Search results

1

Ludność dekanatu uniejowskiego według wizytacji generalnej z 1791 r

100%

Różański M.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2006

|

vol. 15

191-197

DE

Das Visitieren des Dekanats in Uniejów im Jahre 1791 ergibt viele wichtige Informationen u.a. wie diese Pfarrgemeinde funktionert hat und wie viele Bevohner sie gezählt hat. Sie ließ auch feststeller, welche Glaubensverhältnisse auf dem Gelände des Dekanats geherrscht haben. In der obengenannte zeitperiode ubten auf diesem Gebiet ungefähr 8971 Einwoher, darunter 8868 Katholiker, 167 Juden und 115 Ewangeliker.

2

Egon Vielrose (1907–1984) – Demographer, Statistician, Econometrician

71%

Domański C.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica

|

2019

|

vol. 1

|

issue 340

107-114

PL

Egon Vielrose był wybitnym polskim demografem, statystykiem i ekonometrykiem. Studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim oraz ekonomię w Wyższej Szkole Handlowej. Habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim. Jego zainteresowania badawcze dotyczyły problemów demografii, statystyki matematycznej, ekonometrii i statystyki społeczno‑ekonomicznej. Ważne miejsce w jego dorobku zajmują studia z zakresu demografii historycznej, dotyczące głównie ruchu naturalnego, decydującego o rozwoju zaludnienia. Naukowy dorobek Egona Vielrose’a obejmuje ponad dwieście prac, w tym sześć książek i ponad sto trzydzieści artykułów.

EN

Egon Vielrose was an outstanding Polish demographer, statistician and econometrician. He studied mathematics at Warsaw University and economics at the Higher School of Trade and then he qualified as an assistant professor at Warsaw University. His research interests focused on problems of demography, mathematical statistics, econometrics and socio‑economic statistics. An important place in the work of Egon Vielrose is occupied by studies in historic demography, concerning mostly the natural movement which is a decisive factor in population development. The scientific output of Egon Vielrose encompasses over 200 works including 6 books and over 130 papers.

3

Regionalny poradnik genealogiczny – stan zachowania ksiąg metrykalnych parafii rzymskokatolickich w gminie Uniejów

70%

Szkutnik P.

Biuletyn Uniejowski

|

2012

|

vol. 1

177-187

EN

Genealogy is becoming increasingly popular in Poland. Growing interest in family history, including genealogy, is also visible in Uniejów municipality. Reconstruction of the history of a particular family over several generations is based on orally transmitted information and stories, and private documents. The history of older generations can be established only by studying archival documents. Parish registers of births, marriages and deaths kept by the Roman-Catholic Church and documents in state registries are the primary source for genealogical research. Documents for four parishes in Uniejów municipality have been preserved in a fairly good state: Wielenin (since1594), Uniejów (since 1612), Spycimierz (since 1723) and Wilamów (since 1762).

4

Najstarsi mieszkańcy parafii Opole (Lubelskie) w końcu XVIII w. i ich rodziny. Próba weryfikacji wieku podanego w metrykach pochówków

70%

Szkutnik P.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2014 (2015)

|

vol. 6

68 - 104

EN

The certificates of the parish of Opole go back to 1635. Death certificates are preserved from 1771. Owing to an analysis of these certificates, the oldest inhabitants of the parish in that era, being 60 and older, were recognized. Many of the long-living parishioners were connected with the family of Masztalerz (Mastalerz) – Tarachowski, an alleged 103-year old woman. The oldest inhabitants of the parish were also descended from the family of Możdżeń, Bernacik, Maciąg, Dulęba, Marczowski, and many other ones. The babtism certificates allowing to verify the age given at death certificate were found for 19 long-living people. Thanks to the data, after comparing birth dates of the dead people, it turned out that the age given in death certificates was higher than it was supposed to be. When it comes to the aforementioned centenarian, it was higher by 27 years, and for some the alleged 90-year olds it was higher by 22 years, and for the alleged 80-year olds higher by 10 years, for 70-year old by 5,16 years, and for 60-year olds by 0,83. The reason for the mistakes is to be sought probably in little knowledge about the age of a dead person among his/her relatives, as well as among the ones who wrote the certificates

