Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  czas przeszły
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Postać bezokolicznika a odmiana czasownika w czasie przeszłym

100%
Stefańczyk W. T., Jagielloński U.
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
|
2011
|
vol. 18
PL
Przedmiotem artykułu jest korelacja pomiędzy postacią bezokolicznika a odmianą czasownika w czasie przeszłym. W badaniach uwzględniono ok. 25 000 czasowników zarejestrowanych w słownikach współczesnego języka polskiego. Z badań wynika, że ponad 99% czasowników wykazuje korelację pomiędzy postacią bezokolicznika a formą czasu przeszłego. Jedynie ok. 80 czasowników (a także ich derywatów prefiksalnych) ma uwarunkowane historycznie formy czasu przeszłego. Grupę tę tworzą głównie czasowniki typu piec, strzec, iść, znaleźć, a także niewielka część czasowników zakończonych na -nąć, np.: kwitnąć, pęknąć.
EN
The subject of this article is the correlation between the infinitive form and the conjugation of a verb in the past tense. Research has shown that approximately 25 000 verbs are listed in contemporary Polish language dictionaries. In addition, further research has demonstrated that more than 99% of Polish verbs present the aforementioned correlation between the infinitive and past tense. Only approximately 80 verbs (and their derivative forms) have irregular past tense forms, e. g. piec ‘to bake’, strzec ‘to protect’, iść ‘to go’, znaleźć ‘to find’. To a lesser extent, verbs ending in -nąć (for example kwitnąć ‘to flourish’, pęknąć ‘to burst’) may be included in this group. The origin of the past forms of these verbs depends on historic factors and therefore, there is no correlation with contemporary verbs.
2

Dystrybucja form rodzajowych czasu przeszłego czasowników (na -li/-ły) w polskiej gwarze wsi Wierszyna (obwód irkucki, Rosja)

63%
Aleksiejewa M.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 3
37-42
PL
Przedmiotem badań w artykule jest specyfika dystrybucji rodzajowych form czasu przeszłego czasowników (na -li/-ły) w polskiej gwarze przesiedleńców we wsi Wierzyna na Syberii. W wyniku zatarcia kategorii męskoosobowości rodzajowe formy orzeczeń ulegają resemantyzacji, wskutek czego obserwuje się tendencję do zmiany warunków ich dystrybucji. Dystrybucja form orzeczeń na -li/-ły w dużej mierze zależy od składniowego typu zdania, o czym świadczą dane liczbowe dotyczące występowania tych form w analizowanych idiolektach.
EN
The article describes the distribution of gender depending past tense verbal plural forms (ending in -li/-ły) in the Polish dialect of Wierszyna village in Syberia, Russia. With the elimination of the distinction between masculine personal and non-personal nouns in the plural, gender depending verbal forms tend to change their distribution. The distribution of predicates ending in -li/-ły seems to depend on the syntactic sentence type. That tendency is proved by the statistics of verbal forms usage in the analyzed idiolects.
3

Да-конструкции како аргументи на предикати од втор ред во минато време (со фокус на ТРЕБА) (македонски~полски)

63%
Milenkovska S.
Slavica Wratislaviensia
|
2017
|
vol. 165
297-303
EN
The aim of the analysis in this paper is to show the semantics and distribution of the Macedonian да-constructions as arguments of the predicates of the second rank with past reference. In the focus of the analysis are the main predicates represented with past tense forms of the modal verb треба and the corresponding Polish equivalents.
PL
Celem analizy przeprowadzonej w niniejszym artykule jest przedstawienie semantyki i dystrybucji macedońskich да-konstrukcji jako argumentów predykatów drugiego rzędu w czasie przeszłym. W centrum analizy znajdują się przykłady zawierające czasownik modalny треба również wczasie przeszłym (reprezentant predykatu głównego) oraz odpowiednie ekwiwalenty polskie.
4

Końcówki dawnej liczby podwójnej czasowników w dialekcie warmińskim (na podstawie felietonów Seweryna Pieniężnego „Kuba spod Wartemborka gada”

