Search results

1

Niespójność komentarzy z realiami XVI–XVIII-wiecznej kartografii w polskim wydaniu książki Kevina J. Browna Dawne mapy. Podróż w przeszłość. Kevin J. Brown, Dawne mapy. Podróż w przeszłość, tłum. Michał Zagrodzki, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2019, ss. 207, 73 reprodukcje dawnych map

100%

Szaniawska L.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2022

|

issue 2

115–131

EN

The article highlights the most serious factual mistakes and errors in the descriptions of the reproduced maps in the Polish edition of Kevin J. Brown’s A Journey Back in Time Through Maps (Dawne mapy. Podróż w przeszłość, transl. M. Zagrodzki, Warszawa 2019). The author explains in detail the history of creation and facts related to the 16th–18th-century maps such as: Jean Janvier’s Mappe-monde, ou description du globe terrestre (1762), Didier Robert de Vaugondy’s Mappemonde ou description du Globe terrestre (1783), Philippe Buache’s Mappemonde à l’usage de l’instruction (1808), Jodocus Hondius’s Designatio orbis Christiani (1621), Athanasius Kircher’s Tabula geographico-hydrographica (1665), or Johann Baptista Homann’s Accurata Utopiae tabula (after 1724). The evolution of representing the California Peninsula on manuscript and printed maps up to the mid-18th century is briefly discussed.

2

Mapy spoza schematu myślenia społecznego. Kilka refleksji po kwerendzie w zbiorach kartograficznych Archiwum Narodowego w Krakowie

100%

Konopska B.

Krakowski Rocznik Archiwalny

|

2022

|

vol. XXVIII

161-176

EN

In the history of Polish cartography, it is possible to indicate moments that, under external influences, usually created by the social-political situation, there was a significant increase in the number of map creators and publishers. This was not a long-lasting state, as the authors trying to influence particular events were not connected with cartography in the long term, and publishers extended their offers with maps exclusively for the needs of the moment. One such moment was the turn of the 19th and 20th centuries. The aim of the article is to characterize the maps issued at the end of the 19th century and beginning of the 20th century with the idea of shaping knowledge of the masses regarding former Polish lands, stored in the National Archives in Krakow. It presents the thesis that thematic maps, with content outside the official line of social thinking imposed by the partitioning powers, led to a better understanding by inhabitants of former Polish lands of the idea and process of shaping the Polish state. Attempting to confirm this thesis, reference is made to the fact that a map as a form of visual communication depicts the geographical range and spatial relations on one hand, while on the other it helps to maintain a feeling of national identity when presenting borders and regions, which a given society identifies with, is impossible or inconclusive. The article uses sources from the cartographic collection systematically gathered by the National Archives in Krakow.

PL

W historii polskiej kartografii można wskazać momenty, kiedy pod wpływem zewnętrznego impulsu, zazwyczaj wywołanego sytuacją społeczno-polityczną, znacząco rosła liczba twórców map i ich wydawców. Nie był to stan długotrwały, epizodyczni autorzy próbujący wpłynąć na konkretne wydarzenie nie wiązali się długofalowo z kartograficzną formą przekazu, a oficyny poszerzały swoją ofertę o mapy wyłącznie z potrzeby chwili. Jednym z takich momentów był przełom XIX i XX w. Celem artykułu jest scharakteryzowanie map wydanych z myślą o kształtowaniu wiedzy o dawnych ziemiach polskich masowego odbiorcy z tych terenów w końcu XIX i na początku XX w. przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie. Postawiono tezę, że mapy tematyczne, których treść wychodziła poza oficjalny, narzucony przez zaborców schemat myślenia społecznego, wpływały na lepsze rozumienie przez mieszkańców dawnych ziem polskich idei i procesu kształtowania polskiej państwowości. Podejmując próbę potwierdzenia tej tezy, odniesiono się do faktu, że mapa jako jedna z form komunikacji wizualnej z jednej strony obrazuje zasięg geograficzny i relacje przestrzenne, z drugiej pomaga podtrzymać poczucie tożsamości narodowej, kiedy przedstawienie granic i obszaru, z którym dana społeczność się identyfikuje, jest niemożliwe lub niejednoznaczne. W artykule wykorzystano źródła kartograficzne pochodzące z kolekcji kartograficznej systematycznie gromadzonej przez Archiwum Narodowe w Krakowie.

3

Mapy i archiwa – implikacje, przykłady, zastosowania

100%

Szombara S.

Krakowski Rocznik Archiwalny

|

2024

|

vol. XXX

161-185

EN

The article provides a cross-sectional description of the subject of maps in archives, with the phenomenon shown from several perspectives. In the first part, the author examines the presence of cartographic content in archival discourse based on analysis of ten volumes of the “Krakowski Rocznik Archiwalny” (Krakow Archival Annual), and describes the availability of maps in the resources of the National Archives in Krakow. In the next section, he discusses examples of cartographic collections, selected maps, descriptions and the challenges they pose in terms of content analysis. In the Mapy archiwów (Archive maps) section, he presents the possible ways of using interactive maps in sharing and searching archives using geographical indexes. In the following section, Archiwa na mapach (Archives on maps), he discusses the availability of information regarding the locations of archives and their territorial properties. The article also contains a description of four examples of modern geoportals and interactive maps that present old maps from archival resources. In the summary, the author indicates the challenges and potential directions of developing the availability of maps from archives.

PL

Artykuł opisuje w przekrojowy sposób tematykę map w archiwach. Zjawisko to zostało ukazane z kilku punktów widzenia. W części pierwszej autor pochyla się nad zagadnieniem obecności treści kartograficznych w dyskursie archiwalnym na przykładzie analizy dziesięciu tomów „Krakowskiego Rocznika Archiwalnego” oraz opisuje dostępność map w zasobie Archiwum Narodowego w Krakowie. W kolejnej omawia przykłady kolekcji kartograficznych, wybranych z nich map, opisów oraz wyzwań, jakie stwarzają w zakresie analizy treści. W części Mapy archiwów pokazuje możliwości zastosowania map interaktywnych w udostępnianiu i przeszukiwaniu archiwów z wykorzystaniem indeksów geograficznych. W kolejnej – Archiwa na mapach – porusza kwestię dostępności informacji przestrzennej o lokalizacjach archiwów oraz ich właściwości terytorialnej. Artykuł zawiera także opis czterech przykładów nowoczesnych geoportali i map interaktywnych prezentujących dawne mapy znajdujące się w zasobach archiwalnych. W podsumowaniu autor wskazuje wyzwania i potencjalne kierunki rozwoju udostępniania map z archiwów.

Refine search results

2 Krakowski Rocznik Archiwalny

1 Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

1 Konopska B.

1 Szaniawska L.

1 Szombara S.

1 2024

2 2022

Mapy spoza schematu myślenia społecznego. Kilka refleksji po kwerendzie w zbiorach kartograficznych Archiwum Narodowego w Krakowie

Mapy i archiwa – implikacje, przykłady, zastosowania