DE

Die Sterbeurkunden der Pfarrei Opole reichen zurück bis ins Jahr 1635. Die Daten bezüglich Beerdigungen blieben seit 1771 erhalten. Durch die Analyse der Dokumente wurden die ältesten Mitglieder der Pfarrei in dieser Zeitperiode festgelegt. Diese Menschen waren 60 und mehr Jahre alt. Mehrere langlebige Pfarrgemeindemitglieder waren mit der Familie Masztalerzy (Mastalerzy) – Tarachowscy verbunden, unter ihnen eine vermeintliche 103-Jährige. Die ältesten Pfarrkinder stammten auch aus den folgenden Familien: Możdżeniowie, Bernacikowie, Maciągowie, Dulębowie, Marczowscy und vielen anderen. Für 19 unter den langlebendigen wurden ein Taufschein oder Daten im Taufregister gefunden, die es ermöglicht haben, das in den Sterbeurkunden angegebene Alter zu überprüfen. Dank dieser Angaben hat es sich nach dem Vergleich der Geburtsjahren der Verstorbenen herausgestellt, dass das in den Sterbeurkunden angegebene Alter im Vergleich zu dem wirklichen Alter überhöht wurde. Im Falle der bereits erwähnten 100-Jährigen beträgt der Unterschied 27 Jahre; im Falle der vermeintlichen 90-Jährigen – 22 Jahre; im Falle der als 80-Jährige geltenden – 10 Jahre; im Falle der deklarierten 70- Jährigen – 5,16 Jahre und im Falle der 60-Jährigen – 0,83 Jahre. Das ergibt sich bestimmt daraus, dass weder die nahen Verwandten des Verstorbenen noch die Sterbeurkunde anfertigende Person das genaue Alter des Verstorbenen wussten

FR

Les actes de la paroisse d’Opole remontent à 1635. Les notes concernant des enterrements se conservent depuis 1771. Grâce à leur analyse on a établi les plus vieux habitants de la paroisse dans cette période, comptants 60 ans et plus. Beaucoup d’habitants qui vivaient longtemps furent liés avec la famille Masztalerz (Mastalerz) – Tarachowski, parmi eux la femme qui avait prétendument 103 ans. Les plus vieux habitants de la paroisse venaient aussi de la famille Możdżen, Bernacik, Maciąg, Dulęb, Marczowski et beaucoup d’autres. Pour 19 personnes parmi celles qui vivaient longtemps on a trouvé des actes de naissance ou les notes dans le registre des baptêmes qui permettent la vérification de l’âge paru dans l’acte de décès. Grâce à ces données, après la comparaison des dates de naissance des décédés, il s’a avéré que l’âge paru dans les actes de décès est gonflé en rapport de ce réel. En ce qui concerne la femme de 103 ans mentionnée ci-dessus, on a donné l’âge est gonflé de 27 ans; pour soi-disant les gens de 90 ans, cet âge est gonflé de 22 ans; pour les gens de 80 ans – de 10 ans ; pour les gens de 70 ans – l’âge est gonflé de 5,16 ans, et pour les gens de 60 ans – de 0,83 d’année. C’est probablement le résultat du petit savoir des proches d’un décédé sur son âge, mais aussi d’une personne qui établait les actes

RU

Метрики прихода в Ополе восходят к 1635 году. Данные о захоронениях сохранились с 1771 года. Благодаря их анализу удалось установить, что долгожителям прихода на тот период было 60 и более лет. Большинство из них были связаны с семьей Машталежов – Тараховских, среди которых была преполагаемая 103-летняя женщина. Долгожители прихода происходили также из таких семей, как Мождженев, Берначиков, Матёнгов, Дулембов, Марчовских и многих других. Для девятнадцати таких жителей удалось найти метрическое свидетельство о крещении или запись в реестре крещений, позволяющих подтвердить возраст, зафиксированный в погребальных метриках. Сопоставление этих данных с датами рождения умерших показало, что возраст, записанный в свидетельтве о смерти, является завышенным по отношениюк реальному. В случае с вышеупомянутой столетней женщины её возраст в метриках завысили на 27 лет; для предполагаемых 90-летних - на 22 года; считающих себя 80-летними - на 10 лет; для 70-летних - на 5,16 лет, а для 60-летних - на 0,83 года. Безусловно, такие неточности связаны с незнанием возраста умершего его родственниками и официальным лицом, вносящим данные в метрическое свидетельство

5

Regionalny poradnik genealogiczny – treść oraz przydatność do badań metryk i akt stanu cywilnego parafii rzymskokatolickich w gminie Uniejów

70%

Szkutnik P.

Biuletyn Uniejowski

|

2013

|

vol. 2

125-137

EN

Registers of births, marriages and deaths contain primary genealogical data, such as names, surnames, dates of birth and death, places of residence, names of parents, witnesses and church registrars. This type of information is a valuable source supplementing the history of a region. The data can be analysed from various angles and for different purposes: biographical, genealogical, demographic, anthroponomastic and toponomastic. The information obtained is particularly useful for researchers studying the history of the registry, medicine, material culture and ethnography.