45%
Biolik M.
Prace Językoznawcze
|
2016
|
issue 18/2
PL
W felietonach Seweryna Pieniężnego „Kuba spod Wartemborka gada” zachowane w dialekcie warmińskim dawne końcówki liczby podwójnej czasowników zostały wykorzystane do stylizacji gwarowej. Końcówki 1. osoby –va, 2. osoby -ta służyły do tworzenia form liczby mnogiej czasu teraźniejszego, trybu rozkazującego i czasu przyszłego, a końcówki 1. osoby –śwa / -swa i 2. osoby i -śta /-šta do tworzenia form czasu przeszłego, morfemy 1. osoby -byśwa i 2. osoby –byśta / -byšta do tworzenia form trybu warunkowego. Stylizacja tekstów na gwarę warmińską była uwarunkowana osobą bohatera i gatunkiem tekstu. Bohaterem felietonów był pracujący na roli warmiński chłop, który pisał listy do gazety, ale pisał gwarą tak jak mówił, ponieważ nie znał polskiego języka literackiego.
EN
The language of Seweryn Pieniężny’s columns “Kuba spod Wartemborka gada” preserves old inflectional endings of the dual number of Warmian dialect, which were used for dialect stylization of the texts. The first person –va and the second person –ta formed the plural in the present tense, the imperative mood and the future tense, while the first person śwa / -swa and the second person –byśta / -byšta were used to form the potential mood. The Warmian dialect stylization of the texts was motivated by the main character and the genre of the text. The main character was a peasant from Warmia, who wrote letters to papers but he wrote as he spoke, in the dialect, as he didn’t speak literary, standard Polish.
5
Publication available in full text mode
Content available

Gramatyczna kategoria czasu w języku polskim i ukraińskim w ujęciu diachronicznym

45%
Łesiuk M.
Poradnik Językowy
|
2022
|
vol. 790
|
issue 1
50-70
EN
The paper presents the history of shaping the category of time in Polish and Ukrainian, that is forms of the present, future and past tenses, based on a reconstruction of appropriate, analogous forms of the Proto-Slavic language. The author analyses the process of shaping tense forms in both languages in detail, revealing their common and specific features. The material is based on works by renowned European linguists (A. Meillet, N. van Wijk, Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, S. Dubisz, P. Zhyteckyi, W. Rusanivskyi, P. Kuzniecow, and others), a complete picture of the system of tense forms and the grammatical category of time in a complementary manner in two related languages.
PL
Artykuł przedstawia historię kształtowania się kategorii czasu w języku polskim i ukraińskim, to jest form czasu teraźniejszego, przyszłego i przeszłego na podstawie rekonstrukcji odpowiednich, analogicznych form języka prasłowiańskiego. Autor szczegółowo analizuje proces kształtowania się form czasowych w obu językach, ujawniając ich cechy wspólne i specyficzne. Materiał oparty jest na pracach wybitnych językoznawców europejskich (A. Meillet, N. van Wijk, Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, S. Dubisz, P. Żytec’kyj, W. Rusaniws’kyj, P. Kuzniecow i in.). Autor podaje pełny obraz systemu form czasowych i gramatycznej kategorii czasu w sposób komplementarny w dwóch pokrewnych językach.
6

Końcówki dawnej liczby podwójnej czasowników w dialekcie warmińskim (na podstawie felietonów Seweryna Pieniężnego „Kuba spod Wartemborka gada”)

45%
Biolik M.
Prace Językoznawcze
|
2016
|
issue 18/2
PL
W felietonach Seweryna Pieniężnego „Kuba spod Wartemborka gada” zachowane w dialekcie warmińskim dawne końcówki liczby podwójnej czasowników zostały wykorzystane do stylizacji gwarowej. Końcówki 1. osoby –va, 2. osoby -ta służyły do tworzenia form liczby mnogiej czasu teraźniejszego, trybu rozkazującego i czasu przyszłego, a końcówki 1. osoby –śwa / -swa i 2. osoby i -śta /-šta do tworzenia form czasu przeszłego, morfemy 1. osoby -byśwa i 2. osoby –byśta / -byšta do tworzenia form trybu warunkowego. Stylizacja tekstów na gwarę warmińską była uwarunkowana osobą bohatera i gatunkiem tekstu. Bohaterem felietonów był pracujący na roli warmiński chłop, który pisał listy do gazety, ale pisał gwarą tak jak mówił, ponieważ nie znał polskiego języka literackiego.
EN
The language of Seweryn Pieniężny’s columns “Kuba spod Wartemborka gada” preserves old inflectional endings of the dual number of Warmian dialect, which were used for dialect stylization of the texts. The first person –va and the second person –ta formed the plural in the present tense, the imperative mood and the future tense, while the first person śwa / -swa and the second person –byśta / -byšta were used to form the potential mood. The Warmian dialect stylization of the texts was motivated by the main character and the genre of the text. The main character was a peasant from Warmia, who wrote letters to papers but he wrote as he spoke, in the dialect, as he didn’t speak literary, standard Polish
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.