Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: dialekty wschodniosłowackie

Sort By:

Limit search:

Wybrane przykłady polsko-wschodniosłowackich zbieżności semantycznych na tle ogólnosłowiańskim

100%

Pogwizd S.

Język Polski

2019

vol. 99

issue 3

98-106

W tekście omówione zostały paralele w rozwoju semantycznym poszczególnych leksemów, wspólnych dialektom wschodniosłowackim i polskiemu obszarowi językowemu. W artykule poddano analizie wybrane jednostki leksykalne występujące w języku polskim (ze szczególnym uwzględnieniem gwar małopolskich) oraz w gwarach wschodniosłowackich – jednej z trzech podstawowych grup dialektów słowackich. Zbieżności analizuje się na tle innych języków słowiańskich (najczęściej są to wpływy sąsiadującego z badanym terenem języka ukraińskiego). Zadaniem pracy jest prześledzenie przebiegu rozwoju semantycznego badanych wyrazów na omawianym obszarze oraz ustalenie charakteru relacji międzyjęzykowych zachodzących w omawianych sytuacjach.

The text discusses parallels in the semantic development of the particular lexemes – parallels which are common to East Slovak dialects and the Polish linguistic area. The article features an analysis of selected lexical units which are a part of the Polish language (with particular reference to the dialects of the Małopolska region) and in East Slovak dialects – one of the three basic groups of Slovak dialects. The convergences are analysed in the context of other Slavic languages (in the majority of cases, these are influences of the language which is used in the area adjacent to the area which is studied – the Ukrainian language). The task of the work is to trace the semantic development of the words which are studied in the area in question and the establishment of the nature of the interlinguistic relations which occur in the situations which are discussed.

O pochodzeniu i rozwoju semantycznym leksemu pluta jako przykładzie zbieżności polsko-wschodniosłowackich w leksyce meteorologicznej

100%

Pogwizd S.

Język Polski

2021

vol. 101

issue 3

113-121

W tekście jest omawiany przykład jednostki leksykalnej wspólnej dla języka polskiego oraz dialektów wschodniosłowackich. Analiza leksykalno-semantyczna pol. pluta ‘deszczowa pogoda’ oraz wsch.-sła. pľuta/pluta ‘ts.’ jest przeprowadzana na tle ogólnosłowiańskim. W badaniach wykorzystuje się materiał słownikowy, atlasy językowe oraz kartoteki słowników. Oprócz podstawowego znaczenia określającego niepogodę leksem nazywa także obiekty i zjawiska związane z wodą, wilgocią, np. brody, kałuże, niewielkie stawy, jeziorka, powódź. Stanowi również podstawę niektórych hydronimów. W artykule porusza się zagadnienie etymologii. Praformę stanowi *pľuta, która wywodzi się od pie. rdzenia *pleu̯- ‘płynąć, ciec, wylewać’. Wyraz zestawia się z kontynuantami pokrewnego homonimu psł. *pluta. Płnsłow. *pľuta ma znacznie ograniczony zasięg. Mając na uwadze możliwość pożyczki do języków ukraińskiego i białoruskiego oraz niejednoznaczną etymologię dłuż. plut/pluta, można uznać, że wyraz najprawdopodobniej stanowi wspólną, polsko-wschodniosłowacką innowację leksykalno-semantyczną.

The text discusses an example of a lexical unit which is common to the Polish language and the eastern Slovak dialect. A lexical-semantic analysis of the Polish pluta ‘wet weather’ and the East Slovak pľuta/pluta ‘idem’ is conducted in the all-Slavic context. Research utilizes dictionary materials, linguistic atlases and index cards of dictionaries. Apart from the basic meaning which denotes wet weather, the lexeme also refers to objects and phenomena associated with water, wetness, e.g. fords, puddles, small ponds, little lakes, floods. It is also the basis of certain hydronyms. The article discusses the problem of etymology. The proto-form is constituted by *pľuta, which is derived from the PIE root *pleu̯- ‘to flow, to stream, to overflow’. The word is compared with the descendants of the cognate Proto-Slavic homonym *pluta. The northern Slavic *pľuta has a much more limited range. Considering the possibility of borrowing to the Ukrainian and the Belarusian language and the ambiguous etymology o the Lower Sorbian plut/pluta, the word in question most likely constitutes a common Polish-eastern Slovak lexical-semantic innovation.

Refine search results

2 Język Polski

2 Pogwizd S.

1 2021

1 2019

Search results

Wybrane przykłady polsko-wschodniosłowackich zbieżności semantycznych na tle ogólnosłowiańskim

O pochodzeniu i rozwoju semantycznym leksemu pluta jako przykładzie zbieżności polsko-wschodniosłowackich w leksyce meteorologicznej