Search results

1

Jeńcy wojenni, uchodźcy, zakładnicy i deportowani z Galicji w latach I wojny światowej na terenie Imperium Rosyjskiego

100%

Pająk J. Z.

Dzieje Najnowsze

|

2020

|

vol. 52

|

issue 3

21-52

EN

The Great War of 1914–18 that embroiled all Europe had a particular impact on the people inhabiting its central and eastern parts. One of the most important issues at that time was the problem of war migrations that in this area affected several millions of people. The presented text brings up the little known question of the war experience of the inhabitants of Galicia who most of that period lived as refugees or prisoners of war in the territory of the Russian Empire.

PL

Wielka Wojna 1914–1918 tocząca się na terenie całej Europy w szczególny sposób doświadczyła mieszkańców jej środkowej i wschodniej części. Jedną z najważniejszych kwestii stanowił w tym czasie problem migracji wojennych, który na tym obszarze objął kilkanaście milionów ludzi. Przedstawiany tekst podejmuje mało znaną kwestię doświadczenia wojennego tych mieszkańców Galicji, którzy większość tego okresu przeżyli jako uchodźcy bądź jeńcy wojenni na terenach Imperium Rosyjskiego.

2

Dominikanin Kandyd Zielonko i jego życie pod policyjnym nadzorem w Orenburgu w wieku XIX

100%

Niebelski E.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2018

|

vol. 129

211-223

PL

Artykuł opisuje losy dominikanina Kandyda Zielonko z Litwy, zesłanego do Orenburga na granicy Europy i Azji, tam pracującego dla wspólnoty katolickiej (głównie takich jak on zesłańców), budowniczego kościoła i założyciela parafii, proboszcza, społecznika, współtwórcę miejscowego Muzeum Krajoznawczego, jednej z najbardziej pozytywnych i barwnych postaci Kościoła katolickiego w Rosji w XIX wieku. Zielonko to szlachcic, po 1815 r. zakonnik dominikanin, w 1833 r. zesłany za sprawy polityczne do Orenburga pod nadzór polityczny. Stał się tam postacią znaną, cenioną także przez tamtejszych gubernatorów, w 1839 r. został mianowany kapelanem tamtejszych wojsk, w latach 1844-1847 wybudował w Orenburgu kościół, następnie został proboszczem – w 1850 r. miał pod swoją opieką około 1700 katolików. W mieście i okolicy jedna z najbardziej znanych i szanowanych osobistości: założyciel towarzystwa nad ubogimi, szkółki rzemiosł dla dziewcząt, kierował pewien czas miejscowym muzeum i powiększył jego zbiory. Zmarł w listopadzie 1860 r. i został pochowany przy zbudowanym przez siebie kościele. Pamięć o nim w Orenburgu trwa do dziś.

EN

The paper describes the fate of a Dominican friar Kandyd Zielonko from Lithuania who was deported to Orenburg at the border of Europe and Asia and worked there for the catholic community (most of its members being deportees), built a church, founded a parish, served as a parson, social worker. He was a cofounder of local ethnographic museum and one of the most colorful personalities of the Catholic Church in XIX century Russia. Zielonko was a nobleman, since 1815 a Dominican. In 1833 he was deported to Orenburg on political grounds and put under political surveillance. He became famous, well-known also by local governors. In 1839 Zielonko was nominated a chaplain of the army stationing there. In the years 1844-1847 he was building a church in Orenburg and went on to become a parson in 1850. He was serving to around 1700 Catholics. Zielonko was one of the most respected figures in this town and its vicinities. He founded a society for the care of the poor, schools of crafts for girls. The Dominican also run a local museum and extended its collection. He dies in November 1860 and was buried near the church he had built. His memory is still alive in Orenburg.

3

Święty wieczór w obrzędowości dorocznej Ukraińców Bojkowszczyzny: tradycja ludowa i pamięć przesiedleńców

100%

Kolomyichuk O.

Literatura Ludowa

|

2019

|

vol. 63

|

issue 4-5

53-72

PL

W artykule dokonano analizy tradycyjnych obrzędów i zwyczajów, które dotyczą obchodów Świętego Wieczoru (6 stycznia według nowego stylu) na Bojkowszczyznie – w regionie historyczno-etnograficznym na terenie współczesnej Ukrainy. Świąteczno-obrzędowa uroczystość została przedstawiona według tradycji ludowej obchodów Świętego Wieczoru, czyli dotyczy okresu końca ХІХ – lat 30. ХХ wieku. Opisane działania obrzędowe i rytualne cechuje symbolika dobrego początku; miały one na celu zachować i powiększyć własne gospodarstwo: rytualne milczenie podczas karmienia kur, żywienie bydła daniami obrzędowymi z dotrzymaniem pewnego scenariusza rytualnego i in. Konieczną częścią Świętego Wieczoru na Bojkowszczyznie były motywy zaduszkowe, które przejawiały się w zaproszeniu zmarłych do rodzinnej Świętej Wieczerzy, zostawaniu potraw obrzędowych po jej zakończeniu, semantyką tekstu-obrzędu dopełnianego pomiedzy członkami rodziny, zapychaniu łyżki w rytualny snop. W takich czynnościach magiczno-rytualnych Świętej Wieczerzy jak dzielenie się chlebem, obwiązywanie nóżek stołu łańncuchem, zaprosiny do rodzinnego stołu dusz zmarłych krewnych, dzikich zwierząt czy aniołów, znaleziono symbolikę communitas. Opisywane obrzędy tradycyjne i działania magiczne, funkcjonujące wśród mieszkańców ukraińskiej części Bojkowszczyzny, często porównywnuję z wypowiedziami przesiedlonych Ukraińców – mieszkańców województw zachodnich i północnych współczesnej Polski, którzy jeszcze przed 1947 r. zasiedlali górskie stoki Bieszczad Zachodnich.

