Search results

1

ARTYKUŁY RÓŻNE. MATERIAŁY. SPRAWOZDANIA: Dialektyka wolności

100%

Szabala H.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

1994

|

vol. 3(1)

278-278

2

ARTYKUŁY RÓŻNE. MATERIAŁY. SPRAWOZDANIA: Dialektyka wolności

100%

Szabala H.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

1994

|

vol. 3(1)

278-278

3

Spór o filozoficzne źródła politycznej teorii wojny Carla von Clausewitza. W kręgu interpretacji współczesnych

71%

Winczewski D.

Historia i Polityka

|

2019

|

issue 29 (36)

113-128

EN

The aim of this article was to discuss basic concepts of Clausewitz philosophy of war. At first, I wanted to present and criticize some older interpretations of philosophical assumptions which founded theoretical schema of On war. In the next part, I presented some recent interpretations based on the distinction between “early” and “old” (or “mature”) Clausewitz. They gave us new look on few theoretical problems included in Prussian’s general works and his attitude to many important Enlightenment philosophers like Kant and Hegel. Finally, I tried to prove that Clausewitz theory has dialectical character, which makes it open and worth further developments.

4

Maciej Artur SOSNOWSKI, Pokochać dialektykę

61%

Sosnowski M. A., Kącka E.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2012

|

vol. 2

|

issue 2

431-438

5

Materializm dialektyczny po „diamacie”: naukowa ontologia dialektyczna i materializm przyrodniczy

61%

Winczewski D.

Filozofia i Nauka

|

2021

|

vol. 9/1

311-335

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja kardynalnych tez i założeń ontologii materialistyczno-dialektycznej w poststalinowskiej marksistowskiej filozofii naukowej, często określanej mianem „marksizmu wschodniego”. Bazując na literaturze źródłowej obejmującej dzieła najwybitniejszych polskich (Stefan Amsterdamski, Stanisław Butryn, Helena Eilstein, Władysław Krajewski, Jan Such, Wiesław Sztumski i inni) oraz radzieckich (Piotr Fiedosiejew, Fiodor Konstantinow, Aleksander Szeptulin, Siergiej Rubinsztajn etc.) autorów prowadzących badania nad związkami materializmu dialektycznego z naukami szczegółowymi, twierdzę, iż powojenny scjentyzm marksistowski precyzuje lapidarne intuicje klasyków marksizmu dotyczące charakteru i założeń materializmu dialektycznego, a zwłaszcza dialektyki przyrody. Wbrew rozpowszechnionym obecnie interpretacjom upatrujących źródeł dogmatyzmu w marksizmie w dominującej roli założeń ontologicznych materializmu dialektycznego i przyrodniczego, wedle niniejszych ustaleń okazuje się, że po jej powojennej modernizacji dialektyczna ontologia została oczyszczona z licznych dogmatów i nieporozumień. Co więcej, okazuje się zgodna z ogólnymi założeniami antystalinowskiej marksistowskiej filozofii społecznej i politycznej.

6

Odkryta na nowo i uporczywie aktualna – o dialektyce w filozofii i polityce światowej

53%

Anderson K. B.

Praktyka Teoretyczna

|

2016

|

vol. 20

|

issue 2

83-111

EN

Niniejszy artykuł ukazał się oryginalnie w zbiorze esejów Lenin Reloaded: Toward a Politics of Truth. Autor podejmuje w nim kwestię ewolucji poglądów politycznych i teoretycznych Włodzimierza Lenina między 1908 a 1914 rokiem, wskazując na kluczową rolę, jaką odegrała w niej lektura Nauki logiki i studia nad Heglowską dialektyką. Andersona interesuje przede wszystkim sposób, w jaki Lenin wykorzystał nowe dialektyczne koncepty, które wywiódł z lektury niemieckiego filozofa, do sformułowania wnikliwej i radykalnej koncepcji polityki światowej. Zdaniem autora to dzięki nim Leninowi udało się w nowatorski sposób spojrzeć na kwestie kolonializmu, imperializmu i znaczenie ruchów narodowowyzwoleńczych dla polityki emancypacyjnej.

