Search results

1

Нейтрализация границы грамматических значений в разговорной речи

100%

Kilewaja L.

humanistica 21

|

2017

|

vol. 1

53-66

EN

Extralinguistic factors of colloquial speech, foremost rashness, spontaneous character of flowing, verbalness, unofficialness, the dialogicity communications, its constructivity, predetermine two opposite tendencies in the process of her functioning. The unfolded character of plan idea of maintenance, conditioned by the cognitive capabilities of modern human, enters into contradiction with the tendency of speech cost effectiveness talking plan of expression. The conducted analysis testifies, however, that formed on the base of it the semantic compression of grammatical constructions not at all corrects the intension of talking. The remaining after borders verbalization components of grammatical constructions are represented to listening in the process of flowing of speech. The article is based on the analysis of Russian colloquial speech of Belarussian intelligentsia of Mogilev city. It is educed during an analysis that in the process of spontaneous communication of semantic compression numerous grammatical codificated literary language constructs appear liable. Nascent certain syncretism of semantics shows up in colloquial speech as original constructions.

PL

Czynniki ekstralingwistyczne mowy potocznej, takie jako nierozważność, mimowolny, ustny charakter istnienia, nieoficjalność, dialogiczność komunikowania, jej konsytuatywność, determinują dwie przeciwległe tendencje w trakcie jej funkcjonowania. Rozwinięty charakter planu treści (znaczenia) uwarunkowany kognitywnymi możliwościami współczesnego człowieka wstępuje w sprzeczności z tendencją mównego oszczędnego używania środków językowych (plan wyrażenia). Przeprowadzona analizabadań wskazuje, jednak, na to, że uksztaltowana za pomocą podanych czynników semantyczna kompresja konstrukcji gramatycznych nie poprawia zamysłu wypowiedzi nadawcy aktu komunikatywnego. Pozostałe za granicą werbalizacji komponenty konstrukcji gramatycznych są przekazywane do nadawcy w procesie obcowania. Niniejszy artykuł jest opracowany na podstawie analizy rosyjskiej mowy potocznej wykorzystywanej przez inteligencję białoruską miasta Mohylew. Przeprowadzona analiza pokazuje, że wykorzystanie mowy potocznej powoduje kompresję semantyczną odpowiednio dużej ilości konstrukcji gramatycznych rosyjskiego języka literackiego. Powstający pewny synkretyzm semantyki wyjawia się w mowie potocznej jako konstrukcje samoistne.

2

«Nie można obejść się bez teatru»: O poziomach metateatralności w «Mewie» Antona Czechowa

100%

Hasiuk M.

Pamiętnik Teatralny

|

2016

|

vol. 65

|

issue 3

151-168

EN

The Seagull (1896) holds a special place in the oeuvre of Anton Chekhov for the richness of metatheatrical devices deployed in it. It is the only drama by the playwright where one can find all the kinds of metatheatricality distinguished by Sławomir Świontek. It may be worth to add a fourth kind that manifests itself at the level of composition of the dramatic form and has been defined as “a play with genres” (Ewa Partyga) or “quoting of structures” (Danuta Danek). The present study of kinds of metatheatricality reveals Chekhov’s emphasis on the multitude of ways in which the audience can play a creative part in the theatre experience. The dramatist vindicates some elements hitherto considered to be secondary, passive, and weak. At the same time, Chekhov uses the image of the theatre of everyday life in order to expose the inner workings of society’s oppression that crushes its most sensitive individuals. This situation becomes a mirror for the processes going on within the self (as conceived of by the Dialogical Self Theory by Hubert Hermans). The disfunctionality of the world presented in the drama indicates fractures within the human psyche, where weaker personal positions must be suppressed or eradicated. The aim of the metatheatrical devices utilised in The Seagull is to construct a multi-level representation of reality and to display the multitude and changeability of personal perspectives on the reality, which illuminate one another. Out of this multitude of points of view and diversity of personal voices, Chekhov constructs a thoroughly modern representation of the world, whose governing principle combines dialogicality and theatricality.