6

Małżeństwa mieszkańców katolickiej parafii Mosty koło Jabłonkowa w „długim wieku XIX”

61%

Turoň L.

Wieki Stare i Nowe

|

2019

|

vol. 14

|

issue 19

183-202

PL

Głównym celem artykułu jest przedstawienie kwestii związanych z zawieraniem małżeństw w katolickiej parafii w Mostach koło Jabłonkowa w XIX wieku. W tekście omówiono liczbę zawieranych małżeństw oraz ich okoliczności, wpływ sytuacji społecznej i gospodarczej na liczbę małżeństw w latach 1791-1910. Punkt wyjścia dla rozważań stanowią badania metryk ślubnych. Ważnym celem opracowania jest wykazanie przydatności analizy demograficznej dla wyjaśnienia przyczyn i konsekwencji przemian demograficznych w kontekście postępującego procesu industrializacji.

EN

The article was written based on parish registers kept in Zemský archiv v Opavě and sources published in the 19th century. Issues regarding demographics in the territory of the Catholic parish of Mosty koło Jabłonkowa, such as: crude marriage rate, ratio of first, second and subsequent marriages, the age of newly‑weds at the moment of entering into marriage, seasonality of marriages, and the number of children born inside a single marriage.Overall coefficients related to entering into marriages in the Mosty parish were mostly higher than average values for Czech lands and Austrian Silesia lands. In Mosty the most numerous were first marriages whose number attained maximal value in the late 1860s and early 1870s and at the beginning of the 20th century. It reflects the general tendency of gradual decrease in percentage of remarrying observed across Czech lands in the second half of the 19th and the beginning of the 20th century. Data from Mosty on the age of newly‑weds at the moment of entering into marriage are analogous to the results regarding the entirety of Czech lands, yet the lowering of the age of entering into first marriage in the 1870s and at the beginning of the 20th century was characteristic of the parish in question. The findings of investigation into seasonality of marriages in Mosty in the years 1791-1910 are in line with the results obtained for Czech lands and Austrian Silesia - the marriages were concluded most frequently in February and January, often also in autumn (November). The lowest number of marriages was recorded in April, March, and December. Over the entire studied period (1791-1910) in the Catholic parish of Mosty on avarage 4.8 children were born per marriage, which was roughly the same as the results for Czech lands in general.

7

Atlas historyczny Polski a badania nad stanem i strukturą ludności Polski w drugiej połowie XVI wieku

61%

Guzowski P.

Studia Geohistorica

|

2022

|

issue 10

189-199

EN

The article aims to trace the evolution of the concept of the Historical Atlas of Poland and, in particular, the role of estimates of the size and structure of the population in the second half of the sixteenth century on maps and in comments in the subsequent volumes of the series. Basing the study of settlements on tax registers provided an opportunity for demographic reconstructions, which were made for two regions of Poland: the Płock Voivodeship and Royal Prussia. The model of working on the atlases was changed in 1964, and minimised the importance of historical demography, limiting its role to grouping settlements according to their size.

PL

Celem artykułu jest prześledzenie ewolucji koncepcji Atlasu historycznego Polski, a w szczególności roli szacunków liczby i struktury populacji w drugiej połowie XVI w. na mapach i w komentarzach w kolejnych tomach serii. Oparcie badań nad osadnictwem na rejestrach podatkowych dało szansę na rekonstrukcje demograficzne, które zostały wykonane dla dwóch regionów Polski: województwa płockiego i Prus Królewskich. Zmieniony w 1964 r. model prac nad atlasami zminimalizował znaczenie demografii historycznej, ograniczając jej rolę do pogrupowania osad według ich wielkości.

