Search results

1

Marta Kowalczyk, Święta parafianka kościoła Mariackiego – Błogosławiona Dorota z Mątów, Bernardinum: Pelpin 2023, ss. 56

100%

Karczewski M.

Studia Elbląskie

|

2023

|

vol. 24

467-468

2

Marian Dygo, Mulier fortis. Studia nad „Prologiem” w „Vita Dorotheae Montoviensis” Jana z Kwidzyna, Wydawnictwo DiG: Warszawa 2023, ss. 284

100%

Karczewski M.

Studia Elbląskie

|

2023

|

vol. 24

465-466

3

Jedność Kościoła w „Expositio Symboli Apostolorum” Jana z Kwidzyna

100%

Karczewski M.

Studia Elbląskie

|

2022

|

vol. 23

173-186

EN

The second half of the 14th century was a time of debates and postulates for the renewal of the Catholic Church. n this historical context, the main theological work of Johannes Marienwerder’s (1343 – 1417), "Expositio Symboli Apostolorum", was written. John of Kwidzyn is considered an outstanding representative of theologians associated with the University of Prague. The article deals with the unity of the Church according to Expositio. Johannes Marienwerder points out that the unity of the Church results from its relationship with Christ, from the sacrament of baptism and from Christian love. Moreover, the sacrament of theEucharist and the sacrament of Penance are closely related to the unity of the Church. Heretics and schismatics work against unity. There is no salvation outside the Church. Believers are called to stay in union with Christ, head of the Church, and to deepen this relationship.

PL

Druga połowa XIV w. to czas debat i postulatów odnowy Kościoła katolickiego. W tym kontekście historycznym powstało główne dzieło teologiczne Jana z Kwidzyna (1343 – 1417) "Expositio Symboli Apostolorum". Jan z Kwidzyna jest uważany za wybitnego przedstawiciela środowiska teologicznego związanego z uniwersytetem praskim. W artykule podjęto temat jedności Kościoła według "Expositio". Według Jana z Kwidzyna jedność Kościoła wynika z jego związku z Chrystusem, z sakramentu chrztu oraz miłości chrześcijańskiej. Ponadto z jednością Kościoła wiążą się ściśle Sakrament Eucharystii i Sakrament Pokuty. Przeciwko jedności działają heretycy i schizmatycy. Poza Kościołem nie ma zbawienia. Wierzący są wezwani do trwania w jedności z Chrystusem, Głową Kościoła i pogłębiania tej relacji.

4

'Epulemur in azimis' from the manuscript D-TRs 322/1994: An attempted reconstruction in the form of a circular canon

100%

Lubieniecki R.

Muzyka

|

2019

|

vol. 64

|

issue 3

91-98

PL

Jedną z form popularnej polifonii, charakterystycznej dla okresu późnego średniowiecza w regionie Europy Środkowej, jest kanon kołowy, w piętnastowiecznych traktatach teoretycznych występujący pod nazwą rotulum. Kanon ten zapisywany był zazwyczaj w formie pojedynczej linii melodycznej, podzielonej, w zależności od liczby głosów, na trzy lub cztery równej długości odcinki za pomocą symboli (signa congruentiae), wyznaczających zarazem wejścia kolejnych głosów. Powtarzanie materiału muzycznego „w nieskończoność” sugeruje notacja początku melodii wraz z incipitem tekstowym na końcu utworu. Powyższe cechy odnaleźć można w notacji kompozycji Epulemur in azimis z rękopisu przechowywanego obecnie w Bibliotece Miejskiej w Trewirze pod sygnaturą 322/1994, wykazującego wiele związków z regionem Europy Środkowej. Przy odczytaniu signa congruentiae jako symboli oznaczających wejścia kolejnych głosów okazuje się, że liczne niejednoznaczności w zapisie materiału muzycznego uniemożliwiają skoordynowanie głosów zgodnie z zasadami kontrapunktu. Dlatego też we wcześniejszych edycjach (autorstwa Rudolfa Ewerharta i Christopha Burmestera) utwór transkrybowano w postaci jednogłosowej. Hipotezę o możliwości wystąpienia kanonu w tym utworze po raz pierwszy wysunął Paweł Gancarczyk. Niniejszy artykuł stanowi próbę rekonstrukcji ewentualnej polifonicznej formy Epulemur in azimis. Jej przeprowadzenie wiązało się z przyjęciem konkretnych założeń dotyczących menzuracji oraz wprowadzeniem wielu innych modyfikacji (takich jak przedłużenie niektórych wartości rytmicznych, czy powtórzenie słów). Kluczowym dla niniejszej propozycji okazało się odniesienie do innego rotulum, zachowanego w rękopisie PL-GD 2153a – Ex trinitatis culmine.

