Bednarek, mieszkańców Dolnego Śląska. Skarb, zdaniem autorki, jest toposem pamięci komunikacyjnej Dolnoślązaków. Jest również obecny w wymiarze fundacyjnym (kulturowym – J. Assmann) pamięci zbiorowej tej społeczności. Skarb buduje pomost między pamięcią komunikacyjną Dolnoślązaków a pamięcią kulturową dawnych mieszkańców tego regionu.

EN

The article argues that the concept of treasure, perceived as various kinds of hidden things (not always of much financial value), can be recognized as one of mnemotoposes, following the meaning attributed to this term by Stefan Bednarek, of the inhabitants of Lower Silesia. Treasure, in my opinion, is a topos of the communicative memory of the people living in the region. It is also present at the founding level (cultural – J. Assmann) of the collective memory of the community. Treasure bridges the gap between the communicative memory of the people inhabiting Lower Silesia at present and the cultural memory of the past inhabitants of the region.

8

Codzienność (od)pamiętana. Projekt „autobiografii zbiorowej” Georges’a Pereca

51%

Cieliczko M.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2020

|

issue 40

85-101

EN

Can erroneous memories be true? What is the foundation of culture – a lasting myth or perhaps the changing everyday life? Is it possible to create a collective autobiography? And if so, what would be the distinctive features of such a genre? The author of the article attempts to answer these questions carrying out a theoretical analysis and an interpretation of Je me souviens (1978) by Georges Perec in the light of Jan Assmann’s categories of communicative memory and cultural memory, applied with regard to the problems of individual vs. collective memory and the types of memory that genuinely connect generations and cultures.

PL

Czy błędne wspomnienia mogą być prawdziwe? Co stanowi fundament kultury – trwały mit, a może zmienna codzienność? Czy można stworzyć autobiografię zbiorową? A jeśli tak, czym taki gatunek miałby się charakteryzować? Między innymi z takimi pytaniami mierzy się autorka artykułu, biorąc na teoretyczny i interpretacyjny warsztat Pamiętam że (1978, przeł. Krzysztof Zabłocki) Georges’a Pereca. Książeczka zbudowana jest z 480 krótkich wspomnień, jednozdaniowych „okruchów codzienności”, błahych drobiazgów sprzed lat i przez lata odpamiętywanych. Ten prosty koncept z pogranicza poetyki i „pracy przypominania” przynosi fascynujące rezultaty; nie tylko buduje alternatywny dla historycznych przekazów obraz powojennej Francji, ale przede wszystkim istotnie oddziałuje na czytelnika – także współczesnego, także polskiego. Zderzenie tego tekstu z kategoriami pamięci komunikatywnej i pamięci kulturowej Jana Assmanna pozwala podjąć refleksję m.in. nad indywidualnością i zbiorowością wspomnień oraz rodzajem pamięci, która rzeczywiście łączy pokolenia i kultury.

9

Transgenerational Memory: From Pre-Holocaust to Post-Yugoslavia

51%

Vidaković-Petrov K.

Colloquia Humanistica

|

2020

|

issue 9

33-54

PL

Artykuł analizuje książkę Fanika jako przykład prozy dokumentalnej, autorstwa dwóch kobiet należących kolejno do pierwszego i drugiego pokolenia ocalałych z Holokaustu. Są to pochodzące z Sarajewa matka i córka – Hanna Altarac/Fanika Lučic i Branka Jovičic. Ramy czasowe historii życia Hanny/Faniki (ur. 1922 w sefardyjskiej rodzinie) zbiegają się z historią Jugosławii (powstanie państwa i okres międzywojenny, II wojna światowa i Holokaust, powojenny socjalistyczny okres, rozpad kraju i okres postjugosłowiański), co stanowi istotny punkt wyjścia dla kontekstualizacji narracji. W artykule poddano analizie zarówno motywację ocalałej z pierwszego pokolenia Faniki Lučić do przedstawienia swoich wspomnień z Holokaustu, podkreślając znaczenie pamięci komunikacyjnej jako narzędzia służącego do przekazywania wspomnień ocalałemu z drugiego pokolenia, jak i proces transferu wspomnień z narracji prywatnej do publicznej. Dalsza analiza odnosi się do ogólnych ram narracji, jej hybrydowego charakteru i jej pozycji liminalnej w punkcie, w którym biografia i autobiografia spotykają się i współdziałają. Ponieważ mediacja jest procedurą kluczową w Fanice, zwrócono uwagę na określenie stopnia mediacji, jej zmienności poprzez narrację, a także jej wpływu na narracyjne podstruktury (segmenty narracyjne). Wreszcie zidentyfikowano, zinterpretowano i osadzono w kontekście kilka wyznaczników płci pojawiających się na różnych poziomach tekstu. Podsumowując, książka miała na celu nie tylko przekazanie świadectwa o Holokauście Faniki Lučić, ale także przedstawienie biograficznego opisu jej życia w socjalistycznej Jugosławii, jej doświadczeń wojny w Bośni i ostatniej fazy jej życia jako imigrantki w Kanadzie. Pamięć międzypokoleniowa i płeć odgrywają kluczową rolę w hybrydowej strukturze tej książki, która wnosi istotny wkład do jugosłowiańskiej literatury Holokaustu.