8

Population of Wieliczka in 1788 – Household Size and Structure*

51%

Pieczara J.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2019

|

vol. 41

81-122

PL

Artykuł ma na celu określenie głównych parametrów demograficznych dla mieszkańców Wieliczki w XVIII wieku oraz zestawienie otrzymanych wyników z rezultatami badań europejskich naukowców. Analiza została przeprowadzona na podstawie bazy danych utworzonej w na podstawie spisu ludności parafii św. Klemensa oraz wielickich ksiąg metrykalnych. Główne metody zastosowane w badaniu to typologia rodzinnych gospodarstw domowych Petera Lasletta i analiza średniego wieku w momencie rozpoczęcia pierwszego małżeństwa dla mężczyzn i kobiet, którzy wchodzili w sakramentalny związek do 50 roku życia (SMAM). Ludność mieszkająca w Wieliczce w 1788 roku była społeczeństwem młodym, rozwijającym się, reprezentującym typ progresywny zgodnie z klasyfikacją Gustava Sundbärga. Średnia liczba mieszkańców gospodarstwa domowego wynosiła 4,7 osób. W mieście górniczym dominowały rodziny nuklearne, na czele których stał mężczyzna. Interesująca pozostaje kwestia niewielkiej liczby jednoosobowych gospodarstw domowych. Porównując Wieliczkę z dużymi miastami, takimi jak Kraków i Warszawa, zauważono, że górnicze miasto zamieszkiwał większy odsetek dzieci i młodzieży. Przedstawiono także różnice wiekowe między grupami kawalerów i panien, wynikające z analizy wskaźników i zastosowania analizy SMAM. Ostatecznie, otrzymane rezultaty dla górniczego miasta zostały porównane z wynikami dla innych regionów i krajów europejskich, co pozwoliło postawić tezę, że Wieliczka reprezentuje przejściowy europejski model małżeństwa.

EN

The article aimed to determine the main demographic parameters for the inhabitants of Wieliczka, a mining town, in the 18th century, and to compare the results obtained with the results of studies by European researchers. The analysis was carried out via a database created on the basis of a census in the parish of St. Clemens, and Wieliczka birth, marriage and death certificates. The main methods used in the study were Peter Laslett’s typology of family households and Cezary Kuklo’s modification of it, and the Singulate Mean Age At Marriage (SMAM). The population living in Wieliczka in 1788 was a young, growing society of the progressive type according to Gustav Sundbärg’s classification. The average number of people living in a household was 4.7. Nuclear families run by a male head dominated in Wieliczka. The issue of a small number of single-person households is interesting. In comparison with other cities, it was noticed that a larger percentage of children and young people lived in Wieliczka than in large national cities, i.e., Krakow and Warsaw. Also given are the age differences between bachelors and spinsters resulting from an analysis of metrics and the SMAM study. Finally, the results for Wieliczka were compared with the results from European countries, which led to the conclusions that the European marriage model is too radical to capture specific local demographics in Europe.

9

The Process of Demographic Transition in Lands of the Former Polish-Lithuanian Commonwealth and Other Areas with Polish-Speaking Populations, 1865–1912

51%

Pociecha J.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2020

|

vol. 42

123-146

PL

Celem pracy jest prześledzenie procesu przejścia demograficznego na ziemiach byłego państwa polsko-litewskiego, poszerzonych o obszary zamieszkane głównie przez ludność polskojęzyczną, tj. Górny Śląsk i Śląsk Cieszyński oraz Mazury Południowe. Zakres czasowy pracy obejmuje lata 1865–1912. Przeanalizowano zmiany podstawowych wskaźników ruchu naturalnego ludności, czyli: surowego wskaźnika zgonów (natężenie zgonów na tys. ludności), surowego wskaźnika urodzeń oraz surowego wskaźnika zawierania małżeństw. Źródłem danych jest praca Adama Krzyżanowskiego i Kazimierza Kumanieckiego Statystyka Polski, będąca w istocie pierwszym rocznikiem statystycznym ziem polskich. Analizę przeprowadzono ściśle według wymogów teorii przejścia demograficznego. Analizę porównawczą sytuacji demograficznej na ziemiach polskich w przededniu wybuchu I wojny światowej przeprowadzono przy zastosowaniu taksonomicznej metody Warda oraz metody k-średnich. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują, że proces przejścia demograficznego na ziemiach polskich przebiegał w sposób zróżnicowany i był uwarunkowany rozwojem gospodarczym oraz położeniem geograficznym tych ziem.

EN

The aim of the research is to trace the process of demographic transition in the area of the former Polish-Lithuanian Commonwealth, enlarged by areas with a predominantly Polish-speaking population, Upper Silesia and Cieszyn Silesia, as well as Southern Masuria. The time frame of the work covers the years 1865–1912. changes in the basic indicators of the vital statistics of the population were analyzed: the crude death rate (death rate per 1,000 population), the crude birth rate and the crude marriage rate. The source of the data is the work of Adam Krzyżanowski and Kazimierz Kumaniecki, Statystyka Polski [Statistics of Poland], which was in fact the first statistical yearbook of the former Polish-Lithuanian Commonwealth and other predominantly Polish-speaking areas. The analysis was carried out strictly according to the requirements of the demographic transition theory. A comparative analysis of the demographic situation in these lands on the eve of the outbreak of World War I was carried out using Ward’s taxonomic method and the k-means method. The results of the analysis indicate that the process of demographic transition in these lands was varied and was conditioned by their economic development and geographical location.