7

Dualizmy a pojęcie tego, co polityczne. Teoretyczne rozważania o politycznym znaczeniu myślenia binarnego

51%

Minkner K.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2023

|

vol. 77

7-28

PL

W artykule omówiono relacje pomiędzy różnymi rodzajami myślenia opartego na opozycjach binarnych w kontekście tego, co polityczne. Główne założenie artykułu opiera się na twierdzeniu, że pojęcie polityczności wymaga przepracowania różnego rodzaju dualizmów. Weryfikacja wyjściowego założenia została przeprowadzona w dwóch – przeciwstawnych – kierunkach. Z jednej strony funkcjonują dualizmy sferyczne typu publiczne–prywatne, które w praktyce wspierają opozycję polityczne/niepolityczne. Podziały takie okazują się źródłem wymazywania ważnych problemów życia zbiorowego jako z założenia niepolitycznych. Z drugiej strony żadna konceptualizacja polityczności – jako fundamentalnego stosunku politycznego – nie może obyć się bez dualistycznych założeń. Przy czym różne koncepcje odmiennie podchodzą do tego zagadnienia. Biopolityczna teoria M. Hardta i A. Negriego propaguje znoszenie dualizmów, ale ostatecznie dychotomiczna logika w niej wraca, choć jako przejaw niekonsekwencji. Najbardziej realistycznie koncept polityczności jawi się w agonistycznej teorii Ch. Mouffe i E. Laclau, w której polityczność wiąże się immanentnie z fundamentalnymi antagonizmami opartymi na relacji my–oni.

EN

The article discusses the relationship between different kinds of thinking based on binary oppositions in the context of the political. The main assumption of the article is based on the claim that the notion of the political requires a reworking of different kinds of dualisms. The verification of the initial assumption has been carried out in two – opposing – directions. On the one hand, there are sphere dualisms of the public–private type, which in practice support the political/ non-political opposition. Such divisions turn out to be a source of erasure of important political problems of collective life. On the other hand, no conceptualisation of the political, understood as a fundamental political relationship, can do without dualistic assumptions. Different conceptions approach this issue differently. For example, the biopolitical theory of M. Hardt and A. Negri promotes the abolition of dualisms, but ultimately the dichotomous logic in it returns, although as a manifestation of inconsistency. The concept of the political that seems most realistic appears in the agonistic theory of Ch. Mouffe and E. Laclau, in which the political is immanently associated with fundamental antagonisms based on the us–them relationship.

8

Transformation of the contents of national social studies at school in the 20th century: the heritage and benefits

51%

Areshonkov V. Y.

Edukacja Międzykulturowa

|

2015

|

vol. 4

91-101

EN

The article analyzes transformations of the contents of school social studies in 1900–1990 in Ukraine since it can be helpful to specify scientific, methodological and organizational approaches towards the formation of contents of modern social studies at school. The study highlights principal scientific and methodological problems of these transformations. Based on general development tendencies of both school education and social studies, the article provides periodization of development of the contents of school social studies in pre-Soviet and Soviet times. Analogies of the existing progressive education to the present teaching approaches are indicated. The author draws conclusions from transformational practices of the 20th century and determines their importance nowadays.

PL

Niniejszy artykuł jest poświęcony transformacji szkolnictwa w społeczeństwie ukraińskim w latach 1900–1990, a także podstawowym naukowo-metodologicznym oraz organizacyjnym podejściom do formowania treści współczesnych badań tego szkolnictwa. Wyjaśnia również zasadnicze naukowe oraz metodologiczne problemy tej transformacji. Odwołując się do głównych tendencji rozwoju systemu szkolnictwa czasów radzieckich i przed nimi, artykuł przedstawia periodyzację rozwijania się społecznych studiów oświaty, jak również przykłady współczesnych progresywnych systemów z prezentacją różnych podejść do nauczania.