PL

Mewa (1896) zajmuje szczególne miejsce w twórczości Antoniego Czechowa ze względu na bogactwo zastosowanych w niej środków metateatralnych. Jest to jedyny jego dramat, w którym można odnaleźć wszystkie rodzaje metateatralności wyróżnione przez Sławomira Świontka. Warto być może dodać jeszcze czwarty rodzaj, który przejawia się na poziomie kompozycji formy dramatycznej i został określony jako "gry genologiczne" (Ewa Partyga) lub "cytowanie struktur" (Danuta Danek). Niniejsze studium typów metateatralności ujawnia, że Czechow kładzie nacisk na wielość sposobów, w jakie publiczność może odgrywać twórczą rolę w doświadczeniu teatralnym i przywraca wartość postawom dotychczas uważane za drugorzędne, pasywne i słabe. Jednocześnie Czechow wykorzystuje obraz teatru życia codziennego, aby obnażyć wewnętrzne mechanizmy opresji społecznej, która miażdży najbardziej wrażliwe jednostki. Sytuacja ta staje się zwierciadłem dla procesów zachodzących wewnątrz jaźni (zgodnie z teorią dialogicznego ja Huberta Hermansa). Dysfunkcyjność świata przedstawionego w dramacie wskazuje na pęknięcia w ludzkiej psychice, gdzie słabsze pozycje osobiste muszą zostać stłumione lub wykorzenione. Celem metateatralnych środków zastosowanych w Mewie jest zbudowanie wielopoziomowej reprezentacji rzeczywistości oraz ukazanie wielości i zmienności osobistych perspektyw na rzeczywistość, które wzajemnie się oświetlają. Z tej wielości punktów widzenia i różnorodności osobistych głosów Czechow konstruuje na wskroś nowoczesną reprezentację świata, której naczelną zasadą jest połączenie dialogiczności i teatralności.

3

Dialogiczność Bachtina, teorie intertekstualne i literatura neowiktoriańska

80%

Tryniecka A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2020

|

vol. 38

|

issue 1

EN

The article analyzes varying approaches to intertextuality in the light of the recurring interest in neo-Victorian literature. It places a special emphasis on Mikhail Bakhtin’s dialogism and Gérard Genette’s treatment of intertextuality, which appear to constitute suitable tools for studying the relations between the Victorian and neo-Victorian texts. Essentially, Genette’s intertextual perspective offers a stable classification of texts based on the notion of “architextual network” and, at the same time, is not confined to a “closed system”. While discussing the issue of intertextuality, I also briefly introduce the work done by such Polish scholars as: Michał Głowiński, Ryszard Nycz or Henryk Markiewicz. I especially draw on Nycz’s division of intertextual relations: “text–text”, “text–genre” and “text–reality”. Nycz’s theoretical proposal seems to be appropriate for the study of the Victorian and neo-Victorian novel, as intertextuality in the neo-Victorian texts can be found not only on the textual, but also on the generic and cultural level. It seems that neo-Victorian fiction deserves a special place in modern literary studies: not only does it offer a literary vision of the Victorian world, but also verifies the current, socio-cultural portrayals of this bygone era, thus, providing a commentary on our present-day world as well.

