Search results

1

Problematyka badania compositów w językoznawstwie słowiańskim: aspekt historyczny

100%

Аzarova L.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2018

|

vol. 36

|

issue 2

EN

The article conducts a brief survey of some areas in stem composition. It represents the examination of this word-formation method in Russian linguistic literature, and analyses a new take on theorigin of complex words in foreign Slavic studies. The main goal of the article is to research stem composition as one of most productive word-formation methods both in Russian linguistic literature and foreign Slavic studies. Four main research methods include linguistic description with surveillance techniques, arrangement of language facts and phenomena, comparative method, and complex analysis method. The research results show that: 1) stem composition is one of the most ancient word-formation methods used throughout the entire course of Russian language history; 2) stem-composition methods and techniques keep steadily developing (outdated models are either optimized or substituted with new ones); 3) neologisms and complex words are widely used in modern Russian literary language with its obvious structural and semantic regularities; 4) composition of stems is an important issue of various word-formation methods in modern Russian literary language. It is the second most important word-formation tool after suffixation; 5) numerous scientists from different countries examined stem composition including grammarians of ancient India, linguists from Russia and Western Europe; 6) stem combination has a huge potential which opens up opportunities for creation of new words both in fiction and terminology databases, and pursuing literary goals.

PL

Jednym z celów artykułu jest próba przeglądu informacji historycznych o compositach w słowiańskiej literaturze językoznawczej. Przedstawiono w nim również poglądy na temat specyfiki złożeń w zagranicznej literaturze slawistycznej. W opracowaniu skupiono się na analizie tego typu konstrukcji jako jednym z najbardziej produktywnych sposobów tworzenia słów w językach słowiańskich w aspekcie diachronicznym. Najważniejszymi metodami badawczymi zastosowanymi w niniejszej analizie są: metoda opisu lingwistycznego połączonego z obserwacją i systematyzacją faktów i zjawisk językowych oraz metody statystyczna, porównawcza i złożona. Na podstawie przeprowadzonego badania sformułowano następujące wnioski: 1. Łączenie słów jest jedną z najstarszych metod w słowotwórstwie, znaną od początków rozwoju rosyjskiego języka literackiego.2. Metody i techniki łączenia słów ulegają zmianom: stare modele są ulepszane i udoskonalane, natomiast przestarzałe zanikają, ustępując miejsca nowym. 3. Wśród nowych formacji funkcjonujących we współczesnych językach słowiańskich composita stanowią znaczącą warstwę słownictwa o wyraźnych wzorcach strukturalnych i semantycznych. 4. Spośród różnych metod stosowanych w słowotwórstwie języków słowiańskich szczególne miejsce zajmuje łączenie słów. 5. Badaniem compositów zajmowali się językoznawcy różnych krajów i epok, od starożytnych gramatyków indyjskich po zachodnioeuropejskich i rosyjskich. 6. Łączenie słów stanowi olbrzymi potencjał rozwoju języka narodowego, daje możliwość tworzenia nowych wyrazów, jest środkiem kreacji artystycznej i literackiej, jak również przyczynia się do wzbogacania słownictwa terminologicznego. 7. Tematyka łączenia słów i powstawania compositów stanowi obecnie wieloaspektowy i wielopłaszczyznowy obiekt badań. Zainteresowanie nią wynika z dawności, żywotności oraz rozpowszechnienia tej metody słowotwórczej, a także z jej rosnącej aktywności.