10

Parish Registers in the Archival Fonds of the State Archives in Szczecin

51%

Gaziński R.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2020

|

vol. 42

177-197

PL

W artykule wskazano na wartość, jaką dla badań demograficznych przedstawiają ewangelickie księgi metrykalne przechowywane w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Zaprezentowano również strukturę wewnętrzną pomorskich i nowomarchijskich ksiąg metrykalnych z ukazaniem zmian zachodzących w zawartych w nich zapisach na przestrzeni ponad 350 lat (od końca XVI do połowy XX w.). Materiał ma również zachęcić potencjalnych naukowców do wykorzystywania opisanych źródeł w pracy badawczej.

EN

The article aims to show the value that Protestant parish registers kept in the State Archives in Szczecin have for demographic research. The paper will also examine the internal structure of the Pomeranian and New Marchian parish registers, showing the changes that took place in the records over a period of more than 350 years (from the end of the 16th century to the mid-20th century). The material is also intended to encourage academics to use the sources in their research work.

11

Will Anthropology Redeem the Demography?

51%

Szołtysek M.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2005

|

vol. 35

12

Stan badań nad demografią Lubelszczyzny w XVI-XIX wieku

51%

Rachwał P.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 2: Historia

89-112

PL

Praca stanowi próbę podsumowania dotychczasowego dorobku badań nad procesami demograficznymi na Lubelszczyźnie w epoce przedstatystycznej, tj. do końca XIX w. Pierwszy spis powszechny odbył się na tym terenie dopiero w 1897 r. Omówiono najpierw prace XIX-wiecznych autorów. Miały one charakter syntetyczny, swoim zasięgiem objęły granice całego Królestwa Polskiego. Stopień ich uszczegółowienia pozwala jednak czasem na analizę wybranych problemów na szczeblu miejscowości, powiatów lub województw. Wzrost zainteresowania problematyką demograficzną nastąpił po II wojnie światowej, co przełożyło się na publikacje autorów skupionych w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Szczególnie cenne okazały się badania prowadzone przez Z. Sułowskiego i J. Gawrysiakową. Podsumowując artykuł, autor podkreślił, iż istnieje pilna potrzeba zintensyfikowania badań nad przeszłością demograficzną Lubelszczyzny.

EN

The work is an attempt to summarize achievements to date research on the demographic processes in the Lublin region in the pre-statistical era, i.e. by the end of the 19th century. The first census took place in the area in 1897. First, the publications of the 19th century authors were discussed. They were of synthetic nature and encompassed the entire borders of the Polish Kingdom. The granularity of the information, however, allows to consider some problems at the level of the village, district or province. The increased interest in the problems of demography occurred after World War II, which resulted in publications of the authors gathered at the Catholic University of Lublin. The research by Zygmunt Sułowski and Janina Gawrysiakowa proved to be particularly valuable. To summarize the article, the author points out that there is an urgent need to intensify the research on the demographic past of the Lublin region.

13

Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi z 1827 r. Znane źródło w nowej postaci

51%

Narojczyk K.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2021

|

vol. 43

29-59

EN

A vast, two-volume list of all the towns and villages of the Kingdom of Poland was published in 1827, with the number of houses and residents, and the type of ownership specified in it. It was the only official publication issued by the then central statistical body of the state – The Statistical Office of the Government Commission for the Internal Affairs and Police. Due to the alphabetical order of the entries, with the absence of any territorial grouping or partial summaries, this potentially valuable source for historical and demographic studies has been of only marginal use to historians. An attempt was made at its digitisation and at entering the data into the database system in 2020. This paper presents the historical background of creating this list and uses selected examples to present new, previously unavailable data exploration and analysis opportunities that are offered by an electronic form.

PL

W roku 1827 ukazał się obszerny, dwutomowy spis wszystkich miejscowości Królestwa Polskiego z wyszczególnieniem odnotowanej w nich liczby domów i mieszkańców oraz typem własności. Było to jedyne oficjalne wydawnictwo opublikowane przez ówczesny centralny organ statystyczny państwa – Biuro Statystyczne Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Zastosowanie alfabetycznej kolejności wpisów, przy braku jakiegokolwiek grupowania terytorialnego i podsumowań cząstkowych sprawiło, że to potencjalnie wartościowe źródło do badań historyczno-demograficznych było wykorzystywane dotychczas przez historyków marginalnie. W roku 2020 podjęto prace nad jego digitalizacją i wprowadzeniem danych do systemu bazodanowego. W artykule naświetlono historyczne okoliczności powstania tego wykazu oraz zasygnalizowano, na wybranych przykładach, nowe, niedostępne dotychczas możliwości krytyki i eksploracji danych, jakie stwarza ich postać elektroniczna.