9

„Doświadczenie czasu" a przedsiębiorczość organizacyjna na drodze rozwoju współczesnych organizacji

51%

Gabryś B. J.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2011

|

vol. Zeszyt

|

issue XXV

329-336

EN

The article presents research results conducted by Author on dialectical approach to time. In specific it describes one of time contradictions – “experience of time” where directions and strength of correlations with organizational entrepreneurship (from entrepreneurial management and entrepreneurial orientations perspective) are described. The results show positive correlations between reconciled time contradiction and organizational entrepreneurship.

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę zaprezentowania wyników badań prowadzonych przez autora nad dialektycznym podejściem do czasu. W sposób szczególny przedstawiono jedną ze sprzeczności czasu – „doświadczanie czasu” co do kierunku oraz siły oddziaływania jej godzenia z miarami przedsiębiorczości organizacyjnej (zarządzanie przedsiębiorcze i orientacja przedsiębiorcza). Uzyskane wyniki jednoznacznie wskazują na pozytywną korelację między poziomem godzenia tej sprzeczności a poziomem przedsiębiorczości organizacyjnej.

10

Droga do Transcendencji w filozofii starożytnej. Doświadczenie mistyczne czy dialektyka?

51%

Gajda-Krynicka J.

Filozofia Chrześcijańska

|

2016

|

vol. 13

7-36

PL

Zadaniem tego artykułu jest określenie, czy jest możliwe odnalezienie w starożytnej filozofii takich form mistycznego doświadczenia, w których człowiek, prowadzony przez Boga, jest w stanie dostąpić wglądu w Jego istotę i kontemplować najwyższego Boga. Punktem wyjścia analiz jest definicja doświadczenia mistycznego sformułowana przez M. Gogacza, a następnie uzupełniana przez prace I. Andrzejuka. Definicja ta mówi o wiedzy zdobytej per raptum, jak to wyraża Tomasz z Akwinu. To z tej perspektywy są badane fenomeny, takie jak grecka religia, ryty misteryjne oraz pogańskie rozumienie boga/boskości/transcendencji. Analiza prowadzi do wniosku, że grecka filozoficzna wizja transcendencji nie stwarza miejsca na zaistnienie możliwości otrzymania wiedzy na temat Pierwszego Bytu w ramach mistycznego doświadczenia. Staje się to możliwe jedynie w filozofii chrześcijańskiej.

11

Erystyka, moralność i wojna

51%

Szymanek K.

Folia Philosophica

|

2021

|

vol. 45

1-19

EN

The article addresses the ethical aspects of eristic and – more generally – the difficulties people encounter while evaluating debates in moral terms. Simplified and superficial ways to perceive eristical phenomena lead to inadequate assessments. Krzysztof Szymanek objects to the stereotype of eristic as the art of unfair debating and argues that eristical stratagems cannot be considered simpliciter as honest or dishonest without taking into account the circumstances under which arguments are exchanged. He gives and discusses examples of argumentative moves which, on the one hand, are deceptive, but, on the other, lead to the victory of what is right. A comparison of eristical fights to military battles helps to highlight the difficulties in formulating moral judgments about disputes.

PL

Artykuł poświęcony jest etycznym aspektom erystyki i – ogólniej – trudnościom, jakie napotykamy, gdy próbujemy oceniać walkę na argumenty w kategoriach moralnych. Uproszczone, powierzchowne postrzeganie zjawisk na tym polu prowadzi do nieadekwatnych ocen. Autor opowiada się przeciw stereotypowi erystyki jako sztuki nieuczciwej dyskusji, twierdząc, że nie da się chwytów erystycznych rozpatrywać simpliciter jako uczciwych bądź nieuczciwych bez brania pod uwagę okoliczności, w których dochodzi do wymiany argumentów. W tekście przedstawione są przykłady posunięć argumentacyjnych, które z jednej strony mają charakter podstępu, z drugiej jednak przyczyniają się do zwycięstwa tego, co słuszne. Porównanie walki erystycznej do zmagań wojennych pozwala na uwypuklenie trudności w formułowaniu sądów moralnych dotyczących prowadzenia sporów.