PL

Celem artykułu jest omówienie podejścia do intertekstualności w świetle zainteresowania literaturą neowiktoriańską. Szczególna uwaga poświęcona zostaje pojęciu dialogiczności Michaiła Bachtina oraz teorii intertekstualności Gérarda Genette’a, która wydaje się najbardziej odpowiednim narzędziem do studiowania relacji między tekstami wiktoriańskimi i neowiktoriańskimi, oferując stabilną klasyfikację tekstów opartą na pojęciu „architekstualnej sieci” i nie ograniczając jej do „zamkniętego systemu”. Omawiając zagadnienie intertekstualności, zwracam również uwagę na wkład polskich naukowców, takich jak: Michał Głowiński, Ryszard Nycz czy Henryk Markiewicz. Wśród polskich badań nad intertekstualnością szczególnie wyróżniam teorię Ryszarda Nycza, która skupia się na trzech relacjach: „tekst–tekst”, „tekst–gatunek” oraz „tekst–rzeczywistość”. Propozycja Nycza wydaje się najwłaściwsza w studiuowaniu powieści wiktoriańskich i neowiktoriańskich, jako że umożliwia ich analizę nie tylko na poziomie tekstowym, ale również gatunkowym i kulturowym. Wydaje się, iż literatura neowiktoriańska zdecydowanie zasługuje na zainteresowanie współczesnych studiów literackich, jako że nie tylko ukazuje literacką wizję wiktoriańskiego świata, lecz weryfikuje także obecne społeczno-kulturowe obrazowanie tejże przeszłości, oferując tym samym komentarz dotyczący współczesności.

4

Bóg i człowiek w teologii zorientowanej dialogicznie

80%

Składanowski M.

Poznańskie Studia Teologiczne

|

2013

|

issue 27

149-165

EN

The idea of dialogue in philosophical and theological anthropology emphasizes the dignity proper to each human being as a person, and also the human social nature. In the 20th century many humanists rediscovered the idea of interpersonal dialogue. In the philosophical thought this idea is present in the works of Jewish thinkers: Martin Buber, Franz Rosenzweig and Emmanuel Levinas. But the notion of dialogue can also be useful in Chrisitian theological language.The article looks at the notion of dialogue in the definition of the relationship between God and human beings from the perspective of Christian Personalism. A “dialogically oriented theology” shows the relationship between God and man as a dialogue based on divine grace. The dignity of every human person is rooted in the vocation to dialogue with the persons of the Holy Trinity. This dialogue with God defines human beings in their relation to the world. The dialogue goes far beyond everyday life and finds its fulfillment in eternal dialogue with God and with the community of the redeemed.

5

Podwojony dialog — przekładu i twórczości własnej — ujęcie komparatystyczne?

80%

Gawlak M.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2014

|

vol. 5

|

issue 1

200-214

SL

Prispevek obravnava problematiko prevoda, kadar je prevajalec sicer tudi sam pisec literature. V takšnem primeru sta pomembna tako dialog poetike avtorja primarnega besedila s poetiko prevajalčeve lastne literarne ustvarjalnosti, kot tudi relacije, v katere se zapleta konkretni prevod s prevajalčevimi (lastnimi) literarnimi besedili. Ti vprašanji odpirata široko področje prevodoslovnih in komparativističnih raziskav. Prevajanje in prevod, razumljen kot interpretacija, sta tu obravnavana v skladu s postulati sodobne komparativistike, torej kot dialog kultur, dialog literatur, ki vodi v nadaljnje dialoške odnose v okviru ciljne kulture in prevajalčeve lastne literarne ustvarjalnosti. Na Poljskem je to vprašanje mdr. aktualno v ustvarjalnosti (avtorski in prevajalski) Stanisława Barańczaka, Juliana Tuwima in Czesława Miłosza. Če gre za prevajanje slovenske literature na Poljskem in poljske v Sloveniji (po letu 1990), je glede tega zanimivo vzajemno prevajanje dveh pesnikov — Adama Wiedemanna in Primoža Čučnika. Funkcija njunih prevodov je bolj dopolnjujoča kot polemična. Pesnika eksplicitno opozarjata na medbesedilne relacije med svojimi teksti. Podobnost njunih avtorskih poetik in izbori besedil, ki (si) jih prevajata, pa pričajo o idejni, svetovnonazorski in estetski sorodnosti.

