Search results

1

Zakony i instytuty życia konsekrowanego w dokumentach archiwów kościelnych diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej

100%

Ceynowa T.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2016

|

issue 23

339-354

PL

Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska powstała w 1972 r. 40 lat później erygowano archiwum diecezjalne, które rozpoczęło gromadzenie archiwaliów z diecezji. Zgromadzenia zakonne po 1945 r. podjęły trud pracy pośród przesiedlonej ludności na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Dokumenty dotyczące ich działalności znajdują się w dwóch kościelnych archiwach, diecezjalnym i kurii biskupiej.

EN

The Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) Diocese was established in 1972. A diocesan archive was established 40 years later and the diocese documents have been collected since then. Religious congregations took a burden to work among the resettled population in the Western and Northern territories after 1945. All documents relating to their ministry can be found in two churches and diocese archives, and as well in the Bishop’s Curia.

2

Geneza i działalność bractw kościelnych w Europie i w Polsce do końca XVIII wieku

84%

Kłopotek R.

Studia Gdańskie

|

2015

|

issue 37

219-233

PL

Początków bractw religijnych należy szukać już w starożytności, kiedy to grupy ludzi grzebały zmarłych w katakumbach. Na zachodzie pierwsze bractwa powstały już we wczesnym średniowieczu (Niemcy, Francja). Do rozpowszechnienia tego typu organizacji przyczynili się benedyktyni. Ich śladem już w XVIII wieku poszedł kler świecki, który do swych wspólnot brackich przyjmował ludzi zasłużonych. W X wieku istniało wiele bractw we Włoszech i to różnych kategorii. Szeregi bractw zasilały nie tylko osoby świeckie, ale i duchowne. W Polsce rozwój bractw zawdzięczamy kulturze francuskiej, a ich początków należy szukać już w XI lub XII wieku. Organizacje brackie w Polsce różniły się składem społecznym, stanowym i zawodowym, a także stawianymi sobie celami, co przełożyło się na różne ich nazwy. Największy jednak rozkwit bractw w Europie i w Polsce przypada na okres nowożytny, kiedy to do każdego odcinka życia społecznego, każdej warstwy społecznej docierały bractwa i każdy niezależnie od płci i wieku znajdował w nich odpowiednie formy przeżyć religijnych i możliwość działalności społeczno – charytatywnej.

EN

The origins of religious brotherhoods should be sought in ancient times, when groups of people buried their dead in the catacombs. In the west, the first fraternities came into being in the early Middle Ages (Germany, France). The Benedictines contributed to the prevalence of this type of organization. In the eighth century, secular clergy followed in their footsteps, taking deserving people into their communities. In the tenth century, there were many fraternities of various kinds in Italy. The ranks of the brotherhoods were fed not only by laymen but also by clergy and religious. In Poland, we owe the development of fraternities to French culture and their beginnings are to be found in the eleventh or twelfth century. Brotherhood organizations in Poland varied in their social composition and included people from different states of life and professions, as well as in their aims. This variety is reflected in their names. However, the fraternities flourished most in Europe and Poland in the modern period, when fraternities penetrated to every segment of social life and layer of society, and everyone regardless of sex and age could find in them appropriate forms of religious experience and opportunities for social and charitable activity.

3

Modele chrystianizacji ludów basenu Morza Bałtyckiego – podobieństwa i różnice

67%

Wejman G.

Studia Paradyskie

|

2014

|

issue 24

247-260

PL

Misje to ewangelizacyjna działalność Kościoła wśród niechrześcijan (ad gentes), wynikająca z woli i polecenia Jezusa Chrystusa, wyrażona w nakazie misyjnym. Najpierw objęły one Europę. Chrystianizacja ludów Morza Bałtyckiego trwała ok. 600 lat. Rozpoczęła się na początku IX, a zakończyła się na początku XV w. Objęła ona plemiona germańskie – głównie Danię i Szwecję; plemiona i narody słowiańskie – Polskę, a głównie Pomorze oraz plemiona połabskie, a głównie Obodrzyców i Wieletów oraz narody bałtyckie – Prusów, Łotyszy, Estończyków, Finów oraz Litwinów i Żmudzinów. Misjonarze szli na te ziemie z orężem miecza, ale przede wszystkim Słowa Bożego; szli duchowni – zakonni i diecezjalni, kapłani oraz biskupi, a także ludzie świeccy: książęta oraz królowie. Wspólny cel, mimo różnych metod, niestety nieraz kontrowersyjnych, spowodował, że teren Morza Bałtyckiego, ostatni basen pogaństwa, szczęśliwie został przyjęty w orbitę wiary chrześcijańskiej. Chrystianizacja ludów Morza Bałtyckiego, miała różne oblicza; zarówno pełnej ewangelicznej gorliwości, jak i politycznego podboju. Oczekiwany sukces nastąpił, niemniej szkoda, że nieraz pozostawił po sobie ból i rozgoryczenie.