12

Concerning the Dialectical Criticism of Religion

51%

Krzos B.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2019

|

vol. 26

EN

A contemporary so-called „New Atheism” is one of the many ways the existence of God is denied. It is based on criticism directed against the followers of various religions. This criticism focuses on the object of religion to which the cult is directed. It is mainly about illuminating the natural or social foundation of religion. To annihilate religion, atheists postulate subjecting it to dialectical criticism developed by Karl Marx. This criticism of the concept of religion, although it will not make it disappear completely, will result in a post-religious synthesis which will appear in new forms of worship and spirituality.

PL

Współczesny ateizm nazywany „nowym” jest jedną z form negacji istnienia Boga. Polega on na krytyce kierowanej przeciwko wyznawcom różnych religii. Ta krytyka skupia się na przedmiocie religii, ku któremu skierowany jest kult. Polega ona w głównej mierze na tym, żeby naświetlić naturalny lub społeczny fundament religii. Aby doprowadzić do unicestwienia religii, ateiści postulują poddanie jej krytyce dialektycznej opracowanej przez Karola Marksa. Ta krytyka pojęcia religii, chociaż nie sprawi jej całkowitego zaniku, ale zaowocuje post-religijną syntezą w postaci nowych form kultu i duchowości.

13

KIlka uwag o aktualności etyki Sokratejskiej w dobie procesów globalizacji

51%

Śpiewak S.

Horyzonty Polityki

|

2021

|

vol. 12

|

issue 40

181-201

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The main purpose of this paper is to consider the topicality of the Socratic ethical project in the context of the current debate on the problems and threats of globalisation processes. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The idea that there is any kind of compatibility between Socrates’ thought and the challenges brought on by globalisation, which seem to go far beyond the scope of his considerations, may be regarded as problematic. To give plausibility to this idea, a comprehensive research method will be used, which will combine the following aspects: a historical and philosophical analysis of accounts of Socrates’ life and teaching; a contextual analysis to reveal the historical and cultural background of Socratic ethics. THE PROCESS of ARGUMENTATION: An outline of Socrates’ dialectical method in its negative aspect as well as the historical and cultural context of his philosophy are given. The aporetic and elenctic elements of his method can be regarded as offering a third path for an ethics that wants to avoid the two extreme positions present not only in his own epoch but also today: 1) an uncritical trust in tradition, leading to the conviction about the power of one’s own values and the right to impose them on others; and 2) relativism, denying the possibility of any universal approach to morality. RESEARCH RESULTS: The critical project of Socrates philosophy was supposed to be a remedy to ethical problems regardless of historically changing conditions in which those problems were formulated. However, the negative dimension of the Socratic method is a considerable obstacle if we want to apply this form of philosophical discussion in a world like ours, where fundamental cultural differences play a significant role. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Further research on the applicability of Socratic ethics in the context of globalisation is required. Future considerations should focus on anthropological and, above all, pedagogical dimensions of Socrates’ philosophy.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest rozważenie możliwej aktualności projektu etyki Sokratejskiej w trwających dyskusjach na temat problemów i zagrożeń związanych z procesami globalizacyjnymi. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Wykazanie współmierności myśli Sokratesa z wyzwaniami globalizacji, które w znacznej mierze wydają się wykraczać poza zakres tematyki poruszanej przez Ateńczyka, jest problematyczne. Kompleksowa metoda badawcza będzie zatem łączyć aspekt: historyczno-filozoficznej analizy zachowanych przekazów na temat życia Sokratesa i jego działalności oraz analizy kontekstowej, pokazującej historyczno-kulturowe tło myśli Ateńczyka. PROCES WYWODU: Przedstawiony zostanie zarys negatywnego aspektu Sokratejskiej metody dialektycznej, jak również historyczny oraz kulturowy kontekst filozofii mędrca. Aporetyczny i elenktyczny sens jego metody można uznać za trzecią drogę etyki, pozwalającą uniknąć dwóch skrajności stanowiących zagrożenie nie tylko dla czasów Grecji starożytnej, lecz również dla epoki współczesnej. Pierwsza to bezkrytyczna wiara w tradycję, prowadząca do absolutyzacji własnych wartości i uznania, że powinny być one narzucane innym, druga – relatywizm przeczący wszelkiemu możliwemu uniwersalizmowi w moralności. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Krytyczny projekt filozofii Sokratesa miał stanowić remedium na problemy etyczne, które można uznać za niezależne od zmiennych warunków historycznych. Negatywny wymiar metody Sokratejskiej stanowi jednak znaczną przeszkodę dla możliwości aplikacji tego typu dyskusji filozoficznej w warunkach współczesnego świata, w którym fundamentalne różnice kulturowe odgrywają znaczącą rolę. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wymagane są dalsze badania nad aplikacyjnym potencjałem etyki Sokratesa w kontekście problemów globalizacji. Przewodnim tematem przyszłych analiz na ten temat powinien być antropologiczny, a przede wszystkim pedagogiczny sens filozofii Sokratesa.