EN

One of the forms of late-medieval popular polyphony in Central Europe was the circular canon, which in fifteenth-century theoretical treatises was termeda rotulum. A composition entitled 'Epulemur in azimis’ (fol. 210r) exhibits all the notational peculiarities of a rotulum, but was not interpreted as such because of many ambiguities in the writing of the melodic material. These ambiguities make it almost impossible to correctly coordinate the voices according to the rules of counterpoint. The possibility of a canon occurring in this piece was first hypothesised by Paweł Gancarczyk, who drew my attention to this source and provided crucial materials. The edition included in this article represents an attempt to reconstruct 'Epulemur in azimis’ in the form of a circular canon.

5

Intymna ścieżka. Późnośredniowieczna pobożność jako kontekst dla Reformacji

99%

Żukowska K.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2017

|

vol. 60

|

issue 4 (124)

159-173

XX

The aim of the paper is to analyse the transformations of the forms of late medieval folk piety in Germany and Netherlands. Two types of late medieval religious expression were distinguished: the so called extraverted piety, being a ritualised form faith, and the devotio moderna movement as instantiated by the mysticism of Meister Eckhart. By using the passages from The Imitation of Christ by Thomas à Kempis, De theologia mistica by Jacobus de Paradiso and Theologia Germanica both types of piety were presented as preparing the ground for the Reformation.

6

Myśli przewodnie „Siedmiomilii” oraz „Żywota” Doroty z Mątów na podstawie przekazu Mistrza Jana z Kwidzyna

71%

Kowalczyk M.

Studia Elbląskie

|

2013

|

vol. 14

289-305

EN

Master Johannes of Marienwerder (Kwidzyn), meticulous, day after day, noted, interpreted and elaborated the words of Christ which addressed to Dorothea. Three books about her life was the results of Jan’s efforts. While reading, at the forefront, we could see wish to leave evidence of the authenticity of the experience of Bl. Dorothea and to transfer the chronology of important events of her life for child’s intenal growth. Another important task which has taken in “Vitae” and “Septililium” Johannes of Marienwerder, was to organize and characterize the theological dimension of mystical experiences that were attended by the blessed patron of Prussia and Pomezania. The third dimension, which can not be disregarded because it somehow lead to all previously mentioned, is the desire of education nad openness to the grace of contemplative life the nexr generation. Their ultimate goal is the generation of the sanctity of the masses of people, men and women who are nurturing the love of God and neighbors, fulfilling the duties of their state, following the way of perfection ot the Christian’s life. As Dorothea of Montau tried to do so, for their whole live.

7

Widzialny znak niewidzialnej łaski. Tzw. komplet żywiecki w skarbcu katedry na Wawelu w świetle badań źródłowych i ikonograficznych

51%

Tracz S.

Folia Historica Cracoviensia

|

2017

|

vol. 23/2

427-463

PL

Wyjątkowe miejsce wśród tkanin liturgicznych przechowywanych w skarbcu katedry na Wawelu zajmuje garnitur składający się z ornatu i dwóch dalmatyk, określany jako tzw. komplet żywiecki (ornat — nr inw. KKK tk/334, dalmatyka ze sceną Komunii świętej — KKK tk/334A, dalmatyka ze sceną Spowiedzi — KKK 334B). Paramenty uszyto z włoskiego altembasu ok. 1525 r. we Flandrii i bogato ozdobiono haftami figuralnymi według projektu atrybuowanego Lucasowi van Leyden (zm. 1533). Źródła archiwalne jednoznacznie wiążą komplet żywiecki od 1598 r. z kościołem parafialnym Narodzenia NMP w Żywcu (obecnie konkatedra diecezji bielsko-żywieckiej), co wyklucza możliwość jego późniejszego przekazania lub też ewentualnego odkupienia. Wyjątkowość paramentów z Żywca podkreśla program ideowy nawiązujący do udzielania sakramentów świętych. Z terenu Europy zachowało się tylko kilka przykładów dekorowania tkanin liturgicznych przedstawieniami siedmiu sakramentów — np. w kolegiacie St. Vincent w Soignies (Zinnik) z końca XV w., na borcie z niezachowanej kapy z około 1470 r. fundacji hrabiego Giacoma de Savoia-Romont (Berno, Bernisches Historisches Museum, inv. 308), na haftach z flandryjskiej kapy z koń. XV w. (Detrorit, Institute of Arts), mimo iż spotykamy realizacje takich przedstawień w innych sztukach plastycznych, zwłaszcza w kręgu piętnastowiecznej sztuki niderlandzkiej — malarstwie ściennym, witrażowym, książkowym, rzeźbie (głównie w dekoracji chrzcielnic) czy też licznie zachowanych rzeźbionych lub malowanych retabulach ołtarzowych oraz na tapiseriach. Na omawianym komplecie cykl sakramentalny rozdzielono pomiędzy trzy obiekty — ornat i dwie dalmatyki, dzięki czemu był on widoczny w całości tylko wtedy, gdy używało go podczas liturgii trzech duchownych — kapłan i dwóch diakonów. Pod względem ikonograficznym przedstawione sceny udzielania sakramentów czerpią z bogatej tradycji określającej sposób ukazywania kolejnego sakramentu w oparciu o wcześniej wpracowany typ ikonograficzny, który następnie był rozbudowywany przez dodawanie dodatkowych postaci lub też za pomocą wprowadzania charakterystycznych szczegółów czerpanych z codziennej obserwacji życia liturgiczno-religijnego. Punktem wyjścia do budowania poszczególnych kompozycji jest łatwo rozpoznawalny „widzialny znak", konstytuujący kolejną scenę, za którym kryje się treść odnosząca się do „niewidzialnej łaski" właściwej dla poszczególnych sakramentów. Powstanie tak bogatego w treści ideowe zespołu haftowanych przedstawień należy wiązać z żywym piętnastowiecznym nurtem określanym jako devotio moderna oraz treściami apologetycznymi w kontekście ruchu reformacyjnego Marcina Lutra po roku 1517, negującego naukę o siedmiu sakramentach Kościoła.