EN

This mission of the Church's evangelizing activity among non-Christians (ad gentes), resulting from the will and command of Jesus Christ, expressed in the warrant missionary. First, they covered Europe. Christianization the Baltic Sea peoples lasted approx. 600 years. Began in early 9th , and ended in the early 15th century. It covered the Germanic tribes - mainly Denmark and Sweden; Slavic tribes and nations - Poland, mainly Western and Polabian tribes, mainly Obodrites and Veleti and Baltic nations - Prussians, Latvians, Estonians, Finns and Lithuanians and Samogitians. The missionaries went to the land with the sword, but most of all with the Word of God; clergy , religious and diocesan priests and bishops, lay people, princes and kings – everyone took part in the mission. Common goal, despite the different methods, but sometimes controversial, meant that the area of the Baltic Sea, the last pool of paganism, happily, was adopted into the orbit of the Christian faith. Christianization the Baltic Sea peoples, have different faces; both full of evangelical zeal and political conquest. The expected success came, but a shame that sometimes left behind the pain and bitterness.

4

Za murami klasztoru. Historiografia lubelskich karmelitanek bosych

34%

Nowicka-Struska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 53

|

issue 2

79-116

EN

The research on the written works of nuns in homogeneous city space allows to restore the memory of a few generations of women who lived in Lublin, discover their intellectual activity, their literary culture, customs, interests, and their word view. The ego-documents left by the Carmelite Nuns are good materials for the scientific prospect of this isolated group of women and the research microscale remains in the circle of anthropological historical orientation. The Lublin manuscripts, documents and the evidence of intellectual activity of the nuns were completely dispersed in the 19th century. The aim of the article is to merge the knowledge about the discovered texts of Lublin Carmelite Nuns, determine the main features of the texts and name their authors. In my work I have examined a group of “official” papers (a convent visitation book, letters – certamen) and the chronicles of two Lublin monasteries. The first chronicle of the St. Joseph’s Monastery is vast, while the second one from the Immaculate Conception Monastery is only an introductive part of the lost text. The article also enumerates other types of convent writing, such as silva rerum spiritual texts, personal prayer books, the compilation of letters, the adaptations of emblematic collections. The main source of information on Lublin Carmelite Sisters were chronicles. The chronicles were a type of domestic historiography, joining the form of the books of the dead or the vesture books, and a narrative presenting the events from nuns’ lives in chronological order. The chronicle of the first monastery was written from the year 1624 to 1701. The book was written consistently by a few anonymous nuns who differed from each other in terms of their interests, writing skills and ways of outlining the information. The first author of the chronicle (from 1625) was presumably sister Febronia of Jesus. Natural oral tradition, a part from personal experience of the author was the most important source of knowledge about the monastic life. In view of a future reader and in order to make the text historiographical and reliable the authors added letters. The chronicle contains also other texts and exogenic genres. Worth mentioning are one-plot micro narrations which highlight extraordinary literary value of the Carmelites’ chronicles. The micro narrations show the expression of female authors, their ability to present vibrant and fluent narration, and to transfer oral tradition into the chronicle. A tale character of the notes points to the diary features of the text and guides culture researchers to a category of privacy, identity and memory of a small group of women to a significant degree isolated from the outside world. The chroniclers frequently indicated how crucial for the convent was the identity of a group. The opposition “we – they”, “inside – outside (the monastery)”, emphasizing individualism and otherness of the convent, show the far-reaching self-consciousness of the authors.