14

Techniques of Bridging the Gulf: Dialectic and Reductionism in McDowell and Fichte

51%

Lemanski J.

Edukacja Filozoficzna

|

2020

|

issue 69

7-36

EN

“Dialectic” has been a matter of growing interest in contemporary philosophy. The present article analyzes dialectical methods and positions them by reference to two paradigmatic texts of German idealism and analytic philosophy, i.e. J.G. Fichte’s Science of Knowing (1804) and J. McDowell’s Mind and World. Both dialectical approaches will be interpreted with regard to their contribution in the debate on reductionism and anti-reductionism: both Fichte and McDowell claim that philosophical positions and logical terms stand in a dualistic relationship to one another, on the one hand, but are separated by a gulf, on the other. I will argue that for McDowell dialectic seems to be an alternative to one-sided reductionisms as well as to normal anti-reductionistic holism. Furthermore, for Fichte dialectic is an adequate method for describing the relationship of reductionism and anti-reductionism itself. Both see in dialectic a technique for bridging the gulf between binary opposite terms of logic as well as mutually exclusive positions, such as mind and world, subject and object, or idealism and realism.

PL

We współczesnej filozofii „dialektyka” cieszy się rosnącym zainteresowaniem. Artykuł ten analizuje metody dialektyczne i rozważa je w odniesieniu do dwóch paradygmatycznych tekstów z obszarów idealizmu niemieckiego i filozofii analitycznej, tj. Teorii wiedzy J.G. Fichtego (1804) oraz Umysłu i świata J. McDowella. Przedstawione w nich ujęcia dialektyczne zostaną zinterpretowane w kontekście ich wkładu do debaty na temat redukcjonizmu i antyredukcjonizmu. Zarówno Fichte, jak i McDowell uważają, że stanowiska filozoficzne oraz terminy logiczne: z jednej strony są ze sobą powiązane, z drugiej zaś – oddzielone są od siebie przepaścią. Pokażę, że dla McDowella dialektyka wydaje się alternatywą zarówno dla jednostronnego redukcjonizmu, jak i dla normalnego antyredukcjonistycznego holizmu. Ponadto zaś – że dla Fichtego dialektyka jest adekwatną metodą opisywania relacji między redukcjonizmem i antyredukcjonizmem. Obaj myśliciele widzą w dialektyce technikę budowania mostu nad przepaścią rozciągającą się pomiędzy binarnie przeciwnymi terminami logicznymi, a także pomiędzy tym, co zdaje się wzajemnie wykluczać, jak umysł i świat, podmiot i przedmiot czy idealizm i realizm.

15

Marx as a forecaster

41%

Stępnik A., Stępnik A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 4

16

A balanced résumé of Marx’s philosophy: Wahrheit und Dichtung

41%

Hołówka J., Hołówka J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 4

17

Przezwyciężenie romantycznych antynomii w filozofii Augusta Cieszkowskiego

41%

Binek M.