EN

The subject of this article is concerning the area of translation created by an author, a writer. In such case not only the dialogue between poetics of an author’s primary texts and the poetics of self-translated texts is at importance. The relation in which particular translation is involved with the original author’s passages also cannot be diminished. Those problems open a wide space for the translation and comparative studies research. The translation is perceived as an interpretation seen accordingly to the postulates of modern comparative studies — so as an intercultural dialogue, the dialogue of literature, opening itself for further relations in the sphere of ultimate culture and the own artwork of the author of the translation. In Poland it applies to works (original and translational) of — among others — Stanisław Barańczak, Julian Tuwim or Czesław Miłosz. In reference to the translations of Slovenian literature in Poland and Polish literature in Slovenia (after year 1990) one of the fascinating phenomenon in this context would be mutual translation of their own texts of two poets — Adam Wiedemann and Primož Čučnik. Their translations function as a complement rather than polemic factor. The authors explicitly point to initiating the intertextual relations between their texts. The resemblance of the poetics and choices made in the scope of translation unveil the relationship in terms of an idea, outlook on the world and aesthetics.

6

Ja-świat: Romany Miller dialogowa i dialogiczna koncepcja socjalizacji i wychowania. W stronę osobowości zaangażowanej

80%

Kożyczkowska A.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2018

|

vol. 21

|

issue 2(82)

31-44

EN

The article attempts to reconstruct Romana Miller’s pedagogical thought, whose scientific output isone of the pillars of the Gdansk Pedagogy. The departure point is the separation and methodological recognition of a construct of I-world, which was recognised by me as crucial for the pedagogical conceptof socialisation. The construct of I-world allows to show dialogue and dialogic properties of the relationof socialisation and upbringing. Thanks to this, what becomes clearer is the concept of a human beingthat acts in culture, perceived by Romana Miller (after Bogdan Suchodolski) as an engaged personality,who (co)creates themselves by the means of forming their relation with the world.

PL

W artykule podejmuję próbę rekonstrukcji myśli pedagogicznej Romany Miller, której dorobek naukowy stanowi jeden z filarów gdańskiej pedagogiki. Punktem wyjścia jest wyodrębnieniei metodologiczne rozpoznanie konstruktu ja-świat, który został przeze mnie rozpoznany jakoistotny dla pedagogicznej koncepcji socjalizacji. Konstrukt ja-świat pozwala odsłonić dialogowei dialogiczne właściwości związku socjalizacji i wychowania, dzięki czemu bardziej wyrazistastaje się koncepcja człowieka działającego w kulturze, ujmowanego przez Romanę Miller (za Bogdanem Suchodolskim) jako osobowość zaangażowana, która (współ)tworzy siebie przez formowanie swej relacji ze światem.

7

Homo orans. Między mową a milczeniem

61%

Klimowski P.

Logos i Ethos

|

2015

|

issue 2(39)

137–154

PL

Celem artykułu jest ukazanie aktu modlitwy jako wydarzenia, które dokonuje się na dwóch podstawowych biegunach, jakimi są mowa i milczenie. W pierwszej kolejności artykuł analizuje fenomen mowy, określa jej warunki, wskazując przede wszystkim na dystans i bliskość. Analizuje również skupienie i kontemplację oraz poczucie tego, co niewysłowione, jako różne warianty modlitewnego milczenia. W artykule został również podkreślony paradoks, iż modlitewny dialog może opierać się na wzajemnym milczeniu Boga i człowieka. Artykuł wskazuje ponadto, że dialektyka mowy i milczenia określa w modlącym się człowieku sposób samorozumienia oraz sposób rozumienia Boga. Z jednej strony Bóg jest Kimś niewysłowionym, z drugiej strony istnieje religijna konieczność wysławiania Boga.

Refine search results

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

1 Logos i Ethos

1 Pamiętnik Teatralny

1 Poznańskie Studia Teologiczne

1 Przekłady Literatur Słowiańskich

1 Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

1 humanistica 21

1 Gawlak M.

1 Hasiuk M.

1 Kilewaja L.

1 Klimowski P.

1 Kożyczkowska A.

1 Składanowski M.

1 Tryniecka A.

1 2020

1 2018

1 2017

1 2016

1 2015

1 2014