14

The Issue of Infant Mortality in Polish Historical Research

41%

Dziuba D.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2020

|

vol. 42

9-35

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki umieralności niemowląt w polskich badaniach historycznych oraz scharakteryzowanie ważniejszych prac skupiających się na powyższym zagadnieniu. Autor poddaje analizie około siedemdziesiąt pozycji naukowych, aby odpowiedzieć na zasadnicze pytanie, w jakim zakresie poruszana jest w nich tematyka dotycząca zgonów dzieci, które nie ukończyły pierwszego roku życia. Z przeprowadzonych badań wynika, że w poszczególnych grupach prac badawczych umieralność niemowląt jest najczęściej przedstawiana w sposób ogólny oraz schematyczny. Kilkanaście prac przedstawia rzeczony problem w pobocznym nurcie zainteresowania badawczego, a tylko kilka polskich publikacji traktuje umieralność najmłodszych dzieci jako główny nurt badania i omawia zagadnienie wieloaspektowo i w szerszym kontekście.

EN

The article presents infant mortality in Polish historical research and points towards more important works focusing on the above issue. The author analyses approximately seventy academic works in order to answer the fundamental question as to what extent they deal with the issue of deaths in children under the age of one. The research shows that, in particular groups of research papers, infant mortality is most often presented in a general and formulaic manner. A dozen or so papers present this problem as a side issue in their research and only a few Polish studies have infant mortality as their main issue and discuss it in a multi-faceted and broader context.

15

O historii społecznej z perspektywy demografa historycznego słów parę

41%

Kuklo C.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2019

|

vol. 49

16

Przyziemne potrzeby w badaniach społeczno-gospodarczych dawnej Polski

41%

Guzowski P.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2019

|

vol. 49

17

Struktura demograficzna ludności wyznania rzymskokatolickiego powiatu proszowickiego w końcu XVIII wieku

41%

Kaźmierczyk E.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2017

|

vol. 39

117-139

PL

Podstawą źródłową artykułu są Spisy Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej, które są dobrym źródłem do analizy struktury demograficznej ludności pod koniec XVIII wieku, szczególnie w przypadku większych terytoriów takich jak powiat. W pracy skupiono się głównie na różnicach występujących miedzy miastem a obszarami wiejskimi w powiecie proszowickim województwa krakowskiego. Populacja powiatu proszowickiego była młoda, choć średni wiek był nieznacznie wyższy dla ludności miejskiej. W miastach mieszkało więcej kobiet, ale nie była to przewaga znacząca. Większość ludności w ciągu swojego życia zawierała przynajmniej jeden związek małżeński, przy czym występowały różnice w przebiegu cyklu życia kobiet i mężczyzn. Wiele kobiet wraz z wiekiem wdowiało i nie zawierało ponownych związków. Natomiast analiza zróżnicowania populacji z uwzględnieniem płci, wieku i stanu cywilnego wskazuje, że struktury demograficzne ludności miejskiej i wiejskiej nie były znacząco odmienne, podobnie jak nie odbiegały od innych dotychczas zbadanych populacji z obszarów dawnej Rzeczypospolitej (Kujawy, ziemia wieluńska).

EN

The source basis for the article are the censuses of the Civil-Military Order Commission, which generally are a good source to any analysis of demographic structure at the end of the 18th century, especially in the case of bigger regions such as counties. In the article the main attention is paid to the differences between the town and the rural surroundings in the Proszowice County of the Cracow Voivodeship. The population of the Proszowice County was young, although the average age of urban population was a little higher. Women outnumbered men in towns but insignificantly. The majority of the population contracted at least one marriage, but the cycles of men and woman lives were different. Many widows did not contract new marriages. An analysis of the population diversity according to their sex, age and marital status has proved that the demographic structures of rural and urban populations were not significantly different, and neither were they different from other populations so far analysed that lived within the borders of the Polish-Lithuanian Commonwealth (Kujawy, Wieluń Land).

18

The proto-industrial family and the perspectives of its demographic research in the 18th and the first half of the 19th century (an example of the village Stružinec in north-eastern Bohemia)

41%

Nekvapil Jirásková Š.

Historia Slavorum Occidentis

|

2022

|

issue 1 (32)

137-161

EN

Proto-industrialization is an interesting phenomenon that has been discussed for more than half a century. The most disputed part of this theory is the demographic aspects. The submitted article focuses on research opportunities of the proto-industrial family in the 18th and 19th centuries; the research focuses on Stružinec u Lomnice nad Popelkou, a village in north-eastern Bohemia. Only a comprehensive study of demographic indicators makes it possible to establish the basic differences between the family in proto-industrial and agriculture-based areas.