Kultura i Wartości

|

2017

|

issue 23

DE

Die Ideenhistoriker halten den fundamentalen Antinomiecharakter der Wirklichkeit für eines der wichtigsten Merkmale der romantischen Weltanschauung. Im Artikel wird geschildert, wie der Antinomiecharakter in der Philosophie von August Cieszkowski, dem systematischsten Philosophen des polnischen Messianismus, überwunden wird. Die von ihm postulierte Wiederintegration der Welt gründete er auf der Methode der Hegelschen Dialektik, indem er gleichzeitig die Widersprüchlichkeiten im Gedanken des deutschen Philosophen korrigierte. Diese Widersprüchlichkeiten werden am besten in Hegels Betrachtungsweise der Geschichte sichtbar. Im Artikel wird die Argumentationsstrategie rekonstruiert, die Cieszkowski erlaubte, die vorausgesetzten Ziele zu erreichen.

EN

The fundamental antinomy of reality has been recognized by historians of ideas as one of the most important features of the Romanticist worldview. Presented is the way in which this antinomy was overcome in the philosophic thought of August Cieszkowski, the most systematic thinker of Polish Messianism. He based his reintegration of the world which he called for on the Hegelian dialectic method rectifying at the same time the inconsistencies contained in the German philosopher’s thought. These inconsistencies are fullest reflected in Hegel's perspective view of history. The paper reconstructs the argumentative strategy that allowed Cieszkowski to achieve his set goals.

PL

Historycy idei za jedną z najważniejszych cech romantycznego światopoglądu uznają fundamentalną antynomiczność rzeczywistości. W tekście przedstawiony zostaje sposób przezwyciężenia owej antynomiczności w filozofii Augusta Cieszkowskiego – najbardziej systematycznego myśliciela polskiego mesjanizmu. Postulowaną przez siebie reintegrację świata oparł on na metodzie Heglowskiej dialektyki jednocześnie korygując niekonsekwencje zawarte w myśli niemieckiego filozofa. Te niekonsekwencje najlepiej uwidaczniają się w Hegla perspektywie spojrzenia na historię. W artykule zostaje zrekonstruowana strategia argumentacyjna, która pozwoliła Cieszkowskiemu na osiągnięcie założonych celów.

18

O kobiecości

41%

Błaszczyk M.

Logos i Ethos

|

2022

|

vol. 59

|

issue 1

233-254

EN

The article aims to show the phenomenon of femininity, considering it in the context of existential dialectics. It exposes the specificity of the female subject, emphasizing its “open” character. The paper also presents the mutual otherness of men and women, arguing for the abolition of its common evaluation, including interpreting it in favor of one or the other sex. The article shows that femininity and masculinity, although they manifest differently, constantly interact, complement and stimulate each other creatively.

PL

Niniejszy artykuł ukazuje fenomen kobiecości, rozpatrując go w kontekście egzystencjalnej dialektyki. Zwraca uwagę na specyfikę kobiecego podmiotu, akcentując jego „otwarty” charakter. Wskazuje też na wzajemną „inność” kobiety i mężczyzny, argumentując za zniesieniem jej obiegowego wartościowania, w tym interpretowania jej na korzyść jednej bądź drugiej płci. W duchu dialektycznym zaznacza się, że kobiecość i męskość, choć inaczej się manifestują, nieustannie na siebie oddziałują, wzajemnie się uzupełniają i twórczo stymulują.

19

Actuality of M. Horkheimer’s and T. Adorno’s Dialectics of Enlightenment and its postmodern reception

41%

Staśkiewicz K., Staśkiewicz K.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2021

|

issue 1

20

Karol Marks i problem przyszłości

41%

Świrek K.

