Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: diachronic approach

Sort By:

Limit search:

Metaforyzacja wartości w dawnej polszczyźnie – konwencjonalność ujęć na przykładzie metafory POJĘCIE TO UBRANIE

100%

Raszewska-Żurek B.

Polonica

2019

vol. 39

29-43

In this article, the object of analysis is the metaphorical representation of concepts-values from the mental sphere in the Old Polish and Middle Polish periods. In Old Polish and Middle Polish texts, abstract concepts are approached in a metaphorical manner, and some source domains recur relatively frequently. Such metaphors are used in reference to concepts which belong to various spheres. The analysis takes into con-sideration metaphors which are clearly discernible in short fragments, metaphors which are linguistically marked by words semantically associated with the source domain, metaphors which are at the same time in the close vicinity of the lexeme representing a given value, and metaphors which recur in texts by various authors. The present article is devoted to metaphorical representations of concepts-values in the Old Polish and Middle Polish periods in the category of clothing, a source domain which is drawn from the world of culture, e.g. Bo ieszcze ten każdy jest wzdy dobrey nadzieie / Kto nad insze vbiory cżnotą sie odżieie (RejJoz G2; SXVI); Znamienity ubior cnota./ Lepszy niźli bryła złota (Petr.Ek.18; L). In the early Polish language, concepts belonging to various spheres of life were expressed by the means of the category of clothing: ethical and social values, as well as anti-values (negatively marked concepts which have to do especially with the sphere of morality) therefore the metaphor A CONCEPT IS CLOTHING was used to represent concepts regardless of their evaluation presented in a text. The choice of clothing as the source domain to represent concepts from the mental sphere is justified biologically by basic human need and culturally by its presence in the Bible and its social function. It seems that it is a conceptual metaphor in the sense of cognitive linguistics, one that is deeply rooted in the human way of thinking and culturally corroborated. Its use in the representation of concepts which are not very clearly defined in the Old Polish and Middle Polish periods was supposed to portray these concepts and to popularize them, especially in the case when such language was used in moralistic writings. The article is an attempt to answer the question about the connection between metaphorisation and the axiological dimension of concepts.

Niniejszy artykuł poświęcony jest metaforycznym przedstawieniom pojęć-wartości ze sfery mentalnej w dobie staro- i średniopolskiej. Pojęcia abstrakcyjne są w dawnych tekstach ujmowane metaforycznie, a pewne domeny źródłowe powtarzają się stosunkowo często. W analizie wzięto pod uwagę jedynie metafory wyraziście widoczne w krótkich fragmentach, zaznaczone językowo przez wyrazy związane semantycznie z domeną źródłową, będące jednocześnie w bliskim sąsiedztwie leksemu reprezentującego daną wartość i powtarzające się w tekstach różnych autorów. Przedmiotem analizy są metaforyczne ujęcia dawnych pojęć-wartości w kategorii odzieży, domeny źródłowej zaczerpniętej ze świata kultury, np. Bo ieszcze ten każdy jest wzdy dobrey nadzieie / Kto nad insze vbiory cżnotą sie odżieie (RejJoz G2; SXVI); Znamienity ubior cnota./ Lepszy niźli bryła złota (Petr.Ek.18; L). W dawnej polszczyźnie metafora POJĘCIE TO UBRANIE była stosowana do przedstawienia pojęć z różnych sfer mentalnych niezależnie od ich oceny. Wybór odzieży jako domeny źródłowej metafor ma podwójne uzasadnienie – z jednej strony biologiczne, wynikające z podstawowej potrzeby człowieka, z drugiej zaś kulturowe – ubiór pełni funkcję społeczną, ugruntowaną długą tradycją. Zastosowanie głęboko zakorzenionej w ludzkim sposobie myślenia i potwierdzonej kulturowo metafory ubioru do przedstawienia pojęć niezbyt jasno zdefiniowanych w czasach staro- i średniopolskich miało na celu ich zobrazowanie i przybliżenie, zwłaszcza w pismach moralizatorskich. Metafora POJĘCIE (wartość lub antywartość) TO UBRANIE należy do mniej trwałych – dość popularna dawniej, współcześnie niemal nie występuje, a większość realizujących ją leksemów wyszła lub wychodzi z użycia. Artykuł jest także próbą odpowiedzi na pytanie o wpływ metafory na wartościowanie pojęć – czy metafora może nadawać wartość pojęciu, czy jedynie podkreśla wartość już ustaloną.

Komunikowanie się podczas zagranicznych podróży na przykładzie pary językowej polsko-niemieckiej – ujęcie diachroniczne

89%

Nadobnik R.

Język. Religia. Tożsamość

2022

issue 2 A (26)

87-110

Niniejszy artykuł traktuje o sposobach porozumiewania się podczas zagranicznych podróży bez znajomości języka kraju docelowego. Podjęte badanie ma charakter diachroniczny i obejmuje różne rodzaje opracowań, począwszy od najdawniejszych wydanych drukiem (rozmówki językowe) po współczesne w formie narzędzi opartych na technologii cyfrowej (przenośne translatory mowy), służących do komunikowania się w typowych sytuacjach życia codziennego. Ze względu na obszerny materiał badawczy główna uwaga zostanie skupiona na oszacowaniu wartości użytkowej tego typu pomocy, w tym w szczególności na sposobach komunikacji, jakie one umożliwiają. Omawiane zagadnienie zostanie zilustrowane na przykładzie pary językowej polsko-niemieckiej, dla której nieprzerwanie od ponad 500 lat powstają coraz bardziej przyjazne użytkownikom narzędzia wspierające komunikację interlingwalną.

This paper deals with ways of communicating when travelling abroad without knowing the language of the destination country. The research is diachronic in nature and covers different types of studies, ranging from the earliest printed publications (phrasebooks) to the contemporary ones in the form of digital technology-based tools (portable speech translators), used for communicating in typical everyday situations. Due to the extensive research material, the main focus will be on assessing the use value of such aids, including in particular the modes of communication they enable. The discussed issue will be illustrated using the example of a Polish-German language pair, for which increasingly user-friendly tools supporting interlingual communication have been developed continuously for more than 500 years.

Refine search results

1 Język. Religia. Tożsamość

1 Polonica

1 Nadobnik R.

1 Raszewska-Żurek B.

1 2022

1 2019

Search results

Metaforyzacja wartości w dawnej polszczyźnie – konwencjonalność ujęć na przykładzie metafory POJĘCIE TO UBRANIE

Komunikowanie się podczas zagranicznych podróży na przykładzie pary językowej polsko-niemieckiej – ujęcie diachroniczne