19

Family Structures and Population of Craftsman Households in Cossack Ukraine in the Second Half of the 18th Century

36%

Kovalenko O.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2018

|

vol. 40

63-82

PL

Celem artykułu było ukazanie cech demograficznych rodzin rzemieślników cechowych i ich gospodarstw domowych w Hetmanacie Kozackim (kozackie terytorium autonomiczne położone na lewym brzegu Dniepru) w drugiej połowie XVIII wieku na przykładzie miast Poltava, Pereiaslav i Nizhyn. Przeanalizowano wskaźniki i wielkość populacji rzemieślników i ich rodzin, typy rodzinne i strukturę gospodarstw domowych na podstawie Generalnego Opisu Lewobrzeżnej Ukrainy z lat 1765–1766 („Spis ludności Rumiancewa”). W tym celu uwzględniono czynnik specjalizacji rzemieślniczej – obliczenia przeprowadzono osobno dla najbardziej rozpowszechnionych rzemiosł występujących we wszystkich miastach: tkactwa, kowalstwa, szewstwa i rzeźnictwa. Ustalono, że rzemieślnicy osiedli w miastach Hetmanatu byli rozproszeni, a rzemieślnicy cechowi zamieszkiwali we własnych domach z podwórzem i innymi przyległymi zabudowaniami o charakterze mieszkalnym lub gospodarczym („dvor”) (99,2–81,3%). Tego rodzaju gospodarstwa domowe funkcjonowały w prostej strukturze zabudowy, która obejmowała jeden dom (50,2%) lub dom ze spiżarnią (16,1%). Oznacza to, że rzemieślnicy nie mieli specjalnego miejsca na warsztaty, z wyjątkiem kuźni zlokalizowanych poza gospodarstwami domowymi. Na podstawie wskaźników demograficznych można stwierdzić, że ludność rzemieślnicza miast Hetmanatu wpasowywała się w model zachodnioeuropejski, jako że wiodąca pozycja należała do rodziny nuklearnej (68,7%). Rodzina złożona zajmowała drugie miejsce – 13,6%, a rodzina rozszerzona plasowała się na trzecim – 11,7%. Przeciętnie gospodarstwo domowe rzemieślnicze liczyło sobie 5,8 osoby, a obsada rodzin – 4,5 osoby. Wielkość ta była mniejsza w porównaniu z kozackimi i chłopskimi („pospolyti”) gospodarstwami domowymi w miastach Hetmanatu. Pracownicy, uczniowie, czeladnicy, krewni i inne osoby mogły również mieszkać w gospodarstwie domowym ze swoją rodziną. Mistrzowie przyuczali od jednego do czterech uczniów jednocześnie. Wielkość gospodarstw domowych rzemieślników różnych zawodów pokazuje, że pomimo różnorodności regionalnej domostwa („dvory”) rzeźników nie były silnie obsadzone, a domostwa tkaczy i szewców były najbardziej zagęszczone pod względem obsady osobowej.

EN

The aim of the article is to observe the demographical characteristics of the Cossack Hetmanate (an autonomous Cossack territory situated on the Left Bank of the Dnieper River), guild craftsman families and households in the second half of the 18th century in the cities of Poltava, Pereiaslav and Nizhyn. The index and size of the craftsman household population, and their family densities are analyzed, their family types and household development structure are defined on the basis of the General Description of the Leftbank Ukraine of 1765–1766 (“Rumyantsev Census”). Craft specialization was considered for this purpose – calculations were made separately for the most widespread crafts, given in all cities: weaving, blacksmithing, tailoring, shoemaking and butchering. It was determined that artisans settling in the Hetmanate cities were of a dispersive character, with guild craftsmen living in their own yards (99.2–81.3%). These households had simple residential accommodation, which included one house (50.2%) or a house with a pantry (16.1%). This means that artisans did not have a special space for workshops, excluding smithies located outside households. According to the demographic indexes, the craftsman population of Hetmanate cities fits the western European model, as the leading position belonged to the nuclear family (68.7%). Multifocal family occupies second place with 13.6% and the extended family occupies third place with 11.7%. On average, the population of the craftsman households was 5.8 people, with the density of their families 4.5 persons. This size was smaller than the Cossack and peasant (“pospolyti”) household size in the Hetmanate cities. Workers, apprentices, journeymen, relatives or other persons could also live in a household with a family. Master craftsmen taught from one to four apprentices simultaneously. Household size for artisans of different professions shows that, despite the regional diversity, butchers’ yards were sparsely populated, and the yards of weavers and shoemakers were the most crowded.

