Search results

1

Wpływ administracji publicznej na jakość przestrzeni na przykładzie działań konserwatorskich w latach 90. XX wieku w Cieszynie

100%

Konarzewski Ł.

Ochrona Zabytków

|

2016

|

issue 2

31-54

PL

Artykuł porusza zagadnienia z zakresu ochrony zabytków w kontekście zarządzania przestrzenią z ramienia publicznego, ze szczególnym uwzględnieniem okresu transformacji ustrojowej po 1989 roku w Polsce i krajach Europy Środkowej. Po dokonaniu na wstępie próby zdefiniowania pojęć przestrzeni publicznej i zawierającego się w niej krajobrazu kulturowego oraz omówieniu tych zagadnień na przykładzie działań służby konserwatorskiej w historycznym, środkowoeuropejskim mieście Cieszynie, ukazano proces kreowania metodologii konserwatorskiej, przyjętej dla celów ochrony i opieki nad zabytkami Cieszyna i współkształtowania całości krajobrazu miasta historycznego. Przedstawiono – na kilkunastu przykładach – sposoby praktycznego wpływania na kształt krajobrazu kulturowego i przestrzeni publicznej w mieście, omówiono również przebieg ważniejszych prac związanych z odkryciami i rozpoznawaniem obiektów historycznych oraz ich rezultaty. Opracowanie wsparto na podstawach teoretycznych w postaci materiałów planistycznych znajdujących się w archiwum służb konserwatorskich w Cieszynie i ważniejszych publikowanych i niepublikowanych źródłach do historii miasta oraz na podstawach empirycznych, które stanowiła w Cieszynie w latach 90. XX wieku, przyjęta i realizowana przez autora artykułu, praktyka konserwatorska.

EN

The article addresses the issues from the field of monument conservation in the context of public management of space, with particular focus on the government transformation period after 1989 in Poland and the states of Central Europe. After the initial attempt to define the notions of public space and the cultural landscape it contains, and discussing these issues on examples of efforts of the monument protection services in the historic, Central-European city of Cieszyn, the article presents the process of creating conservation methodology, assumed for the purpose of protecting and preserving the monuments of Cieszyn and co-creating the entirety of the historic city’s landscape. The author uses over a dozen examples to present practical means of influencing the shape of the cultural landscape and public space in the city; he also discusses the proceedings of the most significant works related to discoveries and identification of historical objects, as well as their results. The theoretical basis for the discussion consists of city-planning materials from the monument protection services archive in Cieszyn and the most notable published and unpublished sources regarding the city’s history as well as empirical basis – namely the conservation practice which the author of the article assumed and implemented in Cieszyn in the 1990s.

2

Działania konserwatorskie w parku zabytkowym w sytuacji silnej degradacji substancji zabytkowej na przykładzie Białaczowa

80%

Milecka M.

Ochrona Zabytków

|

2016

|

issue 1

215-242

PL

Białaczów jest cennym przykładem regularnie rozplanowanego miasteczka szlacheckiego ze wspaniałym zespołem rezydencjonalnym z okresu klasycyzmu. Duża część zabytkowej substancji obiektu znajduje się w złym stanie, głównie ze względu na zniszczenia parku spowodowane przez trąbę powietrzną, jaka przeszła nad Białaczowem w lipcu 2011 r. Założenie parkowe, kształtowane w różnych okresach przez wybitnych planistów, było do niedawna uznawane za jedno z najpiękniejszych w tej części Polski. Zniszczenia na skutek żywiołu bezpowrotnie odebrały założeniu piękną oprawę, jaką dawał dojrzały starodrzew, a cały park pozbawiły czytelności kompozycji przestrzennej. Autorka artykułu stara się ukazać główne problemy działań konserwatorskich oraz wnioskuje o opracowanie procedur szybkiego reagowania usprawniających działania ratownicze dla obiektów, które mogą w przyszłości znaleźć się w analogicznej do Białaczowa sytuacji.

EN

Białaczów is a valuable example of a small town with the regular urban layout and a magnificent residential complex from the Classicist period. A vast part of the historic substance of the site remains in a bad shape, mainly due to destruction of the park caused by a whirlwind that struck Białaczów in July 2011. The park complex, shaped in different periods by outstanding planners, had been recognised as one of the most beautiful ones in this part of Poland, until then. Damages induced by the destructive force of nature have irrevocably taken away the beautiful old trees and deprived the entire park of spatial clarity. The author of the article tries to present main problems faced by those who carried out conservation works. She also requests the development of rapid response procedures that streamline emergency actions necessary for the sites which may find themselves in an analogical situation as Białaczów in the future.

3

Nowy Wiśnicz, barokowa fara pw. Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela. Zarys problematyki

71%

Szlezynger P. S.

Ochrona Zabytków

|

2015

|

issue 2

93-113

EN

In 1616 Stanisław Lubomirski founded the town Wiśnicz as a private town, a centre of vast latifundium in Cracow region. In 1620 he provided the funds to build a new stone-wall parish church which was consecrated in 1647. In the great fire of the town in 1863 the wooden buildings of the market square and the town hall were burnt down. The church, its belfry, rafter framing and parish archives also suffered from the fire. The presbytery of the church is semicircular, with adjacent vestibule, vestry and a small treasury. The nave is wider than the presbytery, rectangular and elongated of mannerist proportions with later addition on the east. Outside the nave there are buttresses in the form of giant volutes. Two-storey western elevation of the church is divided in its lower part into three fields of different widths by pilasters. In the middle field there is a portal with the coat-of-arms of Szreniawa in the pediment broken along the axis. The Palladian openings and conch niches are placed regularly. The upper storey, narrower, finished with a flattened arc is framed by a small volutes. Low pinnacles finish the part of the façade. The baroque forms in the façade are placed in a mannerist manner. The façade is divided by a huge mould separating the colossal pilasters from the gable divided in a different rhythm. The pilasters of the upper storey and towers are off the axes of the lower storey pilasters. The flat and linear architecture is supported by huge, almost bulging base. The barrel vault is emphasized by conspicuous entablature, and the interior is homogeneous in character. The elegant composition with few sculptural elements reminds one of the Carmelite church interior. In the façade the elegant forms are combined with sculpturally exaggerated ornamentations and the outline of framing is mannerist. Andrea Spezza, of Italian origin, probably architect of parish church in Wiśnicz, executed the baroque architecture in a very individual way but with strong mannerist impressions. The eastern frontage together with the parish church are a basic elements of the architectural complex of the former Carmelite monastery and castle, which dominate in the Wiśnicz skyline. Therefore its arrangement must be regulated, and the view of the parish church façade exposed. Translated by P.S. Szlezynger

Refine search results

3 Ochrona Zabytków

1 Konarzewski Ł.

1 Milecka M.

1 Szlezynger P. S.

2 2016

1 2015

Wpływ administracji publicznej na jakość przestrzeni na przykładzie działań konserwatorskich w latach 90. XX wieku w Cieszynie

Działania konserwatorskie w parku zabytkowym w sytuacji silnej degradacji substancji zabytkowej na przykładzie Białaczowa

Nowy Wiśnicz, barokowa fara pw. Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela. Zarys problematyki