PL

Badanie piśmiennictwa zakonnic w jednorodnej przestrzeni miasta służy przywracaniu pamięci o kilku pokoleniach kobiet, które żyły w Lublinie, odkrywaniu ich aktywności intelektualnej, kultury literackiej, obyczajów i zainteresowań, kształtowania obrazu świata. Piśmiennictwo kobiet w epoce staropolskiej wciąż otwiera nowe możliwości poznawcze dla literaturoznawców, badaczy zajmujących się geopoetyką, zainteresowanych zagadnieniami pamięci zbiorowej, prywatności, obiegu teksów, tożsamości bohaterek i identyfikacji zbiorowej czy mentalności grupy. Pozostałe po karmelitankach egodokumenty są dobrym materiałem oglądu naukowego tej wyizolowanej grupy, a mikroskala badawcza pozostaje w obrębie antropologicznej orientacji historycznej. Lubelskie rękopisy, dokumenty i świadectwa aktywności intelektualnej sióstr uległy w XIX wieku całkowitemu rozproszeniu. Artykuł ten ma na celu scalenie wiedzy na temat odnalezionych tekstów karmelitanek lubelskich, określenia najważniejszych cech części dorobku zakonnic, wskazania autorek tekstów, Analizie poddano grupę pism „urzędowych”, (księga wizytacji klasztoru, listy - certaminy) oraz kroniki dwóch lubelskich klasztorów, z których pierwsza, klasztoru pw. Św. Józefa jest znacznych rozmiarów, druga, z kalsztoru pw. Niepokalanego Poczęcia, stanowi zaledwie wstępną część zaginionego najprawdopodobniej tekstu.. Wskazane zostały także inne formy piśmiennictwa klasztornego: żywoty, sylwiczne zbiory duchowościowe, modlitewniki osobiste, zbiór listów, adaptacje zbiorów emblematycznych. Najważniejszymi źródłami wiedzy o lubelskich karmelitankach były kroniki. Były one rodzajem domowej historiografii i miały charakter pośredni pomiędzy księgami zmarłych czy księgami obłóczyn, a regularnie prowadzoną narracją, przedstawiającą w porządku chronologicznym wydarzenia z życia grupy. Kronika pierwszego klasztoru obejmuje okres od 1624 do 1701 roku. Księga pisana była konsekwentnie przez kilka anonimowych kronikarek różniących się zainteresowaniami, sposobami precyzowania przekazu i umiejętnościami pisarskimi. Najprawdopodobniej pierwszą autorką kroniki (od 1625 roku) była Febronia od Jezusa. Naturalny przekaz ustny, oprócz osobistego doświadczenia piszącej był najważniejszym źródłem wiedzy o wydarzeniach w domu klasztornym. Ze względu na przyszłego odbiorcę kroniki i potrzebę uwiarygodnienia historiograficznego zostały dodane listy. W strukturze kroniki zostały zamieszczone także inne teksty i gatunki egzogenne. Szczególna uwagę zwracają jednowątkowe mikronarracje. Fragmenty te stanowią o nadzwyczajnej wartości literackiej kronik karmelitańskich. Ukazują ekspresję piszących kobiet, umiejętność w zakresie prowadzenia potoczystej narracji i transponowania przekazu oralnego na karty kroniki. Gawędowy ton zapisków kieruje uwagę w stronę pamiętnikarskich cech kroniki, a kulturoznawców ku kategorii prywatności, tożsamości i pamięci tej niewielkiej grupy odizolowanych w znacznym stopniu od świata kobiet. Kronikarki wielokrotnie sygnalizowały, jak istotną wartością jest dla konwentu tożsamość grupy. Konfrontacje my – oni, wewnątrz – zewnątrz (klasztoru), podkreślanie indywidualizmu i odmienności zakonu pokazują daleko idącą autoświadomość autorek. Potoczyste w narracji kroniki klasztorne, pozwalają spojrzeć na przeszłość grupy, wspólnoty jako na całość, ale też jako na przestrzeń działania konkretnych, ambitnych i mających wiele do powiedzenia kobiet. W rzeczywistości zakonu klauzurowego „rozgadane” historie karmelitanek wydają się rewersem obowiązującego milczenia zakonnego, przekorą wobec drewienek noszonych w ustach dla jego zachowania czy dzwonków służących do klasztornej komunikacji, które miały zastępować zbędne i uznane za grzeszne słowa.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Studia Gdańskie

1 Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

1 Studia Paradyskie

1 Ceynowa T.

1 Kłopotek R.

1 Nowicka-Struska A.

1 Wejman G.

1 2019

1 2016

1 2015

1 2014

Zakony i instytuty życia konsekrowanego w dokumentach archiwów kościelnych diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej

Geneza i działalność bractw kościelnych w Europie i w Polsce do końca XVIII wieku

Modele chrystianizacji ludów basenu Morza Bałtyckiego – podobieństwa i różnice

Za murami klasztoru. Historiografia lubelskich karmelitanek bosych