20

Życie towarzyskie dziewiętnastowiecznej wiejskiej parafii. Analiza sieci społecznych

36%

Dul A.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2017

|

vol. 39

167-208

PL

Artykuł prezentuje szczegółowy obraz relacji społecznych między mieszkańcami wiejskiej parafii Iwanowice na przestrzeni piętnastu lat (1811–1825). W badanej społeczności, choć w przeważającej mierze rolniczej, odnaleźć można przedstawicieli zaskakująco wielu grup zawodowych, w tym licznych rzemieślników oraz różnego szczebla zarządców i urzędników. Zastosowanie metod analizy sieciowej pozwala na odtworzenie złożonej struktury powiązań towarzyskich na podstawie zespołu danych pochodzących z metryk ślubnych. Okazuje się, że przynależność do wspólnej kategorii zawodowej nie jest czynnikiem decydującym o kształcie całości sieci społecznej, choć przedstawiciele niektórych profesji – żołnierze oraz ekonomowie – wyraźnie preferowali własne środowisko. Analogiczne zjawisko można zaobserwować w przypadku społeczności żydowskiej. Piśmienność nie wydaje się stanowić samodzielnego kryterium doboru relacji; funkcjonuje ona w ścisłym powiązaniu z innymi czynnikami, jak określony status społeczny. O dużym znaczeniu centralnej miejscowości parafii jako lokalnego ośrodka życia towarzyskiego świadczy silna sieć powiązań Iwanowic z otaczającymi je wsiami, a także fakt, iż to właśnie stamtąd wywodziła się swoista elita towarzyska badanej społeczności.

EN

The paper presents a detailed view of social relations within a rural parish of Iwanowice over the course of fifteen years spanning from 1811 to 1825. The parish population, although mainly agricultural, consisted of a notable portion of various craftsmen as well as some managerial and clerical workers. Application of network analysis techniques to researching a data set of marriage certificates uncovers a complex and diversified order of social relations within the community. While occupational status does not appear to be the factor shaping the relations as a whole, members of two occupational groups: soldiers and farm administrators seem to form distinctive cliques. Clustering tendency is also prominent within the Jewish population. Literacy does not act as a socially dividing factor on its own, but only when combined with a certain social status. Strong ties between the central village of Iwanowice and its surrounding neighbours, together with the fact that the top five most prominent actors of the network all came from Iwanowice, reveal the significance of the parish largest village as a centre of social life of the community.

Refine search results

Ludność dekanatu uniejowskiego według wizytacji generalnej z 1791 r

Egon Vielrose (1907–1984) – Demographer, Statistician, Econometrician

Regionalny poradnik genealogiczny – stan zachowania ksiąg metrykalnych parafii rzymskokatolickich w gminie Uniejów

Najstarsi mieszkańcy parafii Opole (Lubelskie) w końcu XVIII w. i ich rodziny. Próba weryfikacji wieku podanego w metrykach pochówków

Regionalny poradnik genealogiczny – treść oraz przydatność do badań metryk i akt stanu cywilnego parafii rzymskokatolickich w gminie Uniejów

Małżeństwa mieszkańców katolickiej parafii Mosty koło Jabłonkowa w „długim wieku XIX”

Atlas historyczny Polski a badania nad stanem i strukturą ludności Polski w drugiej połowie XVI wieku

Population of Wieliczka in 1788 – Household Size and Structure*

The Process of Demographic Transition in Lands of the Former Polish-Lithuanian Commonwealth and Other Areas with Polish-Speaking Populations, 1865–1912

Parish Registers in the Archival Fonds of the State Archives in Szczecin

Will Anthropology Redeem the Demography?

Stan badań nad demografią Lubelszczyzny w XVI-XIX wieku

Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi z 1827 r. Znane źródło w nowej postaci

The Issue of Infant Mortality in Polish Historical Research

O historii społecznej z perspektywy demografa historycznego słów parę

Przyziemne potrzeby w badaniach społeczno-gospodarczych dawnej Polski

Struktura demograficzna ludności wyznania rzymskokatolickiego powiatu proszowickiego w końcu XVIII wieku

The proto-industrial family and the perspectives of its demographic research in the 18th and the first half of the 19th century (an example of the village Stružinec in north-eastern Bohemia)

Family Structures and Population of Craftsman Households in Cossack Ukraine in the Second Half of the 18th Century

Życie towarzyskie dziewiętnastowiecznej wiejskiej parafii. Analiza sieci społecznych