Stan Rzeczy

|

2018

|

issue 1 (14) Przyszłość w naukach społecznych

203-225

PL

Wielu skłonnych jest uważać marksizm za przykład dyskursu, który futurologiczną pychę doprowadził do ekstremum i klęski. Czy mamy jednak klarowne pojęcie tego, co jest właściwym centrum futurologii Marksa, jaki status ma „przyszłość” w jego pismach, o czym czytamy, kiedy natrafiamy na przewidywania? Tekst jest próbą systematycznej refleksji nad statusem przyszłości, która nie ma u Marksa charakteru „utopijnego założenia”, ale jest systematycznym rozwinięciem tego, co da się wyczytać z „tu i teraz” kapitalistycznego rozwoju. Ważnym kontekstem analiz będzie także pytanie, którą właściwie przyszłość uważa Marks za możliwą do przewidzenia? Czy dynamika zmian politycznych da się przewidywać w taki sam sposób, jak efekty ogólnych zależności strukturalnych? Pierwsza część artykułu jest przeglądem narzędzi krytycznych, które w pismach Marksa wiążą analizę teraźniejszości, ujmowanie jej historycznej genezy i konieczne przyszłe efekty działania form społecznych. W drugiej części przedstawiony jest przykład analizy, która dla Marksa była przewidywaniem, wydobytym z interpretacji konieczności strukturalnych, natomiast współcześnie może być traktowana jako opis teraźniejszej rzeczywistości społecznej.

EN

Many share a conviction, that Marxism was a discourse that elevated futurological hubris to its extremes and its failure. Yet, do we know well, what is the actual centre of Marx’ futurological endeavour, what is the actual status of ‘future’ in his works and what do we read about when we find predictions in his works? This article is an attempt at systematic reflection upon the status of future, that in fact for Marx is not an ‘utopian assumption’, but rather is systematic elaboration of what can be read from the ‘here and now’ of capitalistic development. An important context of analysis would be the question, which one of the futures Marx thinks is possible to predict? Are the dynamics of political changes possible do predict in the same way, as the effects of general structural relationships? First part of the paper is an overview of critical conceptual tools, that in Marx’ works bring together the analysis of the present, of its historical genesis and of future necessary workings of social forms. In the second part there is an example of analysis, that for Marx was a prediction, extracted from interpretation of structural relationships, but in our times can be treated as an actual description of present social reality.

Refine search results

ARTYKUŁY RÓŻNE. MATERIAŁY. SPRAWOZDANIA: Dialektyka wolności

ARTYKUŁY RÓŻNE. MATERIAŁY. SPRAWOZDANIA: Dialektyka wolności

Spór o filozoficzne źródła politycznej teorii wojny Carla von Clausewitza. W kręgu interpretacji współczesnych

Maciej Artur SOSNOWSKI, Pokochać dialektykę

Materializm dialektyczny po „diamacie”: naukowa ontologia dialektyczna i materializm przyrodniczy

Odkryta na nowo i uporczywie aktualna – o dialektyce w filozofii i polityce światowej

Dualizmy a pojęcie tego, co polityczne. Teoretyczne rozważania o politycznym znaczeniu myślenia binarnego

Transformation of the contents of national social studies at school in the 20th century: the heritage and benefits

„Doświadczenie czasu" a przedsiębiorczość organizacyjna na drodze rozwoju współczesnych organizacji

Droga do Transcendencji w filozofii starożytnej. Doświadczenie mistyczne czy dialektyka?

Erystyka, moralność i wojna

Concerning the Dialectical Criticism of Religion

KIlka uwag o aktualności etyki Sokratejskiej w dobie procesów globalizacji

Techniques of Bridging the Gulf: Dialectic and Reductionism in McDowell and Fichte

Marx as a forecaster

A balanced résumé of Marx’s philosophy: Wahrheit und Dichtung

Przezwyciężenie romantycznych antynomii w filozofii Augusta Cieszkowskiego

O kobiecości

Actuality of M. Horkheimer’s and T. Adorno’s Dialectics of Enlightenment and its postmodern reception

Karol Marks i problem przyszłości