EN

The article presents traditional rites and customs connected with the celebration of Christmas Eve (on 6th January) in Boikivschyna, the historical-ethnographic region of modern Ukraine. The festive and ritual ceremony discussed herein adheres to the folk tradition of the celebration of Christmas Eve from the end of the 19thcentury until the 1930’s. The described ritual acts are marked by the symbolism of a “good beginning”: ritual silence during feeding chickens, feeding cattle with ritual food, and keeping some ritual scenarios that were intended to preserve and increase the farmstead. Commemorative motifs were a required part of Christmas Eve in Boikivschyna and manifested themselves in the invitation of the dead relatives to the family’s Holy Supper, in leaving ritual food after the finished supper, in the semantics of the text-rite performed by family members, and in sticking the spoon into a ritual sheaf. Such magical and ritual acts of Christmas Eve as dividing bread; strapping the table legs with a chain; and inviting the souls of dead relatives, wild animals or angels to family supper, have been found to contain symbols related to communitas. The traditional rites and magical acts practised among the inhabitants of Boikivschyna in Ukraine (described in the article) are also compared with memories of deported Ukrainians, inhabitants of western and northern voivodeships of modern Poland who lived in the Bieszczady Mountains before 1947.

4

„Ich komme aus Polen“. Migranten-Literatur als coming out. Emilia Smechowskis Wir Strebermigranten vor dem Hintergrund der Prosa anderer polnischer Migranten in Deutschland

75%

Helbig-Mischewski B.

Transfer. Reception studies

|

2019

|

vol. 4

123-135

PL

Celem artykułu jest prezentacja autobiograficznej książki rozliczeniowej Emilii Smechowski Wir Strebermigranten w kontekście twórczości tzw. pierwszego i drugiego pokolenia pisarzy i pisarek polskich w Niemczech (urodzonych w latach sześćdziesiątych, którzy przyjechali do Niemiec z własnej woli, i urodzonych w latach osiemdziesiątych, których zabrali ze sobą rodzice). Interpretacji podlega droga rozwoju bohaterki-narratorki prowadząca od długoletniej i wyobcowującej „nadidentyfikacji” z Niemcami i wymuszonej, zakłamanej asymilacji aż po integrację porzuconej polskiej tożsamości. W artykule wskazano także na podobieństwa opowieści Smechowski z książkami Aleksandry Tobor i Artura Soboczynskiego i na zastosowany przez autorkę koncept „zbawienia przez prawdę” oraz elementy narracji terapeutycznej.

EN

The aim of the article is a presentation of an autobiographical account by Emilia Smechowski entitled Wir Strebermigranten in the context of the literary output of ’the first‘ and ’the second’ generation of Polish writers in Germany (born in the sixties, who willingly came to Germany and those born in the eighties who came with their parents). It is an interpretation of the path of development of the heroine-narrator from long-standing and isolating ’over-identification‘ with the Germans, forced and falsified assimilation, towards integration of the abandoned Polish identity. The article also points to similarities between Smechowski's story and Aleksandra Tobor's and Artur Soboczynski's books and refers to the concept of ’salvation by the truth‘ used by the author and also elements of therapeutic narrative.

DE

Ziel des Beitrags ist es, das autobiographische Abrechnungsbuch von Emilia Smechowski Wir Strebermigranten im Kontext des literarischen Schaffens der „ersten“ (der ungefähr in den Sechzigern Geborenen und allein Ausgereisten) und der „zweiten“ (der ungefähr in den Achtzigern Geborenen und von den Eltern „Mitgenommenen“) Migrantengeneration der polnischen Autorinnen und Autoren in Deutschland darzustellen. Analysiert wird der Weg der Protagonistin von einer jahrelangen, entfremdenden Überidentifikation mit Deutschen und einer erzwungenen, verlogenen Assimilation hin zur Integration ihrer alten, polnischen Identität. Es werden Parallelen zu den Werken von Alexandra Tobor und Adam Soboczynski herausgearbeitet und das Hauptkonzept der „Erlösung durch die Wahrheit“ sowie die Anwendung der therapeutischen Narration besprochen.

Refine search results

1 Dzieje Najnowsze

1 Literatura Ludowa

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Transfer. Reception studies

1 Helbig-Mischewski B.

1 Kolomyichuk O.

1 Niebelski E.

1 Pająk J. Z.

1 2020

2 2019

1 2018

Jeńcy wojenni, uchodźcy, zakładnicy i deportowani z Galicji w latach I wojny światowej na terenie Imperium Rosyjskiego

Dominikanin Kandyd Zielonko i jego życie pod policyjnym nadzorem w Orenburgu w wieku XIX

Święty wieczór w obrzędowości dorocznej Ukraińców Bojkowszczyzny: tradycja ludowa i pamięć przesiedleńców

„Ich komme aus Polen“. Migranten-Literatur als coming out. Emilia Smechowskis Wir Strebermigranten vor dem Hintergrund der Prosa anderer polnischer Migranten in Deutschland