Search results

1

Critical Legal Theory in Central and Eastern Europe: In Search of Method

100%

Mańko R.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2019

|

vol. 89

5-14

EN

Critical legal theory emerged in the United States in the 1970s, at a time when Central and Eastern Europe belonged to the Soviet bloc and was subject to the system of actually existing socialism. Therefore, the arrival of critical jurisprudence into the region was delayed. In Poland, the first texts on critical and postmodern legal theory began to appear at the end of the 1990s and the beginning of the 2000s. Lech Morawski’s monograph, characteristically entitled What Legal Scholarship Has to Gain from Postmodernism?, published in 2001, officially inaugurated a broader interest in postmodern legal theory. Adam Sulikowski has been the main representative of critical legal theory in Poland, developing a postmodern theory of constitutionalism. Other sub-fields of postmodern and critical legal theory, gradually developing in Central European jurisprudence, include such areas as law and literature, law and ideology, law and neocolonial theory, as well as feminist jurisprudence. There is a noticeably growing influence of critical sociology and critical discourse analysis which seem to be a promising paradigm for invigorating critical legal theory from an empirical perspective. The concept of “the political”, in the sense used by Chantal Mouffe, has been evoked to propose a “political theory of law” conceived as an analysis of the juridical phenomenon through the lens of the political. Recently, it has found its concrete applications in the political theory of judicial decision-making.

2

On Law, Ideology, and Violence: A Reply to Maciej Pichlak

75%

Mańko R.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2023

|

vol. 15

|

issue 1

326-338

EN

The present paper is a reaction to Maciej Pichlak’s article "Law in the Snares of the Political: Addressing Rafał Mańko’s Critical Philosophy of Adjudication" which was published in this journal (“The Critique of Law” 2020, 12(3), pp. 109–125). The present response addresses selected issues raised in Pichlak’s critique, focusing on three aspects: law and the political, the importance of justice in the critical project, and finally the question of adjudication and ideology. On a more general note, the polemic reveals the importance of philosophical, political and ideological commitments and presuppositions of legal theorists and poses the question of the limits of the autonomy of jurisprudential debates vis-à-vis such commitments.

3

Sędzia między realiami polityczności a imperatywami etycznymi. Odpowiedź na recenzję Mateusza Wojtanowskiego

63%

Rafał M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

vol. 4(25)

127-132

EN

The project of a critical philosophy of adjudication – the application of the presuppositions of critical jurisprudence to the area of judicial application of law – is, to a large extent, a polemic with Artur Kozak’s project of juriscentrism. Whereas the critical philosophy of adjudication accepts, by and large, juriscentrism’s claims concerning especially the social construction of legal reality, it does not accept the views concerning the determination of judicial decisions by institutional imperatives. Adopting Duncan Kennedy’s conception of the moderate indeterminacy thesis, critical philosophy of adjudication claims that the imperatives following from so-called traditional legal methods cannot be seen as limiting the judge when she needs to decide an intepretive dilemma. What the judge may perceive as resistance, are in fact ideological, political and economic imperatives, only cloaked in legal form. This leads to the conclusion that, in essence, a judicial decision has a political character, because it is never fully determined in an unequivocal manner by legal materials (provisions, precedents, intepretive habits), but it always remains, to a certain extent, open. In consequence, the judge, acting under the reality of the political (i.e. structural social conflicts) should not only follow the imperatives of the lex (legislation) and the ius (legal tradition), but also should abide by moral imperatives. The latter include, on the one hand, the requirement of transparency of legal reasoning (e.g. not concealing the extra-legal factors behind a decision), and, on the other hand, a conscious choice of the ideological premises of the decision. Critical philosophy of adjudication, as an emancipatory project, prefers in this respect a pro-emancipatory stance of the judge, i.e. that she strives to make decisions maximising the actual scope of freedom of the individual and liberating her from any form of domination.

PL

Projekt krytycznej filozofii orzekania – aplikacji założeń jurysprudencji krytycznej do problematyki sądowego stosowania prawa – stanowi w istotnej mierze polemikę z projektem juryscentryzmu Artura Kozaka. O ile krytyczna filozofia orzekania podziela tezy juryscentryzmu dotyczące w szczególności społecznego tworzenia rzeczywistości prawnej, o tyle nie podziela wywodzonych stąd wniosków o zdeterminowaniu sędziowskich rozstrzygnięć przez imperatywy instytucjonalne. Przyjmując za Duncanem Kennedym umiarkowaną wersję tezy o niezdeterminowaniu, krytyczna filozofia orzekania stoi na stanowisku, że imperatywy wynikające z tzw. tradycyjnych metod prawniczych nie stawiają sędziemu oporu przy poszukiwaniu rozstrzygnięcia dylematu interpretacyjnego. To, co sędzia odczuwa jako opór, ma w istocie charakter imperatywów ideologicznych, politycznych i ekonomicznych, ujętych jedynie w formę prawną. Wypływa stąd wniosek, że w istocie decyzja sędziowska jest decyzją polityczną, gdyż nie jest nigdy do końca zdeterminowana w sposób jednoznaczny przez materiały prawne (przepisy, precedensy, zwyczaje intepretacyjne), lecz zawsze pozostaje w pewnej mierze otwarta. W konsekwencji prowadzi to do stwierdzenia, że w realiach polityczności (strukturalnych konfliktów społecznych) sędzia powinien kierować się nie tylko imperatywami lex i ius, ale także powinien on podążać za imperatywami etycznymi. Te ostatnie obejmują, z jednej strony, wymóg transparentności rozumowań prawniczych (nieukrywania pozaprawnych przesłanek rozstrzygnięcia), a z drugiej – uświadomiony wybór ideologicznych przesłanek orzekania. Krytyczna filozofia orzekania, jako projekt zorientowany emancypacyjnie, preferuje w tej mierze proemancypacyjną orientację sędziego, tj. dążenie do podejmowania rozstrzygnięć maksymalizujących rzeczywisty zakres wolności jednostki i uwolnienie jej od wszelkich form dominacji.