RU

В статье дан краткий обзор исторических сведений о словосложении в славянской лингвистической литиретуре. Проанализированы взгляды на природу сложного слова в зарубежной славистике. Основной целью статьи является изучение словосложения как одного из продуктивных способов словообразования в славистике в диахроническом аспекте. Основными методами исследования являются: метод лингвистического описания с приемами наблюдения, систематизации языковых фактов и явлений; статистический, сравнительно-сопоставительный и метод комплексного анализа. В результате исследования были сделаны такие выводы: 1. Словосложение – один из древнейших способов словообразования, известный на всем протяжении развития русского литературного языка; 2. Неуклонно совершенствуются способы и приемы словосложения, а именно: улучшаются и уточняются старые модели, исчезают отжившие, уступая место новым, появляющимся; 3. Среди новообразований современных славянских языков сложные слова составляют значительный пласт лексики, обладающий четкими структурными и семантическими законмерностями; 4. Среди различных способов словообразования славянских языков сложение основ занимает особое место; 5. На изучение словосложения обратили внимание ученые разных стран:древние индийские грамматики, западноевропейские и русские лингвисты; 6. Словосложение таит в себе огромные потенциальные силы общенародного языка, возможность творчества новых слов и для художественно-литературных целей, как мощное средство художественного мастерства, и для терминологической лексики различных видов; 7. В наше время тематика словосложения все более расширяется и углубляется, становясь многоплановой и разветвленной. Интерес к специфике словосложения обусловлен распространенностью, древностью и жизнестойкостью этого способа образования сложных слов, а также – его возрастающей активностью.

2

Le regole di formazione dei lessemi nell’italiano contemporaneo: la loro produttività e le proprietà del sistema – alcune considerazioni teoriche

80%

Godzich A.

Annales Neophilologiarum

|

2014

|

issue 8

21-37

EN

The aim of the present paper is to present some of the rules and tendencies in word formation in Modern Italian (on the example of noun compounding). In the last few years we could observe the strong interest in issues pertaining to word formation, lexicon and the so-called mental lexicon in Modern Italian. The article includes questions related to the rules of word formation which are productive in Modern Italian. In the paper also the lexical creativity and the role of the uses of the language in the process of word formation are discussed. Additionally, the author analyzes the productivity of the rules of word formation in Modern Italian and Italian nominal lexicon.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zagadnienia reguł słowotwórczych we współczesnym języku włoskim, dotyczących compositów nominalnych. Publikacja jest próbą ukazania, jak istotną rolę w powyższym procesie odgrywa kompetencja użytkownika. W artykule zawarliśmy podsumowanie podejść do zagadnienia reguł słowotwórczych dotyczących produktywnych typów compositów nominalnych we współczesnej włoszczyźnie. Centralną kwestią rozważań jest produktywność omawianych reguł słowotwórczych.

IT

Nel presente articolo la nostra attenzione sarà focalizzata principalmente sul lessico dell’italiano contemporaneo e nella fattispecie sulle regole di formazione dei lessemi. Ci concentreremo pertanto sul concetto di creatività lessicale dei singoli utenti della lingua e su quello di competenza dei parlanti nel capire, nel decifrare i composti nuovi riscontrati. Di pari passo con la decodifica andrà, come osserveremo, la capacità di creare i composti nuovi sui modelli già conosciuti. In séguito ci occuperemo della morfologia lessicale e di regole di formazione dei lessemi nell’italiano contemporaneo, nonché della loro produttività.