EN

The study focuses on Fanika as an example of documentary writing by firstand second-generation survivors, i.e. women in the mother-daughter relationship (Hanna Altarac/Fanika Lučić and Branka Jovičić), both from Sarajevo, Yugoslavia. The timeline of the life story of Hanna/Fanika, born in 1922 in a Sephardic family from Sarajevo, coincides on the macro level with the history of Yugoslavia (the establishment of the state and the interwar period, World War Two and the Holocaust, the postwar socialist period, the break-up of the country and post-Yugoslavia), which is important for the contextualization of the narrative. We have analyzed the motivation of first-generation survivor Fanika Lučić to present her memories of the Holocaust, highlighting the importance of communicative memory as an instrument of their transmission to a second-generation survivor as well as the process involved in their transfer from private to public narrative. Further analysis refers to the generic frames of the narrative, its hybrid character, and its liminal position at a point where biography and autobiography meet and interact. Mediation is a key procedure in Fanika, so attention has been dedicated to determining the degrees of mediation, their variation throughout the narrative and their impact on the substructures (narrative segments). Finally, we have identified, interpreted, and contextualized several gender markers appearing at various levels of the text. In conclusion, the book was designed not only to transmit the Holocaust testimony of Fanika Lučić, but also to provide a biographical account of her life in socialist Yugoslavia, her experience of the war in Bosnia, and the final phase of her life as a Canadian immigrant. Transgenerational memory and gender play a key role in the hybrid structure of this book, which is a welcome contribution to Yugoslav Holocaust literature.

10

Exulantský kancionál Václava Klejcha a utváření české kolektivní paměti

45%

Škarpová M.

Česká literatura (Czech Literature)

|

2015

|

vol. 63

|

issue 4

515-540

CS

a2_Tyto Klejchovy korekce Krmanova pojetí zároveň výstižně poukazují na složitou situaci českých pobělohorských exulantů, kteří se v exilu snažili před členy ostatních reformovaných církví obhajovat svůj specifický přínos. Klejchova předmluva o historii vydávání českých kancionálů přitom vytváří s jeho dalšími předmluvami, v nichž pojednal o dějinách vydávání českých překladů bible (1720), českých katechismů (1727) a českých postil (1734), doplňující se celek, v němž Klejch usiloval o systematické představení hlavních oblastí české (reformační) tištěné náboženské literatury s podobným výkladovým konceptem. Klejchovo intenzivní angažmá v českém literárním životě první poloviny 18. století, jež má vlastně protějšek v protikladně motivovaném působení jeho generačního souputníka, jezuity Antonína Koniáše (1691 - 1760), lze vnímat též v kontextu mizející paměti živých svědků na českou reformační minulost, kdy se náboženská identita českých nekatolíků stále více utvářela pouze pomocí jednoho prostředku umožňujícího „trvalou“, transgenerační paměť, tj. pomocí knihy. Klejch se zjevně snažil o to, aby z české kolektivní paměti nezmizela její nábožensky reformační složka, resp. usiloval o formování kolektivní paměti evangelíků užívajících češtinu jako bohoslužebný jazyk, aby z ní nezmizelo vědomí jedinečného českého vkladu do dějin evropské náboženské reformace.

Refine search results

1 Colloquia Humanistica

1 ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

1 Eidos. A Journal for Philosophy of Culture

1 Národopisná revue (Journal of Ethnology)

1 Przegląd Zachodni

1 Rocznik Antropologii Historii

1 Tematy z Szewskiej

1 Wieki Stare i Nowe

1 Česká literatura (Czech Literature)

1 Český lid: etnologický časopis (Český lid: Ethnological journal)

1 Asavei M. A.

1 Cieliczko M.

1 Haberkern L.

1 Kadlecová Š.

1 Nosková J.

1 Rajewski A.

1 Ratajczak M.

1 Tańczuk R.

1 Vidaković-Petrov K.

1 Škarpová M.

2 2021

2 2020

1 2019

1 2018

2 2017

1 2015

1 2013