4

Legal Form, COVID and the Political: Notes Towards a Critique of the Corpus Iuris Pandemici

63%

Mańko R.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2021

|

vol. 96

33-46

PL

Akademicka analiza i krytyka prawa zawsze odbywa się w warunkach niedostatku zasobów. W danym momencie liczba prawników-akademików, którzy znają dany system prawny i są w stanie go analizować i poddawać krytyce na profesjonalnym poziomie naukowym jest ograniczona. Pandemia COVID-19 jedynie pogłębiła to zjawisko, uwypuklając znaczenie dokonywanych wyborów dotyczących metody i paradygmatu badań. Krytyczna teoria prawa wskazuje, że wybór metody i podejścia do analizy i krytyki materiałów prawnych nie jest neutralny politycznie. Pytanie o polityczne cele i wybory stojące za rozwiązaniami przyjmowanymi przez ustawodawców, ministrów, urzędników państwowych, funkcjonariuszy organów ścigania i sędziów, a także o rzeczywiste interesy, na które wpływają ich decyzje, jest niezwykle aktualne w tych trudnych czasach. Socjologicznie zorientowana krytyczna teoria prawa może dostarczyć niezbędnych do tego narzędzi do prowadzenia tego rodzaju badań nad corpus iuris pandemici.

EN

The scholarly analysis and critique of law always take place under circumstances of scarcity of academic resources. At any given moment, the number of academic jurists mastering a given legal system and being capable of analysing and critiquing it at a professional scientific level is limited. The pandemic of COVID-19 only exacerbated this phenomenon, exposing the importance of making methodological and paradigmatic choices. What critical legal theory teaches us is that the choice of method and approach to the analysis and critique of legal materials is not politically neutral. Asking about the political goals and choices behind solutions adopted by legislators, ministers, civil servants, law enforcement officers, and judges, and about the actual interests impacted by their decisions is much more important and topical in these difficult times. A sociologically oriented critical legal theory can provide the necessary tools for such an analysis of the corpus iuris pandemici.

5

Nauki prawne wobec problemu polityczności: zagadnienia wybrane z perspektywy jurysprudencji krytycznej

51%

Mańko R.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2018

|

vol. 3(18)

38-50

PL

Wzrastające zainteresowanie związków zjawisk prawnych z politycznością uzasadnia podjęcie problemu polityczności nauki prawa. Artykuł podejmuje problem związków z politycznością dwóch subdyscyplin prawniczych – analitycznej teorii prawa oraz dogmatyki prawniczej, prowadząc rozważania z perspektywy jurysprudencji krytycznej, będącej prawniczą aplikacją teorii krytycznej. W tym celu najpierw definiuje pojęcie polityczności, rozumianej w duchu Mouffe jako wymiar antagonizmu leżący u podstaw każdego społeczeństwa. Tak rozumianą polityczność (the political) należy odróżnić od polityki (politics) oraz poszczególnych polityk (policies). Co się tyczy analitycznej teorii prawa, artykuł stawia tezę, iż jest ona programowo (choć milcząco) polityczna, a jej nastawienie badawcze sprowadza się do blankietowej afirmacji formy prawnej, przy uchyleniu się do ustosunkowania się konkretnego do jego treści. Z kolei co się tyczy dogmatyki prawniczej, nawiązując do Sawy Frydmana artykuł stawia tezę, iż dogmatyk, pomimo deklarowanej apolityczności, w rzeczywistości dokonując doktrynalnej wykładni prawa podejmuje kolejne decyzje, które są nie tylko decyzjami interpretacyjnymi, ale też politycznymi, bowiem wyznaczają kolejne etapy w antagonistycznych zmaganiach w społeczeństwie.

EN

The growing interest in the connections between legal phenomena and the political (das Politische, le politique) justifies an analysis of the problem of the relationship of legal sciences towards the political. The article focuses on two juridical sub-disciplines: analytical legal theory and legal dogmatics, and the analysis is conducted from the perspective of critical jurisprudence, a juristic application of critical theory. Towards this end, first the concept of ‘the political’ is defined, along the lines of Chantal Mouffe, as a dimension of antagonism, which lies at the foundation of any society. The political, understood in this way, must be differentiated both from ‘politics’ and from ‘policies’. As far as analytical legal theory is concerned, the article claims that it is programmatically (yet tacitly) political, as it affirms the juridical form as such, abstracting from its concrete content. As far as legal dogmatics is concerned, the article claims, following Sawa Frydman, that the dogmatician, despite his declared apoliticality, when performing a doctrinal interpretation of law, makes in fact decisions which are not only interpretive, but also political ones, setting subsequent stages in the antagonistic struggles within society.

Refine search results

2 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

2 Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

1 Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

4 Mańko R.

1 Rafał M.

1 2023

1 2021

1 2020

1 2019

1 2018

Critical Legal Theory in Central and Eastern Europe: In Search of Method

On Law, Ideology, and Violence: A Reply to Maciej Pichlak

Sędzia między realiami polityczności a imperatywami etycznymi. Odpowiedź na recenzję Mateusza Wojtanowskiego

Legal Form, COVID and the Political: Notes Towards a Critique of the Corpus Iuris Pandemici

Nauki prawne wobec problemu polityczności: zagadnienia wybrane z perspektywy jurysprudencji krytycznej