EN

An exceptional place among liturgical vestments in the Treasury of the Wawel Cathedral occupies an ensemble consisting of a chasuble and two dalmatics, referred to as the ‘Żywiec ensemble' (Treasury of the Wawel Cathedral, chasuble — inv. no. KKK tk/334, a dalmatic depicting the Holy Communion — KKK tk/334A, a dalmatic depicting the Confession — KKK 334B). The vestments were sewn from Italian brocade around 1525 in Flan- ders and ornately decorated with figurative embroidery according to a design attributed to Lucas van Leyden (d. 1533). Since 1598 archival sources explicitly link the Żywiec ensemble to the parish church of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Żywiec (currently the co-cathedral of the Bielsko-Biała/Żywiec diocese), which precludes the possibility of a later transfer or any purchase of the ensemble. The exceptional character of the vestments from Żywiec is emphasized by implementation of an ideological programme referring to the administra- tion of the holy sacraments. Only a few examples of European liturgical vestments decorated with images of the seven sacraments are extant — e.g. in St. Vincent Collegiate Church in Soignies (Zinnik) from late 15th centu- ry, on the band of a no longer extant cope of 1470 founded by count Giacomo de Savoia-Romont (Bern, Bernisches Historisches Museum, inv. 308), on embroideries of a Flanders cope from the end of the 15th century (Detroit, Institute of Arts), although we may encounter instances of such images in other fine arts, in particular in 15th century Dutch art: wall paintings, stained-glass paintings, book illustrations, sculptures (esp. font decora- tions) or many surviving sculpted or painted altarpieces and tapestries. The ensemble features a sacramental cycle split between three items, i.e. the chasuble and the two dalmatics. Due to the split, its entirety was vis- ible only when used during the liturgy by three clerics: a priest and two deacons. In terms of iconography, the images depicting the administration of sacraments derive from a wealth of iconographic tradition determining the manner in which the subsequent sacrament is shown, based on a pre- viously developed iconographic type, which was then expanded by the in- clusion of additional characters or by introducing unique details taken from everyday observation of liturgical and religious life. The departure point for constructing individual compositions is an easily recognisable ‘visible sign' constituting the next scene, behind which hides the content referring to ‘invisible grace' specific to each sacrament. The fact that such set of em- broidered images, rich in ideological content, was created must be linked to a vivid 15th century trend referred to as devotio moderna and apologetic content in the context of Martin Luther's reformation movement after 1517, which renounced the Churche's teachings of the seven sacraments.

Refine search results

4 Studia Elbląskie

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Muzyka

1 Zagadnienia Rodzajów Literackich

3 Karczewski M.

1 Kowalczyk M.

1 Lubieniecki R.

1 Tracz S.

1 Żukowska K.

2 2023

1 2022

1 2019

2 2017

1 2013

Marta Kowalczyk, Święta parafianka kościoła Mariackiego – Błogosławiona Dorota z Mątów, Bernardinum: Pelpin 2023, ss. 56

Marian Dygo, Mulier fortis. Studia nad „Prologiem” w „Vita Dorotheae Montoviensis” Jana z Kwidzyna, Wydawnictwo DiG: Warszawa 2023, ss. 284

Jedność Kościoła w „Expositio Symboli Apostolorum” Jana z Kwidzyna

'Epulemur in azimis' from the manuscript D-TRs 322/1994: An attempted reconstruction in the form of a circular canon

Intymna ścieżka. Późnośredniowieczna pobożność jako kontekst dla Reformacji

Myśli przewodnie „Siedmiomilii” oraz „Żywota” Doroty z Mątów na podstawie przekazu Mistrza Jana z Kwidzyna

Widzialny znak niewidzialnej łaski. Tzw. komplet żywiecki w skarbcu katedry na Wawelu w świetle badań źródłowych i ikonograficznych