3

ποταμοφόρητος (Rev 12 : 15) – from Etymology to Theologoumenon

70%

Alicki W.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2013

|

vol. 66

|

issue 2

PL

Grecki przymiotnik ποταμοφόρητος występuje w Piśmie Świętym tylko raz – w Ap 12, 15. Polski przekład Biblii Tysiąclecia zdanie celowe, w którym ποταμοφόρητος występuje, oddaje jako: „żeby ją rzeka poniosła”. G. Schneider, autor hasła ποταμοφόρητος w Exegetisches Wörterbuch zum Neuen Testament, proponuje korektę znaczenia tego słowa, koncentrując się na domniemanym celu porwania przez wodę, czyli spowodowaniu zatonięcia. Aby rozstrzygnąć zaistniały problem, podejmujemy w pierwszej kolejności studium etymologii terminu ποταμοφόρητος (pochodzi od rzeczownika ποταμός – „rzeka” i utworzonego od czasownika φορέω przymiotnika φορητός – „niesiony, dający się unieść”) oraz przegląd kompositów z przymiotnikiem φορητός (nie zawierały one idei śmiertelnego zagrożenia). Do przełomu XIX i XX wieku ποταμοφόρητος był poświadczony poza Biblią tylko w pochodzącym z przełomu V i VI wieku leksykonie Hezychiusza, który mógłby stanowić uzasadnienie propozycji G. Schneidera. Odkryte i opracowane na przełomie XIX i XX wieku papirusy egipskie, w których ποταμοφόρητος jest odnoszone do wylewów Nilu, pozwalają tę propozycję poddać w wątpliwość, lecz problemu nie rozstrzygają. Następne pole poszukiwań stanowią starożytne przekłady Apokalipsy (VL, Wg, syryjskie i koptyjskie), dostarczające poparcia to jednej, to drugiej możliwości, oraz łacińskie i greckie komentarze patrystyczne, w których uzasadnienie znajduje dotychczasowy polski przekład. Komentatorzy rzekę mającą porwać Niewiastę rozumieją jako obraz prześladowań Kościoła i chęć ich prowodyra, by Kościół sobie podporządkować. Jedna z wersji przekładu VL (typ I) zwraca poszukiwania w kierunku pierwowzoru, jakim była prawdopodobnie rzeka Nil. W świetle starożytnych opinii na temat przyczyn wylewów Nilu (wiatr od strony Morza Śródziemnego miał powodować, iż Nil zaczynał płynąć w górę swego biegu) oraz czytelnej wówczas paraleli Ez 29, 3. 6 można przypuszczać, że to właśnie ta rzeka była modelem dla autora Apokalipsy. Dane te na tle starożytnych przekładów i komentarzy pozwalają na potwierdzenie słuszności dotychczasowego polskiego tłumaczenia słowa ποταμοφόρητος.

EN

The paper presents a study on translations of a Greek word ποταμοφόρητος occurring in Rev 12 : 15. The Greek hapax legomenon ποταμοφόρητος is used in Rev 12 : 15. The part of the sentence containing ποταμοφόρητος is translated as: to sweep her away with the current. G. Schneider suggests a correction of the meaning of the word, concentrating on the conjectural purpose of being taken by water (drowning). In order to analyse this issue we begin with the study of etymology of the ποταμοφόρητος. It comes from the noun ποταμός and the adjective φορητός, which is a derivative of φορέω. Composita (compounds) formed with φορητός did not refer to any idea of a mortal threat. Till the turn of 19th century ποταμοφόρητος, apart from the Bible, was only certified in the Hesychius’ Lexicon (5th or 6th century). The Egyptian papyri, uncovered and analysed on the turn of the 19th and the 20th century, in which the ποταμοφόρητος is related to the overflows of the Nile, let us doubt Schneider’s proposal, however, still do not solve the problem. The next stage of the research consisted of the analysis of the classical and antique translations of Rev (VL, Vg, Syriac and Coptic translations), as well as Latin and Greek patristic commentaries, which support one of the aforementioned interpretations. The commentators understood the river carrying the Woman as the image of Church persecution and a desire to place the Church under the command of evil forces. One of the versions of the translation of Vetus Latina (type I) suggests that the archetype of the water torrent in Rev was the Nile. In the light of classical explanations as to the reasons of the river’s floodings, as well as the parallel in Ezek 29 : 3. 6 we can assume that it was the Nile that served as the archetype of the spewing torrent for the author of the Revelation.

Refine search results

1 Annales Neophilologiarum

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

1 Ruch Biblijny i Liturgiczny

1 Alicki W.

1 Godzich A.

1 Аzarova L.

1 2018

1 2014

1 2013

Problematyka badania compositów w językoznawstwie słowiańskim: aspekt historyczny

Le regole di formazione dei lessemi nell’italiano contemporaneo: la loro produttività e le proprietà del sistema – alcune considerazioni teoriche

ποταμοφόρητος (Rev 12 : 15) – from Etymology to Theologoumenon